Jan Czarnowski „Kultura”
19 listopad
kultura jest dobrem zbiorowym i zbiorowym dorobkiem,, owocem twórczego i przetwórczego wysiłku niezliczonych pokoleń
innowacji i odkryć dokonywały jednostki dzięki pozastołecznej, gatunkowej cesze, jaką jest inteligencja twórcza
o kulturze możemy mówić dopiero wówczas, gdy odkrycie czy wynalazek zostaje zachowany, gdy jest przekazywany z pokolenia na pokolenie, gdy staje się dorobkiem trwałym zbiorowości ludzkiej, nie przyzwyczajeniem poszczególnej jednostki czy jej mniemaniem osobistym
kultura warunkuje wejście w jej skład nowego odkrycia
w rozwoju kultury istnieje konieczność, która sprawia, że każdorazowy stan jej jest warunkiem stanu jej następnego
twórczość jednostek, nawet najgenialniejszych, pomnaża lub zmienia tylko to, co było przed nimi - rozwój ich twórczości wyznacza ogólna „kultura duchowa”
jednostka współtworzy kulturę, lecz jej twórcą jest ogół ją współtworzących
społeczeństwo to nie tylko zbiór jednostek, to także to wszystko, co jest za tymi jednostkami i pomiędzy nimi: ogromna masa dóbr materialnych, praktykowanych sposobów opanowania i wyzyskania przyrody, narzędzi, technik, teorii, które oddzielają człowieka od natury - to także obyczaje, formy obcowania, praktyki religijne, pojęcie o tym co dobre i złe, piękne i brzydkie, co ludzi łączy i dzieli
kultura jest środowiskiem, w którym ludzie są zatopienie i każdy między nimi stosunek określony jest przez kulturę danej zbiorowości
jednostka ludzka poza społeczeństwem jest tylko okazem gatunku, gdyż jest wytworem społeczeństwa
myśleniem człowieka kierują określone kryteria - zmiany w myśleniu wynikają nie ze zmian zachodzących w jednostce, tylko w procesach historycznych i cywilizacyjnych
trzy stany rozwojowe wg Augusta Comte: teologiczny, metafizyczny i pozytywny
teoria Levy-Bruhla: pewnemu okresowi rozwoju materialnego i organizacyjnego społeczeństw odpowiada inny niż nasz sposób myśli, nie „logiczny”, a „prelogiczny” - praczłowiek myślał inaczej nie dlatego, że był niezdolny do myślenia po naszemu, ale dlatego, że porządek jego myślenia jest określony rozwojem zbiorowości, której jest członkiem
kultura jest przeżywana indywidualnie przez jednostkę
nie istnieje kultura tylko materialna i tylko duchowa, gdy mówimy o którejś z tych kultur, to dostrzegamy tylko ten aspekt, który nam bardziej pasuje
cywilizacja - stopień najwyższy kultury, zakładający w rozwoju ogólnym ludzkości przebycie poprzednie stopni niższych - pierwotności i barbarzyństwa
kultura jednostki to przyswojenie i przeanalizowania, a w końcu zespolenie z różnymi wpływami kulturowymi
faktem kulturowym jest istnienie języka literackiego - w przeciwieństwie do niego istnieje gwara, przestrzennie ograniczona i nie do końca ustalona
elementem kultury jest nie wierzenie w pewne wzorce, ale wyobrażenie ich istnienia i słuszności
kulturą jest totemizm - system religijno-społeczny wspólny wielu ludom rozsianym na znacznej przestrzeni, mówiącym różnymi językami i należącymi do różnych ras
kultura jest zjawiskiem obiektywnym i międzygrupowym
kultura - całokształt zobiektywzowanych elementów dorobku społecznego, wspólnych szeregowi grup i z racji swej obiektywności ustalonych i zdolnych rozszerzać się przestrzennie
niekiedy przyjmuję się za własne cały mechanizm kulturowy, niekiedy zaś tylko jego części