1. Co to jest eutrofizacja?

Eutrofizacja polega na wzroście żyzności zbiorników wodnych. Jest to spowodowane wzmożonym dopływem składników mineralnych, tzw. nutrietów, czyli związków azotu i fosforu. W powszechnym mniemaniu eutrofizacja jest niekorzystnych procesem związanym z nadmiernym przeżyżnieniem. Proces, eutrofizacji związany jest ściśle z działalnością człowieka.

2. Eutrofizacja jezior.

Eutrofizacja jezior jest procesem naturalnym związanym z wypełnianiem się misy jeziornej licznymi osadami. W związku z tym zmniejszenie objętości zbiornika wodnego prowadzi do wzrostu trofii, czyli żyzności wód spowodowanej nadmierną ilością pierwiastków biogennych. Do wzrostu trofii może dojść nawet przy niezmienionym dopływie nutrietów. W ten sposób określa się też wielkość produkcji pierwotnej oraz potencjalną biomasę. Podstawowymi wskaźnikami toffi wód są:

0. Koncentracja fosforu i azotu, czyli główne czynniki ograniczające produkcję roślinną w zbiornikach wodnych.

1. Koncentracja chlorofilu.

2. Przezroczystość wód, która świadczy o zagęszczeniu fitoplanktonu.

3. Warunki tlenowe w warstwach przydennych.

Zmiana trofii oznacza przemiany struktury i funkcji całej biocenozy, dlatego status troficzny jest ważnym kryterium klasyfikacji środowisk wodnych. Pod względem troficznym wody można podzielić na:

0. Oligotroficzne - są to wody o stosunkowo niskiej zawartości miogenów.

1. Mezotroficzne - są to wody o średniej żyzności.

2. Eutroficzne - są to wody żyzne, bogate w składniki pokarmowe oraz wody przeżyżnione

3. hipertroficzne.

Jeziora, które są najbardziej podatne na eutrofizację może wystąpić więcej klas troficznych. Możliwa jest wystąpienie krańcowej oligotrofii zwanej ultraoligotrofią a nawet skrajnej eutrofi zwanej hipertrofią.

Zakres parametrów dla odpowiednich kategorii troficznych.

Kategoria troficzna	Fosfor całkowity w µg/l	Chlorofil "a" w µg/l		Przeźroczystość w metrach
		średnio	najwięcej	średnio	najmniej
Ultraoligotrofia	<4,0	<1,0	<2,5	>12,0	>6,0
Oligotrofia	<10,0	<2,5	<8,0	>6,0	<3,0
Mezotrofia	10,0 - 30,0	2,5 - 8,0	8,0 - 25,0	6,0 - 3,0	3,0 - 1,5
Eutrofia	35,0 - 100,0	8,0 - 25,0	25,0 - 75,0	3,0 - 1,5	1,5 - 0,7
Hipertrofia	>100,0	>25,0	>75,0	<1,5	<0,7

Powszechnie istniejący pogląd, że jeziora w czasie swojego istnienie przechodzą po kolei wszystkie stadia troficzne począwszy od oligotrofii a skończywszy na hipertrofii nie znajduje potwierdzenie w licznych badaniach paleolimnologicznych.

Jeziora, które powstały w rozległych, nizinnych zlewniach mogą być od samego początku płytkie i żyzne (jeziora eutroficzne). Zaś jeziora oligotroficzne mogą nigdy nie osiągnąć stanu eutrofii, gdy wcześniej osiągną stan dystrofii tzn. będą bardzo ubogie w nutrienty zawierające duże ilości rozpuszczonych i koloidalnych substancji humusowych, które będą nadawały wodzie charakterystyczną brązową barwę.

Jeziora w swoim rozwoju mogą przechodzić okresy eutrofizacji jak i oligotrofizacji, które są odzwierciedleniem zmian klimatu i wynikających z tego zmian w nasileniu erozji i ilości napływających nutrietów. W warunkach naturalnych jeziora mogą się wypłycać i przekształcać w torfowiska. W wyniku tego procesu zanikają przez co nie osiągają najbardziej niekorzystnego stanu jeziora hipertroficznego.

Wymiana wody w zbiornikach a następnie sedymentacja i unieruchamianie nutrienów w osadach polega na wytrącaniu fosforanów w warunkach tlenowych. Denitryfikacja powoduje, że aktualny stan troficzny jeziora pokazuje ilość nutrienów dopływających do zlewni. Ograniczenie dopływu z zewnątrz powoduje zmniejszenie żyzności wód. Oznacza to, że proces eutrofizacji wód jest do pewnego stopnia procesem odwracalnym. Najbardziej krytycznym momentem jest pojawienie się deficytów tlenowych. Zanik tlenu na powierzchni osadów wodnych oraz w przydennych warstwach toni wodnej powoduje, że fosforany, które zostały zebrane w osadach mogą ponownie zacząć się rozpuszczać. Taki proces często powoduje przyśpieszone niszczenie jeziora gdyż zwiększony dopływ fosforanów powoduje zwiększona produkcję. A taka zwiększona produkcja prowadzi do obejmujących coraz szerszą powierzchnię dna i do trwających coraz dłużej deficytów tlenu, które to powodują uwolnienie jeszcze większej ilości fosforanów.

3. Eutrofizacja akwenów morskich.

Poważnym problemem eutrofizacji płytkich przybrzeżnych wód morskich są nitkowate glony pokrywające grubą warstwą dno. Poważnym zagrożeniem w przeżyżnionych przybrzeżnych wodach morskich są zakwity toksycznych brunatnic określane potocznie jako "czerwone przypływy". Do typowo eutroficznych akwenów morskich nalezą płytkie zatoki znajdujące się w pobliżu dużych miast np. Zatoka Gdańska, Zalew Wiślany na Bałtyku, Zatoka Chesapeake w Stanach zjednoczonych, Zatoka Neapolitańska na Morzu Śródziemnym

4. Działalność człowieka a eutrofizacja.

W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat dzięki niekorzystnej działalności człowieka nastąpił bardzo duży wzrost dopływu nutrienów do zbiorników wodnych. Proces ten okazał się bardzo szybki i nieporównywalny z tempem zachodzenia naturalnych procesów tego typy. Taki rodzaj eutrofizacji nazwano eutrofizacją cywilizacyjną. Jedna z przyczyn tego powszechnie występującego zjawiska jest nasilenie erozji spowodowanej przez nieograniczony i niekontrolowany wyręb lasów, uprawę roli, różnego rodzaju prace ziemne. Największy jednak wpływ na proces eutrofizacji ma produkcja bogatych w nutrienty ścieków oraz stosowanie dużej ilości nawozów sztucznych. Głównym efektem przeżyżniania jezior jest nadmierny rozwój planktonu roślinnego a zwłaszcza sinic.

Przyspieszona erozje uznano za zagrożenie już w latach 40 - tych i 50 - tych. W kolejnych latach dzięki opinii publicznej zaczęto przeznaczać coraz większe środki na badania i walkę z tym coraz większym dla ludzkości problemem. Podjęto zakrojone na wielka skalę próby rekultywacji jezior.

Głównym warunkiem trwałej poprawy stanu wód jest usunięcie przyczyn ich przeżyżniania, czyli ograniczenie dopływu związków azotu i fosforu, które wywołują nadmierny rozwój fitoplanktonu. Nie zawsze jest to możliwe w krótkim czasie. Dlatego stosuje się wiele metod doraźnych, które mają ograniczyć rozwój biomasy fitoplanktonu a w szczególności zakwitów sinic. Do metod stosowanych w ostateczności należy niszczenie sinic działającymi w sposób wybiórczy truciznami np. siarczanem miedzi. Ilość zgromadzonych w zbiornikach wodnych nutrientów próbuje się zwalczać przez tworzenie sztucznych odpływów z warstw przydennych. Utrzymanie tlenu w warstwach przydennych ma ogromne znaczenie dla oddychających nim organizmów jak i dla unieruchomienia fosforu w osadach. Jednym ze sposobów rekultywacji jest napowietrzanie jezior w sposób sztuczny. Najprostsza metoda polega na wtłaczaniu sprężonego powietrza przy dnie zbiornika i wprowadzanie tym samym całej toni wodnej w ruch cyrkulacyjny. Jego celem jest oprócz dostarczenia tlenu warstwom przydennym ograniczenie produkcji fitoplanktonu w wyniku pogorszenia się warunków świetlnych. Fitoplankton który krąży w toni wodnej otrzymuje znacznie mniej światła niż wtedy, kiedy unosi się blisko powierzchni wody. Znacznie lepszym, lecz znacznie droższym sposobem jest napowietrzanie dolnej warstwy toni jeziora. W ten sposób głębokie wody pozostają zimne, co umożliwia rozwój ryb łososiowatych i siejowatych. Zmniejszenie zapotrzebowania tlenowego można uzyskać przez wprowadzanie na powierzchnię osadów azotany. Od pewnego czasu stosuje się również metody biomanipulacji polegające na zmianie składu gatunkowego w biocenozie. Wprowadza się do zbiornika wodnego ryby drapieżne np. sandacza, szczupaka, które utrzymują na niskim poziomie liczebność ryb odżywiających się planktonem. Dzięki temu populacja rozwielitek zwanych filtratorami planktonowymi wzrasta, co prowadzi do zmniejszenia się ilości glonów. Redukcja planktonowych glonów sprzyja rozwojowi makrolitów, które umacniają warstwę osadów dennych, co unieruchamia pierwiastki biogenne i zapobiega pojawieniu się kolejnych zakwitów glonów.

Mimo podjęcia różnych środków zaradczych problem, eutrofizacji pozostaje nadal problemem wód słodkowodnych, morskich oraz wód przybrzeżnych. Niekorzystne efekty przeżyżniania wód są wynikiem nadmiernego i niekontrolowanego rozwoju biomasy przez rośliny. Nadmiernie rozwijające się wodne rośliny naczyniowe w skrajnych sytuacjach mogą doprowadzić nawet do tamowania przepływających rzek. Gęsta warstwa roślin pływających na powierzchni bardzo skutecznie uniemożliwia dostęp tlenu i światła do głębiej położonych warstw. Masa roślinna, która się rozkłada eliminuje tlen powodując powstanie efektu podobnego do obecności ścieków organicznych. Duża ilość dopływających i jeszcze łatwo rozkładających się substancji organicznych powoduje gwałtowny rozwój mikroorganizmów zużywających tlen. Niedobór tlenu staje się przyczyną powiększenia strefy aktywności beztlenowców. W związku z tym do wody przedostają się różne substancje o nieprzyjemnym zapachu oraz liczne związki toksyczne np. siarkowodór. W najbardziej zanieczyszczonych odcinkach rzek ilość pojawiających się bakterii jest tak duża, że ich kolonie widoczne są gołym okiem w postaci tzw. grzyba ściekowego. Wzrost koncentracji biogenów jest stymulowany przez intensywny rozwój glonów np. gałęzatki bardzo obficie porastają powierzchnię kamieni. Pojawienie się substancji toksycznych oraz brak dopływu tlenu eliminuje wiele gatunków roślin i zwierząt. W miejscach gdzie tlen występuje w niewielkich ilościach lub zanika okresowo fauna denna bogata jest w rureczniki, które są najbardziej odporne na deficyt tlenu i obecność siarkowodoru. Innymi licznie występującymi bezkręgowcami są larwy ochotkowatych i skorupiak ośliczka.

Eutrofizacja

Pod względem trofii wyróżniamy 3 główne typy jezior:

-jeziora oligotroficzne - o bardzo małej żyzności i ubogim życiu biologicznym,

-jeziora eutroficzne - o dużej żyzności i bogatym życiu biologicznym

-jeziora dystroficzne - duża ilość rozpuszczonych substancji humusowych,

Eutrofizacja jest zjawiskiem naturalnym. Po ustąpieniu lądolodu wszystkie jeziora w Polsce należały do jezior oligotroficznych. Z biegiem czasu i pod wpływem środowiska przekształcały się w jeziora eutroficzne. Nieliczne zbiorniki oligotroficzne pozostały w Tatrach Wysokich. Na skutek działalności człowieka szybkości eutrofizacji na wielu jeziorach gwałtownie wzrosła. Nawozy sztuczne wypłukiwane z gleby, ścieki komunalne odprowadzane bezpośrednio do jezior, sprawiły bardzo niekorzystne zmiany w trofii wielu zbiorników. Głównym zagrożeniem są stosowane do nawożenia azotany i fosforany powodują one wzrost żyzności wody i szybki rozwój glonów. Duże ilości glonów ograniczają przezroczystość wody i nie przepuszczają promieni słonecznych. Ograniczona zostaje fotosynteza. Spada zawartość tlenu który jest zużywany przez drobnoustroje. Powstają deficyty tlenowe. Następuje zahamowanie procesów tlenowego rozkładu materii organicznej. Akumuluje się ona w dużych ilościach na dnie zbiornika, powodując jego wypłycanie i stopniowe zarastanie. W jeziorach o podwyższonej żyzności często dochodzi w okresie letnim do tzw. zakwitów glonów i sinic. Mają one niekorzystny wpływ na jakość wody i na organizmy żywe. Glony wydzielają toksyczne substancje które w końcu szkodzą im samym. Przede wszystkim są one zabójcze dla wielu gatunków ryb. Obumarłe glony również wydzielają szkodliwe substancje, zmieniają one smak i zapach wody. Stadium zaawansowanej eutrofizacji zbiornika oznacza jego szybki zanik. Im jezioro płytsze i mniejsze zarastanie postępuje szybciej. Problem przyspieszonej eutrofizacji dotyczy praktycznie tylko jezior. Rzeki są mniej zagrożone ponieważ następuje w nich intensywne mieszanie i natlenianie wody.

Zanieczyszczenie wód

Do zanieczyszczeń wody zalicza się przede wszystkim substancje chemiczne i mikroorganizmy występujące w wodzie w większej ilości niż naturalnie oraz naturalnie niewystępujące w zbiornikach wodnych. Substancje chemiczne pochodzenia organicznego jak i nieorganicznego znajdują się w wodach pod postacią roztworów, koloidów oraz zawiesin. Na skład zanieczyszczeń wpływają czynniki pochodzenia naturalnego takie jak: wymywanie składników gleb czy skał, cykle życiowymi wodnych organizmów, a także czynniki spowodowane działalnością człowieka. Zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego przyczyniające się do skażenia wód powierzchniowych to: pestycydy stosowane w rolnictwie, substancje ropopochodne i powierzchniowo czynne, chlorowcopochodne bifenylu, fenole i metale ciężkie, a szczególności należące do nich ołów, kadm, cynk, miedź, chrom czy rtęć. Zanieczyszczenia termiczne, do których należą wody podgrzane, są w szczególności groźne, gdy wpływają do wód o niewielkim przepływie czy też wód stojących. Zanieczyszczenia wytwarzane przez człowieka w większości toksycznie wpływają na organizmy zamieszkujące środowisko wodne. Substancje reakcyjne to trwałe zanieczyszczenia, które z trudem ulegają jakimkolwiek procesom biochemicznym. Na skażenie wody mają także wpływ stosowane w rolnictwie nawozy sztuczne oraz pestycydy, transport lądowy jak i wodny a także odpady komunalne i pochodzące z przemysłu. Eutrofizacja, czyli proces zarastania zbiorników wodnych, także przyczynia się do pogorszenia się jakości wód.

Do wód zanieczyszczenia dostają się przede wszystkim wraz ze ściekami. Ze względu na sposób, w jaki substancje szkodliwe dostają się do zbiorników wodnych można wyróżnić zanieczyszczenia punktowe - głównie ścieki wpływające do wód w pewnych punktach oraz zanieczyszczenia obszarowe - uwidacznia się to w rolnictwie gdzie środki chemiczne przenikają do wód na dużym obszarze.

Zanieczyszczenia oceanów i mórz.

Szczątki martwych organizmów opadają na dno gdzie do ich rozkładu używany jest tlen znajdujący się w wodzie. Zapasy tego pierwiastka nie wyczerpują się, jeżeli obumarłych cząstek jest niedużo. Jednak odżywcze związki obecne w ściekach stają się przyczyną wzrostu liczebności dużej liczby, szczególnie niewielkich organizmów. Rozkładając się wyczerpują one zapasy tlenu, w związku z czym wydziela się toksyczny siarkowodór. Powoduje to zanikanie życia na dnie zbiorników wodnych.

Brak wersji przejrzanej

Skocz do: nawigacji, szukaj

Eutrofizacja – proces wzbogacania zbiorników wodnych w substancje pokarmowe (nutrienty, biogeny), jest to wzrost trofii, czyli żyzności wód. Dotyczy to nie tylko zbiorników wodnych ale również ścieków.

Biorąc pod uwagę geologiczną historię jezior, najczęściej uważa się, że eutrofizacja jest procesem naturalnym (według innych autorów naturalnym procesem jest dystrofizacja, a eutrofizacja uważana jest za proces antropogeniczny, spowodowany zmianami w zlewni). Większość jezior zwłaszcza polodowcowych na początku była oligotroficzna, jednak ciągły dopływ do nich substancji z zewnątrz (np. ze zlewni i atmosfery), powodował wzrost koncentracji biogenów, a tym samym zwiększał trofię zbiornika. Jest to tzw. harmoniczna sukcesja jezior. Normalnie jest to proces powolny, ale został on mocno przyśpieszony w wyniku działań człowieka, takich jak zrzuty ścieków przemysłowych i komunalnych oraz w wyniku intensyfikacji rolnictwa. W szczególnie drastycznych przypadkach, np. przy zrzucaniu do jezior surowych ścieków komunalnych czy gnojówki, dochodzi do osiągnięcia przez zbiornik stanów niespotykanych w naturze: politrofii i hypertrofii (zobacz też jezioro saprotroficzne). Następuje wtedy niemal całkowity zanik organizmów wyższych poza cienką, kilkudziesięciocentymetrową warstwą wody stykającą się z atmosferą.

Specyficznie przebiega proces eutrofizacji w wodach torfowiskowych. Dopływające z otaczającego je torfowiska substancje humusowe, tworzą stałe kompleksy ze związkami fosforu i azotu, czyniąc je niedostępnymi dla roślin i glonów. W razie jego degradacji, zwykle przez przesuszenie, następuje szczególnie szybka eutrofizacja: do wody dostają się zarówno biogeny ze zlewni, jak i te uwolnione z torfowiska (i związków humusowych).

Spis treści [ukryj] 1 Przyczyny eutrofizacji 2 Następstwa eutrofizacji 3 Metody kontroli i zapobiegania eutrofizacji 4 Zobacz też 5 Bibliografia 6 Przypisy

Przyczyny eutrofizacji [edytuj]

Główną przyczyną eutrofizacji jest wzrastający ładunek pierwiastków (biogenów), przede wszystkim fosforu. Wzrost dopływu pierwiastków biogennych, w tym wypadku fosforu, obejmuje nie tylko wzrost zrzutów ścieków, ale także wzrost zawartości środków piorących i innych detergentów zawierających fosfor w ściekach. Większa ilość tego biogenu związana jest także z intensyfikacją nawożenia oraz wzrostem erozji w zlewni. Wzrost dopływu azotu, drugiego z biogenów, związany jest z wzrastającą emisją tlenków azotu do atmosfery, a tym samym dużą ich zawartością w opadach atmosferycznych. Nawożenie ziemi poddanej pod uprawę, również przyczynia się do wzrostu ładunku azotu, ponieważ fosfor znajdujący sie w glebie nie jest pierwiastkiem silnie mobilnym. Silne opady deszczu mogą łatwo wypłukiwać azot z powierzchniowej warstwy gleby oraz z nawozów, przy czym do zbiornika mogą być też wniesione znaczne ilości fosforu.

Następstwa eutrofizacji [edytuj]

Na początku procesu eutrofizacji następuje umiarkowany wzrost produkcji biologicznej, co jest korzystne i przekłada się na wzrost produkcji ryb, ale po przekroczeniu pewnej granicy obserwuje się już wiele niepożądanych następstw tego procesu takich jak:

Masowy rozwój organizmów fitoplanktonowych powodujących w powierzchniowej warstwie wody tzw. zakwity i zmniejszających przezroczystość tej wody. W zbiorniku wzrasta przede wszystkim ilość sinic, które utrzymując się na powierzchni tworzą często kożuchy. Masowe nagromadzenia tych glonów powodują nie tylko śmiertelność ich samych, ale również występującej tam fauny. Ponadto niektóre szczepy sinic wydzielają toksyny i nierzadko powodują uczulenia. Wydzielanie przez glony organicznych substancji psujących smak i zapach wody dyskwalifikuje takie zbiorniki jako źródła wody pitnej. Do organizmów powodujących takie problemy należą Anabaena sp. oraz Aphanisomenon sp. wiążące azot, oraz niezdolne do wiązania azotu gatunki z rodzaju Microcystis, Limnotrix i Planktotrix. Zakwity występują nie tylko w zbiornikach, ale również w rzekach. W przypadku tych ostatnich powodowane są zwykle przez zielenice lub okrzemki, które są jednak mniej uciążliwe niż sinice, których miejscem występowania są przeważnie wody stojące.

Ustępowanie roślinności zanurzonej z powodu pogarszających się warunków świetlnych w strefie przybrzeżnej - litoral. Postępujące zanikanie światła pośrednio prowadzi także do przebudowy fauny tam występującej. Kożuchy glonów w tej strefie zupełnie uniemożliwiają rekreacyjne użytkowanie wody.

Wyczerpanie zasobów tlenu w warstwie przydennej - hypolimnionie, a zwłaszcza profundalu i w osadach dennych prowadzi do zaniku fauny głębinowej, w tym także gatunków reliktowych. Również tarło niektórych ryb nie dochodzi do skutku, co prowadzi do ustępowania cennych gatunków np. łososia. Często zdarza się że ryby giną zimą pod pokrywą lodową w wyniku braku tlenu. W warunkach anaerobowych dochodzi dodatkowo do różnych procesów chemicznych (amonifikacja, denitryfikacja) i powstawania metanu.

Występowanie siarkowodoru, który podczas całkowitego braku tlenu może przechodzić do warstw powierzchniowych wody, ulatniać sie i zatruwać atmosferę w okolicy.

Metody kontroli i zapobiegania eutrofizacji [edytuj]

Prostym sposobem kontroli trofii zbiornika jest badanie widzialności krążka Secchiego: białego krążka o średnicy 30 cm, opuszczanego na wyskalowanej lince. Jego widzialność (ang. Secchi depth) zależy od ilości zawiesiny w wodzie, a ta z kolei – głównie od ilości glonów. Na podstawie widzialności krążka Secchiego można obliczyć tzw. wskaźnik CarlsonaHYPERLINK \l "cite_note-0"[1]HYPERLINK \l "cite_note-1"[2], na podstawie którego porównuje się trofię poszczególnych zbiorników lub zmiany trofii danego zbiornika w czasie. Tenże wskaźnik można też obliczyć, mając do dyspozycji dane o ilości chlorofilu a (pomiary fotometryczne) lub związków fosforu.

Najskuteczniejszą metodą walki z procesem eutrofizacji jest ograniczenie antropogenicznego dopływu biogenów do wód - kompostowanie odchodów w miejsce odprowadzania ich do ujścia kanalizacyjnego, redukcja zawartości fosforanów w środkach piorących używanych w gospodarstwach domowych, ograniczanie stosowania nawozów sztucznych w rolnictwie.

To wzrost trofii, czyli żyzności wód głównie wzrost stężeń związków fosforu i azotu. Związki te dopływają do wód w postaci mineralnej, bądź też jako materia organiczna, która ulegając rozkładowi, dostarcza przyswajalnych dla roślin form mineralnych tych pierwiastków. Eutrofizacja oznacza ?eu? ? dobry podczas mamy do czynienia właśnie z niedobrą, nadmierną trofią. Eutrofizacja jest efektem nadmiernego dopływu substancji odżywczych (troficznych, biogennych), (spływającej w ściekach komunalnych i przemysłowych), które w nadmiarze stanowią jeden z rodzajów zanieczyszczeń. Eutrofizacja jezior jest procesem naturalnym. Stale bowiem dopływają do nich substancje z zewnątrz ? ze zlewni i atmosfery. Normalnie jednak jest to proces bardzo powolny. Został on przyśpieszony dziesiątki i setki razy w wyniku gospodarki ludzkiej ? zrzutu ścieków komunalnych i przemysłowych, wycinki lasów, intensyfikacji rolnictwa, w tym nawożenia mineralnego. Dotyczy to zarówno zbiorników jak i cieków. Proces ten nasilił się szczególnie w ostatnim półwieczu. Eutrofizacja początkowo umiarkowany wzrost produkcji biologicznej, w tym pożądanej produkcji ryb. Po przekroczeniu pewnej granicy ? wywołuje jednak wiele niekorzystych efektów.

PRZYCZYNY I SKUTKI
1. Zmiany zagospodarowania zlewni jezior
2. Wycinanie i wypalanie lasów
3. Zwiększanie terenów uprawnych
4. Celowe obniżenie poziomu jezior np. dla uzyskania terenów rolniczych
5. Stosowanie nawozów sztucznych
6. Przejście z hodowli na wielkotowarowy chów zwierząt.
7. Melioracja terenów rolniczych, a zwłaszcza gleb torfowych.
8. Likwidowanie oczek wodnych.
9. Doprowadzanie ściekówPrzyczyną eutrofizacji jest obciążenie zewnętrzne ?czyli to co wchodzi do jezior zwłaszcza związki biogenne.

1. Nadmierny rozwój glonów fitoplanktonowych (?zakwity wody?) zmniejszających przezroczystość wody, pogarszających jej właściwości organoleptyczne. Zwykle wzrasta też udział sinic - grupy, której wiele gatunków utrzymuje się blisko powierzchni, tworząc kożuchy. wiatry spychają te kożuchy do jednego brzegu, wtłaczają do zatok powstają ogromne zagęszczenia, masowa śmiertelność tych glonów fauny, nagromadzenie szkodliwych produktów rozpadu! Często sinice przyżyciowo, a także w efekcie rozkładu wydzielają substancje toksyczne.

2.W strefie litoralu pogorszenie warunków świetlnych w efekcie nadmiernego rozwoju fitoplanktonu powoduje ustępowanie roślinności zanurzonej.

3. Masowo rozwijają się w literału glony nitkowate, tworzące maty) - kożuchy na dnie i na roślinności zanurzonej, a także na młodych pędach roślinności wynurzonej, przyspieszając zanik pierwszej, a następnie częściowo także i drugiej. Kożuchy glonów nitkowatych zupełnie uniemożliwiają rekreacyjne użytkowanie strefy litoralu.4. Zanik tlenu w strefach głębinowych powoduje wyginięcie większości gatunków zwierząt, w tym w pierwszej kolejności gatunków reliktowych; przy dalszym wzroście trofii w hypolimnionie w coraz większym stężeniu występuje siarkowodór.

5. W sytuacjach skrajnych zupełne wyczerpanie tlenu i występowanie siarkowodoru zachodzi także w warstwach powierzchniowych (zwłaszcza w okresach bezwietrznych i przy wysokiej temperaturze); ma to miejsce w zaawansowanej hipertrofii, a zwłaszcza saprotrofii. Siarkowodór może się ulatniać i zatruwać atmosferę w okolicy. Zimą, zwłaszcza po pokryciu lodu śniegiem (i w konsekwencji przy braku fotosyntezy i produkcji tlenu), występują przyduchy zimowe - śmiertelność organizmów, zwłaszcza ryb, w efekcie braku tlenu.

6. Omówione zmiany w litoralu, a także deficyty tlenowe, powodują znaczne pogorszenie warunków tarła i rozrodu ryb, a w konsekwencji zasadnicze zmiany składu i stosunków dominacji w zespołach ryb. Ustępują ryby łososiowate, ustępuje szczupak, zaczynają dominować ryby karpiowate, głównie mało cenne.

7. Deficyty tlenowe w strefach głębinowych oraz zanik roślinności litoralnej potęguje eutrofizację. W skrajnych (a niestety nierzadkich) przypadkach dochodzi do tak silnego zanieczyszczenia zbiornika substancją organiczną (saprotrofizacji), (nie może się ona efektywnie rozkładać; woda ulega zatruciu produktami niepełnego rozkładu tej substancji.
Zbiorniki wodne pod, względem ich żyzności klasyfikuje się jako:
1. oligotroficzhe - ubóstwo soli mineralnych, niska produkcja pierwotna
2. a- i b-mezotroficzne - zbiorniki pośrednie
3. eutroficzne -bogactwo soli mineralnych, wysoka produkcja materii organicznej. Wyróżnia się tu: umiarkowaną eutrofię,
politrofię i hipertrofię.
Eutrofizacja jest procesem naturalnym. Zachodzi ona od początku istnienia zbiorników wodnych. Jeziora, w chwili powstania, był głównie oligotroficzne (małożyzne, ubogie). Jednak położenie jezior w zagłębieniach terenu oraz otoczenie zlewnią, często bogato zagospodarowaną, sprawia, iż stale dopływa do nich materia organiczna i nieorganiczna wraz z zawartymi w niej biogenami. To pozwala na wyróżnienie 2 rodzajów eutrofizacji:

? NATURALNĄ - przebiega bardzo powoli od chwili powstania jeziora. Wywołana głównie zmianami klimatycznymi. Jej rola w środowisku wodnym jest znikoma i niezauważalna dla człowieka.
? ANTROPOGENICZNĄ (cywilizacyjna, sztuczna) - związana z gospodarką ludzką, tzn. z dopływem ścieków,
wycinaniem lasów czy intensyfikacją rolnictwa. Proces ten nasila się zwłaszcza w ostatnim półwieczu. ŹRÓDŁA

Eutrofizacja
prowadzi do dominacji organizmów beztlenowych takich jak saprobionty i gromadzenia się znacznych ilości materii organicznej (mułów) w wyniku czego morze dojść do coraz większego wypłacania się stref brzegowych mórz.

Eutrofizacja
może być pochodzenia naturalnego lub antropogenicznego. Antropopresja to oddziaływanie człowieka na środowisko przyrodnicze i występujące w nim biocenozy. Obecnie ten czynnik wykazuje zdecydowaną działalność negatywną.

Eutrofizacja
wód pochodzenia naturalnego to nic innego jak dostarczanie materii organicznej przez pierwiastki znajdujące się w atmosferze i jest ona ściśle regulowana przez świat zwierzęcy

Eutrofizacja - wprowadzanie do jezior znacznych ilości związków odżywczych, pochodzących między innymi z nawozów ( fosforanów i azotanów) wypłukiwanych z gleb, powoduje bardzo szybkie rozmnażanie się glonów. Ich nadmierny wzrost nie dopuszcza światła słonecznego do głębszych warstw jeziora. Z tego powodu (brak światła) wytwarza się coraz mniej tlenu potrzebnego do życia innych organizmów wodnych. Później powoduje spowolnienie rozkładu obumarłych szczątków roślin i zwierząt w wyniku, którego jeziora zarastają.

Eutrofizacja prowadzi do zachwiania równowagi ekologicznej, bujnego wzrostu danej roślinności wodnej, zbyt intensywnej aktywności drobnoustrojów zużywających duże ilości tlenu. Skutkiem tego jest deficyt tlenowy i zahamowanie rozkładu tlenowego materii organicznej (stopniowe zapełnianie zbiorników rozkładającą się substancją organiczną) i wyniszczenie wielu najwrażliwszych tlenowych organizmów, w tym najwartościowszych ryb. Bardzo wyraźne zagrożenie dla życia organizmów tlenowych, a także dla jakości wody, stanowią tzw. zakwity Wywołane są one gwałtownym rozwojem populacji glonów i sinic. Glony w późniejszym okresie wydzielają substancje toksyczne, których ilość wzrasta wraz ze zwiększeniem się ilości tych organizmów, stając się groźnymi dla zwierząt, a nawet dla samych glonów. Glony obumierając, wydzielają do środowiska inne substancje aktywne biologicznie (olejki eteryczne), nadające wodzie nieprzyjemny zapach i smak. Stadium eutroficzne zbiornika jest jednocześnie początkiem jego zaniku przez spłycenie zbiornika, aż do jego zaniku z powierzchni ziemi.

W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych postępująca eutrofizacja wód obserwowana była głównie w jeziorach, objawiając się wieloma niekorzystnymi zjawiskami z punktu widzenia przyrodniczego i gospodarczego, jak: zakwity glonów planktonowych w pelagialu, rozwój glonów nitkowatych oraz makrofitów w litoralu, zmniejszenie przezroczystości wód, deficyty tlenowe, którym niejednokrotnie towarzyszy występowanie siarkowodoru oraz niekorzystne zmiany w składzie gatunkowym zespołów organizmów zasiedlających poszczególne strefy jezior (w tym ryb).