POETYKA

I. Wstęp

1.Znaleźć wiersz i zacząć się z nim "oswajać"( czyli czytać i chodzić z nim tak długo, aż zacznie z Wami " gadać")

a) co sugeruje tytuł wiersza?( potem odniesienie do treści, czy jest przewrotny itp)

b)czytaj powoli , słowo po słowie i obserwuj jak za pomocą fazowego uporządkowania wyłania się subiektywny świat przekazywany przez podmiot( zaobserwuj warstwę znaczeń, brzmień i konkretyzowanie się przedmiotów)

c) opowiedz o czym jest ten wiersz , odnieś swoje obserwacje i wnioski do pierwszego wrażenia podczas czytania

d) znajdź w wierszu swoje barthowskie" punctum" ( jeśli się to nie uda , to chociaż spróbuj znaleźć wers lub słowa, które jakoś Cię zaintrygują , uznasz je za najważniejsze , postaraj się także odpowiedzieć na pytanie - dlaczego akurat ten fragment , to słowo)

e) skąd wiesz, że to wiersz - nie proza ( na podst M.R.Mayenowa, " Wiersz i proza" i innych pozycji z listy lektur , lub S.Sawicki "Wokół opozycji wiersz-proza")

f) wskaż na podstawie swojego wiersza różnicę i związki między liryką a wierszem ( Pszczołowska "Forma wierszowa a utwór liryczny")

II.Genologia i wstępne obserwacje

a) jaki to typ liryki ( klasyfikacja wg mówiącego podmiotu oraz tematyczna) i na podstawie jakich kryteriów dokonałeś tego wyróżnienia?

b) podmiot liryczny - kim jest ?

c) określ sytuację liryczną ( np liryczne wyznanie , apel , sytuacja narracyjna , sytuacja rozmowy i opisz okoliczności tej sytuacji i kształt wypowiedzi determinowany sytuacją liryczną)

d)z typu liryki i sytuacji lirycznej wysnuj wnioski o nastroju wiersza, czy świat przedstawiony nosi piętno podmiotowego przeżywania i odczuwania

e) znakiem jakich przeżyć i stanu uczuciowego jest obraz przedstawiony w wierszu?

f) do jakiego gatunku zaliczyłbyś ten wiersz lub jakie gatunki się w nim przenikają - co ta klasyfikacja wnosi w wiedzę o danym obrazie poetyckim

III. System wersyfikacyjny i format

a) prześledź organizację metryczną( czy jest to izosylabizm czy heterosylabizm , czym jest wzmacniany : akcenty, średniówka , rymy) przyporządkuj wiersz do danego systemu wersyfikacyjnego - zarysuj jego użycie na tle epoki

b) średniówka - gdzie pada, jest mocna czy zatarta , relacja średniówki do stopy metrycznej. Średniówka powoduje zmianę charakterystyki metrycznej - co zmienia w warstwie całego obrazu poetyckiego w analizowanym wierszu?

c) rym - znajdź i określ, wszystkie występujące rymy ( ze wzgl na akcent: paroksytoniczny , oksytoniczny , proparoksytoniczny , na dokładność : dokladne , asonans, konsonans , na ułożenie przestrzenne : styczny , krzyżowy , okalający) Prześledź związek zgodności prozodyjnej i fonetycznej , czy odnoszą się do tego samego zjawiska, czy rymy pokrywają się ze składnią itp) Wysnuj wnioski : co rymy mówią o wrażliwości podmiotu lirycznego , jak postrzegana jest subiektywna rzeczywistość , jak budują emocje itp.

d) zastanów się nad stosunkiem stopy do zestroju akcentowego( stopa zestrojowa , tok dierezowany lub stopa krzyżowa, tok cenzurowany) po co został podkreslony lub osłabiony rozkład akcentów?

e) czy występują jakieś ustępstwa rytmu wobec wymogów języka ? ( anakruza , kataleksa, hiperkataleksa) Jakie zmiany wprowadzają , czy zaburzając rytm współbrzmią jakoś z warstwą znaczeń?

f) prześledź tok intonacyjny ( kadencja , antykadencja , czy współbrzmi z obrazem poetyckim przekazywanym w pozostałych warstwach organizacji wiersza , jak uzupełnia rozumienie?)

g) określ rodzaj strofy ( dystych , tercet , tetrastych , kwintylla , sekstyna , septet , oktostych , decyma itp) czy ma charakter izometryczny czy heterometryczny , czy strofa jest otwarta czy zamknięta ( ze wzgl. na rymy)

h) sprawdź stopień pokrywania się charakterystyki prozodyjnej z semantyką , potraktuj utwór jako przestrzeń gry między członem wersu a zdania , stopą a zestrojem akcentowym , wypowiedzią a strofą. Co się dzieje w obrębie takiej gry w analizowanym utworze? Opisz rym będący wypadkową rozczłonkowania : semantycznego i rytmicznego

i) określ czy wiersz jest składniowy czy askładniowy

IV Stylistyka :

a) jak podmiot liryczny i jego sytuacja determinuje kształt językowo stylistyczny utworu ? ( np rozbieżność między przedstawianą sytuacją a obrazem budowanym poprzez system stylistycznych odwołań)

b) prześledź brzmieniową sferę wyborów stylistycznych ( instrumentacja głoskowa , onomatopeja , anagram, aliteracja , eufonia)

c) wymień tropy stylistyczne, które przekształcają znaczenie słów ( ewentualny ich brak) i okresl ich dokładną funkcję w wierszu ( po co zostały użyte , jaki wywołują nastrój , emocje , jaką mają funkcję w budowaniu obrazu poetyckiego itp)

d) prześledź dokładnie składnię i środki stylistyczne mające na nią wpływ - co zmieniają w trakcie odbioru , co znaczą w świecie danego utworu.

e) określ na podstawie stylistyki stopień emocjonalnego zaangażowania czy też dystansu podmiotu lirycznego.

f) prześledź gramatykę lirycznej wypowiedzi i wysnuj wnioski dotyczące logiki budowania świata przedstawionego ( czyli jak łączy , jakie są zdania , co z tych układów wynika , skoncentruj się nad KAŻDYM przecinkiem itp)

V.Literatura i konteksty

a) znajdź konteksty filozoficzne , socjologiczne , psychologiczne , historycznoliterackie , biograficzne mogące wzbogacić rozumienie wiersza

b) przeczytaj wybraną pozycję z kręgu tematycznego , który wybrałeś :

MELANCHOLIA -

M.Bieńczyk " Melancholia: o tych , co nigdy nie odnajdą straty" Wawa 1998

A. Kępiński "Melancholia" Wwa 1993

W.Bałus "Mundus melancholicus : melancholiczny świat w zwierciadle sztuki" Krk 1996

REWOLUCJA -

T.Bujnicki" O poezji rewolucyjnej" Katowice 1978 , "Bunt żywiołów i logika dziejów" Katowice 1984

M.Janion " Romantyzm , rewolucja , marksizm" Gdańsk 1972

"Literatura polska wobec rewolucji" red M.Janion , WWa 1971

L.Kołakowski "Główne nurty marksizmu " t 1-3 Warszawa 2009

MISTYKA -

L.Kołakowski " Świadomość religijna i więź kościelna" Wwa 1965 i wydania następne

VI.Zakończenie

"Zapytaj poetę" - porozmawiaj ze swoim wierszem , podyskutuj , odpowiedz mu w dowolnej formie - inaczej - co wiersz z Tobą zrobił ? ( lektura "Zapytaj Mickiewicza" D.Siwickiej)

VII

Napisz spójną analizę z elementami interpretacyjnymi wybranego utworu.