21.02.13

EGZAMIN tylko z wykładów! : test (pytania zamknięte i otwarte)

• ocena z ćwiczeń brana jest pod uwagę przy ocenie końcowej

Sylabus na USOSie

DYDAKTYKA JAKO NAUKA

Dydaktyka = teoria kształcenia; subdyscyplina pedagogiki.

Nazwa wywodzi się z greki gr.didakticos- pouczający, didasco- tyle co uczę.

Przedmiotem zainteresowań jest kształcenie, które przebiega w specjalnej do tego stworzonej instytucji - szkole

Dydaktykę interesuje proces uczenia się wraz z jego uwarunkowaniami, jak ten proces przebiega, a także rezultaty do jakich to kształcenie prowadzi.

Dydaktyka ma charakter ogólny, uniwersalny- obejmuje wszystkie przedmioty i szczeble szkoły, poszukuje ogólnych prawideł rządzących procesem kształcenia.

• W szkole kształcenie jest intencjonalne, celowe ma doprowadzić do pożądanych zmian w osobowości, umiejętnościach, postawach i wiedzy ucznia.

• Z czasem zaczęto dostrzegać potrzebę wyposażania młodego społeczeństwa w teorię, program szkoły zaczął obejmować coraz to nowsze grupy (już nie tylko dzieci, ale także dorosłych).

• Zmiana nastąpiła dopiero w XVII w. w tym czasie pojawia się osobna nazwa na określenie teorii uczenia się, czyli dydaktyka.

Elementy dydaktyki ogólnej: (są ze sobą powiązane, tworzą strukturę)

• cele kształcenia

• wyniki kształcenia (odzwierciedlają w jakim stopniu uczeń zbliża się do tego ideału który odzwierciedlony jest w celach; wynik jest konkretny)

• metody kształcenia (sposoby pracy nauczyciela z uczniami)

• treść kształcenia/ materiał nauczania ( wiadomości jakimi operuje uczeń)

• środki dydaktyczne (pomoce naukowe wykorzystywane po to żeby uczniowi ułatwić naukę )

• zasady dydaktyczne (jak nauczać?)

• systemy dydaktyczne

• proces kształcenia

• style nauczania

RODOWÓD DYDAKTYKI

Korzeni dydaktyki należy poszukiwać w starożytności (Starożytna Grecja)

• badacze uważają że istnieje coś takiego jak fenomen / cud grecki

Grecy jako pierwi zaczeli zadawać pytania, który miał charakter ogólny; charakteryzowała ich umiejętność dostrzegania problemów i podejmowania działań do rozwiązania ich.

• Grecy stawiali pytania o to czym jest wiedza?; skąd się bierze?; jakie są jej źródła?

źródłem wszelkiej wiedzy jest uświadomienie sobie własnej niewiedzy!- jest to ważne z dydaktycznego punktu widzenia.

• SOKRATES,

• ARYSTOTELES,

• SOFIŚCI(nauczyciele, którzy za naukę pobierali opłatę)- Gordiasz, Protagoras.

• zaczęto im zarzucać że niszą tradycję, krytykowani byli przez m.in. Platona

• dopiero w XIXw. doceniono ich i wkład w rozwój

Co dydaktyka zawdzięcza Sofistom ?

• głosili relatywizm poznawczy

• PLATON: opracował program kształcenia( dzieci do 6rż. mają uczyć się razem, ,,wychowawcy musza wyrabiać u swoich podopiecznych równowagę duszy i ciała", do nauki nie wolno zapędzać przymusem). Równe traktowanie chłopców i dziewcząt do zinstytucjonowanego kształcenia; Postulował selekcjonowane wychowanków od ich osiągnięć i zdolności.

• ARYSTOTELES - uważała, że edukacja powinno być sprawą państwa. Wg. niego wychowanie, a zarazem nauczanie musi mieć charakter społeczny. Zadaniem szkoły jest formowane charakteru, wpajanie dobrych obyczajów, a także wdrażanie uczniów do wykonywania pewnych obowiązków. Wyróżnia : pokaz, utrwalenie i ćwiczenie. Trzeba nauczać tego co konieczne, co pozwala człowiekowi żyć godnie = gramatyka, arytmetyka, rysunek, muzyka, ćwiczenia fizyczne.

28.02.13

Wiek średni- nacisk na wdrażanie uczniów do samodzielnego myślenia, miały to czynić dysputy; ważne było także ćwiczenia pamięci.

ODRODZENIE-

• treści kształcenia: jedni postulowali o naukę języków (łaciny, greki), inni postulowali konieczność nauczania matematyki i treści przyrodniczych, jeszcze inni uważali że należy łączyć naukę z pracą

• sposoby nauczania : metody werbalne (oparte na słowie);

• sposoby dyscyplinowania uczniów: upomnienia, nagany - odchodzono od stosowania kar fizycznych

Pomiędzy odrodzeniem, a oświeceniem w rozwoju myśli dydaktycznej:

• okres ważnych wydarzeń, odkryć społecznych (Galileusz, Kopernik)

• 1612- pojawia się nazwa DYDAKTYKA - na określenie treści kształcenia.

• Opracowano wówczas system klasowo- lekcyjny

• Modyfikacja, rozwinięcie i usprawnienie wiele rozwiązań po czasach wcześniejszych zwłaszcza po średniowieczu

• cele kształcenia: przygotowanie do efektywnego funkcjonowania w rzeczywistych warunkach społecznych, kulturowych, gospodarczych ale stosownie do przynależności stanowej dzieci i młodzieży.

• treści kształcenia: nacisk na przedmioty użyteczne (mniej języków, więcej przedmiotów użytecznych) w tym matematyczno-przyrodniczych, a nawet nauka zawodu

• Moment gdzie formułowane są normy dydaktyczne (pojawia się metoda poglądowości w nauczaniu- łączenie ponawiania zmysłowego ze słowem, zasada przystępczności (stopniowania trudności), zasada łączenia teorii z praktyką.

• Postulat - nauczania wszystkich wszystkiego

• Uczeń musi poznawać samodzielnie, ale nauczyciel jest tym kto obserwuje go i nadzoruje.

POJĘCIA DYDATKTYCZE:

1. NAUCZANIE- zbiór technik do nauczania każdego

• nauczanie jako kierowanie uczeniem się ucznia- pozycja nauczyciela jest dominująca, orientuje się na treść, a nie na ucznia. Przygotowuje on plan i kontroluje, dokonuje postępów ucznia

• nauczanie jako organizowanie warunków do uczenia się-nauczyciel tworzy warunki jego znaniem optymalne dla ucznia, uczeń zaś odpowiada za efekty

• nauczanie rozumiane jako wspieranie ucznia w uczeniu się- uczeń znajduje się w centrum, to on zmaga się z zadaniem i próbuje je wykonać (może doświadczać porażek )

2. UCZENIE SIĘ- jest procesem w toku którego pod wpływem poznania, ćwiczenia, doświadczenia.

3. KSZTAŁCENIE- nauczanie + uczenie się; zainicjonowanie i podtrzymanie tego.

ORIENTACJE DYDAKTYCZNE

kreacjonizm- człowiek powstawł w wyniku kreacji, akcie tworzenia. Człowiek jako istota odzwierciedla szczyt doskonałości

ewolucjonizm- odwołanie się do sił znajdujących się w przyrodzie, które działają w sposób procesualny.

3 inne sposoby myślenia o pochodzeniu człowieka jego rodowodzie, jaki on jest:

• Teoria natury ludzkiej wywodząca się z tradycji judeo-chrześcijańskiej- człowiek nie jest czystko biologicznym bytem, obdarzony jest nieśmiertelną, niematerialną duszą, obdarzony jest przez stwórcę zdolnościami, ma wolną wolę dzięki czemu może dokonywać wyborów między dobrem, a złem.

• Doktryna czystej tablicy-{J.Locke} to pewna tradycja intelektualna; człowiek wierzy w cud (umysł człowieka powstał z niczego), nie ma czegoś takiego jak natura ludzka umysł powstał z niczego, o tym jaki człowiek jest decyduje otoczenie i środowisko w jakim przebywa. Doktryna szlachetnego dzikusa- również zakorzeniona jest w pewnej tradycji intelektualnej (towarzyszy doktrynie czystej tablicy) - {Rosseauo} żyje w harmonii z naturą, z natury człowiek jest dobry, szlachetny.

• Ewolucjonizm- o człowieczeństwie rozstrzyga kultura, to ona czyni z nas ludzi.

Orientacje dydaktyczne są obiektem typologizowania

typologizacja - przewiduje przechodniość, nakładanie się na siebie.

07.03.13

Pytaniami dzięki którym wyłoniły się orientacje dydaktycznie było pytania o to co decyduje o rozwoju jednostki? Czy decydują czynniki wrodzone ? Czy może środowiskowe?-

Pytania te doprowadziły do powstania 3 orientacji dydaktycznych na temat kształcenia i wychowania :

1. ORIENTACJA BEHAWIORYSTYCZNA- ma swoje źródła w doktrynie czystej tablicy (pojawia się także pod innymi określeniami : empiryzm, koncepcja środowiskowo, koncepcja społeczna)- doświadczenia kształtują rozwój jednostki; najważniejsze jest kształcenie to ono determinuje rozwoj; rozwój jest procesem modyfikowalnym z zewnątrz, na niego możemy wpływać odpowiednio organizując środowisko w którym dziecko żyje.

• Metafora Maszyny- maszyną jest umysł człowieka, można go dowolnie programować z zewnątrz jak maszynę (metafora ta dobrze ilustruje rozwój)

Orientacja ta traktuje rozwój jako ciąg skutków, oddziaływań środowiskowych, w takim rozumowaniu rozwój kontrolowany jest przez uczenie. Efekty tego uczenia się są tożsame ze zmianami rozwojowymi.

• Podmiotowość ucznia? - dla tej orientacji charakterystyczne jest traktowanie podmiotowości jako wytwór wpływów i nacisków społecznych.

Człowiek jest jednostką uległą wobec wpływów społecznych, zdominowaną przez te wpływy i strukturę społeczną.

• Ideologia transmisji kulturowej- afirmująca tradycyjne rozwiązania pedagogiczne, przekazanie zasobów, wiedzy, norm, wszystkiego co zostało zgromadzone w przeszłości; Zadania ucznia: ma poddać się tym oddziaływaniom, ma sprostać narzuconym oddziaływaniom, musi się podporządkować nauczycielowi i szkole

• Silna pozycja nauczyciela, zmusza ucznia aby on zechciał pewne efekty kształcenia wcześniej z góry założone osiągnąć, jest źródłem wiedzy dla ucznia,

Prospektywny charakter celów kształcenia- ktoś wcześniej ustala jaki ten uczeń ma być (tworzy ramy) i uczeń musi się w tych ramach zmieścić

• Nauczanie jest rozumiane przez behawiorystów jako kierowanie uczeniem się ucznia (kierowanie bezpośrednie), czuwanie nad uczniem, z zamiarem przeprowadzenia go przez pewne etapy. Nauczanie oparte jest na przekazie Nauczyciel -> Uczeń (nauczanie podające)

Ucząc się nie uczy się jak się uczyć.

2. ORIENTACJA ROMANTYCZNO-NATURALISTYCZNA- inaczej orientacja indywidualistyczna lub natywistyczna(wskazuje na zasadnicze znaczenie cech wrodzonych, to one decydują o kierunku i tempie rozwoju człowieka). Orientacja pozostająca w opozycji do orientacji behawioralnej. Zakorzeniona w orientacji szlachetnego dzikusa.

• Podkreśla to co w człowieku jest wyjątkowe, każdy jest unikalny, człowiek jednostka jest indywiduum;

• Rozwój jest pierwotny względem kształcenia

• Metafora organicznego wzrostu rośliny- to jaka ta roślinka będzie określone jest już w ziarenki; cechy determinowane są w chwili poczęcia, wpływy środowiska są istotne o tyle o ile mają być optymalne dla rozwoju. Rozwój jest utożsamiany z naturalnym dojrzewaniem. Przebiega zgodnie w wewnętrznym automatyzmem, każdy rozwija się inaczej.

• Uczeń = roślinka; Nauczyciel= ogrodnik (chroni roślinkę, pielęgnuje, dba, tworzy warunki do rozwoju)

• Jak interpretowana jest podmiotowość ucznia?- Jako wartość sama w sobie, wartość nie domagająca się wytłumaczenia; Traktowania jest jako dany człowiekowi naturalny pęd do spontanicznej aktywności.

• Nauczyciel powinien przyjąć postawę bierną, nie wciska ucznia w ustalone ramy, ale oczekuje, pielęgnuje, dogląda; Dziecko które rozwija się zgodnie z naturą jest z tej natury mądre i dobre, dlatego wszelka interwencja mogą to zakłócić.

Motywowanie uczniów do nauki ?- motywacja traktowania jako pęd, uwarunkowany potrzebami dziecka, które wcale nie muszą być da nauczyciela jasne. W praktyce oznacza to że dziecko poznaje to co go interesuje.

Jak jest pojmowane nauczanie?- nauczanie jako tworzenie, organizowanie warunków do uczenia się, aby uczeń mógł poznawać, ujawniać swoje potrzeby.

• Szkoły esperymentalne, a nie tradycyjne- zanegowanie systemu klasowo-lekcyjnego

3. TZW. TRZECIA DYDATKYKA -lub orientacja poznawczo-rozwojowa, progresywistyczna; Zupełnie inne myślenie na temat kształcenia i rozwoju i zależności między tymi dwoma procesami. Związek między tymi dwoma procesami nie jest dany trzeba go dopiero wytworzyć. (Między tymi procesami nie ma naturalnego związku nie jest dany, jest zadany trzeba go wytworzyć)

• Kształcenie jako proces przebiegający w środowisku ucznia determinuje jego rozwój. (ścisłe powiązanie z orientacją behawiorystyczną); Kształcenie ma zawsze wyprzedzać rozwój jednostki bo tylko wtedy ma sens.

POJĘCIE ZMIANY ROZWOJOWEJ - zmiana ta musi charakteryzować się pięcioma przymiotami (cechami):

• trwała

• nieodwracalna

• kolejna

• hierarchiczna

• uogólnia reakcje

Promowanie edukacji upodmiotowiającej ucznia- samodzielność ucznia w procesie poznawania, przekonanie że ostatecznym autorem dzięki któremu zachodzą zmiany w osobowości ucznia jest on sam (uczeń jako architekt)

Rozwój jednostki zakorzeniony jest w kulturze.

14.03.13

JAN FRYDERYK HERBERT (1776-1841) - niemiecki filozof, pedagog, psycholog. Unaukowił dydaktykę.

Filozofia metafizyczna zakładająca istnienie duszy. Dusza jest czymś stałym, niezmiennym.

Tworem duszy są masy wyobrażeń, które są stałe w ruchu , one stanowią źródło całego naszego życia psychicznego, naszej woli, uczuć, myślenia, pragnień i pożądań. Masy wyobrażeń składają sie ze splotów wyobrażeń. Przyswajanie nowych wyobrażeń miała polegać na tym, że do już posiadanych mas dołączały wyobrażenia pojedyncze, niespełnione, niepowiązane. Wyobrażenia rzeczy to sploty ich cech.

Ukształcalność wychowanka- jednostkę można formować, zmieniać odpowiednio na niego oddziałując.

• Zasadniczy cel wychowania: ukształtowane moralnego charakteru dziecka

• Dbanie o to by dziecko miało wartościowe zajęcia, aby nie było bezczynne. Nauczanie wychowujące, rząd nad dziećmi, zatrudnianie dzieci, karność. Charakter i wola człowieka rozwija sie wraz z rozwojem jego intelektu, ze zdolnością poznawania, myślenia, powiększania się masy apercepcyjnej.

• Wartość nauczania wychowującego - łączenie wiedzy w nawiązaniu jej z rozwojem woli, uczuć. Rozwijanie u uczniów wszechstronnych zainteresowań ( najpierw uczniowi przekazać wiedzę i na tym gruncie dopiero ma szanse wyłonić się zainteresowanie)

• Uczenie się polega na dynamizowaniu ,wzbogacaniu mas apercepcyjnych ( całych kompleksów wyobrażeń) . Bez tego zdynamizowania nie jesteśmy w stanie niczego przyswoić.

• Centralna pozycja nauczyciela, który czuwa nad uczniem, który ma kierować uczeniem się ucznia, sprawować nad nim pieczę , kontrolować postęp ucznia w tym procesie.

Droga do wiedzy wiedzie przez tzw. stopnie formalne nauczania:

• jasność,

• kojarzenie,

• system

metoda.
Nauczanie każdego przedmiotu, jeśli ma być efektywne musi obejmować te ogniwa w takim porządku.

stopnie formalne przyswajania (UCZEŃ)

1. jasność -zgłębianie spoczywające (uczeń zgłębia treść, materiał- jego pierwszy kontakt z wiadomościami)

2.kojarzenie - odpowiada mu zgłębianie postępujące (zdynamizowanie masy percepcyjnej, zostają do niej włączone nowe elementy, wiadomości)

3.system- ogarnianie spoczywające

4. metoda-ogarnianie postępujące

stopnie formalne nauczania (NAUCZYCIEL)

1. jasność

2. kojarzenie (nauczyciel ma naprowadzić ucznia, żeby uczeń skojarzył wiadomość z tym co wie, a z tym co się właśnie dowiaduje)

3. system ( porządkowanie wiedzy, usystematyzowanie)

4. metoda (nauczyciel ma sprowokować do wykonania zadania)

U Herbarta zainteresowania miały być produktem ucznia się!

JOHN DEWEY XIXw/XXw (żył 93 lata)- pragmatyk (gr. pragma- czynność) zainteresowany praktycznym wynikiem działania, tym lepsze im szybciej prowadzi do celu i progresywista

Pragmatyczna koncepcja prawdy zakłada, że nie ma prawd uniwersalnych. Prawd jest tyle ilu jest ludzi, jest czymś relatywnym.

21.03.13

Poglądy dydaktyczne Dewey'a :

• myśl społeczna - nie istnieje konflikt na płaszczyźnie jednostka a społeczeństwo. panuje pełen ład, harmonia, wspólnota celów i potrzeb. społeczeństwo to wspólnota. Wspólnota : bezpośredniość relacji, wspólne cele itd.

• wychowanie i kształcenie - polegają natworzeniu warunków, które będą sprzyjały uczestnictwu dziecka we wspólnocie. Dziecko od początku w tej wspólnocie jest, jest pełnoprawnym uczestnikiem wspólnoty. Zadanie nauczyciela sprowadza sie do tego, by te uczestnictwo uczynić jak najlepsze, by dziecko jak najlepiej w tym uczestniczyć. Człowiek nie kontaktuje sie ze światem bezpośrednio, ale czyni to w sposób pośredni.

Elementy pośredniczące: sensy, znaczenia, wartości, wzorce zachowań. Są one produktem życia społecznego, są kulturowo zrelatywizowane.

Świadomość społeczna gatunku ludzkiego: sensy, znaczenia, wzorce zachowania, postępowania, wiedza = kultura.

Wychowanie jest wrastaniem jednostki w świadomość społeczną gatunku.

Wychowywać, kształcić

• wprawiać w ruch, uruchamiać, dynamizować, te siły wewnętrzne którymi dziecko dysponuje, rozporządza, które są mu dane z natury i przesądzają o jego niepowtarzalności. Znaczy dać tym siłą możliwość ujawnienia się, tworzyć takie warunki by te siły mogły być realizowane tzn. odwoływać sie do wszystkich sił , czynności wrodzonych by je ukierunkować, by je obudzić, by pozwolić im się ujawnić.

Kształcenie i wychowanie nie mogą opierać się na przymusie. Wszelkie oddziaływania edukacyjne muszą być wolne od nakazów, napędów do urabiana dziecko wg określonego wzorca. Nie ma żadnych odgórnych rozstrzygnięć, które trzeba przyjąć.

Wychowanie musi się opierać na demokracji.

Szkoła musi być wolna od dominacji.

Prawo biogenetyczne Heckla:

Ontogeneza jest skróconą rekapitulacją filogenezy

Rozwój osobniczy jest skróconą rekapitulacją (skróceniem) rozwoju gatunku.

Każdy człowiek rozwijając sie powiela, przechodzi przez te etapy przez które, my jako gatunek przechodziliśmy próbując mentalnie oswoić rzeczywistość , próbując opanować nasze otoczenie.

Rozwijające sie dziecko uczestniczy, będąc we wspólnocie, powiela główne, zasadnicze momenty rozwoju gatunku ludzkiego.

W szkole należy nauczać tego, co już sprawdzone w działaniu, ale to sami uczniowe muszą do tego dojść, muszą wypracować metodę i sposób dotarcia do tego.

Należy odejść od sztucznego podziału treści na przedmioty.

Dewey twierdził, że rzeczywistość która nas otacza jest jednością.

Proponuje integracyjny układ treści kształcenia a tym co miało skupiać uwagę uczniów miały być problemy o interdyscyplinarnym charakterze ( zamiast podziału na przedmioty)

Człowiek myśli rozwiązując problem

Stopnie formalne kształcenie Deweya:

1. wszystko zaczyna się od odczucia trudności

2. sformułowanie problemu (najczęściej pytania)

3. generowanie hipotez (konstruowanie przewidywanych rozwiązań problemów)

4. weryfikacja praktyczna (sprawdzenie w działaniu: odrzuca/przyjmuje)

5. formułowanie wniosków

uczenie się :

• wspólne działanie i zespołowe działanie, praca nad rozwiązywaniem problemów

• uczeń jest w centrum

• zadanie nauczyciela : ma tworzyć warunki do uczenia się

nauczanie

• tworzenie warunków do uczenia się

• nauczyciel nie jest źródłem wiedzy, nadawcą komunikatu

• cele wartościowe, które są wynikiem wspólnych ustaleń

Szkoła Dewyea:

• brak systemu klasowo-lekcyjnego

• zamiast klas są grupy społeczne, w którym uczniowie są w różnym wieku. szkoła ma zbliżyć do sytuacji, która jest poza nią

• otwarta

• dużo wycieczek by poznanie istniejące w szkole łączyło się z doświadczeniem

• uczniowie są aktywni mają wpływ na to czego się uczą

• uczniowie współpracują ze sobą

• szkoła to nie jedyne miejsce pracy ucznia

duża waga przypisana potrzebom i zainteresowaniom dziecka

Zainteresowania dziecka:

to osymptomy czegoś głębszego, dają przez nie o sobie znać potrzeby ucznia

nauczyciel musi podążać za naturą dziecka

Nauczanie i uczenie - procesy współzależne ( jak kupowanie i sprzedawanie)

Dewey zapoczątkował progresywizm, który doprowadził do wielkich zmian w edukacji.

Wygocki:

• Urodził sie w 1896 r w Orszy

• Psycholog radziecki

• Socjo -historyczno kulturowo teoria rozwoju wyższych funkcji psychicznych

• Jego pasją była początkowo literatura potem filozofia, teatr i psychologia

• ponad 200 prac

Człowiek staje się ludzki:

• dzięki współdziałaniu z innymi

• dzięki posługiwaniu się narzędziami materialnymi i niematerialnymi ( wiedza)

• dzięki komunikacji językowej

Słowa klucze:

obcowanie społeczne

społeczne interakcje- asymetryczne, interakcje podejmowane przez osoby znajdąjące się na róznych poziomach kompetencji

znak, narzędzie, kultura, historia

wyższe funkcje psychiczne- to właśnie one odróżniają człowieka od zwierząt. Człowiek ze zwierzętami dzieli tylko funkcje elementarne. Wyższe funkcje psychiczne to :dowolna uwaga, pamięć logiczna, myślenie pojęciowe, tworzenie pojęć, emocje. Zostaje rozluźniony prosty związek między bodźcem a reakcją a pośrednikiem jest np. myślenie, wartościowanie, interpretowanie.

Rozwój dziecka nie może być rozpatrywane w oderwaniu od kultury, bo to kultura dostarcza mu narzędzi, którymi dziecko operuje. Jego rozwój jest silnie powiązany z kulturą.

Rozwój biologiczny splata się z rozwojem społeczny i kulturowym co decyduje o tym, że człowiek to cos więcej niż istota biologiczna.

System aktywności - zachowanie się danego organizmu, zakres dostępnych mu działań jest determinowany przez jego uwarunkowania biologiczne. człowiek posiada swój system aktywności.

Kultura doprowadza do tego, że człowiek nie musi czuć się ograniczony przez system aktywności.

04.04.2013

Wizja kształcenia szkoły w ujęciu Brunera:

• - kontynuuje tok myślenia Wygockiego

• - jakie warunki muszą zostać spełnione by nauczane i uczenie się doprowadziło do zmian wewnątrz ucznia, osobowości ucznia

• wplata wątki antropologiczne

• nauczyciel powinien być mocno zdziwiony sukcesem ucznia

• szkoła – miejsce przymusu,

• szkoła posługuje się symbolami, inny język od języka codziennego

• szkoła – obiekt krytyki, ale Bruner zastanawia się jaka jest rola szkoły w rozwoju

• odwołuje się do edukacji w plemionach pierwotnych (wiedza i umiejętności są opanowywane w kontekście sytuacji, które się przydają, nie ma rzeczy abstrakcyjnych, zakres kultury jest tożsamy z zakresem kompetencji każdej jednostki z osobna, która wchodzi w skład grupy)

• wyraźne rozdzielenie tego, co wiemy i tego, co robimy ( sztuczne, dramat szkoły:P)

• szkoła niszczy motywację do uczenia się

• nauczyciel sięga po przymus a szkoła tworzy specyficzny kontekst poznania

• lęk towarzyszący uczniowi w szkole, brak komfortu psychicznego

• uczeń nie chce uczyć się w takich warunkach

• nauczyciel musi uprzytomnić sobie, że kształcenie przebiega w trudnych warunkach dla ucznia

METAFORA UPRZYWILEJOWANIA

• Konsekwencja, skutek zaniedbań ze strony nauczyciela w ćwiczeniu ucznia w pokonywaniu trudności, w radzeniu sobie z problemami, w rozwijaniu uniwersalnych strategii pokonywania trudności.

• Wynik pewnego procesu- nauczyciel nie dba o to by być wsparciem dla ucznia w trudnych warunkach kształcenia, nauczyciel wyręcza ucznia i zastępuje aktywność poznawczą ucznia swoja.

• Subiektywne poczucie ucznia przekonanie, które narasta w uczniu, aż całkowicie go blokuje, że uczeń nie jest w stanie poradzić sobie z zadaniem. To zadanie ma wobec mnie przywilej, to zadanie góruje nade mną, nie jestem w stanie rozwiązać zadań. Uczeń odczuwa lęk przed trudnością.

• Konsekwencje- uczeń nie koncentruje się na zadaniu tylko pojawia się tendencja do szukania sposobu uniknięcia

Ćwiczenie sprytu intelektualnego ucznia- efektywne poszukiwanie rozwiązań problemów

Sytuacja decyzyjna mówcy-nauczyciela jest inna niż słuchacza- ucznia

Nauczyciel – podaje informacje, przedstawia pewne treści, podejmuje w trakcie mówienia decyzje z których uczeń nie zdaje sobie sprawy. Nauczyciel mówiąc do ucznia łączy treści, porządkuje informacje, dla nauczyciela wszystko jest jasne ( nie dla ucznia).

• Czy istnieje możliwość zmniejszenia dystansu między uczniem a nauczycielem?

Tak-nauczanie w trybie hipotetycznym i objaśniającym.

TRYB HIPOTETYCZNY

• Strategia zmniejszająca dystans między nauczycielem a uczniem.

• Strategia zbliżająca mówce i słuchacza.

• Nic nie jest do końca ustalone, wszystko jest negocjowane.

• Nauczyciel nie narzuca nic uczniowi, nie podaje gotowych regułek do zapamiętania, wraz z uczniem poszukuje przesłanek z których wyprowadza pojęcie – otwarcie nauczyciel na ucznia, zaproszenie do dialogu.

• Daje możliwość posługiwania się argumentami i kontrargumentami, stawiania pytań- dlaczego tak jest.

• Wiedza jest hipotetyczna, tymczasowa.

TRYB OBJAŚNIAJĄCY

• Strategia która zwiększa różnicę (dystans) pomiędzy rozmówcą i słuchaczem

• Decyzje nauczyciela są często nie jasne dla ucznia

• Nauczyciel tylko podaje informacje

Postawy jakie mogą zostać ukształtować się w uczniu:

• Empiryzm epizodyczny – wzrasta on z takiego przekonania, że w materiale nauczania(treściach z którymi styka się w szkole) panuje nieład, chaos, bałagan; uczeń natychmiast chce dość do sedna dlatego że nie ma się do czego odwołać nie zgromadził on doświadczeń.

• Konstrukcjonizm kumulatywny – celem ucznia jest nie tylko rozwiązanie zadania, jak także opracowanie całej strategii, uczeń korzysta z wcześniejszych doświadczeń, w materiale nauczania jest ład i porządek

Idea uczenia się samo nagradzającego daje uczni satysfakcję!

Nauczyciel powinien układać tak program nauczania aby uczeń mógł wykorzystać swoją energię, aby przy rozwiązaniu zadania mógł poczuć że odniósł sukces. I wtedy gdy uczeń odczuwa satysfakcję należy podrzucić mu kolejne zadanie aby mógł wykorzystać całą swoją moc.

Wg. Maslowa- żeby nastąpił rozwój musi być zapewniona potrzeba bezpieczeństwa; ma ona charakter zewnętrzny, dziecko otrzymuje je od osoby z otoczenia

Wg. Brunera – szkoła musi nauczyć ucznia rozwiązywania problemu, nie może się to wydarzyć bez zaburzenia bezpieczeństwa; Potrzeba bezpieczeństwa ma charakter wewnętrzny – uczeń jest samowystarczalny, nie jest on nikogo w tym zależny

WYKŁAD 18.04

Personalizacja wiedzy- uczynić wiedze swoja własnością może tylko uczeń nau nie wyręczy go w tym, może go wspierać ale nie spersonalizuje wiedzy za niego. Personalizować wiedze znaczy przekształcać rekonstruować nadawać znaczenie poszczególnym elem, zmieniać strukturze wiedzy, włączać ją do systemu już posiadanej wiedzy, selekcja informacji- wybór najistotniejszych.

Encyklopedyzm- Bruner uważa że nie odnosi się on do materiału nauczania ale do działań nauczyciela. Należy go wiązać z działaniem nauczyciela a ma on miejsce gdy nau swoim działaniem nie dopuści do spersonalizowania wiedzy przez ucznia.

Personalizacja przebiega trójtorowo,

• Aspekt intelektualny- aby personalizacja się mogła zadziać konieczne jest działanie ucznia na przedmiotach dostarczanych przez kulturę czyli wiedzę, musi na niej działać, selekcjonować oporować informacjami, obejmuje dział wiedzy, z którą uczeń się styka.

• Aspekt emocjonalny- dotyczy tworzenia uczniowi okazji dawania możliwości konfrontacji z problemami, ma to na celu niedopuszczenie do pojawienia się metafory uprzywilejowania, by uczeń miał szancse oswoić się z sytuacją problemową, ćwiczenie się w rozwiązywaniu zad, pozaywanie uczn że on jest w stanie sprostać wymaganiom.

• Aspekt społeczny- dotyczy relacji nauczyciela z uczniami w trakcie lekcji. Nauczyciel uważa, że jest w relacji najważniejszy manipuluje uczniami, ocenia i 3wartościuje oceny według własnego zadnia, im bliższe jest temu odp uznaje za poprawną. Nie jest ważne to co uczeń myśli, ale to czy jest to zgodne z jego myśleniem. Doprowadza to do tego że uczniowie koncentrują swoje wysiłki poznawcze na pytaniu o co chodzi nauczycielowi? Jak w nia trafić?

I 2 uczen jest wspierany przez nauczyciela,

Sccafolt- (z ang szafot i rusztowanie; sccafolting system działań związanych z budową rusztowania) metafora, która opisuje zakres i jakość wspierania uczenia się ucznia przez nauczyciela. Istote tej metafory ilustruje metafora tańca. Jedna z os tańczących musi prowadzić 2 się poddaje ale jest wrażliwa na sygnały prowadzącego. Jak patrzymy na działania nauczyciela przez jej pryzmat to osobą która prowadzi jest uczeń, on podejmuje decyzje nauczyciel dostosuje swoje zabiegi do tego co chce uczeń. Owocuje to tym, że uczeń może wiedzę spersonalizować. Na polski zasada minimalnego wspierania ucznia. Wyjaśnianjie, demonstrowane i omawianie jest postacią sccafoltingu. Wsparcie może przybrać również formę głośnego myślenia nauczyciela, modelowania- nau w Prost wykonuje czynności, zachęcanie do udziału w dyskursie, dzielenia się wiedzą.

Zwróc uwagę na:
orientacje dydaktyczne rozumiemy istotę każdej z nich jak rozwój, kształcenie= rozwój

Jak rozumiane uczenie się, jak pojmują kształcenie przedstawiciele. Istotne pojęcia u Wygotskiego i Brunera, w jaki sposób w rozumie nauczanie i role w rozwoju dziecka strefy akt rozwoju i najbliższego rozwoju
Bruner pojęcia

Program ukryty- program który istnieje obok programu oficjalnego. Nurt bieg zdarzeń nieoficjalnych ukrytych, których wpływ na dalsze losy ucznia bywa silniejszy nisz programu jawnego. Filip Jackson pierwszy użył tego sformowania. Są to pozadydaktyczne skutki uczęszczania ucznia do szkoły, istotne wychowawczo, to wszystko co ucznia spotyka w szkole, co na niego wpływa, co go zmienia a nie jest to wiedza programowa.

Aspekty:

Architektura szkoły- wygląd budynku, w jaki sposób przestrzeń jest podzielona i zagospodarowana wewnątrz. Uczeń ma wrażenie że jego swoboda bd ograniczana(kraty na parterze), jak wkracza do szkoły widzi że jest upodobniona do twierdzy ochroniarze, monitoring. Komunikuje to uczniowi że jest zły, my mamy na was sposób, potrafimy przeciwdziałać., ma wam nie ufamy, wy jesteście źli. Ustawienie ławek i biurka komunikuje sposób komunikacji w klasie, źródło wiedzy od nauczyciela do ucznia. To komunikat kto tu a władze kto jest ważniejszy.

Uczeń musi ciągle na coś czekać, czeka na dzwonek, obiad, na lekcje.

Uczniowskie strategie- wypracowane na potrzeby środowiska jakim jest szkoła sposoby przetrwania, radzenia sobie z nauczycielem, jego władzą, np.:ściąganie,

Relacje nauczyciel uczeń-

Organizacja dnia szkolnego- rytualizacja dnia szkolnego, lekcje rozpoczynają się rano, o stałej porze, nie może się spóźnić, przy okazji uczy się punktualności, że istnieje kultura ubioru, dni SA podobne do siebie,

Treści podręczników

OD OLI SKSEROWAC

Nauczanie i uczenie się problemowe 09.05

1. Nauczanie i Uczenie się problemowe sięga czasów starożytnych SOKRATES

1. Był to pierwszy myśliciel, który zwrócił uwagą na problem, na rolę, wagę, istotę, odczucia trudności, stawiana pytań. Źródłem wszelkiej wiedzy jest niewiedza,. Człowiek, by mógł poznawać musi najpierw uświadomić sobie obszary własnej niewiedzy, musi odczuć trudność, by pytać doszukiwać, na tej drodze ma szanse odkryć prawdę, dojść do wiedzy. Nie jest to jedl niego stan komfortowy, kiedy uświadamia sobie swoją niewiedze, jednak ten moment jest konieczny. Dopiero wtedy ma szanse na to by ta wiedza rozwinęła się. Sokrates był tym, który dokonał swoistej rewolucji w naszym myśleniu o poznawaniu świata. Można mówić o dwóch okresach: o tym, co było przed Sokratesem i to, co było po nim (okres przed- sokratejski i po-sokratejski)

2. Okres przed-sokratejski- ludzie koncentrowali się na obiekcie poznania. Koncentrowali się na pytaniu: jaka jest rzeczywistość, jaki jest świat, co poznajemy?

3. Sokrates to pytanie dopełnił pytaniem „jak poznaję?” „co i jak poznaję, w jaki sposób?”- Sokrates zapoczątkował refleksję nad wiedzą. Zastanawiał się nad sposobami poznawania świata, doprowadzał do wzbogacenia, poszerzenia obszaru refleksji. Namysł nad poznawaniem.

4. Zdaniem Sokratesa prawdziwa wiedza ma szansę narodzić się tylko w autentycznym dialogu nauczyciela i ucznia to, czego nie wiemy, to także wartościowa wiedza. Niewiedzy nie należy się wstydzić. Sokrates był tym, który podkreślał wagę i rolę pytań. Przed nim nikt nie zwracał na to uwagi. Wcześniej uważano, że rolą ucznia jest po prostu siedzieć, słuchać, uczeń nie jest od pytań. Sokrates uważał, że pyt, są absolutnie konieczne. Bez błędów, bez konieczności, bez trudności nie ma procesu poznania, nie można przed tym uciec.

5. To czego nie wiemy to także warościowa wiedza, Sokrates podkreśla rolę pytań.

6. Sam Sokrates działał w taki sposób, nie tylko o tym mówił. Opracował metodę nauczania.

7. Okres przed- sokratejski- ludzie koncentrowali się na pytaniu o obiekt „jaka jest rzeczywistość?”, Sokrates dopełnił to pytanie o to, jak poznają a nie tylko co poznaję. W ten sposób doprowadził do poszerzenia refleksji.

2. DEWEY- rozszerzył to czego nauczał Sokrates: nowy sposób badań nad problemem

1. Myślimy wtedy, gdy rozwiązujemy problem, musi istnieć przyczyna byśmy zaczęli myśleć, problem- narzędzie radzenia sobie z rzeczywitością

2. Moja wiedza w sytuacji, w której aktualnie się znajduje jest niewystarczająca

3. Esencją życia są problemy i reagowanie na nie

4. Myśleć to wypełniać lukę w wiedzy, w doświadzczenich, to wiazać fakty działania które inaczej pozostawały by w izolacj

5. Uczenie się jest działaniem zespołowym, to dochodzenie do wiedzy droga rozwiązywania problemów, rozwiązać problem to stworzyć wiedzę wypracowac strategię, metodologie. Człowiek mysli rozwiązując problem.

6. Rozwiązać problem to nie tylko dotrzeć do wiedzy, ale także wypracować strategię

7. Etapy skutecznego kształcenia:

1. Odczucie trudności

2. Formułowanie problemu

3. Hipotezy

4. Zastosowanie rozwiązań

5. Sformułowanie wniosków

1. Co to jest problem?

1. Jest czymś co każdy z nas zna z życia codziennego, nie jest to cos abstrakcyjnego

2. Jest to pytanie pozornie proste, gdyż nie wiele jest odp

3. Problem nie istnieje obiektywnie, nie istnieje poza umysłem człowieka, jest subiektywny

4. Problem to struktura o niepełnych danych- nie kazda struktura o niepełnych danych jest problemem

5. Problem jest natury praktycznej lub teoretycznej wymaga od podmiotu aktywności twórczej i badawczej

6. Problem istnieje aż do rozwiązania

7. Nie istnieje poza umysłem człowieka

8. Problem jest zadaniem, którego uczeń nie może rozwiązać za pomocą posiadanej wiedzy, jest tu niezbędne myślenie produktywne, takie które wzbogaca wiedze ucznia

9. To konflikt między stanem istniejącym a wynikiem pożądanym przez tego kto ten stan przeżywa (motywacyjna siła problemu) stan pożądany jest możliwy wtedy gdy problem jest rozwiązany

10. Problem to sytuacja, która posiada 3 cechy: (Józef Kozielecki) jest dla podmiotu:

1. Subiektywnie trudne

2. Subiektywnie nowa

3. Subiektywnie niepewna

Typologia problemów:

Kryterium : Ilosc wstepnych inf na temat możliwych rozwiązań problemu:

• otwarte- brak inf o możliwych rozwiązaniach, doświadczamy niepewności co do tego ile tych rozwiązań jest i z ostatecznym wynikiem.

• zamknięte- dany jest kończony zbiór możliwych rozwiązań, trzeba je tylko ocenić i wybrać jedno jako ostateczne rozwiązanie.

Kryterium: liczba możliwych rozwiązań:

• Dywergencyjne- maja więcej niż jedno rozwiązanie wymagają myślenia rozbieżnego

• Konwergencyjne- problemy o jednym porwanym właściwym rozwiązaniu.

• Orientacyjne- problemy z poznawaniem rzeczywistości z czym mamy do czynienia

• Decyzyjne – jak trudność rozwiązać

• Wykonawcze- związane z wdrożeniem procedury jaka wybraliśmy

Kierowanie na poziomie problemów orientacyjnych i wykonawczych przez nauczyciela:

Orient- oznacza że na pytania z czym mamy do czynienia, jakiej trudności doświadczamy, co jett dane czego nie wiemy na te pytania odp sami uczniowie tylko wspierani przez nauczyciela, nie tylko odp na pyt z czym mamy do czynienia ale także myślą nad tym jakie decyzje podjąć by ten problem rozwiązać i jak je wcielić w życie, nau nie ma centrycznej pozycji. Jest to wartościowe nauczanie problemowe.

Wykonawcze- na pyt o to z czyma May do czynienia co jest dane czego nie wiemy na te pyt odp udziela nau. To nau za uczniow rozstrzyga problemy orientacyjne i decyzyjne nauczanie dyrektywne dla kt typowe jest udzielanie wskazówek, zaazy nakazy. Uczen wykonuje to co nau każe ale nie wie o co chodzi bo w intelektualnych wysiłkach jest wyręczony przez nau. Uczeń ma tlko przełożyć to o czym nau zdecydował na wykonanie zadania.

Pojawienie się problemu musi być poprzedzone pojawiaeniem się syt problemowej, uczucie trudności prowokuje do myślenia.

Problemu typu odkryć, wynaleźć, skonstruować:

Uczeń może odkryć znaczenie jakiegoś pojęcia, jakąś zależność przyczynowo-skutkową występującą w rzeczywistości.

Uczeń może wynaleźć dowód na słuszność, może skonstruować technikę pracy nad źródłem historycznym.

Kozielecki wyszczególnił 4 typy problemów, podzielił je w zależnośći od tego jaka jest ich sytuacj początkowa i końcowa. Każdy problem ma syt początkową i końcową. W zależności od tego jak te sytuacje SA określone wyróżniamy 4 typy problemów:

Jasno zdefiniowane są obie sytuacje dane są inf na temat pkt wyjścia i to co mamy osiągnąć tez jest znane. Takie problemy, w których istnieje tylko jena właściwa odp i jasno określone kryteria jej odnalezienia. konwergencyjne

Sytuacja początkowa jest dobrze określona, a barak jest sytuacji koncowej- mamy dane na wejściu o sposoby rozwiązania nie mamy inf więcej niż 1 rozwiązanie- dywer

Sytuacja początkowa jest niejasna, a końcowa dobrze znana- poszukiwanie przyczyn czegoś, mamy stan końcowy pytamy czemu tak jest- konw

I syt początkowa i końcowa są niejasne- barak informacji na ich temt, gdy ktoś tworzy dzieło, podmiot ma naprawdę wiele swobodny w określeniu syt początkowej i tego co się pojawi. Działalnośc artystyczna, twórczość.

GRY DYDAKTYCZNE

Mutacja uczenia się problemowego, należą do gr metod problemowych, istnieje wiele rodzajów, to co wspólne to to że w grach dydaktycznych istnieje komponent zabawowy. Ale to nie wszystko gr Dydy sądzą pewne reguły, każda z nich zorientowana jest na określony cel dydaktyczny. W jej wyniku cos ma zmienić się w wiedzy umiejętnościach. Wykorzystują treść kształcenia zorganizowaną w model, np.: model rzeczywistej sytuacji, zjawiska, procesu. Uczeń w szkole ma możliwość manipulowania tym modelem, posługiwania się nim. Dzięki możliwości tej manipulacji poznanie zbliża się do poznania bezpośredniego.

Metoda sytuacyjna, biograficzna, symulacyjna należą do gier dydaktycznych.

Gry logiczne to również gry dydaktyczne to np.: łamigłówki.

Gry dydaktyczne: 16.05
• W trakcie gier dydaktycznych uczeń styka się z wiadomościami
• Mutacje nauczania się uczenia problemowego
• Należą grupy metod problemowych
• W grach dydaktycznych istnieje element zabawy
• Rządzą pewne reguły
• Każda gra zorientowana jest na kreślony cel dydaktyczny
• Wykorzystują treść kształcenia ujęte w modele rzeczywistych sytuacji(uczeń ma możliwość manipulowania, działania na ten model, poznanie bezpośrednie ucznia)
• Metoda biograficzna, sytuacyjna, symulacyjna(inscenizacja)
• Gry logiczne (łamigłówki)

23.05.2013

Nauczanie podające a nauczanie problemowe

• Nauczanie podające - strategia ta budzi silne skojarzenia z poznaniem pośrednim (w ten sposób poznaje uczeń). Cała strategia herbartowską zakłada poznanie pośrednie, za pomocą kontrolowanej przez nauczyciela machiny wyobrażeń. Nauczyciel jest w centrum – on organizuje, czuwa nad procesem nauczania, kieruje uczniem tak, by w sposób możliwe bezpieczny bez możliwych zakłóceń, błędów w rozumieniu zagadnień, przeprowadzić ucznia z obszaru niewiedzy do kompetencji.

• Nauczanie problemowe - zakłada poznanie bezpośrednie. Nie ma tutaj źródła wiedzy, z której uczeń czerpie gotowe do przyswojenia informacje, wszystko odbywa się na drodze odkrywania, dowiadywania się i wyjaśniania przez aktywnie działający podmiot. To uczeń odkrywa wiedzę – wymiar subiektywny.

Różnice pomiędzy strategiami:

• związana z pozycją nauczyciela

  • n. problemowe- model współpracy, równość, intelektualne partnerstwo, próba zbliżenia horyzontu poznawczego ucznia i nauczyciela.

  • n. podające – dominuje nauczyciel, uczeń jest w pozycji podporządkowanej, zdany na nauczyciela

• związane z komunikacją

  • n. podające- otwiera się kanał informacyjny i następuje przepływ wiadomości od nauczyciel do uczniów, działa 2/3 prawa flandersa

  • n. problemowe- otwarty układ komunikacyjny , rozmowa, nauczyciel i uczniowie werbalizują swoje przypuszczenia argumentują, otrzymują informacje zwrotne, nie działa prawo 2/3 Flandersa

Prawo Flandersa - 2/3 czasu wypełniają wypowiedzi nauczyciela, 1/3 czasu zadysponowana przez uczniów

Kierowanie klasą szkolną przez nauczyciela 2 funkcje:

1. Czuwanie nauczyciela nad uczeniem się ucznia- kierowanie klasą szkolną wymaga od nauczyciela podejmowania wielu różnych decyzji np. dotyczących tego, jaki będzie układ kolejno omawianych zagadnień, jak uporządkowane będą zadani, jakie pytania będą kierowane do uczniów, czego będą dotyczyć, wymagać. To ciągle analizowanie zachowań się uczniów. Konfrontowanie zachowań z tym co zaplanował nauczyciel. Nauczyciel stawia sobie ciągle pytania i odpowiada na nie. Harmonia między zamierzeniami nauczyciela a warunkach zastanych w klasie.

2. Czuwanie nad uczniowskimi zachowaniami

Nauczyciel musi jednocześnie kontrolować te 2 procesy, uwaga nauczyciela rozdwojona

Jaką całością społeczna jest klasa szkolna? Czym jest klasa szkolna?

-Grupa społeczna

-Zbiór jednostek, który funkcjonuje w oparciu o przymus

-Swoista całość społeczna oparta na przymusie, funkcjonująca w systemie klasowo lekcyjny w -warunkach, które siłą rzeczy utrudniają rozwój naturalnych zjawisk i procesów charakterystycznych dla

-Rowid:

- klasa szkolna zbiór indywidualnie uczących się jednostek

-postulat szkół twórczych- porządek oparty na 3 ideach: kooperacji, współdziałaniu i solidarności

Clapaerde:

-Szkoła ma służyć indywidualności ucznia

-??

Kolejny pogląd:

-klasa szkolna spełnia wszystkie warunki grupy społecznej

Czym jest klasa szkolna?? Czy klasa jest grupą społeczna??

Grupa społeczna:

• Bezpośredniość interakcji miedzy jednostkami

• Zgoda co do motywów i celów działania

• Jednostki rozwijają system norm określających ich działania

• Rozwijanie systemu ról społecznych

• Na podstawie sympatii i antypatii kształtuje się siec wzajemnej atrakcyjności

Klasa jednak nie spełnia tych wszystkich warunków. System klasowo-lekcyjny narzuca uczniom normy.

Kiedy klasa szkolna bywa grupą społeczną- to jest poprawne pytanie !

Panujące w klasie warunki społeczne:

regularność i powtarzalność zachowań nauczycieli i uczniów

Mechanizmy:

Wiąże się z atrybutami klasy szkolnej jako organizacji formalnej

….

Wymiar normatywny:

Obejmuje to wszystko co związane z celami narzuconymi klasie szkolnej jako organizacji formalnej. Elementy, które mają charakter nakazujący np. uczniowie w pewnym czas

Wymiar drugi??

Styl nauczania lub kierowania klasą szkolną?

Styl nauczania:

Znaczenie szerokie- bierzemy pod uwagę elementy dydaktyczne

Znaczenie wąskie-

Styl nauczania nie jest celem samym w sobie jest narzędziem za pomocą którego nauczyciel chce osiągnąć spójność między wizją koncepcją lekcji, a drugiej warunki społeczno- emocjonalna zastane w klasie szkolnej.

Pojęcie stylu nau można rozumieć

Szeroko- dwie warstwy działania nauczyciela wymiar interakcyjny- interakcje nauczyciel uczeń- jak się porozumiewał z uczniami, i bierzemy pod uwagę elementy dydaktyczne- nauczycielskie preferencje związane z organizacją i przebiegiem kształcenia- cele, wiedza umiejętności jakie w uczniach po lekcji powinny zaistnieć, jak podzielił uporządkował treści kształcenia, czy podawał treści czy używał metod aktywizujących, jak motywował do nauki, jak będzie oceniał.

Wąsko- bez elementów dydaktycznych, skupiamy się na wymiarze interakcyjnym- jaki charakter maja interakcje, jak nauczyciel porozumiewa się z uczniami.

Flanders opracował narzędzie służące do pomiaru stylu nauczania. Interesowały go odpowiedzi na pyt kto i w jakim stopniu kształtuje bieg wydarzeń na lekcji, kto inicjuje wypowiedzi, od czego to zależy, w jakim ST nau a w jakim uczeń kształtuje historie lekcji. Koncepcja ta powstała w 2 połowie lat 60. F proponuje ilościowe pojęcie stylu nauczania. Ważne założenie że nau powinien dzielić się odpowiedzialnością za to co się na lekcji dzieje. Flanders obserwując zachowania uczestników w lekcji podzielił wypowiedzi i uczniów i nauczyciela na 2 kategorie o charakterze dyrektywnym (świadczą o aktywnej postawie względem lekcji, o inicjatywie, o chęci aktywnego wpływania na to co się w tracie lekcji dzieje, wola przyjęcia na siebie odpowiedzialności za lekcję) i reaktywne (są reakcjami na dyrektywy, motywem przewodnim tych wypowiedzi jest chęć podporządkowania się, wola oddania komuś inicjatywy, dostosowania się do tego co ktoś zaproponuje lub narzuci)

Narzędzie to składało się z 10 kat 7 dla nauczyciela 2 kategorie przypisane są uczniowi, 1 kat na sytuacje gdy nie m jako takiej komunikacji na forum. Kategorie:

1. Nauczyciel akceptuje emocje i postawy uczniów

2. Nauczyciel nagradza i ośmiela uczniów (chwali co mówią zachęca do tego by chcieli mówić).

3. Nauczyciel wykorzystuje pomysły uczniów
   te trzy dotyczą wypowiedzi nauczyciela o charakterze reaktywnym

4. Nauczycielskie pytania, które kieruje pod adresem uczniów( mogą mieć charakter dwojaki te które będą miały charakter dyrektywny np. w którym roku była bitwa pod Grunwaldem?, ale kiedy nauczyciel kieruje pytanie np. Jak myślicie co my z tym wzorem zrobimy, jak uważacie? Mają charakter reaktywny)

5. Przekazywanie wiedzy przez nauczyciela.

6. Nakazy i zakazy nauczycielskie.

7. Krytyka uczniów (może przybierać postać zakamuflowanej do bezpośredniej)

Kategorie 5,6,7 dotyczą wypowiedzi nauczyciela o charakterze dyrektywnym

8. Reaktywne wypowiedzi uczniów (wypowiedzi bd reakcją na to co wypowiada nauczyciel)

9. Dyrektywne wypowiedzi uczniów (wtedy gdy uczeń spontanicznie z własnej woli, nie prowokowany przez nauczyciela zabiera głos, mogą się spotkać z różnym przyjęciem przez nauczyciela)

10. „Cisza lub zamieszanie” (cisza bo np. Uczniowie analizują tekst źródłowy, zamieszanie pojawia się gdy nauczyciel organizuje uczniom pracę w grupach)

To narzędzie uwzględnia tylko komunikacji werbalnej, nie bierze pod uwagę komunikacji niewerbalnej: nie uwzględnia mimiki, mowy ciała, gestu, tonu głosu, ale również emocji jakie towarzyszą sytuacji, nie dostarcza kontekstów sytuacji)

Możemy się dowiedzieć dzięki temu narzędziu ile wypowiedzi, jakie wypowiedzi, czyje miały miejsce w trakcie lekcji, co dominowało, na co orientował się nauczyciel: na treść kształcenia najważniejsza była wiedza i u umiejętności które miły dzieci opanować jeśli tak było to przekaz jest dyrektywny. Albo może orientować się na warunki społeczno- emocjonalne- stworzenie jak najlepszej atmosfery sprzyjającej wspólnemu dochodzeniu do wiedzy.

Musimy wybrać się do szkoły, zajmujemy miejsce i obserwujemy. Uzupełniamy arkusz z kategoriami, istotny jest czynnik czasu. Co 30 sekund to co zaobserwujemy stawiamy kropkę przy odpowiedniej kategorii.

Z tego co zaproponował F wyprowadzono 4 style wychowania:

1. Sposób kontaktowania się uczestników lekcji w którym dyrektywny jest nauczyciel i uczniowie ( walka o władze dwóch sił, konflikt, małe efekty uczenia się)

2. Dyrektywny nauczyciel, reaktywni uczniowie ( jasny, klarowny podział ról, uczniowie i nauczyciel wchodzą w swoje role, jest ład porządek, uczniowie dają się prowadzić nauczycielowi)

3. Reaktywny nauczyciel, dyrektywni uczniowie (lekcje z wykorzystaniem gier dydaktycznych, nauczyciel wyłącza się, ale gdy jest potrzebny, kieruje uczniami, jasny podział ról i zadań)

4. Reaktywny nauczyciel i uczniowie (sytuacja gdy nikt z uczestników lekcji nie chce nadać kierunek lekcji ani nauczyciel, ani uczniowie)

Styl B i C to style silne, trwałe, wyraźnie widać gdzie jest koncentracja władzy, kto jest odpowiedzialny za decyzje, style A i D- klasa szkolna nie działa jako organizacja.

1/3 wypowiedzi uczniów 2/3 wypowiedzi uczniów Prawo Flandersa

Style nauczania Soltissa:

Styl kierowniczy /menedżerski- nauczyciel w roli szefa, jego rola jest doprowadzenie by uczeń opanował określone wiadomości, ma sprawić by uczniowie w trakcie lekcji zajmowali się nauką by to osiągnąć musi wykorzystać swoją wiedzę i umiejętności, (nauczyciel w roli szefa, jego rola to doprowadzenie do tego, żeby uczeń nauczył się tego i tego, ma sprawić by uczniowie w trakcie lekcji zajmowali się nauką, musi wykorzystać swoją wiedzę i umiejętności, bardzo ważne info pochodzące z badań na efektywnością nauczania, starannie opracowane materiały programowe, dokładnie wszystko przygotowuje, rozstrzyga wszystko, zastanawia się nad materiałem, jak wyzwolić motywację w uczniach do uczenia się, jak go zainteresować trafić z treścią, jak nauczać, praca grupowa indywidualna? A może trochę pomieszać to, jak plan zrealizować, w jaki sposób ocenić stopień urzeczywistnienia, ten styl jest narzędziem bezpośredniego transmitowania wiedzy ze żródła do uczniów, styl ten podkreśla co robi nau, nau kieruje procesem kształcenia)

Styl terapeutyczny/ wspierający- (nauczyciel empatyczny, zorientowany na wspieranie ucznia w jego wysiłkach, pomaga uczniowi w zaakceptowaniu i poznaniu siebie, wyraźne wpływy psychologii humanistycznej, czerpie z psychologii egzystencjalnej, ważne jest kim jest uczeń jaka przyszłość sobie wybiera jak ją bd kreował, nau ukierunkowuje ucz pomaga mu stać się autentycznym, stać się jednostką zdolną do ponoszenia odpowiedzialności za swoją przyszłość)

Wyzwalający- nauczyciel jest wyzwolicielem, wyzwala umysł ucznia spod mocy różnych dogmatow, autorytetów, architekt harmonijnie rozwiniętej osoboewoąci ucznia, orientuje się na kształcenie jednostek rozumnych racjonalnych moralnych. Zakorzeniony w psych poznawczej, nau inicjator otwiera dzwi do wiedzy ale uczeń penetruje ten obszar sam

Emancypacyjny- silnie związany ze s. wyzwalającym. Nau koncentruje się w jaki sposób uczniowie postrzegają siebie świat swoje w tym świecie miejsce. Czerpie z filozofii neomarksistowskiej- rzeczywistość społeczna jest istotna. Jak ona wpływa na kształtowanie się planów przyszłościowych uczniów, podstawowym zadaniem nauczyciela jest pomoc dz kt pohodzą z rodzin biednych w pokonywaniu dystansu trudności w drodze do awansu społecznego.

Wykład 13.06.2013

EGZAMIN W C 10:30

Przymus

1. przymus jako presja nacisk wywierany na kogoś, jakieś okoliczności które zmuszają do działanie wbrew własnej woli, chęci. Jako zmuszanie kogoś do czegoś. Wyraźna koncentracja na czynnikach zewnętrznych, sytuacyjnych, przymus jest cechą sytuacji, czynnik środowiskowy.

2. Stan w którym jednostka wykonująca dane czynności zachowuje się w określony narzucony jej sposób nieraz wbrew swojej woli. Akcent rozłożony na cechy zachowania jednostki, opis przymusu poprzez obserwowalne skutki.

Źródła przymusu i jego rodzaje:

- na zewnątrz wobec jednostki, źródłem jest otoczenie. Wpisane jest w niego działanie mocno wbrew woli jednostki.

- wewnętrzne, źródła w człowieku, w jednostce (ktoś ma przekonania, i one sprawiają że ktoś przymusza siebie do zachowania zgodnie z nimi). Oznacza zgodnie z wolą jednostki.

Stopień akceptacji przymusu przez jednostkę:

-akceptowany- traktowany jako taki naturalny towarzysz dążeń i wysiłków.

- odrzucany- nie ma na niego zgody, traktowany jako brzemię które nas przygniata. Pojawia się bunt.

Główne źródła w szkole:

Dotyczy czasem uczniów nauczycieli, mówi się o nim rzadko niechętnie, jest jedynie przedmiotem naszej refleksji. Wydaje się że jest czymś naturalnym. Kojarzymy go z obowiązkiem szkolnym, w pewnym momencie naszego życia pojawia się powinność. Przymus kojarz się z samym już obowiązkiem szkolnym. Poza tym szkoła wytworzyła liczne wewnętrzne mechanizmy przymusu:

• jest organizacją formalną to znaczy, że jej funkcjonowanie opiera się na systemach skodyfikowanych zasad, cześć z nich obowiązuje uczniów, część nauczycieli, a reszta do pozostałych pracowników. Mają zasady te charakter iteratywny, wiążą się z rolami jakie szkoła narzuca.

• Źródeł przymusu trzeba dopatrywać się w wychowawczych i dydaktycznych zadaniach szkoły. Szkolne kształcenie ma charakter ideacyjny, a więc uczestnicy proc kształcenia dążą do czegoś co jest tak naprawdę lekko określone. nau i uczniowie wykonują czynności które nie mają realnego znaczenia, są próbą przygotowania uczniów do przyszłych, realnych już zadań jakie będą wykonywać w społeczeństwie. Wszystko jest bardzo ideacyjne. Sprawia to że motywacja uczniów do nauki jest blokowana niszczona. Brak konsekwencji podejmowanych działań w praktyce, to sprawia że uczeń nie chce się uczyć.

• Prospektywiczny charakter celów kształcenia- wyobrażenie ucznia jaki on ma być, jak ma być wychowany, cele odnoszą się do przyszłych cech uczniów, nie istniejących tu i teraz, one są dane z góry narzucone.

• Szkolna rutyna- uczniowie i nauczyciele jako niewolnicy rutyny, wykonują pewne czynności bo tak należy, nikt nie pyta czy chcą.

• Podział przestrzeni i czasu.

• Treść nauczania uczenia się- jest program i trzeba go zrealizować, nauczyciel jest z tego rozliczany.szkoła sama rozstrzyga co jest wiedzą a co nie, jak należy rozumieć pojęcia

Przeciwnicy przymusu:

Szkoła na miare dziecka- Clapare szkoła powinna kierować się w działaniu pytaniem o to jaką funkcją w stosunku do potrzeb uczniów, spełniają programy. To pyt było przyczyną do koncepcji stworzenia wychowania funkcjonalnego która zakłada że działania nau powinny być funkcjonalne dla rozwoju uczia, czyli mają nie opierać się na przymusie, ma on wspierać rozwój. Bo takie działania nau mają respektować spontaniczny rozwój dziecka, potrzeby, zainteresowania i dopiero programy zasady.

Wygocki nie zgadza się że nauczanie wlecze się w ogonie rozwoju nauczyciel musi czekać aż dziecko w wyniku spontanicznego rozwoju ujawni potrzeby, następuje reakcji na zmiany a nie ich prowokacja.

Aleksander Neil- konieczność wyeliminowania wszelkiego przymusu, uważał że to szkoła powinna przystosować się do uczniów a nie odwrotnie. Doprowadziło to do wytworzenia Sumerhill gdzie uczniowie mięli wolność do bycia sobą, zrezygnowano z wszelkiej dyscypliny, nie ma pouczania, udzielania rad, upominania, nie ma nauk moralnych i religijnych a wszystko to oparte na głębokiej wierze że dziecko z natury jest istotą dobrą i mądrą, a skoro tak to żaden przymus nie ma tutaj sensu.

Dewey potrzeby i zainteresowania dziecka są kluczem do całego nauczania, jeśli nauczyciel chce osiągnąć ukces to musi uczynić to co dziecko poznaje godnym tego poznania. Ostra krytyka prospektywicznego charakteru kształcenia- to stoi w sprzeczność z demokratyczną ideą wychowania.

Zwolnenniecy przymusu:

Hessen uważa że trudno jest zastanawiać się nad przymusem bez pytania o swobodę. By mówić o przymusie trzeba odwołać się do swobody. Dziecko ma posiąść takie siły które sprawią żę ono będzie mogło samo uwolnić się od przymusu, powino je czerpać z kultury której najważniejszym mechanizmem jest wychowanie. Źródeł wolności swobody nie należy szukać w stanie natury ale w otaczającej kulturze. Zaproponował program wychowania pozytywnego przekonanie że my niczego nie oczekujemy za darmo o wszystko trzeba zabiegać wobec tego jak możemy oczekiwać żę taki dar jak wolność otrzymamy za darmo, musimy o niego zabiegać. Żeby go osiągnąć trzeba się przymusić do pewnego wysiłku.

Durkheim- w pojęciu wychowania mieści się pojęcie kształcenia. Zasadniczym zadaniem wychowania jest rozwijać w dziecku to czego wymaga społeczeństwo by mogło w nim funkcjonować. Wszystko po to by na każdej jednostki wymusić pewne potrzebne dla przetrwania społeczeństwa cechy. Każdy człowiek jest istotą wewnętrznie rozdartą, bo rządzą nami dwie sprzeczne siły: nasz biologizm, instynkty, popędy, fizyczne potrzeby, z drugiej strony ulegamy moralności, kierujemy się rozumem. Zasadniczym zadaniem wychowania i kształcenia jest doprowadzenie do tego by w każdym człowieku zwyciężyła istota społeczna, by to co wspólne, dominowało nad tym co indywidualne. Społeczeństwo uczłowiecz człowieka, karząc respektować prawa, nie może w tym zabraknąć przymusu.

Bruner szkoła jest programowo oderwana od życia codziennego, by przygotować nowe pokolenie do przyszłości, problem w tym że wiemy o przyszłości niewiele. Stawa na uniwersalne umiejętności, konfrontacja z problemami by uczeń opanował strategię radzenia sobie z nieprzewidywalnymi sytuacjami. Troska o ucznia nakazuje by go do tego przymusić, Bruner przymus ten uzasadnia szkoła musi stymulować ucznia do nauki, jednym ze sposobów jest przymus.\

Autorytet nauczyciela:

Składa się z

Podmiotu ten kto jest autorytetem

Przedmiotu ktoś dla kogo tenże jest autorytetem

Dziedziny przestrzeń w której tkwi ten który jest autorytetem.

• Możemy mówić o autorytecie epistemicznym- osoba ekspert mistrz

• Deontyczny- autorytet przełożonego, związany z władza wynika z funkcji

• Wyzwalający- inspirujący, mający twórczy wpływ na innych, prowokujący do namysłu

• Ujarzmiający- nauczyciel który każe

• Wewnętrznym

• Zewnętrznym

• Niższego rzędu- oparty na zasobach

• Wyższego rzędu- polityczny, artystyczny, religijne, moralne, naukowe

• Formalny- nadany z góry z racji że nauczyciel jest nauczycielem.

• Nieformalny- Traktowany jako dar dla nauczyciela, musi się o niego starać zbiegać.

Przezwiska:

Kojarzą się z zaletami, wadami, specyfiką nazwiska, zachowania, cechami autorytetu i osobowości. Mogą mieć wydźwięk pozytywny lub negatywny. Dowód obserwacji ucznia. Początkiem jest pojawiająca się właściwość, cecha wyraźna, łatwa do wychwycenia. Potem gromadzimy informacje, oceniamy nauczyciela, pewną rolę odgrywa atrakcyjność fizyczna. Zależy od relacji z uczniami. Zwiane z cechami osobowości, od wyglądu zewnętrznego. Pochodzą od przedmiotów, nazw zwierząt, nazwisk, imion.

Związek przezwisk z autorytetem uczniowie nadając przezwisko łączą je z posiadanym przez niego autorytetem, w zależności od tego jaki on jest: formalny, ujarzmiający. Ważne jest też nastawienie nauczyciela do uczniów.