LEKI UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO

Magazynowanie katecholamin

• Pęcherzyki synaptyczne

• Magazynowanie obniża wewnątrzneuronalny metabolizm katecholamin i ich wyciekanie na zewnątrz komórki

• Pęcherzyki zapewniają regularne uwalnianie katecholamin

• Niespecyficzne transportery pęcherzykowe monoamin do pęcherzyków

„Warrior gene / gen wojownika”

• MAOA-L

• Wariant genu odpowiedzialny za niski poziom MAO-A

• Skłonność do zachowań ryzykownych i agresywnych

Działania katecholamin

• Obwodowe działanie kurczące mięśnie gładkie

• Obwodowe działanie rozluźniające mięśnie gładkie

• Pobudzenie akcji serca

• Działanie metaboliczne

• Działanie wewnątrzwydzielnicze

• Działanie na OUN

• Działanie na receptory presynaptyczne

Działanie leków adrenergicznych

• Powinowactwo leku do receptorów (typ receptora)

• Ekspresja receptorów w tkance/narządzie (typ i liczba receptorów)

• Działania pośrednie i odruchowe

Noradrenalina (norepinefryna)

• Substancja przekaźnikowa na zakończeniach pozazwojowych układu współczulnego

• Magazynowana głównie w pęcherzykach synaptycznych

• Ciągła regulacja czynności narządów

Adrenalina (epinefryna)

• Hormon wydzielany przez rdzeń nadnerczy

• Substancja przekaźnikowa układu współczulnego

• Sytuacje wzmożonej aktywności – stres, wysiłek, agresja

Główne typy receptorów adrenergicznych (Ahlquist, 1948)

• α –adrenalina > noradrenalina > izoprenalina

• β – izoprenalina > adrenalina > noradrenalina

Receptory adrenergiczne

• Receptory sprzężone z białkami G

• α₁ → aktywacja fosfolipazy C → powstanie IP3 i DAG → Ca⁺⁺

• α₂ → hamowanie aktywności cyklazy adenylanowej → cAMP

• β₁, β₂, β₃ → aktywacja cyklazy adenylanowej →  cAMP

Receptory α-adrenergiczne

α₁ – postsynaptyczne (α_1A, α_1B, α_1C, α_1D)

• Skurcz naczyń krwionośnych; wzrost ciśnienia tętniczego; wzrost pobudliwości serca

• Skurcz oskrzeli

• Skurcz zwieraczy w przewodzie pokarmowym i zwieracza pęcherza moczowego

• Rozszerzenie źrenicy

Receptory α-adrenergiczne

α₂ – głównie presynaptyczne (α_2A, α_2B, α_2C, α_2D)

• Hamowanie syntezy i uwalniania noradrenaliny

• Skurcz mięśni gładkich naczyń

• Hamowanie uwalniania insuliny

Receptory β-adrenergiczne

β₁ – głównie mięsień sercowy (A  NA)

• Wzrost kurczliwości i przewodnictwa w sercu

• Wzrost częstości i siły skurczów serca

• Rozkurcz mięśniówki gładkiej naczyń krwionośnych i jelit

Receptory β-adrenergiczne

β₂ – głównie oskrzela i naczynia krwionośne (A >NA)

• Rozkurcz naczyń krwionośnych

• Rozkurcz mięśniówki gładkiej oskrzeli i macicy

• Nasilenie glikogenolizy w mięśniach szkieletowych

Receptory β-adrenergiczne

β₃ – tkanka tłuszczowa

• Nasilenie termogenezy i lipolizy

Fizjologiczne podstawy funkcji receptorów adrenergicznych

Narząd	Działanie układu współczulnego	Receptor
Naczynia krwionośne
Skóra, śluzówki	skurcz	1
Mięśnie szkieletowe	rozkurcz	β2
Przewód pokarmowy
Pasaż/napięcie	spowolnienie/spadek	2, β2
Zwieracze	skurcz	1
Pęcherz moczowy
Ściana pęcherza	zwiotczenie	β2
Zwieracz wewnętrzny	skurcz	1

Leki działające na układ współczulny

• Leki pobudzajace układ współczulny

• Leki adrenomimetyczne, leki sympatykomimetyczne

• Leki hamujace układ współczulny

• Leki adrenolityczne, leki sympatykolityczne

Leki sympatykomimetyczne

• Działające bezpośrednio – bezpośrednie działanie na jeden lub więcej receptorów adrenergicznych

• Wybiórcze

• Niewybiórcze

• Działające pośrednio – zwiększenie dostępności NE lub E

• Uwalnianie lub wypieranie z pęcherzyków synaptycznych

• Zablokowanie wychwytu zwrotnego

• Zablokowanie enzymów metabolizujących

• O działaniu mieszanym

Adrenalina (epinefryna)

• Skurcz mięśni gładkich naczyń (głównie małe tętniczki skóry, jamy brzusznej i nerek; skurcz naczyń żylnych)

• Przyspieszenie czynności serca, wzrost siły skurczu, wzrost pojemności minutowej

• Wzrost ciśnienia tętniczego (spadek po małych dawkach; β₂)

• Rozszerzenie oskrzeli, przyspieszenie oddychania

• Rozkurcz mięśniówki gładkiej naczyń mięśni szkieletowych i wątroby

• T _½ 2 –3 minuty!!!

Adrenalina – działania metaboliczne

Wzrost glikogenolizy w wątrobie i w mięśniach

Wzrost glukoneogenezy w wątrobie

Hamowanie wydzielania insuliny



Wzrost poziomu glukozy we krwi

Adrenalina

• Wskazania do stosowania ogólnego – wstrząs anafilaktyczny, ostre stany alergiczne, zatrzymanie czynności serca

• Wskazania do stosowania miejscowego – anemizacja błon śluzowych, hamowanie powierzchownych krwotoków, dodatek do środków miejscowo znieczulających

Adrenalina - autostrzykawki

• Autostrzykawka zawiera jednorazową dawkę epinefryny do natychmiastowego samodzielnego wstrzyknięcia przez osoby zagrożone wstrząsem anafilaktycznym

• Anapen, Anapen Junior, Fastjekt

Adrenlina – działania niepożądane

• Wzrost zapotrzebowania serca na tlen

• Zaburzenia rytmu serca

• Wzrost ciśnienia skurczowego krwi

• Krwotok śródczaszkowy

• Miejscowo – martwica dystalnych części ciała

Noradrenalina

• Skurcz drobnych naczyń tętniczych i żylnych, z wyjątkiem naczyń wieńcowych (zmniejsza ukrwienie nerek, wątroby, mm. szkieletowych)

• Krótkotrwały gwałtowny wzrost ciśnienia skurczowego i rozkurczowego krwi

• Odruchowe zwolnienie czynności serca (nerw X)

• Działanie natychmiastowe i krótkotrwałe (2-5 min)

Noradrenalina

Wskazania

• ostra obwodowa niewydolność krążenia

• wstrząs w przebiegu zawału mięśnia sercowego, wstrząs pourazowy, anafilaktyczny, w przebiegu posocznicy (łącznie z dopaminą!!!)

• dodatek do środków miejscowo znieczulających
  Noradrenalina – działania niepożądane

• Wzrost ciśnienia tętniczego krwi

• Zaburzenia rytmu serca

• Objawy niedokrwienia nerek

Dopamina

• Syntetyczny odpowiednik endogennej dopaminy

• Dawki niskie (1 – 4 μg/kg/min) – działa głownie na receptory dopaminergiczne D₁ w naczyniach nerkowych i krezkowych (wzrost przepływu  wzrost diurezy) oraz receptory β₁-adrenergiczne w sercu (wzrost kurczliwości i objętości wyrzutowej)

• Dawki średnie (5 – 10 μg/kg/min) - działa na receptory β₁-adrenergiczne w sercu i α-adrenergiczne w naczyniach (wzrost ciśnienia tętniczego)

• Dawki wysokie (ponad 10 μg/kg/min) - przeważający efekt działania na receptory α-adrenergiczne w naczyniach (silnie kurczy naczynia  wzrost ciśnienia tętniczego, spadek perfuzji tkankowej, przyspieszenie akcji serca)

Dopamina

• Wskazania – podawana we wlewie dożylnym we wstrząsie kardiogennym i hipowolemicznym (po wypełnieniu łożyska naczyniowego).

• Szczególne znaczenie w sytuacji upośledzenia przepływu przez nerki!!!

Fenoldopam

• Szybko działający lek naczyniorozszerzający

• Pochodna benzodiazepiny

• Agonista receptorów D1 i ₂

• Nie działa na receptory ₁ i 

• Podawany dożylnie

• Stosowany doraźnie do opanowania wysokiego nadciśnienia

Dopeksamina

• Syntetyczny analog dopaminy

• Agonista receptorów D₁, D₂ i ₂

• Zwiększa objętość wyrzutową, obniża opór obwodowy

• Ciężka niewydolność krążenia, posocznica, wstrząs

Agoniści receptorów α1-adrenergicznych

• Wskazania ogólne – wstrząs, hipotonia, napadowy odruchowy częstoskurcz przedsionków spowodowany obniżeniem ciśnienia. Rzadko stosowane.

• Wskazania miejscowe – infekcyjny i alergiczny nieżyt nosa, nieżyt spojówek, drobne zabiegi diagnostyczne i chirurgiczne w jamie nosowo-gardłowej

Fenylefryna

• Silny agonista receptorów α₁-adrenergicznych

• Doustnie – w odczynach uczuleniowych, do łagodzenia objawów przeziębienia i grypy (Coldrex, Febrisan, Theraflu Zatoki)

• Miejscowo – w alergicznych i infekcyjnych nieżytach nosa (Otrivin); rozszerzanie źrenicy (Neosynephrin)

Midodryna (Gutron)

• Agonista receptorów α₁-adrenergicznych

• Podnosi ciśnienie krwi, nie wpływa bezpośrednio na miesień sercowy

• Prolek – aktywny metabolit desglimidodryna

• Działa na receptory -adrenergiczne znajdujące się w szyi pęcherza moczowego, powoduje zamknięcie odpływu i zatrzymanie moczu w pęcherzu

• Wskazania – niedociśnienie o różnej etiologii, niektóre przypadki nietrzymania moczu

Leki do stosowania miejscowego

• Nafazolina, tetryzolina, oksymetazolina, ksylometazolina

• Wyłącznie miejscowo na błonę śluzową nosa i spojówek

• Polekowy nieżyt nosa!!!

• Ostrożnie stosować u osób z chorobami układu sercowo-naczyniowego, nadczynnością tarczycy, przerostem gruczołu krokowego

• Nie stosować u niemowląt i małych dzieci

Mefentermina i metaraminol

• Działanie bezpośrednie (agoniści receptora ₁) i pośrednie

• Leczenie stanów hipotensyjnych

• Łagodzenie ataków napadowej tachykardii przedsionkowej

Agoniści receptorów α2-adrenergicznych – klonidyna

• Pobudza receptory α₂-adrenergiczne w jądrze pasma samotnego, co hamuje aktywność ośrodkowych neuronów wazomotorycznych  spadek ciśnienia tętniczego

• Pobudzenie presynaptycznych receptorów α₂ na obwodzie  zmniejszenie uwalniania noradrenaliny

• Duże dawki – przejściowy wzrost ciśnienia wskutek pobudzenia obwodowych receptorów α₁ i α₂ w naczyniach

• Wysoka biodostępność po podaniu doustnym

• Ok. 50% leku wydalane z moczem w postaci niezmienionej

• Wskazania – nadciśnienie tętnicze, leczenie uzależnień

• Działania niepożądane – suchość w ustach, nadmierna sedacja, bradykardia

Agoniści receptorów α2-adrenergicznych

• Guanfacyna, guanabenz

• Ośrodkowo działający agoniści receptora α₂

• Mechanizm działania podobny do klonidyny

• Apraklonidyna, brimonidyna

• Pochodne klonidyny

• Zmniejszenie wytwarzania cieczy wodnistej

• Stosowane miejscowo w celu obniżenia ciśnienia wewnątrzgałkowego

• Metyldopa

• W mózgu metabolizowana do -metylonorepinefryny

• Metabolit aktywuje ośrodkowe receptory α₂

• Lek hipotensyjny

Nieselektywni agoniści receptorów β-adrenergicznych

• Działają na receptory β₁ i β₂

• Wskazania – stany spastyczne oskrzeli, do pobudzenia czynności serca (bradykardia, blok przedsionkowo-komorowy), stany skurczowe naczyń obwodowych

• Mogą powodować zaburzenia sercowo-naczyniowe

Nieselektywni agoniści receptorów β-adrenergicznych

• Izoprenalina (izoproterenol) – syntetyczna amina katecholowa

• dodatnie działanie ino- i chronotropowe (β₁)

• rozszerza naczynia obwodowe (β₂)

• rozkurcza mięsnie gładkie oskrzeli i macicy (β₂)

• Po podaniu pozajelitowych wchłania się dobrze, po podaniu doustnym – wchłanianie nierównomierne

• Wskazania – bradykardia, bloki przedsionkowo-komorowe, stany spastyczne oskrzeli

Nieselektywni agoniści receptorów β-adrenergicznych

• Bametan, bufenina – stany skurczowe naczyń obwodowych (choroba Raynauda), choroba Burgera, niewydolność żylna i owrzodzenia goleni

Agoniści receptorów β1-adrenergicznych

• Dobutamina – syntetyczny analog dopaminy, działający głównie na receptory β₁ (działa słabo na receptory β₂)

• Silne działanie inotropowe dodatnie, minimalne działanie chronotropowe, brak wyraźnego wpływu na naczynia krwionośne

• Wskazania – różne postacie wstrząsu i niewydolności krążenia; podawana w postaci ciągłego wlewu dożylnego

Orcyprenalina (metaproterenol)

• Orcyprenalina – działa silniej na receptory β₂ niż β₁ (selektywny agonista β₂?)

• Wskazania – długotrwałe leczenie chorób obturacyjnych oskrzeli, ostry skurcz oskrzeli

Agoniści receptorów β2-adrenergicznych

• Wskazania – stany skurczowe oskrzeli i hamowanie czynności skurczowej macicy

• Zmniejszają napięcie i znoszą skurcz mięśni oskrzeli, hamują degranulację komórek tucznych

• Hamują skurcze macicy

Agoniści receptorów β2-adrenergicznych

• Salbutamol (albuterol) – nie jest w pełni selektywny; dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, po podaniu wziewnym i dożylnym; działa szybko, nadaje się do przerywania i zapobiegania napadom duszności (T_1/2 4-6 godzin)

• Pirbuterol – podobny do salbutamolu

• Biloterol – metabolizowany przez esterazy tkankowe do aktywnego kolterolu

Agoniści receptorów β2-adrenergicznych

• Fenoterol – bardziej selektywny niż salbutamol, ale przy przedawkowaniu możliwe jest działanie na receptory β₁

• Działa szybko, dłużej niż salbutamol (T _½ ~8h), może być stosowany do przerywania napadów duszności

• Stosowany w zagrażającym poronieniu i porodzie przedwczesnym; do hamowania skurczów macicy po zabiegach operacyjnych (p.o. i i.v.)

Agoniści receptorów β2-adrenergicznych

• Salmeterol i formoterol – działanie wybiórcze na receptory β₂. Działają długotrwale – do 12 h  stosowane w zapobieganiu napadom astmy i u osób z dusznościami nocnymi

• Wysoka lipofilność

• Salmeterol nie jest zalecany do przerywania napadów duszności – początek działania po 10-20 minutach

Agoniści receptorów β2-adrenergicznych

• Ritodryna

• Opracowana jako lek rozkurczający macicę

• Wskazania – zatrzymanie porodu przedwczesnego (i.v.)

Agoniści receptorów β2-adrenergicznych

• Działania niepożądane – drżenia mięśniowe, kołatanie serca, tachykardia, bóle głowy, uczucie niepokoju

• Preparaty podawane drogą wziewną mogą powodować skurcz oskrzeli (szczególnie u osób z nadreaktywnością oskrzeli)

Leki pośrednio pobudzające receptory adrenergiczne - efedryna

• Uwalnia endogenną noradrenalinę z zakończeń synaptycznych, zmniejsza jej wychwyt do neuronu, pobudza receptory α- i β-adrenergiczne

• Rozkurcza mięśnie gładkie oskrzeli

• Kurczy naczynia krwionośne, pobudza akcję serca

• Dobrze przenika przez barierę krew-mózg

• Stosowana w kroplach do nosa, w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych (preparaty złożone), w stanach skurczowych oskrzeli

• TACHYFILAKSJA

• Kaszel, stany zapalne górnych dróg oddechowych i oskrzeli, stany zapalne błony śluzowej nosa

• Stany skurczowe oskrzeli

• Środek dopingowy!!!

Leki pośrednio pobudzające receptory adrenergiczne - pseudoefedryna

• Izomer efedryny w mniejszym stopniu przenikający do OUN, powodujący słabsze działania ośrodkowe

• Zmniejsza przekrwienie błon śluzowych górnych dróg oddechowych (zwłaszcza nosa i zatok przynosowych

• Wskazania – objawowe leczenie nieżytu błon śluzowych nosa i zatok przynosowych w przebiegu przeziębienia, grypy, kataru siennego

• Środek dopingowy!!!

Leki α1- i α2-adrenolityczne

• Związki naturalne – alkaloidy sporyszu

• Leki syntetyczne

Alkaloidy sporyszu

• Wielkocząsteczkowe (typu peptydowego) – ergotamina, ergokrystyna, ergokryptyna – oprócz działania blokującego receptory α maja też słabe działanie agonistyczne; powodują tężcowy skurcz macicy

• Drobnocząsteczkowe (typu ergometryny) – nie działają na receptory adrenergiczne, powodują rytmiczne skurcze macicy

Alkaloidy sporyszu

• Ergotamina – stosowana do hamowania krwawienia z macicy, doraźnie w napadach migrenowych

• Dihydroergotamina – półsyntetyczna pochodna ergotaminy; w niewielkim stopniu obniża ciśnienie krwi, nie działa na macicę; bywa stosowana w napadach migrenowych (rzadko) i hipotonii ortostatycznej

• Dihydroergokrystyna – choroby naczyń żylnych, zaburzenia krążenia, zapobieganie migrenie

• Dihydroergokryptyna – choroba Parkinsona, zapobieganie migrenom

Syntetyczne leki α1- i α2-adrenolityczne

• Fenoksybenzamina – anieodwracalne blokowanie receptorów α

• Spadek oporu obwodowego

• Zwiększenie rzutu serca

• Leczenie guza chromochłonnego nadnerczy

Syntetyczne leki α1- i α2-adrenolityczne

• Fentolamina – stosowana w nadciśnieniu u chorych z guzem chromochłonnym (diagnostyka i usuwanie), przełomach nadciśnieniowych (klonidyna, tyramina), miejscowo

• Tolazolina – stosowana miejscowo w zaburzeniach ukrwienia kończyn dolnych, stanach skurczowych naczyń obwodowych, owrzodzeniach podudzi. Powoduje uwalnianie histaminy.

Leki α1-adrenolityczne

• Rozszerzenie naczyń  spadek ciśnienia

• Rozluźnienie zwieraczy pęcherza  ułatwiony odpływ moczu

• Wskazania – nadciśnienie tętnicze, niewydolność mięśnia sercowego, przerost gruczołu krokowego

Leki α1-adrenolityczne – prazosyna

• Pierwszy związek z tej grupy stosowany w lecznictwie

• Wskazania – nadciśnienie, choroba Raynauda

• Działania niepożądane – hipotonia ortostatyczna

• Efekt „pierwszej dawki”

• Doksazosyna i terazosyna – stosowane w nadciśnieniu i przeroście prostaty

Leki α1-adrenolityczne

• Alfuzosyna i tamsulozyna – wysokie powinowactwo do receptorów α_1A zlokalizowanych w gruczole krokowym, podstawie pęcherza moczowego i cewce moczowej

• Stosowane w leczeniu łagodnego przerostu prostaty

Leki α1-adrenolityczne

• Alfuzosyna – lepsza biodostępność, gdy lek jest podawany po posiłku

• Tamsulosyna – może powodować zawroty głowy - należy zachować ostrożność podczas prowadzenia pojazdów i obsługiwania urządzeń w ruchu

• Przed rozpoczęciem leczenia należy wykluczyć inne choroby, które mogą dawać takie same objawy jak łagodny rozrost gruczołu krokowego, badania należy regularnie powtarzać!!!

Leki α1-adrenolityczne - urapidyl

• Działanie α-adrenolityczne oraz ośrodkowe działanie obniżające ciśnienie krwi, prawdopodobnie związane z pobudzaniem receptorów 5-HT_1A

• Obniża ciśnienie skurczowe i rozkurczowe bez odruchowej tachykardii, zwiększa pojemność minutową serca

• Wskazania – przełom nadciśnieniowy, ciężkie i bardzo ciężkie postacie nadciśnienia tętniczego, nadciśnienie oporne na leczenie innymi lekami

Leki β-adrenolityczne

• Działanie antagonistyczne

• Działanie agonistyczne

• Działanie błonowe

Leki β-adrenolityczne

Działanie antagonistyczne

• Zmniejszenie częstości skurczów serca, hamowanie przewodnictwa w sercu, zmniejszenie pobudliwości serca, niekiedy osłabienie siły skurczu serca

• Zablokowanie wpływu endogennych katecholamin na serce

• Blokowanie uwalniania reniny (β₁)

Działanie agonistyczne – wewnętrzna aktywność sympatykomimetyczna – mniej wyraźne działanie ino- i chronotropowe ujemne; rozszerzenie naczyń krwionośnych; brak „efektu z odbicia”

Działanie błonowe – hamowanie czynności kanałów sodowych, podobnie jak leki miejscowo znieczulające – dodatkowe działanie hamujące na układ przewodzący serca

Właściwości farmakologiczne β-blokerów
Lek	Aktywność stabilizująca błony	Wewnętrzne działanie agonistyczne
I generacja – β-blokery nieselektywne
Nadolol	0	0
Penbutolol	0	+
Pindolol	+	+++
Propranolol	++	0
Timolol	0	0
II generacja – β-blokery selektywne w stosunku do receptora β1
Acebutolol	+	+
Atenolol	0	0
Bisoprolol	0	0
Esmolol	0	0
Metoprolol	+	0
III generacja – β-blokery nieselektywne z działaniami dodatkowymi
Karteolol	0	++
Karwedilil	++	0
Labetalol	+	+
III generacja – β-blokery selektywne z działaniami dodatkowymi
Betaksolol	+	0
Celiprolol	0	+

Dodatkowe działania β-blokerów III generacji
Wytwarzanie tlenku azotu	Agonistyczne działanie na receptor β2	Antagonistyczne działanie na receptor α1	Blokowanie napływu Ca++
Celiprolol	Celiprolol	Karwedilol	Karwedilol
Nebiwolol	Karteolol	Bucindolol	Betaksolol
Karteolol	Bopindolol	Labetalol	Bewantolol
Bopindolol		Bewantolol
Nipradilol		Nipradilol

Leki β-adrenolityczne I generacji

• Działają nieselektywnie na oba podtypy receptorów β

• Propranolol, timolol, sotalol, nadolol, alprenolol, pindolol

• Mogą powodować skurcz oskrzeli, wzrost oporu obwodowego, niekorzystnie wpływać na gospodarkę lipidową i węglowodanową (hipoglikemia, wzrost frakcji LDL)

Leki β-adrenolityczne II generacji

• Leki „kardioselektywne” – większa wybiórczość w stosunku do receptorów β₁

• Metoprolol, acebutolol, atenolol, bisoprolol

• Mniejsze ryzyko działań niepożądanych związanych z wpływem na oskrzela i naczynia obwodowe

Leki β-adrenolityczne III generacji

• Dodatkowe działanie α₁-adrenolityczne – labetalol, dilewalol, karwedilol

• Dodatkowe działanie agonistyczne wobec receptorów β₂ – celiprolol

• Uwalnianie tlenku azotu - nebiwolol

• Bezpieczne w sytuacjach zagrażającego skurczu oskrzeli i naczyń obwodowych

Leki β-adrenolityczne – wskazania

• Profilaktyka wtórna zawału serca

• Nadciśnienie tętnicze

• Choroba niedokrwienna serca

• Zaburzenia rytmu serca

• Nadczynność tarczycy

• Jaskra – miejscowo

Leki β-adrenolityczne – działania niepożądane

• Rzadkoskurcz, zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego

• Hipotonia

• Niewydolność krążenia

• Skurcze oskrzeli

• Skurcze naczyń obwodowych

Leki β-adrenolityczne – przeciwwskazania

• Rzadkoskurcz

• Niewydolność krążenia

• Blok przedsionkowo-komorowy

• Chromanie przestankowe

• Dychawica oskrzelowa

• Cukrzyca

• Depresja, objawy psychotyczne

Leki sympatolityczne

• Hamujące magazynowanie NA – rezerpina, guanetydyna, betanidyna, guanoksan

• Fałszywy neuroprzekaźnik – -metyldopa

• Hamujące uwalnianie NA – klonidyna

• Powodują spadek ciśnienia tętniczego

• Wskazania – nadciśnienie tętnicze

• W przewodzie pokarmowym – nasilenie czynności wydzielniczej żołądka i jelit  bóle brzucha, biegunki

• Działanie ośrodkowe – hamowanie czynności OUN  senność, pogorszenie nastroju, pogorszenie sprawności umysłowej

Amfetamina

• Powoduje uwalnianie NA z pęcherzyków do szczeliny synaptycznej; hamuje wychwyt zwrotny NA

• Stymulacja OUN – pobudzenie kory, stymulacja układu pobudzającego tworu siatkowatego, pobudzenie ośrodka oddechowego

• Odroczenie potrzeby snu, zapobieganie i

odwracanie stanu zmęczenia

• Wzrost ciśnienia tętniczego

• Tolerancja, zależność psychiczna

• Wskazania – narkolepsja, ADHD

Metylfenidat (Concerta, Ritalin)

• Powoduje uwalnianie NA z pęcherzyków do szczeliny synaptycznej; hamuje wychwyt zwrotny NA

• Wskazania – ADHD u dzieci

Kokaina

• Hamuje wychwyt zwrotny monoamin

• Stosowana do znieczulenia miejscowego w obrębie oka, nosa, gardła

Agoniści receptora imidazolinowego

• Moksonidyna i rilmenidyna

• Agoniści receptorów imidazolinowych I₁ w rdzeniu przedłużonym i w nerkach

• Zmniejszają aktywność układu współczulnego, prowadząc do zmniejszenia oporu naczyniowego i obniżenia ciśnienia tętniczego krwi

• Hamują resorpcję zwrotną sodu w nerkach

• Wskazania – pierwotne nadciśnienie tętnicze

20