interakcjonizm 1

Twórcy teorii i jej korzenie konceptualne

Teoria interakcjonizmu symbolicznego należy do szerszego paradygmatu tzw. socjologii interpretatywnej, nawiązującego do tradycji socjologii humanistycznej czy też — według określenia Maxa Webera — „rozumiejącej". Obok teorii strukturalno-funkcjonalnej i teorii konfliktu uznawana jest za główną teorię socjologiczną XX w_Tę.oria-ta,zaJkłada, że rzeczywistośc_spo-^ ^ łeczna wyłania się z interakcji — oddziaływań wza-C" jemnych między jednostkami i zbiorowościami, kształtowanych przez znaczenie komunikowane za pośrednictwem symboli,^Znaczącą,_ symboliczną interakcję \ uznawali za podstawę rzeczywistościTocjokulturo" ^:wej tacy wybitni socjologowie okresu międzywojen-,. nego, jak Pitirim Sorokin, Florian Znaniecki i Robert •., M. Maclver, jednakże za twórcę teorii interakcjonizmu symbolicznego uważa się Herberta Blumera7wT937 r. użył on terminu „symboliczni interakcjoniści".na okre-'".• sienie tych badaczy życia grupowego ludzi, którzy odrzucają podejście deterministyczne w postaci różnych odmian naturalizmu, jak też determinizm kulturowy niezmiennych znaczeń i wartości właściwy struktu-ralizmowi/ Świąt ludzki „jest: Jrodowiskieni symbo --.^licznym aktywnie tworzonym, utrzymywanym i prze-"., ,_; kształcanym przez uczestników życia społecznego — •(^ jak"wskazał to Blumer w trzech podstawowych za->_: łożeniach interakcjonizmu symbolicznego: 1) ludzie _v działają na bazie znaczeń, jakie mają dla nich rze-C. czy; 2) znaczenia pochodzą z interakcji"; 3) znaczenia <;' są modyfikowane przez ich interpretacje, dokonywane przez ludzi w aktualnych sytuacjach.

Blumer wystąpił przeciw zdominowaniu socjologii w połowie XX w. przez kierunek strukturalno-funkcjo-nalny w teorii oraz przez logiczny empiryzm Percy'ego Bridgmana w metodologii, którego wyrazicielami stali się zwolennicy analiz zmiennych i badań sondażowych: Paul Lazarsfeld i Samuel Stouffer. Programowe sformułowanie jego teorii prezentuje książka Symbo-lic Interactionism. Perspecdve and Method (1969), na którą złożyły się polemiczne artykuły Blumera publikowane w latach pięćdziesiątych. Do systematyza-cji założeń interakcjonizmu symbolicznego przyczy-

nili się też: Arnold Rosę, Sheldon Stryker, Tamotsu Shibutani, Ralph Turner i Anselm Strauss, którego dzieło Continual Permutations of Action (1993) zawiera podsumowanie rozwoju tej teorii. Interakcjo-

... nizm symboliczny wyrósł na gruncie filozofii amerykańskiego pragmatyzmu Charlesa S. Peirce'a, Williama Jamesa, Johna Deweya, a przede wszystkim Geprge^a

'•-.„.H. Meada, którego koncepcje rozwinął Blumer. Pre~ kursorami tej teorii byli szkoccy filozofowie~moral-ności: David Hume, Adam Smith i Adam Ferguson, którzy zapoczątkowali studia nad sympatią jako zdolnością do komunikacji z innymi i nad nabywanymi nawykami^jrepria ta jest kontynuacją jradycjj jtzw. szkoły chicagowskiej (1892-1935), zwłaszcza badań Williama I. Thomasa i Floriana Znanieckiego nad definiowaniem sytuacji oraz Roberta E. Parka nad zachowaniami zbiorowymi, a także Charlesa H. Cooleya nad jaźnią społeczną. Interakcjonizm symboliczny przyjął także pewne wątki neokantyzmu wraz z Georga Simmla koncepcją badania form uspołecznienia, tzn. typowych form interakcji, którą upowszechnił uczeń Simmla — Park. Antystrukturalne pojmowanie przez Simmla społeczeństwa jako wydarzenia zbieżne było z tezami pragmatyzmu społecznego. ^_" W rozwoju interakcjonizmu symbolicznego obok szkoły chicagowskiej, której przewodził Blumer, wy-

Ucształciła się szkoła z Iowy pod kierunkiem Man-forda Kuhna. Grupa ta (Kuhn, Carl Couch, Thomas McPartland) przyjęła „logikę weryfikacji" w badaniach,

które skupiły się na operacjonalizacji Meada koncep
cji jaźni, głównie przy użyciu tzw. Twenty Statement
Test, zbliżając się do metodologii konwencjonalnej.
Szkoła z Iowy pod przewodnictwem Coucha w dalszym
rozwoju przeszła do badań aktualnych interakcji, po
szukując uniwersalnych zasad i form działań w po
staci tzw. teorii społecznej koordynacji (Couch, Robert
Hintz, Richard Travisano, Michael Katovich).
; Od połowy lat sześćdziesiątych rozwojowi inter-

( akcjonizmu symbolicznego towarzyszy kształtowanie

"się etnometodologii (Harold Garfinkel, Aaron Cicourel) pod wpływem fenomenologicznej filozofii społecznej Alfreda Schiitza. Związek interakcjonizmu symbolicz-

, nego i etnometodologii jest problematyczny. Zakła-