Interakcje
leków

Lek. med. Elżbieta Balcerzyk –
Barzdo
Zakład Medycyny Ratunkowej
i Medycyny Katastrof
Uniwersytet Medyczny w
Łodzi

Interakcje leków z żywnością

prowadzące

do osłabienia działania substancji

leczniczych

Przyczyny ograniczenia lub opóźnienia wchłaniania leku

spowodowane przez pożywienie:



adsorpcja leku:

paracetamolu

przez pektyny zawarte w

owocach (porzeczkach, agreście) ,

preparatów digoksyny,

trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych

przez

produkty i potrawy zawierające dużo błonnika (płatki

owsiane, chleb razowy, otręby),



kompleksowanie:

tworzenie trudno wchłaniających się

kompleksów, np.

fenytoiny

ze składnikami pokarmowymi,

takimi jak: skrobia kukurydziana, olej kokosowy,



wytrącanie leku:

pochodnych fenotiazyny, preparatów

żelaza

przez garbniki zawarte w herbacie i kawie,



zmiana pH treści pokarmowej:

pożywienie zawierające soki

z owoców, mięso, ryby, sery powodując zakwaszenie treści

żołądkowo-jelitowej zmniejsza wchłanianie leków

zasadowych, dieta jarska alkalizując treść żołądkowo-

jelitową utrudnia wchłanianie leków kwaśnych.

Interakcje leków z żywnością

prowadzące

do osłabienia działania substancji

leczniczych

Przyczyna osłabienia działania leku przez pożywienie:



nasilenie metabolizmu

teofiliny, tolbutamidu, fenacetyny

pod

wpływem stosowania diety wysokobiałkowej i

niskowęglowodanowej;

difenylohydantoiny i sulfonamidów

przez kwas foliowy zawarty

w jarzynach liściastych i drożdżach,



indukcja aktywności enzymów metabolizujących leki pod

wpływem przewlekłego nadużywania alkoholu,



zwiększenie wydalania leków o odczynie zasadowym

:

amfetamina, aminofenazon, chinydyna, chinina, imipramina,

petydyna, prokaina, teofilina, erytromycyna

pod wpływem

diety zakwaszającej mocz,



osłabienie efektu przeciwzakrzepowego

kumaryn

przez dietę

bogatą w witaminę K, zawierającą szpinak, brukselkę, brokuły.

Interakcje leków z żywnością

prowadzące

do nasilenia działania substancji

leczniczych

Przyczyny zwiększenia wchłaniania leku

spowodowane przez pożywienie:



osłabienie ruchliwości przewodu pokarmowego

wydłużające czas opróżnienia żołądka i jelit z

pokarmu wpływa na rozpuszczenie większej

ilości substancji leczniczych, takich jak:

spironolakton, acenokumarol, fenytoina,

karbamazepina, nitrofurantoina,



spożywanie pokarmów o znacznej zawartości

tłuszczu (bekon, smażone jajka, smalec, duże

ilości masła, pełnotłuste mleko).

Interakcje leków z żywnością

prowadzące

do nasilenia działania substancji

leczniczych

Leki, których wchłanianie zwiększa się podczas
jednoczesnego spożywania tłuszczu
pokarmowego:



trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne,



leki beta-adrenolityczne (atenolol, metoprolol,
oksprenolol, propranolol),



preparaty teofiliny (Euphyllin retard, Theophyllinum
prolongatum),



leki przeciwzakrzepowe (dikumarol).

Interakcje leków z żywnością

prowadzące

do nasilenia działania substancji

leczniczych

Przyczyna nasilenia działania leku przez pożywienie:



hamowanie aktywności izoenzymu CYP3A4 odpowiedzialnego

za metabolizm pierwszego przejścia w ścianie jelita przez

składniki soku grejpfrutowegotakich leków jak:

nitrendypina,

felodypina, nimodypina, werapamil, cyklosporyna, takrolimus,

atorwastatyna, lowastatyna, symwastatyna, ebastyna,

loratydyna, karbamazepina, buspiron, diazepam, midazolam,

metadon, syldenafil

,



hamowanie metabolizmu: leku niedobór białka, zwłaszcza

obecnych w nim niezbędnych aminokwasów, witaminy C,

zespołu witamin E, nienasyconych kwasów tłuszczowych i

składników mineralnych (magnezu, miedzi, potasu),



zmniejszenie metabolizmu

teofiliny, tolbutamidu, fenacetyny

pod wpływem stosowania diety niskobiałkowej i

wysokowęglowodanowej.



osłabienie efektu pierwszego przejścia

propranololu, metoprololu, lidokainy,

imipraminy, nortryptyliny, paracetamolu

pod wpływem pożywienia obecnego

w przewodzie pokarmowym,



zmniejszenie

wydalania

a

zwiększenie

resorpcji

zwrotnej

w kanalikach nerkowych leków o odczynie kwaśnym, takich jak:

salicylany,

sulfonamidy, barbiturany, pochodne kumaryny, fenylbutazon, streptomycyna

pod wpływem diety zakwaszającej mocz zawierającej mięso, jaja, ryby, sery,

chleb, makaron, rabarbar, owoce cytrusowe, żurawinę, śliwki,



nasilenie

działania

teofiliny,

leków

przeciwbólowych

i przeciwgorączkowych (zawierających kofeinę)

pod wpływem kofeiny zawartej

w herbacie, kawie, napojach typu coca-coli, pepsi, red bull,



niebezpieczne

nasilenie

działania

glikozydów

naparstnicy

u chorych stosujących leki wykrztuśne i przeczyszczające zawierające korzeń

lukrecji, którego składnik - glycyrrhizyna nadmiernie zmniejsza stężenie potasu

w organizmie,



niebezpieczny wzrost stężenia

potasu

u chorych leczonych inhibitorami

konwertazy angiotensyny i/lub diuretykami oszczędzającymi potas pod

wpływem łącznego stosowania substytutów soli kuchennej, zawierających sole

potasowe.

Interakcje leków z żywnością

prowadzące

do nasilenia działania substancji

leczniczych

Interakcje leków z żywnością na etapie ich
metabolizmu:



zahamowanie dezaminacji tyraminy, zawartej w
pokarmach, takich jak: dojrzałe sery, wina chianti,
marynowane śledzie przez

inhibitory MAO

prowadzące

do przełomu nadciśnieniowego na skutek jej kumulacji w
organizmie.

Interakcje leków z alkoholem

Przyczyny interakcji leków z alkoholem:



Reakcja disulfiramopodobna
(antikolopodobna).



Synergizm (sumowanie się działania)
leków i alkoholu.



Wpływ leków na kinetykę alkoholu.



Wpływ alkoholu na metabolizm leków.

Reakcja disulfiramopodobna

Reakcja disulfiramopodobna

(antikolopodobna):

(antikolopodobna):

Leki hamują spalanie alkoholu.
W tkankach gromadzi się toksyczny związek - aldehyd octowy.

Związek ten powoduje m.in. silne rozszerzenie naczyń twarzy i

innych okolic skóry, czemu towarzyszy uczucie nieprzyjemnego

tętnienia. Występują silne bóle brzucha, głowy, pocenie się,

nudności, wymioty, spadek ciśnienia krwi (zapaść) i uczucie

przerażającego lęku.
Z powodu takich objawów disulfiram/antikol (antabus) jest

stosowany w kuracji odwykowej.

Reakcję disulfiramopodobną (antikolopodobna) oprócz disulfiramu

wywołują:

niektóre cefalosporyny, np. latamoksef (Moxalactam), cefamandol

(Tarcefandol), cefoperazon (Cefobid).
Szczególnie silne reakcje antikolopodobne wywołują wszystkie

pochodne nitroimidazolu stosowane jako leki przeciwpasożytnicze i

przeciwbakteryjne, np. metronidazol, nitrofurantoina,
także niektóre leki przeciwgrzybicze, np. ketokonazol.

Alkohol zwiększa ryzyko

działania hepatotoksycznego

przy równoczesnym stosowaniu

m.in.:



witaminy A,



paracetamolu.

Synergizm leków i alkoholu:

Synergizm leków i alkoholu:



Alkohol należy do grupy depresantów, spowalnia
aktywność OUN.



Leki hamujące aktywność OUN nasilają te
działania.



barbiturany, np. fenobarbital (Luminal),
cyklobarbital;



benzodiazepiny, np. diazepam (Relanium),
nitrazepam (Nitrazepam);



leki przeciwastmatyczne, przeciwalergiczne, np.
chlorpromazyna (Fenactil).

Podwyższenie stężenia alkoholu we

Podwyższenie stężenia alkoholu we

krwi, zaobserwowano po podaniu:

krwi, zaobserwowano po podaniu:



leków przeciwhistaminowych

stosowanych w nadkwasocie żołądka i

chorobie wrzodowej żołądka, tj. po

cymetydynie

i ranitydynie,



po kwasie acetylosalicylowym podanym

2h przed wypiciem alkoholu



po podaniu leku antyarytmicznego –

werapamilu.

DZIĘKUJĘ

ZA

UWAGĘ