Interakcje
leków
Lek. med. Elżbieta Balcerzyk –
Barzdo
Zakład Medycyny Ratunkowej
i Medycyny Katastrof
Uniwersytet Medyczny w
Łodzi
Interakcje
leków
Lek. med. Elżbieta Balcerzyk –
Barzdo
Zakład Medycyny Ratunkowej
i Medycyny Katastrof
Uniwersytet Medyczny w
Łodzi
Interakcje leków z żywnością
prowadzące
do osłabienia działania substancji
leczniczych
Przyczyny ograniczenia lub opóźnienia wchłaniania leku
spowodowane przez pożywienie:
adsorpcja leku:
paracetamolu
przez pektyny zawarte w
owocach (porzeczkach, agreście) ,
preparatów digoksyny,
trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych
przez
produkty i potrawy zawierające dużo błonnika (płatki
owsiane, chleb razowy, otręby),
kompleksowanie:
tworzenie trudno wchłaniających się
kompleksów, np.
fenytoiny
ze składnikami pokarmowymi,
takimi jak: skrobia kukurydziana, olej kokosowy,
wytrącanie leku:
pochodnych fenotiazyny, preparatów
żelaza
przez garbniki zawarte w herbacie i kawie,
zmiana pH treści pokarmowej:
pożywienie zawierające soki
z owoców, mięso, ryby, sery powodując zakwaszenie treści
żołądkowo-jelitowej zmniejsza wchłanianie leków
zasadowych, dieta jarska alkalizując treść żołądkowo-
jelitową utrudnia wchłanianie leków kwaśnych.
Interakcje leków z żywnością
prowadzące
do osłabienia działania substancji
leczniczych
Przyczyna osłabienia działania leku przez pożywienie:
nasilenie metabolizmu
teofiliny, tolbutamidu, fenacetyny
pod
wpływem stosowania diety wysokobiałkowej i
niskowęglowodanowej;
difenylohydantoiny i sulfonamidów
przez kwas foliowy zawarty
w jarzynach liściastych i drożdżach,
indukcja aktywności enzymów metabolizujących leki pod
wpływem przewlekłego nadużywania alkoholu,
zwiększenie wydalania leków o odczynie zasadowym
:
amfetamina, aminofenazon, chinydyna, chinina, imipramina,
petydyna, prokaina, teofilina, erytromycyna
pod wpływem
diety zakwaszającej mocz,
osłabienie efektu przeciwzakrzepowego
kumaryn
przez dietę
bogatą w witaminę K, zawierającą szpinak, brukselkę, brokuły.
Interakcje leków z żywnością
prowadzące
do nasilenia działania substancji
leczniczych
Przyczyny zwiększenia wchłaniania leku
spowodowane przez pożywienie:
osłabienie ruchliwości przewodu pokarmowego
wydłużające czas opróżnienia żołądka i jelit z
pokarmu wpływa na rozpuszczenie większej
ilości substancji leczniczych, takich jak:
spironolakton, acenokumarol, fenytoina,
karbamazepina, nitrofurantoina,
spożywanie pokarmów o znacznej zawartości
tłuszczu (bekon, smażone jajka, smalec, duże
ilości masła, pełnotłuste mleko).
Interakcje leków z żywnością
prowadzące
do nasilenia działania substancji
leczniczych
Leki, których wchłanianie zwiększa się podczas
jednoczesnego spożywania tłuszczu
pokarmowego:
trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne,
leki beta-adrenolityczne (atenolol, metoprolol,
oksprenolol, propranolol),
preparaty teofiliny (Euphyllin retard, Theophyllinum
prolongatum),
leki przeciwzakrzepowe (dikumarol).
Interakcje leków z żywnością
prowadzące
do nasilenia działania substancji
leczniczych
Przyczyna nasilenia działania leku przez pożywienie:
hamowanie aktywności izoenzymu CYP3A4 odpowiedzialnego
za metabolizm pierwszego przejścia w ścianie jelita przez
składniki soku grejpfrutowegotakich leków jak:
nitrendypina,
felodypina, nimodypina, werapamil, cyklosporyna, takrolimus,
atorwastatyna, lowastatyna, symwastatyna, ebastyna,
loratydyna, karbamazepina, buspiron, diazepam, midazolam,
metadon, syldenafil
,
hamowanie metabolizmu: leku niedobór białka, zwłaszcza
obecnych w nim niezbędnych aminokwasów, witaminy C,
zespołu witamin E, nienasyconych kwasów tłuszczowych i
składników mineralnych (magnezu, miedzi, potasu),
zmniejszenie metabolizmu
teofiliny, tolbutamidu, fenacetyny
pod wpływem stosowania diety niskobiałkowej i
wysokowęglowodanowej.
osłabienie efektu pierwszego przejścia
propranololu, metoprololu, lidokainy,
imipraminy, nortryptyliny, paracetamolu
pod wpływem pożywienia obecnego
w przewodzie pokarmowym,
zmniejszenie
wydalania
a
zwiększenie
resorpcji
zwrotnej
w kanalikach nerkowych leków o odczynie kwaśnym, takich jak:
salicylany,
sulfonamidy, barbiturany, pochodne kumaryny, fenylbutazon, streptomycyna
pod wpływem diety zakwaszającej mocz zawierającej mięso, jaja, ryby, sery,
chleb, makaron, rabarbar, owoce cytrusowe, żurawinę, śliwki,
nasilenie
działania
teofiliny,
leków
przeciwbólowych
i przeciwgorączkowych (zawierających kofeinę)
pod wpływem kofeiny zawartej
w herbacie, kawie, napojach typu coca-coli, pepsi, red bull,
niebezpieczne
nasilenie
działania
glikozydów
naparstnicy
u chorych stosujących leki wykrztuśne i przeczyszczające zawierające korzeń
lukrecji, którego składnik - glycyrrhizyna nadmiernie zmniejsza stężenie potasu
w organizmie,
niebezpieczny wzrost stężenia
potasu
u chorych leczonych inhibitorami
konwertazy angiotensyny i/lub diuretykami oszczędzającymi potas pod
wpływem łącznego stosowania substytutów soli kuchennej, zawierających sole
potasowe.
Interakcje leków z żywnością
prowadzące
do nasilenia działania substancji
leczniczych
Interakcje leków z żywnością na etapie ich
metabolizmu:
zahamowanie dezaminacji tyraminy, zawartej w
pokarmach, takich jak: dojrzałe sery, wina chianti,
marynowane śledzie przez
inhibitory MAO
prowadzące
do przełomu nadciśnieniowego na skutek jej kumulacji w
organizmie.
Interakcje leków z alkoholem
Przyczyny interakcji leków z alkoholem:
Reakcja disulfiramopodobna
(antikolopodobna).
Synergizm (sumowanie się działania)
leków i alkoholu.
Wpływ leków na kinetykę alkoholu.
Wpływ alkoholu na metabolizm leków.
Reakcja disulfiramopodobna
Reakcja disulfiramopodobna
(antikolopodobna):
(antikolopodobna):
Leki hamują spalanie alkoholu.
W tkankach gromadzi się toksyczny związek - aldehyd octowy.
Związek ten powoduje m.in. silne rozszerzenie naczyń twarzy i
innych okolic skóry, czemu towarzyszy uczucie nieprzyjemnego
tętnienia. Występują silne bóle brzucha, głowy, pocenie się,
nudności, wymioty, spadek ciśnienia krwi (zapaść) i uczucie
przerażającego lęku.
Z powodu takich objawów disulfiram/antikol (antabus) jest
stosowany w kuracji odwykowej.
Reakcję disulfiramopodobną (antikolopodobna) oprócz disulfiramu
wywołują:
niektóre cefalosporyny, np. latamoksef (Moxalactam), cefamandol
(Tarcefandol), cefoperazon (Cefobid).
Szczególnie silne reakcje antikolopodobne wywołują wszystkie
pochodne nitroimidazolu stosowane jako leki przeciwpasożytnicze i
przeciwbakteryjne, np. metronidazol, nitrofurantoina,
także niektóre leki przeciwgrzybicze, np. ketokonazol.
Alkohol zwiększa ryzyko
działania hepatotoksycznego
przy równoczesnym stosowaniu
m.in.:
witaminy A,
paracetamolu.
Synergizm leków i alkoholu:
Synergizm leków i alkoholu:
Alkohol należy do grupy depresantów, spowalnia
aktywność OUN.
Leki hamujące aktywność OUN nasilają te
działania.
barbiturany, np. fenobarbital (Luminal),
cyklobarbital;
benzodiazepiny, np. diazepam (Relanium),
nitrazepam (Nitrazepam);
leki przeciwastmatyczne, przeciwalergiczne, np.
chlorpromazyna (Fenactil).
Podwyższenie stężenia alkoholu we
Podwyższenie stężenia alkoholu we
krwi, zaobserwowano po podaniu:
krwi, zaobserwowano po podaniu:
leków przeciwhistaminowych
stosowanych w nadkwasocie żołądka i
chorobie wrzodowej żołądka, tj. po
cymetydynie
i ranitydynie,
po kwasie acetylosalicylowym podanym
2h przed wypiciem alkoholu
po podaniu leku antyarytmicznego –
werapamilu.
DZIĘKUJĘ
ZA
UWAGĘ