ęęłęó

Prawo cywilne PRAWO CYWILNE to zespół norm realizujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi podmiotami 2 cechy prawa cywilnego: *przepisy te regulują stosunki o charakterze majątkowym tzn. dotyczących pieniędzy lub innych wartości ekonomicznych *stosunki regulowane przez prawo cywilne odznaczają się prawną równorzędnością stron Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest kodeks cywilny (23.IV.64r.) obowiązujący od 1.I.65r.) VACATIOLEGIS- okres kiedy prawo jest uchwalone i czeka kiedy zacznie obowiązywać, żeby każdy mógł się z nim zapoznać KODEKS CYWILNY składa się z 4 ksiąg I CZĘŚĆ OGÓLNA zawiera te normy które regulują zagadnienia wspólne dla pozostałych działów prawa cywilnego II PRAWO RZECZOWE- reguluje prawne formy korzystania z rzeczy III PRAWO ZOBOWIĄZANIOWE- reguluje stosunki zobowiązaniowe powstające pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem IV PRAWO SPADKOWE- reguluje przejście praw i obowiązków zmarłego na inne podmioty prawne Poza kodeksowymi źródłami prawa cywilnego *ustawa z 2000r. kodeks spółek handlowych *ustawa z 1936r. prawo wekslowe *ustawa z 1936r. prawo czekowe *ustawa z 2001r. kodeks morski *ustawa z 1994r. prawo budowlane *ustawa z 1984r. prawo przewozowe. Zgodnie z ogólnymi zasadami stosowania prawa przepisy specjalne stosuje się w I-ej kolejności, zaś kodeks cywilny ma w tej dziedzinie charakter posiłkowy tzn. że przepisy kodeksu cywilnego znajdują zastosowanie tylko wówczas gdy określona sprawa nie została uregulowana w przepisach specjalnych. I CZĘŚĆ KODEKSU CYWILNEGO CZĘŚĆ OGÓLNA Podmiotami prawa cywilnego zgodnie z kodeksem cywilnym są: osoby fizyczne *osoby prawne OSOBA FIZYCZNA każdy człowiek, osoba fizyczna, rozpoczyna swój byt prawny w chwili urodzenia (odłączenie od ciała matki- przecięcie pępowiny) Przez zdolność prawną osoby fizycznej należy rozumieć zdolność do występowania w charakterze podmiotu stosunków cywilno-prawnych. Zdolność prawną ma również dziecko poczęte jednakże prawa i obowiązki uzyskuje pod warunkiem że urodzi się żywe. Zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej jt zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych. Polskie prawo cywilne przewiduje następujące sytuacje: *pełna zdolność do czynności prawnych *ograniczona zdolność do czynności prawnych*brak zdolności do czynności prawnych Pełną zdolność do czynności prawnych osiąga człowiek z chwilą ukończenia 18 lat. Wcześniej może uzyskać pełnoletność a zatem i pełną zdolność do czynności prawnych dziewczyna, która na podstawie zezwolenia sądu wyjdzie za mąż (musi ukończyć 16 rok życia) Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby, które ukończyły 13 lat oraz częściowo ubezwłasnowolnione. Czynność prawna takiej osoby wymaga do swej ważności zgody przedstawiciela ustawowego tej osoby czyli ich rodziców lub w przypadku ich braku opiekunów. Bez zgody przedstawiciela osoba taka może zawierać: *umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego *rozporządzać swoim zarobkiem *rozporządzać przedmiotami majątkowymi oddanymi jej przez przedstawiciela ustawowego do swobodnego użytku np. kieszonkowe- rodzic nie rozlicza dziecka. Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby które nie ukończyły 13 lat oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione. Czynność prawna takiej osoby jest nieważna, z jednym wyjątkiem. Otóż gdy osoba taka zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego taka umowa staje się ważna z chwilą jej wykonania chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie tej osoby. UBEZWŁASNOWOLNIENIE Osoba fizyczna może być całkowicie lub częściowo pozbawiona zdolności do czynności prawnych na mocy orzeczenia sądu tj ubezwłasnowolnienie. Może być ono: *całkowite *częściowe CAŁKOWITE ubezwłasnowolnienie sąd może zastosować jeżeli człowiek w skutek choroby psychicznej, niedorozwoju psychicznego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa i narkomanii nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. CZĘŚCIOWE ubezwłasnowolnienie sąd może orzec gdy powyższe przyczyny występują z mniejszym nasileniem tak że orzeczenie całkowitego ubezwłasnowolnienia nie jest potrzebne ani celowe, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. Dla całkowicie ubezwłasnowolnionego sąd ustanawia opiekuna chyba że są rodzice dysponujący władzą rodzicielską, dla częściowo ubezwłasnowolnionego zaś sąd ustanawia kuratora. OSOBY PRAWNE Osobą prawną jest wyodrębniona jednostka organizacyjna, która zgodnie z obowiązującymi przepisami może występować jako samodzielny podmiot prawa cywilnego. Osobami prawnymi w rozumieniu KC są skarb państwa i jednostki organizacyjne którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną Osoby prawne: *skarb państwa *spółki kapitałowe *przedsiębiorstwa państwowe *banki *fundacje *państwowe jednostki organizacyjne (muzea narodowe, filharmonie) państwowe wyższe uczelnie *spółdzielnie *stowarzyszenia *inne np. partie polityczne, związki zawodowe, kościoły Osoba prawna dokonuje czynności prawnych za pomocą swych organów. Organ to osoba fizyczna lub kilka osób, które zgodnie z przepisami określającymi ustrój danej osoby prawnej tworzą, urzeczywistniają i wyrażają jej wolę. Przy składaniu oświadczeń woli przez organ prawny i przepisy bądź statusy często przewidują wymóg reprezentacji łącznej polegającej na tym że do skuteczności czynności prawnej konieczne jest współdziałanie kilku osób np. dwóch członów zarządu spółki kapitałowej. CZYNNOŚĆ PRAWNA Czynność prawna to taka czynność osoby fizycznej lub prawnej, która zmierza do ustanowienia zmiany lub zniesienia stosunku prawnego przez złożenie odpowiedniego oświadczenie woli. Nieodzownym elementem każdej czynności prawnej jest co najmniej jedno oświadczenie woli. Z gospodarczego punktu widzenia najważniejszym rodzajem czynności prawnych są UMOWY, których przesłankę stanowią zgodne oświadczenia woli dwóch lub więcej stron. OŚWIADCZENIEM WOLI w rozumieniu prawa cywilnego jest tylko taki przejaw woli, który wyraża w sposób dostateczny zamiar wywołania skutku prawnego w postaci ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku prawnego. Przesłanki ważności czynności prawnych: osoba dokonująca czynności prawnej musi mieć zdolność prawną do czynności prawnych czynność prawna nie może być sprzeczna z ustawą i zasadami współżycia społecznego musi być dokonana w przewidzianej formie, jeżeli przepisy wymagają określonej formy pod rygorem nieważności czynność prawna powinna być wolna od wad Bezwzględnie nieważne są czynności prawne sprzeczne z ustawą albo zasadami współżycia społecznego dokonanie bez wymaganej formy pod rygorem nieważności spowodowanie takim oświadczeniem woli jak brak świadomości lub swobody w podjęciu decyzji lub pozorność Nieważność względna oznacza przysługującą stronie możność uchylenia się od skutków dokonanej Proces składania oświadczeń woli może być dotknięty nieprawidłowościami, które nazywamy wadami oświadczenia woli. Wyróżniamy 4 wady oświadczeń woli: *brak świadomości lub swobody *pozorność *błąd *groźba BRAK ŚWIADOMOŚCI LUB SWOBODY- wada ta polega na tym, że osoba składająca oświadczenie woli znajduje się w stanie psychicznym odbiegającym od normalnego co uniemożliwia podjęcie decyzji i złożenia oświadczenia w sposób świadomy lub swobodny np. przejściowe zaniki świadomości na skutek nadużycia alkoholu, choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy. BRAK ŚWIADOMOŚCI W CHWILI SKŁADANIA OŚWIADCZENIA WOLI POWODUJE JEGO NIEWAŻNOŚĆ. POZORNOŚĆ- jest to wada polegająca na złożeniu oświadczenia na zgodę drugiej strony dla pozoru, tzn. że obie strony są zgodne co do tego iż czynność albo nie ma wywoływać żadnych skutków prawnych, albo też wprawdzie ma wywoływać skutki prawne, ale inne aniżeli wynika to z treści pozornej czynności prawnej. Oświadczenie woli dla pozoru jest nieważne-> np. przenoszenie własności majątku na inne osoby aby uciec od odpowiedzialności przed wierzycielami. BŁĄD polega na mylnym wyobrażeniu u osoby składającej oświadczenie o rzeczywistym stanie albo na mylnym wyobrażeniu o treści złożonego oświadczenia. Nie powoduje nieważności czynności prawnej lecz daje osobie składającej oświadczenie woli prawo wycofania się z jego skutków, jednakże musi wystąpić na piśmie w ciągu roku od wykrycia błędu (np. zakupienie falsyfikatu zamiast oryginału) GROŹBA- oznacza przymus psychiczny zastosowany w celu wymuszenia oświadczenia woli, groźba musi być bezprawna, poważna tzn. taka że składający oświadczenie woli może się obawiać iż jemu lub innej osobie grozi niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe, osoba składająca oświadczenie woli pod wpływem groźby może uchylić się od jego skutków na piśmie w ciągu roku od dnia, w którym stan obawy ustał. FORMA CZYNNOŚCI PRAWNYCH Obowiązek nadania czynności prawnych określonej formy istnieje tylko wówczas gdy: *wynika to z ustawy*z zawartej uprzednio umowy Wyróżniamy formę zwykłą i formy szczególne FORMA ZWYKŁA jest przede wszystkim forma ważna FORMY SZCZEGÓLNE: *zwykła forma pisemna *forma pisemna z datą pewna *forma pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym *forma aktu notarialnego *inne formy np. forma podpisu elektronicznego FORMA PISEMNA ZWYKŁA- może być zastrzeżona pod rygorem nieważności, co określa się fachowo „ad solemnitatem” lub bez tego rygoru czyli „ad probationem” (dla celów doradczych) FORMA PISEMNA Z DATĄ PEWNĄ- forma ta polega na automatycznym poświadczeniu na dokumencie że istniał on w chwili poświadczenia daty FORMA AKTU NOTARIALNEGO- forma ta polega na sporządzeniu czynności prawnej przez notariusza według udzielonych mu wskazówek i podpisaniu jej przez strony. PRZEDSTAWICIELSTWO Polega na tym, że czynność prawna dokonana zostaje przez osobę zwaną przedstawicielem w imieniu innej osoby zwanej reprezentowanym oraz pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego. KC reprezentuje 2 rodzaje przedstawicielstwa: USTAWOWE- polega na tym, że prawo przedstawiciela do dokonywania czynności prawnych w imieniu innej osoby wynika z przepisów ustawy np. rodzice, kurator, opiekun, kapitan statku morskiego (cechuje się tym ze prawo przedstawiciela do dokonywania czynności prawnych w imieniu drugiej osoby wynika z przepisu ustawy). PEŁNOMOCNICTWO- jest rodzajem przedstawicielstwa, w którym prawo przedstawiciela do dokonywania czynności prawnych w cudzym imieniu opiera się na woli osoby reprezentowanej (mocodawcy) udzielić pełnomocnictwa może każda osoba fizyczna i prawna mająca zdolność do czynności prawnej. Rodzaje pełnomocnictwa: *ogólne *rodzajowe *szczególne OGÓLNE jest to upoważnienie do dokonywania różnych czynności prawnych w imieniu mocodawcy w ramach zwykłego zarządu np. stałe administrowanie budynkiem RODZAJOWE- jest to upoważnienie do wielokrotnego dokonywania czynności prawnych określonego rodzaju np. kasjerka sprzedająca bilety w kasie kinowej SZCZEGÓLNE- jest pełnomocnictwem do dokonywania w imieniu mocodawcy konkretnej czynności np. sprzedania określonej rzeczy PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ Polega na tym, że po upływie wskazanego przez prawo terminu dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia. Przedawnieniu ulegają jedynie roszczenia majątkowe. Zasadniczy termin przedawnienia wynosi 10 lat i jest on stosowany we wszystkich przypadkach w których przepisy KC lub inne nie przewidują krótszego terminu. Po upływie 3 lat przedawniają się roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej o ile przepis szczególny nie przewiduje krótszego terminu dla danego rodzaju roszczenia. Przerwanie biegu przedawnienia następuje: *przez każdą czynność przed sądem lub innym właściwym organem przedsięwziętym w celu dochodzenia roszczeń *przez uznanie roszczenia przez dłużnika II CZĘŚĆ KODEKSU CYWILNEGO PRAWO RZECZOWE Prawo rzeczowe to dział prawa cywilnego normujący prawa własności i inne prawa do rzeczy RZECZAMI w rozumieniu prawa cywilnego są przedmioty materialne na tyle wyodrębnione, że w obrocie mogą być traktowane jako dobra samoistne. Podział rzeczy: *nieruchome (nieruchomości) *ruchome (ruchomości) NIERUCHOMOŚĆ-> jest to część powierzchni ziemskiej stanowiąca przedmiot odrębnej własności (grunt) wraz ze wszystkim co jest z nią trwale związane (zabudowaniami, drzewami i inymi częściami składowymi) wyjątkowo jako nieruchomość może być traktowany sam budynek lub jego część (lokal) jeżeli na podstawie przepisów szczególnych stanowi odrębny przedmiot własności od gruntu. RUCHOMOŚĆ-> każda rzecz która nie jest nieruchomością Do praw rzeczowych zaliczamy: *prawo własności *użytkowanie wieczyste *ograniczone prawa rzeczowe PRAWO WŁASNOŚCI Własność jest najszerszym prawem do rzeczy pozwalającym właścicielowi korzystać z niej i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób a) PRAWO DO KORZYSTANIA Z RZECZY polega na faktycznym jej władaniu, możności jej używania i pobierania pożytków Pożytki mogą mieć charakter: Naturalne- plony ziemi (owoce, zboże) Cywilne- np. czynsz z tytułu dzierżawy nieruchomości b) PRAWO DO ROZPORZĄDZANIA RZECZĄ- polega na możności swobodnego dokonywania czynności prawnych, których skutkiem jest wyzbycie się własności np. spadek, darowizna NABYCIE I UTRATA PRAWA WŁASNOŚCI Sposoby nabycia prawa własności dzielą się na: 1) PIERWOTNE- charakteryzują się tym, że nabycie prawa własności następuje w sposób niezależny od prawa poprzedniego właściciela i czyichkolwiek uprawnień np. nacjonalizacja, zasiedzenie, wywłaszczenie Zasiedzenie jest to sposób nabycia prawa własności w drodze długotrwałego posiadania: przez zasiedzenie może nabyć prawo własności tylko posiadacz samoistny czyli taka osoba, która włada rzeczą tak jak właściciel (nie może np. najemca, dzierżawca czyli posiadacz zależny termin zasiedzenia nieruchomości wynosi 20 lat nieprzerwanego posiadania tego który wszedł w posiadanie nieruchomości w dobrej wierze osoba która weszła w posiadanie nieruchomości w złej wierze staje się właścicielem w drodze zasiedzenia po upływie 30 lat nabycie własności rzeczy ruchomej następuje po upływie 3 lat posiadania w dobrej wierze 2) POCHODNE- cechuje je to że nowy właściciel wywodzi swoje prawo z prawa poprzedniego właściciela np. umowa sprzedaży, dziedziczenie, umowa darowizny, zamiana UŻYTKOWANIE WIECZYSTE Użytkowanie wieczyste jest prawem podmiotowym: może być ustanowione za rzecz osoby fizycznej lub prawnej oddanie gruntu na użytkowanie wieczyste następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego zawartej pomiędzy organem organizacji państwowej/samorządowej a uzytkownikiem podlega wpisowi do księgi wieczystej HIPOTEKA- forma zabezpieczenia wierzytelności. Różnica pomiędzy zastawem a hipoteka polega na tym, że zastaw może obciążyć tylko rzecz ruchomą a hipoteka może być ustanowiona jedynie na nieruchomości a. do ustanowienia hipoteki potrzebny jest akt notarialny, niezbędny jest wpis do księgi wieczystej b. każdy ma wgląd do księgi wieczystej III PRAWO ZOBĄWIĄZANIOWE KSIĘGA WIECZYSTA Księga wieczysta jest to rodzaj urzędowego dokumentu który ujawnia stan prawny danej nieruchomości. Są one jawne każdy może zapoznać się z ich treścią. ZOBOWIĄZANIE- stosunek prawny, w którym jedna ze stron (wierzyciel) może domagać się od drugiej strony (dłużnika) określonego zachowania czyli świadczenia. Przysługujące wierzycielowi prawo podmiotowe nazywamy WIERZYTELNOŚCIĄ zaś ciążący na dłużniku obowiązek nazywamy DŁUGIEM. Prawo zobowiązaniowe dzieli się na część ogólną i szczegółową. Część ogólna zawiera uregulowania odnoszące się do wszystkich stosunków zobowiązaniowych. Część szczegółowa natomiast normuje poszczególne rodzaje zobowiązań. Odpowiedzialność cywilna przybiera postać obowiązku naprawienia szkody. W zależności od źródła odpowiedzialności cywilnej występować może: 1)odpowiedzialność UMOWNA (kontraktowa) która jest konsekwencją niewykonania lub nienależytego wykonania umowy 2)odpowiedzialność POZAUMOWNA (deliktowa) powstające wtedy, gdy strony nie były do momentu powstania szkody związane stosunkiem prawnym. SIŁA WYŻSZA- vis maior- każde zdarzenie zewnętrzne występujące z takim natężeniem, że jego szkodliwym skutkom nie da się zapobiec zwyczajnie używanymi środkami. Cechy: - zdarzeniu nie można zapobiec - zdarzenia nie można przewidzieć - zdarzenie musi pochodzić z zewnątrz Cechy muszą wystąpić łącznie wówczas jest to siła wyższa, są to szeroko rozumiane akty przyrody np. tornada, sztormy, powodzie, trzęsienia ziemi. SZKODA- uszczerbek w obecnym i przyszłym majątku, jakiego poszkodowany doznał wbrew swojej woli. Szkoda majątkowa obejmuje 2 elementy: STRATA (damnum emergens)- efektywny uszczerbek pomniejszający majątek poszkodowanego UTRACONY ZYSK (lucrum cessans)- korzyści jakie poszkodowany byłby osiągnął gdyby mu szkody nie wyrządzono RODZAJE szkód majątkowych: na mieniu- zniszczenie rzeczy na osobie- uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia i związane z tym płatności Możliwości NAPRAWIENIA szkody: przez przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego (restytucja naturalna) zapłata odszkodowania (restytucja pieniężna) Wybór jednego z wyżej wymienionych sposobów należy do osoby, która poniosła szkodę. Kodeks Cywilny przyjmuje zasadę iż wysokość odszkodowania ma odpowiadać wysokości szkody. Odszkodowanie ulega zmniejszeniu w razie przyczynienia się osoby poszkodowanej do powstania lub zwiększenia szkody. UMOWA Umową nazywamy zgodne oświadczenie woli stron zmierzające do ustanowienia zmiany lub zniesienia stosunku prawnego. Umowa PRZEDWSTĘPNA- strony zobowiązują się do zawarcia w przyszłości umowy o oznaczonej treści, powinna ona określać istotne postanowienia przyszłej umowy oraz termin w którym ma być zawarta, dla swej ważności nie wymaga żadnej szczególnej formy, nawet jeśli dla umowy przyrzeczowej przepisy przewidują formę szczególną np. aktu notarialnego. DODATKOWE ZASTRZEŻENIA UMOWNE: ZADATEK- jest to kwota pieniężna lub inna rzecz jaką strona daje kontrachentowi przy zawarciu umowy - w razie braku odmiennego postanowienia przepisy każą traktować zadatek jako zabezpieczenie wykonania umowy i jednocześnie odszkodowanie na wypadek jej niewykonania - w przypadku niewykonania umowy przez jedną ze stron osoba, która otrzymała zadatek ma prawo go zatrzymać natomiast jeśli sama dała zadatek może żądać jego zwrotu w podwójnej wysokości UMOWNE PRAWO ODSTĄPIENIA- określone w umowie prawo jednej lub obu stron do odstąpienia od umowy w przyszłości; - polega ono na tym, że strona uprawniona może w drodze jednostronnego oświadczenia spowodować że umowa będzie traktowana jako niezawarta ODSTĘPNE- polega na tym, że strona zastrzega sobie prawo odstąpienia od umowy za zapłatę określonej kwoty pieniężnej. IV PRAWO SPADKOWE Prawo spadkowe- jest to zespół przepisów regulujących losy majątku pozostawionego przez zmarłą osobę fizyczną SPADEK- ogół majątkowych praw i obowiązków zmarłego w chwili jego śmierci; w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki o charakterze cywilno-prawnym SPADKODAWCA- zmarły, którego śmierć rozpoczyna proces dziedziczenia, może nim być tylko osoba fizyczna SPADKOBIERCA- osoba, która dziedziczy albo mogłaby dziedziczyć po zmarłym, spadkobiercą może być zarówno osoba fizyczna jak i prawna ZAPIS- czyli zawarte w testamencie rozporządzenie spadkodawcy zobowiązujące spadkobiercę do spełnienia określonego świadczenia na rzecz wskazanej w zapisie osoby (np. wypłacenia pewnej kwoty pieniężnej) POLECENIE- polega na tym, że spadkodawca w testamencie nakłada na spadkobiercę lub zapisobiorcę obowiązek pewnego działania (np. zorganizowanie w określony sposób pogrzebu) Powołanie do dziedziczenia może się opierać na: 1)testamencie 2)ustawie Jeżeli spadkodawca pozostawił testament dziedziczenia następuje zgodnie z jego treścią. TESTAMENT- jednostronna czynność prawna osoby fizycznej zawierająca rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci (mortis cousa) *sporządzić testament może tylko osoba która *ma pełną zdolność do czynności prawnej *testament może zawierać rozporządzenie tylko jednego spadkodawco *może być w każdej chwili odwołany zarówno w całości jak i co do poszczególnych postanowień *może być sporządzony tylko osobiście (czyli nie może być sporządzony przez pełnomocnika) FORMY TESTAMENTU: testamenty zwykłe, do których zalicza się: HOLOGRAFICZNY (własnoręczny)- sporządza spadkodawca spisując swoją wolę pismem ręcznym oraz zaopatrując go podpisem i datą; może być przechowywany w dowolnym miejscu NOTARIALNY- powstaje w ten sposób, że spadkodawca oświadcza swą wolę notariuszowi, a ten nadaje jej formę aktu notarialnego ALLOGRAFICZNY- powstaje przez złożenie oświadczenia woli wójtowi lub innemu stale urzędującemu członkowi władz gminy w obecności dwóch świadków, takie oświadczenie spisuje się w formie protokołu z podaniem daty KLASYFIKACJA SPÓŁEK W OBROCIE GOSPODARCZYM Spółki dzielimy na: 1)regulowane kodeksem cywilnym czyli spółkę cywilną 2)regulowane kodeksem spółek handlowych czyli: spółka jawna spółka partnerska spółka komandytowa spółka komandytowo- akcyjna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka akcyjna SPÓŁKA JAWNA- jest to spółka, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą (nazwą), a nie jest inną spółką handlową. Nazwę spółki jawnej czyli firmę tworzy się od nazwiska lub nazwy wszystkich wspólników albo nazwiska lub nazwy jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowego oznaczenia spółka jawna. Kodeks spółek handlowych wymaga, żeby spółka jawna była zarejestrowana w handlowym rejestrze handlowym. Spółka jawna powstaje przez zawarcie umowy między wspólnikami, musi być ona zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej. SPÓŁKA PARTNERSKA- jest spółką utworzoną przez partnerów w celu wykonywania wolnego zawodu, prowadzące przedsiębiorstwo pod własna firmą. Partnerami mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokat, aptekarz, architekt, biegły rewident, broker ubezpieczeniowy, doradca podatkowy, księgowy, lekarz, stomatolog, weterynarz, notariusz, pielęgniarka, położna, radca prawny, rzecznik patentowy, rzeczoznawca majątkowy i tłumacz przysięgły (zawody te są traktowane jako wolne, kto jest poza nimi nie może założyć tego rodzaju spółki). Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera i dodatkowe oznaczenie partner lub/i partnerzy, albo spółka partnerska oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. Spółka partnerska powstaje przez zawarcie umowy pomiędzy partnerami. Wymaga to formy aktu notarialnego, powstaje z chwilą wpisu do rejestru sądowego, nie posiada osobowości prawnej. Umowa spółki może przewidywać, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierza się zarządowi. SPÓŁKA KOMANDYTOWA- spółka ta ma na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik- komplementariusz odpowiada bez ograniczenia, natomiast odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika- komandytariusza jest ograniczona. Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej. Umowa spółki powinna być zawarta w formie aktu notarialnego, powstaje z chwilą wpisu do rejestru sądowego, nie posiada osobowości prawnej. Spółkę reprezentują komplementariusze, komandytariusz zaś może ją reprezentować jedynie jako pełnomocnik. Nazwa spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie- spółka komandytowa. SPÓŁKA ZOO- spółka ta może być tworzona w celu prawnie dopuszczalnym przez jedną lub więcej osób. Wspólnikiem spółki ZOO może być osoba fizyczna jak i prawna. Do powstania spółki Z.O.O. konieczne są następujące czynności prawne: zawarcie umowy spółki pod rygorem nieważności w formie aktu notarialnego wniesienie przez wspólników wkładu na pokrycie całego kapitału zakładowego powołanie zarządu ustanowienie Rady Nadzorczej lub Komisji Rewizyjnej jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki dokonanie wpisu do rejestru sądowego- z tym momentem spółka uzyskuje osobowość prawną Kapitał zakładowy- wyodrębniona kwota pieniężna będąca sumą udziałów i stanowi pierwotny majątek spółki. Wkłady wspólników, które tworzą kapitał zakładowy mogą być wnoszone w gotówce lub innej postaci czyli wkładów rzeczowych => APORTÓW. Minimalny kapitał zakładowy wynosi 50 tyś. zł. Firma spółki ZOO może być obrana dowolnie powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie spółka ZOO. WŁADZE SPÓŁKI należą do nich: Zarząd Rada Nadzorcza lub Komisja Rewizyjna Zgromadzenie Wspólników ZARZĄD Organem reprezentującym spółkę wobec osób trzecich jest Zarząd jedno lub wieloosobowy wybrany spośród wspólników lub spoza jego grona. Zarząd jest powołany na mocy uchwały zgromadzenia wspólników. Członkowie zarządu mogą być w każdej chwili odwołani. W przypadku zarządu wieloosobowego sposób reprezentowania spółki reguluje umowa spółki. Jeżeli brak jest w umowie w tym zakresie szczególnych ustaleń wówczas do występowania przed sądem i poza sądem wymagane jest współdziałanie 2 członków Zarządu lub 1 członka Zarządu z prokurentem (szczególny rodzaj pełnomocnika. RN lub KR Postanowienie Rady Nadzorczej lub Komisji Rewizyjnej jest obowiązkowe gdy kapitał zakładowy spółki jest znaczny (powyżej 500 tyś. zł), a wspólników więcej niż 25 (musza te parametry wystąpić łącznie). Członkami RN lub KR nie mogą być jednocześnie członkowie Zarządu, prokurenci, likwidatorzy, pracownicy spółki zajmujący stanowisko głównego księgowego, radcy prawnego, kierownika zakładu. Do obowiązków RN należy stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działania w szczególności: badanie bilansu oraz rachunku zysku lub strat, badanie sprawozdania Zarządu, badanie wniosków Zarządu co do podziału zysków i pokrycia strat, składanie zgromadzeniu wspólników do rocznego sprawozdania z przeprowadzonych analiz. Różnica między RN a KR polega na tym że RN pełni swe funkcje stale, KR zaś jest uruchamiana w zależności od wyłaniających się spraw. Zakres spraw i kompetencji jest taki sam jak RN. ZGROMADZENIE WSPÓLNIKÓW Zgromadzenie wspólników jest organem, który podejmuje decyzje w formie uchwał wspólników o najistotniejszych sprawach dotyczących spółki. Wyróżniamy zgromadzenie zwyczajne i nadzwyczajne. Zwyczajne powinno być zwoływane przez Zarząd spółki względnie RN lub KR i musi się odbyć w ciągu 6 m-cy po upływie każdego roku obrotowego- z reguły rokiem obrotowym jest rok kalendarzowy, choć umowa może stanowić inaczej. Przedmiotem zwyczajnego zgromadzenia powinno być rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, powzięcie uchwały o podziale zysków lub pokrycia strat, udzielenie władzom spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków. - spółka akcyjna- jest to związek osób zmierzających za pomocą kapitału zakładowego, oznaczonego w statucie w kwocie pieniężnej podzielonego na dwie o równej wartości nominalnej do osiągnięcia. Dozwolonego prawem celu, przy czym nie musi być to cel gospodarczy. Podstawą organizacyjną spółki jest statut, powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego. Osoby podpisując statut są założycielami spółki. Firma spółki może być dobrana dowolnie, powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka akcyjna” przy czym dozwolony jest skrót „s.a” Po powstania spółki akcyjnej wymaga się: 1.zawiązania spółki, w tym podpisania statutu przez założycieli 2. wniesienie przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego 3. ustanowienie zarządu i rady nadzorczej 4. wpis do Krajowego Rejestru Sądowego Obecnie minimalny kapitał zakładowy w spółce akcyjnej wynosi 500 tys. Zł. Kapitał zakładowy pokrywany jest albo wkładem pieniężnym albo wkładem niepieniężnym czyli opozytem. Względnie w 1. i 2. sposób łącznie. Z chwilą wpisu do rejestru spółka akcyjna nabywa osobowość prawną. Wartość nominalna akcji nie może być mniejsza niż 1 grosz. Znaczenie słowo akcja może być rozumiane jako: 1.ułamek kapitału zakładowego 2. papier wartościowy 3. określenie ogółu obowiązków i praw akcjonariusza. Władze spółki: ZARZĄD- jest organem powołanym do prowadzenia spraw spółki. Składa się z jednego lub większej liczby członków. Do zarządu mogą być powołane osoby spośród akcjonariuszy lub spoza ich grona. Okres sprawowania funkcji przez członka zarządu nie może być dłuższy niż 5 lat. Wybór członków zarządu należy zgłosić do sądu rejestrowego celem wpisu w rejestrze. Członkowie zarządu mogą być w każdej chwili zwołani. Prawo członka zarządu do reprezentowania spółki rozciąga się na wszystkie czynności sądowe o pozasądowe, związane z prowadzeniem spółki. RADA NADZORCZA I KOMISJA REWIZYJNA- każda spółka akcyjna powinna ustanowić organ nadzoru tj. Radę Nadzorczą. Członkami organów nadzoru nie mogą być członkowie zarządu, likwidatorzy, oraz tacy pracownicy spółki jak: główny księgowy, radca prawny, kierownik zakładu lub będący na innych stanowiskach, które podlegają bezpośrednio członkom zarządu. Mogą być powołani jedynie na 5 lat. Rada Nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Do szczególnych obowiązków rady należy: 1.badanie bilansu rachunku zysków i strat 2.badanie sprawozdania zarządu oraz jego wniosków do podziału zysków albo pokrycia strat 3. złożenie walnemu zgromadzeniu dorocznego sprawozdania z wyników powyższych badań WALNE ZGROMADZENIE- akcjonariuszy jest najwyższym organem władzy w spółce akcyjnej. Uchwały walnego zgromadzenia są wymagane przy zmianie statutu spółki, podwyższeniu i obniżeniu kapitału zakładowego, wyborze rady nadzorczej i zarządu. Walne zgromadzenie zwołuje zarząd. Może być zwyczajne lub nadzwyczajne. Zwyczajne walne zgromadzenie odbywa się w ciągu 6 miesięcy po upływie każdego roku obrotowego. Przedmiotem zwyczajnego walnego zgromadzenia powinno być: 1.rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy 2.powzięcie uchwały w podziale zysków lub o pokryciu strat 3.udzielenie członkom władz spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków Nadzwyczajne walne zgromadzenie zwołuje się w przypadku oznaczonych w ustawie lub statucie względnie gdy organ lub osoby uprawnione do zwoływania walnych zgromadzeń uznają to za wskazane.