Prowadząca:

Dr hab. prof. WSZiP, Anna Kwiatkowska, [e-mail]

Psychologia kulturowa

Wykład - 27 godzin

Rok akademicki: 2011/2012

Semestr: letni

Tryb: studia niestacjonarne / Psychologia I rok

Czas i miejsce: sobota, g. 13.45-16.00

sala 151

Opis:

Psycholodzy od dawna debatują nad rolą czynników biologicznych i środowiskowych w kształtowaniu psychiki i zachowania człowieka (tzw. problem “Natura czy kultura”). Celem kursu jest dostarczenie studentom wiedzy o kulturowych uwarunkowaniach funkcjonowania człowieka, poprzez przybliżenie zagadnień będących przedmiotem zainteresowania psychologii międzykulturowej i kulturowej. Na każdym wykładzie niektóre zagadnienia będą ilustrowane materiałem filmowym.

Cele zajęć:

Celem zajęć jest nabycie umiejętności i wiedzy umożliwiających:

• dostrzeganie człowieka w kontekście kulturowym,

• uświadomienie istnienia różnic i podobieństw międzykulturowych,

• rozwijanie wrażliwości kulturowej i zmniejszanie własnego etnocentryzmu

Warunki zaliczenia i wymagania:

Kurs będzie zaliczony na podstawie egzaminu testowego. Test (40 pozycji) będzie zawierał pytania dotyczące materiału prezentowanego na wykładach, pytania dotyczące oglądanych filmów, oraz pytania z podanej literatury.

TEMATY POSZCZEGÓLNYCH SPOTKAŃ

Temat 1. 11.II.12

Psychologia a kultura. Czym jest kultura? Psychologiczne koncepcje kultury. Psychologia międzykulturowa, kulturowa i indygeniczna. Historia psychologii kulturowej. Kultura obiektywna i kultura subiektywna (Triandis). Uniwersalne i kulturowo specyficzne składniki społecznej natury człowieka. Etnocentryzm i relatywizm kulturowy.

Temat 2. 25.II.12

Syndromy kulturowe. Psychologiczne wymiary kultury. Badanie Ingleharta. Uniwersalistyczne badania Hofstede. Podział na kultury kolektywistyczne i indywidualistyczne, męskie i kobiece, ze względu na dystans władzy, unikanie niepewności. Badania S. Schwartza nad wartościami kulturowymi. Badanie GLOBE.

Temat 3. 10.III.12

Rozwój i socjalizacja w różnych kulturach. Różnice kulturowe w zakresie doświadczeń w dzieciństwie. Okresy wrażliwe dla socjalizacji kulturowej. Style przywiązanie z perspektywy międzykulturowej.

Temat 4. 24.III.12

Kultura a Ja i osobowość. Ja niezależne i ja współzależne – różne sposoby budowania swojej tożsamości. Wielka Piątka. Teorie osobowości: zachodnie, konfucjańskie i buddyjskie. Kultura a jakość życia i dobrostan psychiczny. Samoocena.

Temat 5. 14. IV. 12

Emocje i motywacja. Ja współzależne i niezależne a procesy emocjonalno-motywacyjne. Ekspresja emocji. Motywacja do podnoszenia samooceny i zachowania twarzy. Komunikacja niewerbalna. Kultury niskiego i wysokiego kontekstu. Przestrzeń w interakcji. Znaczenie i funkcje uśmiechu. Pantomimika i emblematy. Rola dotyku. Funkcje stroju.

Temat 6. 28.IV.12

Procesy poznawcze i inteligencja. Procesy poznawcze. Różnice kulturowe w postrzeganiu, złudzenia percepcyjne. Myślenie analityczne i holistyczne. Inteligencja, inteligencja kulturowa. Style atrybucji a kultura.

Temat 7. 12.V.12

Zróżnicowanie kulturowe zachowań społecznych.. Atrakcyjność interpersonalna. Bliskie związki i miłość. Płeć i role płciowe. Konformizm i posłuszeństwo. Zachowania prospołeczne. Agresja i przemoc. Kultura honoru.

Temat 8. 26.V.12

Zdrowie psychiczne i fizyczne. Kultura a pojęcie zdrowia. Radzenie sobie ze stresem. Zaburzenia specyficzne kulturowo. Zaburzenia uniwersalne w różnych kulturach. Podejścia terapeutyczne

Temat 9. VI.12

Życie i praca w środowisku wielokulturowym. Psychologiczne aspekty spotkań między ludźmi z różnych kultur – Polacy za granicą i cudzoziemcy w Polsce. Teoretyczne modele spotkań międzykulturowych w różnych kontekstach społecznych. Akulturacja. Ciemne i jasne strony procesu akulturacji (szok kulturowy, budowa kompetencji międzykulturowych) .

Literatura do egzaminu

Hofstede, G. (2000). Kultury organizacje. PWE: Warszawa. Rozdział 3: Ja, my, oni (ss. 95-134) i rozdział 4. (ss. 135-174).

Kwiatkowska, A., Grzymała-Moszczyńska, H. (2009). Psychologia międzykulturowa. W: J. Strelau, D. Doliński (red.). Psychologia. R. 14.

Matsumoto, D., Juang, L. (2007). Psychologia międzykulturowa. Gdańsk: GWP.(Rozdz. 10, 11, 14).

Szarota, P. (2006). Psychologia uśmiechu: Analiza kulturowa (Rozdz.3). Gdańsk: GWP.

Filmy do wykorzystania (opcjonalnie):

Dokumentalne:

1. Oblicza Indii

2. Odkryte tajemnice Chin

3. Tybet: Trylogia buddyjska

4. Z serii National Geographic „Tabu”

5. Samospalenie

6. Obóz Jezusa

Fabularne:

1. Swiadek

2. Biała Masajka

3. Zawieście czerwone latarnie

4. Monsunowe wesele

5. Moje wielkie greckie wesele

6. Tsotsi

7. Hotel Rwanda

8. Polowanie na króliki

9. Himalaya

10. Wiosna. Lato, jesień, zima I .. wiosna

11. Czerwone kwiatki

12. Czasem w kwietniu

13. Osama

4