Mieczysław B.B. Biski ir

wielu z nich było wcześniej socjalistami. Dla porównania admi nistracja Roosevelta, nie wspominając o rządzie brytyjskim, skł;i dała się niemal w całos'ci z bogatych i uprzywilejowanych. Poz;i tym, choć większos'ć polskiej populacji stanowili rzymscy kato licy, rząd nie epatował religijnością swoich przywódców, którzy byli katolikami co najwyżej formalnie. Jesienią 1939 roku rząd polski został odtworzony na uchodźstwie w Paryżu pod wódz;) generała Władysława Sikorskiego, także człowieka skromnego pochodzenia i umiarkowanego polityka. Podobnie było z jego administracją. Zarzut, że Polską rządzili fanatycy religijni i ary­stokraci oderwani od zwykłych Polaków, nie ma podstaw.

W przedwojennej Polsce prawie nie występowały sympatie proniemieckie, partie faszystowskie stanowiły margines, appe-asement zaś odrzucano jako sprzeczny z honorem narodu. Poli­tykę appeasementu stosowały rządy Wielkiej Brytanii i Francji, ale później Hollywood przypisywało ją Warszawie⁵. Mniejszości narodowe, pomimo napiętych stosunków w okresie międzywo­jennym, służyły swej ojczyźnie wiernie, a ludność, z wyjątkiem niektórych Niemców i Ukraińców, była zjednoczona i stanowcza. Polscy Żydzi, podobnie jak Ukraińcy, Białorusini i inni, służyli lo­jalnie w szeregach Wojska Polskiego we Wrześniu, a potem rów­nież na innych teatrach działań. Na polskich cmentarzach woj­skowych można znaleźć gwiazdy Dawida i prawosławne krzyże na grobach Żydów, Ukraińców i Białorusinów, którzy zginęli za Polskę. Nie jest prawdziwa przedstawiona w niejednym hollywo­odzkim filmie sugestia, że Polska była pełna dywersantów⁶.

⁵ Jest to główny wątek In Our Time, pojawia się także na początku To Se or Not to Se. Owi, jak zobaczymy, wprost żądało usuwania z filmów wzmia­nek o francuskiej czy brytyjskiej polityce appeasementu. Nie miało takich żądań w przypadku polityki Warszawy.

Przedstawiono to jako przyczynę klęski Polski w 1939 roku w Once ufon a Honeymoon. Sugestia taka pojawia się również w To Be or Not to Be.

100

Polska podczas drugiej wojny światowej

Niemcy podzielili swoją część Polski na dwie strefy, z których (rilna została włączona bezpośrednio do Rzeszy. Wszelkie ślady polskiej kultury i historii zostały szybko zatarte. Mieszkających l h m Polaków wypędzono do pozostałej części okupowanego kraju, tak zwanej Generalnej Guberni. Polacy żyli w nieludz­kich warunkach. Aresztowania wybitnych obywateli, egzekucje pr/.ywódców ze wszelkich dziedzin życia, łapanki do pracy przy­musowej i przemoc wobec przypadkowych ofiar cechowały życie pod niemiecką okupacją, dużo bardziej brutalną niż gdziekolwiek W Kuropie Zachodniej. Niemcy rządzili Polską bezpośrednio; nie było marionetkowego rządu, prawie nie było kolaborantów. Po­równanie z Europą Zachodnią ponownie wypada na korzyść Polski. Czechosłowacja, zajęta przez Niemców bez walki w marcu l ')39 roku, doświadczyła dużo łagodniejszej okupacji, która do­prowadziła do powszechnej kolaboracji. Późniejsza niemiecka okupacja Francji i Norwegii również była stosunkowo łagodna. W obu krajach liczni byli kolaboranci i ochotnicy do służby w niemieckich siłach zbrojnych, w tym w SS⁷. Mimo to Holly­wood rzadko opisywało życie w okupowanej Polsce, mając więcej i"/.asu i współczucia dla Francji, Norwegii i Czechosłowacji.

Szczególną cechą niemieckich działań na terenie Polski była K'/,ybka segregacja wielkiej populacji żydowskiej, przed wojną Klanowiącej jedną dziesiątą obywateli polskich. Choć ekstermi­nacja zaczęła się dopiero w 1941 roku, na początku wojny Żydzi byli narażeni na intensywną dyskryminację, prześladowania l przypadkową przemoc, bardziej nasilone niż w przypadku •ryjskiej większości. Straszny los Żydów jest dziś powszechnie

' Liczba ludności Norwegii w chwili niemieckiej inwazji wynosiła poniżej ,ł milionów. Miejscowa partia nazistowska, Nasjonal Samling (Związek

Nor-po-

tysięcy

ukarano więzieniem.

101

t t l \ '._!. _rl__L_/^n* : l \.L,,. l l o J? :„„ XT