WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE NIEKTÓRYCH WĘGLOWODORÓW

Reakcje alkanów

0. Reakcje podstawiania:

CnH2n+2 + X2 → CnH2n+X + HX ( X - fluorowiec)

CH₄ + Cl₂ → CH₃Cl + HCl

C₂H₆ + Br₂ → C₂H₅Br + HBr

C₃H₈ + Br₂ → C₃H₇Br + HBr

C₄H₁₀ + Cl₂ → C₄H₉Cl + HCl

Reakcje alkenów

0. Reakcje addycji:

1. fluorowców (X₂) :

C₂H₄ + Cl₂ → C₂H₄Cl₂

C₃H₆ + Cl₂ → C₃H₆ Cl₂

C₄H₈ + Br₂ → C₄H₈ Br₂

C₅H₁₀ + Br₂ → C₅H₁₀ Br₂

0. wodoru (H₂):

C₂H₄ + H₂ → C₂H₆

C₃H₆ + H₂ → C₃H₈

C₄H₈ + H₂ → C₄H₁₀

C₅H₁₀ + H₂ → C₅H₁₂

0. fluorowcowodorów (HX) :

1. C₂H₄ + HCl → C₂H₅Cl

Cl

│

CH₂═CH₂ + H─Cl → CH₂ ─ CH₃

inne:

C₃H₆ + HCl → C₃H₇Cl

C₄H₈ + HBr → C₄H₉ Br

C₅H₁₀ + HBr → C₅H₁₁ B_r

0. wody (H₂O) :

2. C₂H₄ + H₂O → C₂H₅OH

CH₂═CH₂ + H─OH → CH₃ ─ CH₂─ OH

Inne:

C₃H₆ + H₂O → C₃H₇ OH

C₄H₈ + H₂O → C₄H₉ OH

C₅H₁₀ + H₂O → C₅H₁₁ OH

Reakcje alkinów

0. Reakcje addycji:

1. fluorowców (X₂) :

3. C₂H₂ + Cl₂ → C₂H₂Cl₂

CH ≡ CH + Cl ―Cl → CH ═ CH

│ │

Cl Cl

4. C₂H₂Cl₂ + Cl₂ → C₂H₂Cl₄

Cl Cl

│ │

CH ═ CH + Cl―Cl → CH ― CH

│ │ │ │

Cl Cl Cl Cl

5. C₃H₄ + Cl₂ → C₃H₄Cl₂

Cl Cl

│ │

CH ≡ C―CH₃ + Cl―Cl → CH ═ C―CH₃

6. C₃H₄Cl₂ + Cl₂ → C₃H₄Cl₄

Cl Cl Cl Cl

│ │ │ │

CH ═ C―CH₃ + Cl―Cl → CH ―C―CH₃

│ │

Cl Cl

inne:

C₄H₆ + Br₂ → C₄H₆ Br₂

C₅H₈ + Br₂ → C₅H₈ Br₂

0. wodoru (H₂):

C₂H₂ + H₂ → C₂H₄

C₂H₄ + H₂ → C₂H₆

CH ≡ CH + H ―H → CH₂═ CH₂

CH₂═ CH₂ + H ―H → CH₃―CH₃

inne:

C₃H₄ + H₂ → C₃H₆

C₄H₆ + H₂ → C₄H₈

C₅H₈ + H₂ → C₅H₁₀

0. fluorowcowodorów (HX) :

7. C₂H₂ + HCl → C₂H₃Cl

CH ≡ CH + H―Cl → CH ═ CH₂

│

Cl

8. C₂H₃Cl + HCl → C₂H₃Cl

Cl

│

CH ═ CH₂ + H―Cl → CH₂ ― CH₃

│ │

Cl Cl

inne:

C₃H₄ + HCl → C₃H₇Cl

C₄H₆ + HBr → C₄H₉ Br

C₅H₈ + HBr → C₅H₁₁ B_r

0. wody (H₂O); Reakcja ta przebiega przez stadium pośrednie, tzn. najpierw tworzy się alkohol, który ulega przegrupowaniu do aldehydu octowego.

HgSO₄

C₂H₂ + H₂O ――→ C₂H₃OH ―→ CH₃CHO

H₂SO₄ alkohol winylowy aldehyd octowy

etenol etanal

0. reakcja polimeryzacji:

2 C₂H₂ ――→ CH₂ ═ CH ≡ CH

acetylen winyloacetylen

Pochodne benzenu:

0. Podstawienie fluorowca - X (X= Cl, Br ; w obecności katalizatora FeCl₃ lub FeBr₃)

C6H6 + X2 ® C6H5X + HX

C₆H₆ + Br₂ ® C₆H₅Br + HBr

C₆H₆ + Cl₂ ® C₆H₅Cl + HCl

0. Alkilowanie benzenu:

C6H6 + RX ® C6H5R + HX ( R = CH3 , C2H5 , C3H7......) ( X = Cl , Br.... )

C₆H₆ + CH₃Cl ® C₆H₅ CH₃ + HCl

C₆H₆ + C₂H₅Cl ® C₆H₅C₂H₅ + HCl

0. Nitrowanie benzenu ( mieszaniną HNO₃ i H₂SO₄ )

stęż. H₂SO₄

C₆H₆ + HNO₃ ¾¾® C₆H₅ NO₂ + H₂O

0. Sulfonowanie benzenu ( stężonym H₂SO₄ ):

C₆H₆ + H₂SO₄ ® C₆H₅ SO₃H + H₂O

C6H6 + RX ® C6H5R + HX ( R = CH3 , C2H5 , C3H7......) ( X = Cl , Br.... )

0. Przyłączania wodoru ( uwodorniania):

C₆H₆ + 3 H₂ ¾¾® C₆H₁₂

_{benzen cykloheksan}