jednej postaci Irlandczyka, nierzadko w głównej, bohaterskiej roli. Hollywood nie szczędziło im pochlebstw i uwagi²⁴.

Łatwo wyjaśnić to zjawisko. Przede wszystkim Irlandczycy przybyli do Stanów Zjednoczonych wczes'niej i w większej liczbie niż Polacy. Mieli też istotną przewagę - mówili po angielsku. Odgrywali ważną rolę w wodewilu, co później przełożyło się na Broadway i radio. Pełno było zarówno irlandzkich wykonawców wodewilowych - na przykład Four Cohans - jak i połączeń irlandzko-żydowskich, z których najbardziej znane to Gallagher and Shean. Polacy i Włosi natomiast, imigranci z późniejszej fali, nie mieli ugruntowanej pozycji w amerykańskiej kulturze rozryw­kowej u zarania ery kina. Tradycja etniczna wodewilu nie obejmo­wała Polaków. Filmy były dla Irlandczyków po prostu kolejnym krokiem na ścieżce, która dla Polaków pozostawała nieprzetarta. Wraz z erą kina zaczęła się dobrze zorganizowana i, koniec końców, skuteczna kampania Irlandczyków przeciw temu, co uważali za uwłaczające w hollywoodzkim wizerunku irlandz­kich katolików w Ameryce. Starania te, których szczyt przy­padł na koniec lat dwudziestych, doprowadziły Hollywood do ustanowienia Kodeksu Produkcyjnego, napisanego przez dwóch irlandzkich katolików i wprowadzanego w życie przez trzeciego, antysemitę Josepha I. Breena. Choć kwestia ta bywa często przedstawiana jako kompromis pomiędzy Hollywood a katolicką Ameryką, jest to pogląd dos'ć mylący. Poważną siłą, która przekonała Hollywood do zaakceptowania tej zorganizo­wanej cenzury, było niemal wyłącznie lobby irlandzkie. Przed­miot wrogości Irlandczyków stanowiło zwłaszcza studio Warner

²⁴ Dennis Clark i William Lynch przekonują, że w wielu filmach Irlandczy­cy przedstawiani byli stereotypowo, co z pewnos'cią jest prawdą. Rzecz jed­nak w liczbie filmów ukazujących Irlandczyków. Clark i Lynch na przy­kład wyróżniają siedem gatunków filmów w znacznej części dotyczących Irlandczyków.

Polska obecność w amerykańskim kinie przed rokiem 1939

Brothers, ucieleśniające „żydowski trust dążący do zniszczenia Irlandczyków". Po roku 1930 przejednywanie katolików było dla Hollywood jednoznaczne z wspieraniem Irlandczyków. Przed końcem lat dwudziestych Hollywood od czasu do czasu przedstawiało Irlandczyków jako pijaków i chuliganów; później wyraźnie się to zmieniło. Inne grupy katolików w Ameryce, na przykład Włosi i Polacy, dopiero dużo później podjęły wysiłki na rzecz ochrony swojego wizerunku, w obu przypadkach po­zbawione znaczenia. Irlandczycy w Ameryce zdołali wykorzy­stać swoją dominującą pozycję w Kościele katolickim, by zmusić Hollywood do trwałego i bardzo korzystnego kompromisu. We­dług Michaela Freedlanda, biografa Warnerów, najczęstszym zmartwieniem Jacka było to „co powiedzą katolicy". W prak­tyce znaczyło to „co powiedzą Irlandczycy".

Tej wrażliwości towarzyszyło przekonanie, które w Hollywood stało się aksjomatem, że Irlandczycy mają dla Żydów szczególnie wiele współczucia, ponieważ oni również doświadczyli prześla­dowań rasowych i religijnych²⁵. Lester D. Friedman zauważa, że „Hollywood od samego początku z radością łączyło Żydów z Ir­landczykami", i cytuje popularny w branży slogan: „Słońce nie może świecić w Irlandii, gdy w Jerozolimie pada deszcz".

Podczas drugiej wojny światowej protesty polskiej spo­łeczności wobec tego, co postrzegała jako obraźliwe trakto­wanie Polaków przez Hollywood, były dla wytwórni zale­dwie drobną niedogodnością. Włosi, napiętnowani z powodu

²⁵ Uderzający przykład pochodzi z 1947 roku, kiedy RKO zastanawiało się nad produkcją filmu o antysemityzmie. Według wewnętrznej notatki „narratorem" filmu miał być irlandzki policjant, gdyż „rozumie on antyse­mityzm, ponieważ jest Irlandczykiem i katolikiem. Rozumie go lepiej niż inni ludzie, bo jego ojciec (...) został zamordowany w antyirlandzkich za­mieszkach". Ewidentnie zdaniem Hollywood tylko Irlandczycy doświad­czyli dyskryminacji przed pojawieniem się antysemityzmu. W istocie, jak pokazuje Richard Jensen, historia prześladowań Irlandczyków w Stanach Zjednoczonych to w znacznej mierze „mit robienia z siebie ofiary".

54

55