Ideologia – zbiór poglądów, wartości
Doktryna – pojecie węższe, powstaje na podstawie ideologii
Solidaryzm społeczny – chadecja i socjaliści
Program polityczny – uszczególnienie ideologii
Program wyborczy - dostosowany pod aktualne wybory
Funkcje ideologii:
· Integracyjna (zbliżenie ludzi na płaszcz. wspólnych poglądów)
· Poznawcza (spójny obraz rzeczywistości, pomagają zrozumieć otaczającą rzeczywistość)
· Programowo-polityczna (powstawanie nowych partii)
· Mobilizacyjna (dzięki ładunkowi emocji mobilizują ludzi do dzialania)
· Uprawomocniająca ( tworzą ideową podstawę funkcjon.partii Polit.
Podział doktryn:
· Konserwatywne (niechętne zmianom – Prawicowe, PiS)
· Reformistyczne (konieczne zmiany – lewicowe)
· Rewolucyjne (natychmiastowe zmiany – anarchiści)
· Reakcyjne (przywrócenie przestarzałego ustroju)
· Utopijne (cele nierealne, niemożliwe)
Prawica – szacunek do tradycji, przywiązanie do Kościoła i kutury, przeciwni gwałtownym zmianom, bark interwencji państwa w gosp.
Lewica – sprawiedliwość i solidaryzm społecz.,równość wszystkich, popierają interwencję państwa w gosp.,
Centrum – równowaga między klasami, gosp. Rynkowa; kontrolowana przez społeczne.
Nauka społeczna Kościoła:
· 1891 – Leon XIII „Rerum novarum”
· 1962-1965 – II Sobór Watyk. : odrzuca dyktaturę i j. łaciński, zmiana liturgii
· Polskie Stronnic. Chrześcij. Demokr. – W.Korfanty, S. Adamski
· Człowiek jest istotą wyjątkową
· Społeczeństwo – dobro wspólne i solidaryzm społeczny
· Przeciwny rewolucji
· Państwo ma zapewnić godne warunki
· Gosp. Rynkowa
· Podkreśla rangę pracy
· Teologia wyzwolenia – G.Gutierrez, obrona najbiedniejszych,
Konserwatyzm:
· przełom XVIII i XIX w.
· Edmund Burke - twórca
· Na pierwszym miejscu: praca
· Jednostka ważna, ale nie najważniejsza
· Społeczeństwo hierarchiczne
· Ochrona tradycji
· Fundament: wielodzietna rodzina
· Zmiany maja być powolne,
· Władza w państwie ma być ograniczona,
· Gospodarka wolnorynkowa
· Obrona włas. Prywatnych
· Sprzeciwiają się ingerencji państwa
· W Polsce: ugrup. Stańczyków, S.Cat- Mackiewicz, A. Hall
· Winston Churchill, Reagan, Thatcher
Liberalizm:
· XVII w.
· J. Locke, A.Smith, Monteskiusz
· Walka z absolutyzmem i przywilejami
· Rozdział kościoła od państwa
· Człowiek = wartość najwyższa
· Wolność – wartość niepodważalna
· Podział społeczeństwa
· Idea stróża nocnego
· Trójpodział władzy
· Gosp. Wolnorynkowa, brak ingerencji państwa
· Libertarianizm –skrajny nurt liberalizmu, nieufność do państwa, zniesienie podatkow
· w Polsce: S.Kisielewski, Kaliszanie, A.Świętochowski, D.Tusk
· K.Popper, R. Aron, M. Friedman
Socjaldemokracja:
· XIX w.
· Kongres we Frankfurcie 1951r.
· Budowa „państwa dobrobytu”
· Człowiek jest z natury dobry
· Społeczeństwo to zbiór jednostek
· Wartości najwyższe: sprawiedliwość, równość,
· Państwo demokratyczne oparte na zasadzie pluralizu, trójpodziału, reprezentacji
· Rozdział kościoła od państwa
· Państwo opiekuńcze
· Gosp. Wolnorynkowa, własność prywatna
· Ingerencja państwa w gosp.
· W Polsce: M. Niedziałkowski, I.Daszyński, R.Bugaj, J.J.Lipski
Komunizm
· Twórcy: K. Marks, F. Engels - 1848r.
· W. Lenin dodał założenie totalitarnej dyktatury
· Od lat 70. Eurokomunizm
· Człowiek to część przyrody
· Społeczeństwo powinno być bezklasowe
· Zasada: równość wszystkich ludzi
· Państwo jest niepotrzebne, z wyjątkiem zapewnienia bezpieczeństwa
· Dyktatura proletariatu
· Likwidacja prywaty, ma być własność kolektywna
· Państwo kontroluje gospod.
· W Polsce: R. Luksemburska, F. Dzierżyński, Komunistyczna Partia Pracy.
· W. Lenin, J. Stalin, L.Trocki
Pacyfizm:
· XIX w.
· Potepia wojny
· M.Gandhi\
Populizm:
· I poł. XIX w.
· Idelaizacja ludu
· Lud –nośnik cnót i wartości
· Odrzucenie elit
Feminizm:
· Lata 60. XXw
· Zwaracał uwagę na dyskryminację kobiet
· Równość kobiet i mężczyzn
· M.Środa, K.Sztuka, M.Gretkowska
Partie polityczne:
· Organizacja obywateli mająca na celu zdobycie władzy.
· 1990 – Pierwsza ustawa o partiach Polit.
· Nie mogą istnieć partie: utajniające woje struktury, zakładające nienawiść rasową, stosuje przemoc w zdobyciu władzy.
· Musi liczyć 1000 osób
· Wpis do ewidencji w Sądzie Okręgowym w Warszawie
· Likwidacja P.Polit: rozwiązanie / trybunał konstytucyjny
Związki zawodowe:
· Dobrowolne, samorządne organizacje powołane do obrony i reprezentowania pracowników, podlega rejestracji,
· Uprawnienia: opiniowanie założeń i projektów, zawieranie układow, kontrola nad prawem pracy
· Po II w.świat.: Centralna rada Związków Zawodowych (podporz. Rosji)
· 1878/79 - Opozycyjny Ruch Związkowy
· Międzynarodowy Komitet Strajkowy – 21 postulatów
· 1980 – Solidarność
· Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych – A.Miodowicz
Prawo do strajku:
1. Rokowania – wystąpienie do pracodawcy
2. Mediacje i arbitraż – daje gwarancje bezstronności, udzial mediatora
3. Strajk – zborowe powstrzymywanie się od wykonywania pracy
S. włoski – wykonują pracę, ale wolno, np. Celnicy
S. okupacyjny – przerywają pracę, ale pozostają na terenie zakładu
S. Głodowy – np.pielęgniarki
S.Grupowy- pracownicy więcej niż jednego zakładu
S.Generalny- pracownicy kilku branż i wielu zakładow
Stowarzyszenia:
1. Zwykłe – 3 os. Najwyższa władza: walne zebranie,
2. Rejestrowe – 15 ob. Statut, Najwyższa władza: walne zebranie, może prowadzić działalność gosp. i otrzymywać darowizny.
3. Np. Caritas, PCK, Monar, Wspólnota Polska
Fundacja –jedna osoba lub więcej, FUNDATOR, najwyższa władza: Fundator/Rada fundacji, kieruje zarząd, ma statut, może prowadzić działalność gosp. np. WOŚP, Polska Akcja Humanitarna, Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży.