7. Co jest przedmiotem teoria poznania (epistemologia)?

Teoria poznania (epistemologia lub gnoseologia od greckiego episteme – „wiedza” lub gnosis – „poznanie”) to nauka o poznaniu. Poznaniem nazywamy zarówno pewne akty poznawcze jak i rezultaty poznawcze. Aktami poznawczymi są pewne czynności psychiczne, jak np. spostrzeganie, przypominanie, sądzenie, rozumowanie, rozważnie i wnioskowanie. Jako przykłady rezultatów poznawczych mogą służyć twierdzenia naukowe (twierdzenia naukowe nie są czynnościami psychicznymi zatem nie mogą być aktami poznawczymi). Epistemologia zajmuje się zarówno aktami jak i rezultatami poznawczymi. W odróżnieniu od psychologii, która również bada akty poznawcze, teoria poznania nie ma na celu np. ich opisywania czy klasyfikacji, lecz interesuje ją prawda i fałsz, zasadność i bezzasadność poznania. Pierwsze zagadnienie teorii poznania dotyczy istoty prawdy (Co to jest prawda?). Drugie to zagadnienie źródła poznania – chodzi w nim o to, na czym w ostatecznej instancji winno opierać się poznanie i wedle jakich metod powinno być osiągnięte aby było pełnowartościowym, a więc należycie uzasadnionym poznaniem rzeczywistości. Trzecie z klasycznych zagadnień teorii poznania zwane zagadnieniem granic (albo przedmiotu) poznania, domaga się odpowiedzi na pytanie, co może być przedmiotem poznania, a w szczególności czy może zostać poznana rzeczywistość zależna od poznającego podmiotu.