Ocena ryzyka zawodowego chłodniarza amoniakalnej instalacji chłodniczej

Identyfikacja zagrożeń

Lp.	Zagrożenie lub czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki
1	2	3	4
1.	Zagrożenia powodowane amoniakiem.	Nieszczelność elementów amoniakalnej instalacji chłodniczej zawierających skroplony lub gazowy amoniak: zbiornik, skraplacz, parownik, sprężarki.	Amoniak może powodować: zapalenie oskrzeli i płuc w przypadku wchłaniania go w postaci gazowej drogami oddechowymi, poparzenia i podrażnienia skóry przez jego roztwory wodne, uszkodzenia narządu wzroku, aż do spowodowania całkowitej ślepoty przez gaz i roztwór wodny. W skrajnych przypadkach może nastąpić śmierć przez uduszenie, lub w wyniku doznanych ciężkich wewnętrznych i zewnętrznych obrażeń ciała.
2.	Pożar/wybuch.	Instalacja chłodnicza w przypadku niekontrolowanego wycieku amoniaku. Instalacje i urządzenia elektryczne.	Podrażnienia, poparzenia, zwęglenia skóry. Uszkodzenie dróg oddechowych. Uszkodzenia narządu wzroku – nawet do całkowitej ślepoty. W skrajnych przypadkach – śmierć przez uduszenie, na skutek porażenia prądem elektrycznym lub w wyniku doznanych ciężkich wewnętrznych i zewnętrznych obrażeń ciała.
3.	Porażenie prądem elektrycznym.	Instalacja elektryczna, urządzenia zasilane energią elektryczną.	Poparzenia, zwęglenia skóry, uszkodzenia narządu wzroku. W skrajnych przypadkach śmierć na skutek porażenia prądem elektrycznym, lub w wyniku doznanych ciężkich wewnętrznych i zewnętrznych obrażeń ciała.
4.	Zagrożenia powodowane przez ciśnienie: wybuch, wytryski czynnika chłodniczego pod wysokim ciśnieniem.	Elementy składowe amoniakalnej instalacji chłodniczej zawierające skroplony lub gazowy amoniak pod ciśnieniem do 1,5 Mpa.	Poparzenia skóry, uszkodzenia narządu wzroku, w skrajnych przypadkach może nastąpić śmierć w wyniku doznanych ciężkich wewnętrznych i zewnętrznych obrażeń ciała.
5.	Zagrożenia powodowane przez ruchome elementy urządzeń technicznych: wplątanie, wciągnięcie lub pochwycenie, uderzenie.	Ruchome elementy maszyn i urządzeń, np.: sprężarek, wentylatorów, silników.	Zmiażdżenia, złamania kończyn górnych i dolnych, urazy głowy, otarcia i inne uszkodzenia skóry. W skrajnych przypadkach śmierć w wyniku doznanych ciężkich wewnętrznych i zewnętrznych obrażeń ciała.
6.	Zagrożenia wynikające z niskiej temperatury powietrza: odmrożenia, przeziębienia.	Komora chłodnicza o temperaturze poniżej +5^0C.	Uszkodzenia skóry, tkanek, choroby układu oddechowego, przeziębienia.
7.	Zagrożenia powodowane przez wystające elementy maszyn i urządzeń: uderzenie, upadek.	Maszyny i urządzenia w komorze chłodniczej, aparatowni i maszynowni.	Urazy głowy oraz kończyn górnych i dolnych.
8.	Powierzchnie, na których możliwy jest upadek – zagrożenia: upadek, utrata równowagi.	Nierówne, śliskie powierzchnie, progi.	Złamania, zwichnięcia kończyn, stłuczenia ciała.
9.	Zagrożenie powodowane obciążeniem nerwowo-psychicznym. Stres.	Możliwość po­pełnienia błędu przy czynnościach podejmowanych w warunkach normalnej, a szczególnie awaryjnej pracy instalacji chłodniczej.	Choroby układu krążenia, zmęczenie, brak koncentracji. W konsekwencji pracownik może stworzyć poważne zagrożenie dla życia i zdrowia własnego oraz innych osób przebywających w zakładzie lub jego okolicy.

KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY					Data …...........	Numer Karty ....................................
						Sporządził zespół ............................................................ ............................................................ ............................................................
Stanowisko pracy Chłodniarz amoniakalnej instalacji chłodniczej					Liczba narażonych ........................
Charakterystyka stanowiska pracy: Ciśnienie amoniaku 1,2 Mpa. Moc maksymalnie 50 kW. Instalacja odpowietrzana automatycznie. Temperatura w komorze chłodniczej +5^0C. Brak ciągłej kontroli stężenia amoniaku w maszynowni i aparatowni. Chłodniarza wyposażono w: instrukcje: obsługi technicznej instalacji chłodniczej i ppoż., schematy techniczne, ochrony oczu, odzież chroniącą przed poparzeniem (podrażnieniem) skóry przez amoniak, ochrony dróg oddechowych, ocieplaną odzież (kamizelkę, bluzę i kalesony, kurtkę), buty z podeszwą antypoślizgową. Chłodniarzowi zapewniono: okresowe szkolenia bhp i badania lekarskie, podręczny sprzęt ppoż., apteczkę pierwszej pomocy.					Dokumenty odniesienia: rozp. MRiRW z 12.5.2003 r. w sprawie bhp przy obsłudze amoniakalnych instalacji chłodniczych w zakładach przetwórstwa rolno-spożywczego (Dz.U. Nr 98, poz. 902); rozp. MPiPS z 29.11.2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 217, poz. 1833, ze zm.); PN-N-18002:2000; PN-80/M-04612 Chłodnictwo. Symbole wielkości i jednostki miar; PN-M-04614:1994 Chłodnictwo. Czynniki ziębnicze. Wymagania; PN-EN 378–4:2002/A1:2004 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Część 4: Obsługa, konserwacja, naprawa i odzysk; PN-EN 378–3:2002/A1:2004 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Część 3: Usytuowanie instalacji i ochrona osobista; PN-EN 378–2:2002/Ap1:2005 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Część 2: Projektowanie, budowanie, sprawdzanie, znakowanie i dokumentowanie; zakładowy regulamin pracy; instrukcje: obsługi technicznej instalacji chłodniczej, bezpieczeństwa pożarowego.
Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia Wyniki pomiarów	Ciężkość szkód	Prawdopodobieństwo	Oszacowanie ryzyka	Działania profilaktyczne
1	2	3	4	5	6	7
1.	Spowodowane amoniakiem: uszkodzenie dróg oddechowych, oczu, zatrucia, poparzenia skóry.	Nieszczelność elementów amoniakalnej instalacji chłodniczej zawierających skroplony lub gazowy amoniak, w tym szczególnie: zbiornika, skraplacza, parownika, sprężarki.	Bardzo duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Szkolenia wstępne i okresowe w dziedzinie bhp. Przestrzeganie instrukcji napraw i remontów instalacji chłodniczej. Bezwzględne stosowanie przydzielonych środków ochrony indywidualnej.
2.	Pożar/wybuch.	Instalacja chłodnicza w przypadku niekontrolowanego wycieku amoniaku. Instalacje i urządzenia elektryczne.	Bardzo duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Regularne przeglądy instalacji chłodniczej oraz instalacji i urządzeń zasilanych energią elektryczną. Stosowanie urządzeń, instalacji i łączników w wykonaniu przeciwwybuchowym, sytuowanie ich poza strefami zagrożenia wybuchem.
3.	Prażenie prądem elektrycznym.	Instalacje elektryczne, urządzenia zasilane energią elektryczną.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Zapewnienie ochron przeciwporażeniowych przed dotykiem pośrednim i bezpośrednim. Regularne pomiary skuteczności ochron przeciwporażeniowych. Przestrzeganie zakazu wykonywania prac przy maszynach, urządzeniach i instalacjach przez chłodniarzy bez udokumentowanych kwalifikacji do eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektroenergetycznych.
4.	Wytryski czynnika chłodniczego pod wysokim ciśnieniem.	Elementy składowe amoniakalnej instalacji chłodniczej zawierające skroplony lub gazowy amoniak pod ciśnieniem do 1,2 Mpa.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Regularne przeglądy instalacji chłodniczej. Bieżące usuwanie wszelkich nieszczelności instalacji. Bezwzględne stosowanie przydzielonych środków ochrony indywidualnej.
5.	Powodowane przez ruchome elementy urządzeń: wplątanie, wciągnięcie lub pochwycenie, uderzenie.	Ruchome elementy maszyn i urządzeń, np.: sprężarek, wentylatorów czy silników.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Stosowanie właściwych osłon elementów ruchomych. Zakaz pracy w pobliżu elementów ruchomych w odzieży z luźno zwisającymi połami, szaliki, niezapiętymi rękawami, itp.).
6.	Praca w niskiej temperaturze powodującej odmrożenia czy przeziębienia.	Komora chłodnicza o temperaturze poniżej +5^0C.	Mała	Prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Stosowanie przydzielonej odzieży. Nie jest konieczne podejmowanie dodatkowych działań. Należy monitorować sytuację.
7.	Uderzenie o nieruchome elementy maszyn, urządzeń i instalacji – uderzenie, upadek.	Maszyny i urządzenia w komorze chłodniczej, aparatowni i maszynowni.	Mała	Prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Zapewnienie przejść i dojść do maszyn i urządzeń o prawidłowych parametrach (szerokość). Prawidłowe posadowienie maszyn i urządzeń – zachowanie odpowiedniej odległości między maszynami i elementami stałymi (np. ściany), pozwalającej na swobodny i bezpieczny dostęp do maszyny podczas przeglądu, napraw, remontu.
8.	Upadek, utrata równowagi.	Nierówne, śliskie powierzchnie, progi.	Mała	Prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Stosowanie odpowiedniego obuwia roboczego. Dbałość o ład i porządek w miejscu pracy. Regularna kontrola stanu nawierzchni i usuwanie (neutralizowanie) zanieczyszczeń mogących powodować poślizgnięcie. Likwidacja zbędnych progów i różnic poziomu nawierzchni na głównych drogach komunikacyjnych oraz przejściach i dojściach do stanowisk pracy (montowanie pochylni). Malowanie progów barwami odblaskowymi.
9.	Stres.	Możliwość popełniania błędów przy czynnościach podejmowanych w warunkach normalnej, a szczególnie awaryjnej pracy instalacji chłodniczej.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Dopuszczanie do samodzielnej pracy wyłącznie chłodniarzy: posiadających wymagane przygotowanie zawodowe, zapoznanych ze schematem technicznym oraz instrukcjami obsługi technicznej i bezpieczeństwa pożarowego instalacji chłodniczej. Prawidłowa organizacja pracy, w szczególności przestrzeganie wymiaru i rozkładu czasu pracy.
Uwagi: Brak lub niestosowanie zabezpieczeń powoduje podwyższenie kategorii ryzyka, tzn. zwiększa prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku, choroby.						Zatwierdził: