Reportaż - jak napisać?

Celem artykułu jest wyjaśnienie: co to jest reportaż? Próba odpowiedzi na pytanie: jak pisać reportaż. Nie jest to klasyczna ściąga - raczej poradnik, którego celem jest maksymalne przybliżenie tego gatunku zainteresowanym.

Reportaż

łac. reportare – donosić; gatunek dziennikarsko-literacki obejmujący utwory będące sprawozdaniami z wydarzeń, których autor był uczestnikiem, bądź obserwatorem;

jest gatunkiem publicystycznym, tzn. porusza aktualne problemy, godne uwagi i komentarza. Winien zwrócić uwagę czytelników i zaangażować ich w rozwiązanie problemu.

Reportaż związany jest z takimi gatunkami jak: periegeza (opis podróży), list, diariusz, pamiętnik.

Cechy reportażu:

• wiarygodność, prawdziwość

• obiektywizm

• dokumentaryzm, fakty z autopsji, z relacji uczestników, naocznych świadków, ekspertów, z dokumentów

• autentyzm (prawdziwość) - nasycanie tekstu datami, liczbami precyzyjnie pokazującymi kolejność, wielkość, skalę opisywanych faktów

• obrazowość

• emocjonalność – coraz większa rola

• wielostylowość

• styl potoczny u narratora zmniejsza dystans, łagodzi f. perswazyjną,

• stylizacja fragmentów reportażu zastępuje cytaty

• czasem dopuszczalna fikcja, jeśli pozwala zobrazować problem, zjednać odbiorców z bohaterami reportażu

• aktualność, ale możliwe odwołania do historii

• dostosowanie formy do tematu (zasada relewancji)

• brak komentarza (prawo do niego ma czytelnik), ewentualny komentarz wyraźnie oddzielony od części referującej

• ascetyzm artystyczny

• dwupłaszczyznowość - pierwszą płaszczyznę stanowi czas i przestrzeń przedstawianego zdarzenia, druga płaszczyzna to czas i przestrzeń reportażu

• achronologiczność (fakultatywna cecha)

Rodzaje reportaży:

- Podział reportaży ze względu na formę:

• reportaże literackie – łączą fikcję literacką z autentycznymi wydarzeniami

• reportaż informacyjny

• reportaż sprawozdawczy

• reportaż publicystyczny

- Podział reportaży ze względu na tematykę:

• reportaż społeczno-obyczajowy

• reportaż podróżniczy

• reportaż zagraniczny

• reportaż kryminalny

• reportaż interwencyjny

• reportaż naukowy

• reportaz historyczny

• reportaż produkcyjny

• reportaż wojenny

• reportaż sądowy

• reportaż sportowy

Kompozycja reportażu

obowiązuje tu pełna dowolność kompozycyjna, choć najczęściej powtarza ona schemat: koncentracja na głównym wydarzeniu, a następnie dopowiadanie kolejnych elementów, które pokazują jego genezę, procesualność, wielowymiarowość.

najczęściej spotykana budowa w reportażu fabularnym:

• wstęp (wprowadza wydarzenia i zapoznaje z bohaterem

• zawiązanie akcji – ukazanie konfliktu

• rozwiązanie konfliktu

• zakończenie - uwagi i spostrzeżenia reportera

najczęstsza budowa reportażu problemowego

• refleksje reoprtera i zarys problemu

• segmenty pokazujące punkt widzenia bohatera/ów

• zakończenie reportażu:

• rozwiązanie problemu

• seria pytań skierowana do czytelnika

Etapy pracy nad reportażem:

1. Wybór wydarzenia do reportażu - należy go dokonać, kierując się ilością posiadanych informacji, możliwością dotarcia do świadków, dokumentów.

2. Gromadzenie wiedzy związanej z reportażem- należy określić jakie fakty trzeba ustalić, następnie zgromadzić wszystkie dostępne informacje, relacje świadków i uczestników, pokategoryzować je i dokonać ich selekcji.

3. Wybór kompozycji reportażu- porządek ma ogromne znaczenie - wpływa na wiarygodność reportażu; może to być układ logiczny, chronologiczny lub porządek podyktowany kolejnością informacji, do których docierał reporter.

4. Pisanie reportażu.

5. Redakcja reportażu - niezwykle ważny moment dla reportażu - na autora czyha tutaj wiele pułapek: może pozostać na poziomie sprawozdania lub wpaść w formę opowiadania. Żadna z tych skrajności nie jest dobra. Szukaj złotego środka. Na tym etapie musisz pamiętać również, że kolejność i selekcja faktów już są pośrednim komentarzem.