Bruno Schulz - "Sklepy cynamonowe".

Biografia

Urodził się w Drochobyczu. Ojciec żydoski kupiec. W Drochobyczu chodził do gimnazjum. Następnie do politechniki lwowskiej. Początek I wojny światowej spędzili w Wiedniu. Tam Bruno uczył się krótko na tamtejszej ASP. Choroba i śmierć ojca zmusiły go w końcu do powrotu do Drochobycza. Potem nauczyciel rysunków, robótek ręcznych, a nawet matematyki. W 1936 mianowali go na profesora. Z prac plastycznych do dzisiaj dotrwała tylko jedna. Twórczość literacka zainspirowana przyjaźnią z Władysławem Riffem. Schulz odwiedzał też Zakopane, gdzie poznał Witkacego. Poznano go z Nałkowską, dzieki której wydano "Sklepy cynamonowe". W Ogóle jego tworczości jest nie iele. Podczas II wojny siedział w Drochobyczu. Wzieli go Niemcy do getta, dzie przeżył dzięki protekcji akiegoś faszysty któremu maował obrazy i katalogował zgrabione dzieła. Przyjaciele załatwili mu ucieczkę, jednak w przeddizeń całej sprawy został zastrzelony przez innego faszystę z którym ten pierwszy się nie lubił.

Problematyka

-Wg Schulza przeżycia i doznania wczesnego dzieciństwa kształtują człowieka. Doznania te są niejasne a symbolika niezrozumiała.

-Życiowym zadaniem człowieka jest poznanie siebie i świata oraz zrozumienie ludzkiej egzystencji. Odbywa się to przez odczytywanie owych znaków - obrazów z dzieciństwa. Nie da się ich jednak dokładnie wytłumaczyć, ponieważ powstały one w okresie kiedy człoweiek nie uświadamiał sobie ich znaczenia. Poznawanie siebie nie jest jednak łatwe, ponieważ człowiek nie chce sobie czasem uświadamiać ciemnych stron swojej natury.

-Dlatego właśnie bohater nie może wyjaśnieć żadnych pojęć, wyczuwa jedynie pewne analogie wśród tych obrazów. Jego życie kontrastuje z mitologią.

-Próby odczytywania pewnych zjawisk łączą się z powstawaniem nowych.

-Tworzyć mogą wszystkie istoty obdarzone duszą. Jednak dzieła Boga - Demiurga są wieczne, zaś człowieka tandetne i przemijające.

-Takim tworem jest manekin - istota stworzona do pełnieia określonej funkcji. Ogólnie mianem manekina można określić każdą rzecz, której człowiek nadaje znaczenie i miejsce we wszechświecie.

-Bohater chce tworzyć, należeć do uduchowionej klasy twórców, ale szuka też doznań niższych - cielesnych. Jest nie pełny. Nie może naśladować Boga w jego dziełach, ponieważ jego są ułomne i przemijające. Jest tylko człowiekiem.

Wątki autobiograficzne i rola czasu

-Postać Ojca Jakuba jest literackim portretem ojca Schulza. Dom, sklep i subiekci istnieli naprawdę. Brat Karol, wuj Marek, Adela mają też swoje odpowiedniki w rodzinie Schulza.

-Senna atmosfera rodzinnego Drochobycza została oddana w opisach miasteczka z powieści.

-Nie znamy czasu akcji. Jest on przedstawiony zgodnie z bergsonowską teorią czasu. Czas nie jest podzielony na przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, ale wszystkie te czasy nakładają się na siebie tworząc jedno wielkie TERAZ. Wydażenia nie są chronologiczne, a Schulz dodaje nawet 13 miesiąc.

-Jednak ważny jest upływ czasu. Uwzglądnione są pory roku.

Symbole i ich wymowa

-Dom

Każde miejsce dające człowiekowi schronirenie przed kosmosem niosącym ze sobą chaos i niepokój. Wszystkie struktury zapewniające bezpieczeństwo przypominają budową cebulę. Najpierw jest łóżko (zgadzam się !!!) , mieszkanie, dom, podwórze, ogród, ulica, miasto i okolice. Wszystkie razem tworzą barierę chroniącą przed kosmosem.

-Sklep

Symbolizuje świat nieosiągalnych marzeń i przagnień. Kolorowe materiały wypełniające skep są tworzywem dla tworzenia, którego bohater poszukiwał (ucieczka od prozy życia).

-Labirynt

Jego formę przyjmuje miasto w nocy, gmach gimnazjum i niebo. Może być to symbol ochrony środka - miejsca świetego, może też oznaczać zasadę budowy świata. Może być też czymś niebezpieczym. Błądzenie w labiryncie to albo poszukiwanie przwdy (środka), albo odejście od centrum życia.

-Ptaki

Podobne znaczenie co sklep. Dodatkowo symbolizują też poezje. Ojciec w pogoni za mazreniami poróbuje stać się ptakiem. Niestety jego twory są monstrualne i zniekształcone. Dla ludzi nie rozumiejących i niepotrzebujących poezji ptzki są puste w środku a kolorowe na zewnątrz i nic poza tym. Zagrożeniem dla nich (dla poezji) jest także nowy świat (ulica krokodyli) - uprzemysłowiony, gdzie nie ma miejsca dla duchowego piękna.

-Ojciec

Jego postać symbolizuje odchodzący świat wspomnień, galicyjskich miasteczek etc. Ojciec stopniowo oddalał się od realnego świata. Karakony symbolizują zagrożenie.

Kompozycja, styl i narracja

-Schulz świadomie łamał konwencje epiki. Dlatego trudno zakwalifikować jego dzieło do jakiegoś konkretego gatunku. Mówi się że to zbiór nowel, „książka”, albo po prostu proza. Sam autor traktował to dzieło raczej jako poezję niż prozę. Nie ma tu wyraźnej fabuły, logicznych związków przyczytnowo skutkowych. Jego świat jest nierealny, rzeczywistość jest nierealna i zniekształcona.

-Język jest poetycki. Są metafory, pojęcia abstarkcyjne, personifikacje. Dialogów jest niewiele, a jak już jakieś są, to najczęściej przechdzą w monologi wewnętrzne. Słownictwo bardzo bogate. Szczgólnie dokładne obrazowanie (barwy, kształty i dzwięki). Często mieszają się wrażenia (synestezja - przypisywanie wrażeń jedego zmysłu innemu np. ciepła barwa). Szalenie bogato nadziany bodźcami świat przyrody. Opis zimy, nocy, wichry. W niektórych fragmentach styl biblijny (Nawiedzenie).

-Jest to język prozy poetyckiej.

-Narracja kreatywna (tworząca) i dyskursywna (odwołująca się do odbiorcy poprzez pytania retoryczne).