Podstawowe pojęcia, zależności i koncepcje

co wyróżnia geografię człowieka (społeczno-ekonomiczną) od innych dyscyplin?

nauki przyrodnicze i społeczne

problem naukowy

hipoteza

teoria

założenia teorii

wyjaśnianie

trafność pomiaru

rzetelność pomiaru

zróżnicowanie przestrzenne

przestrzenna organizacja zjawisk

skale przestrzenne (geograficzne)

przestrzeń (absolutna, względna)

lokalizacja (absolutna, względna)

czynniki lokalizacji

wpływ warunków przyrodniczych na człowieka

determinizm środowiskowy

zasoby przyrody

zasoby odnawialne i nieodnawialne

zasoby szacunkowe i udokumentowane

dostępność zasobów przyrody (fizyczna, ekonomiczna, polityczna)

syndrom „tragedii wspólnego pastwiska”

przyczyny niedożywienia na świecie

neomaltuzjanizm

rolnictwo samozaopatrzeniowe i rynkowe

rolnictwo ekstensywne i intensywne

możliwości rozwiązania problemu zaopatrzenia w wodę

możliwości rozwiązania problemu zaopatrzenia w energię

możliwości rozwiązania problemu ograniczonych zasobów przyrody

zasada 3U (3R)

zachowania proekologiczne

znaczenie postaw wobec środowiska przyrodniczego

wrażliwość ekologiczna

postawy etyczne wobec przyrody

rozwój zrównoważony

konflikty społeczne wokół ochrony środowiska

narzędzia (sposoby) realizacji polityki środowiskowej

składniki przyrostu naturalnego i saldo migracji

model przejścia demograficznego i jego krytyka

wpływ struktury wieku

klasa ekonomiczna

status społeczny

zróżnicowania przestrzenne a skala geograficzna

(nie)równość szans i (nie)równość wyników

deprywacja społeczna w przestrzeni

wykluczenie społeczne w przestrzeni

wpływ miejsca zamieszkania na szanse życiowe człowieka

proces negatywnej selekcji społecznej

zainteresowania geografii zdrowia (medycznej)

czynniki zróżnicowania patologii społecznych w przestrzeni

miejsce zamieszkania sprawcy a miejsce przestępstwa

wpływ przestrzeni na wzorce kulturowe

wpływ wzorców kulturowych na interakcje społeczne i przestrzeń

region kulturowy

krajobraz kulturowy

konflikty aksjologiczne (społeczne) wokół krajobrazu kulturowego (użytkowania przestrzeni)

zależność między postrzeganiem (wyobrażeniami) a zachowaniami w przestrzeni

tożsamość przestrzenna

geografia behawioralna

metody badań geografii behawioralnej

geografia humanistyczna

metody badań geografii humanistycznej

trzy sektory działalności gospodarczej

teoria lokalizacji von Thnena: założenia i twierdzenia

renta ekonomiczna (gruntowa)

zgodność rzeczywistego rozmieszczenia rolnictwa z idealnym układem przestrzennym von Thnena

użytkowanie przestrzeni miejskiej

teoria ośrodków centralnych Christallera: założenia i twierdzenia

działalności (funkcje) centralne

zasięg i próg sprzedaży dobra lub usługi

dobra i usługi (niskiego rzędu, wysokiego rzędu)

ośrodki centralne (niskiego rzędu, wysokiego rzędu)

hierarchia osadnicza (ośrodków centralnych)

reguła wielkości i kolejności

teoria lokalizacji Webera: założenia i twierdzenia

ubikwitet

izodapana

indeks materiałowy

przestrzenne granice zyskowności D. Smitha

założenia racjonalności ekonomicznej w teoriach lokalizacji

normatywne teorie lokalizacji: zalety i słabości

podejście behawioralne do wyjaśniania lokalizacji

główne czynniki lokalizacji działalności gospodarczej

korzyści wielkiej skali (wewnętrzne korzyści skali)

niekorzyści skali

korzyści koncentracji kapitału (organizacyjnej)

własność prywatna i publiczna (państwowa, komunalna)

zakład

przedsiębiorstwo (mała firma, koncern)

zysk

popyt

podaż

koncentracja przestrzenna (aglomeracja)

korzyści koncentracji przestrzennej (aglomeracji)

zewnętrzne korzyści skali

procesy spin-offs

korzyści lokalizacji i korzyści urbanizacji

inercja przestrzenna

czynniki deglomeracji

ośrodek przemysłowy

okręg przemysłowy

grono (klaster)

efekty mnożnikowe

wyciekanie efektów mnożnikowych

rozprzestrzenianie się efektów mnożnikowych

przestrzenny zasięg efektów mnożnikowych

czynniki migracji

skutki migracji

migracje łańcuchowe

ruch turystyczny

czynniki atrakcyjności turystycznej

skutki ruchu turystycznego

warunki oddziaływań (interakcji) w przestrzeni

komplementarność regionów

przenośność (mobilność) dóbr/ludzi/informacji

możliwości pośrednie

bariery oddziaływań w przestrzeni

opór odległości

wpływ oporu odległości na lokalizację i koncentrację przestrzenną firm

zależność kosztów transportu od odległości dla różnych środków transportu

model grawitacji

sieci transportowe

otwarcie i domknięcie regionu

zależności (powiązania) między miastami i regionami w zakresie sprzedaży i zaopatrzenia w dobra i usługi

macierz powiązań międzyregionalnych (input-output)

łańcuch produkcyjny

sieci produkcyjne

wartość dodana

łańcuch wartości dodanej

dostępność przestrzenna (komunikacyjna)

izochrony

pojęcie władzy

państwo a terytorium

naród a państwo

mniejszości narodowe i etniczne a imigranci

historyczne i kulturowe kryteria wyznaczania granic politycznych

kolonializm

skutki kolonializmu

obywatelstwo

funkcje państwa w gospodarce

liberalizm gospodarczy a etatyzm

państwo unitarne i państwo federacyjne

tendencje decentralizacyjne i tendencje separatystyczne

geografia wyborcza

strategie terytorialne – przestrzeń jako narzędzie kontroli

region kulturowy, ekonomiczny, polityczny

region postrzegany (subiektywny)

region jednolity

region węzłowy (funkcjonalny)

ciążenia regionalne

typologia przestrzenna

regionalizacja

podział administracyjny kraju – kryteria wyznaczania regionów administracyjnych

teoria bazy ekonomicznej

funkcje miasta

funkcje (działalności) egzogeniczne

działalności endogeniczne

działalności egzogeniczne a działalności centralne

region miejski

metropolia i obszar metropolitalny

urbanizacja

suburbanizacja

kontrurbanizacja

lokalny rynek pracy

segmentacja rynku pracy

dyfuzja (rozprzestrzenianie się) zjawisk

dyfuzja przez relokację

dyfuzja przez ekspansję (zaraźliwa, hierarchiczna)

zależność rdzeń (centrum) – peryferie

sposoby oddziaływania rdzenia na peryferie

efekty wymywania

efekty rozprzestrzeniania

teoria biegunów wzrostu

biegun wzrostu (rozwoju)

bariery rozprzestrzeniania się rozwoju

procesy kumulacyjne

teoria cyklu życiowego produktu

cykle (długie fale) Kondratiewa

tercjalizacja

deindustrializacja

przyczyny kryzysu okręgów przemysłowych

teoria elastycznej (postfordowskiej) organizacji produkcji

przyczyny przestrzennej koncentracji postfordowskiej produkcji

gospodarka oparta na wiedzy

wiedza skodyfikowana i ukryta

procesy globalizacji kulturowej i gospodarczej

bezpośrednie inwestycje zagraniczne

motywy bezpośrednich inwestycji zagranicznych

skutki bezpośrednich inwestycji zagranicznych

pozytywne i negatywne skutki globalizacji

cykl ubóstwa

globalizacja a rola regionu

„lepkość” miejsc

konkurencyjność gospodarki miasta lub regionu

wzrost gospodarczy

wzrost: liniowy, wykładniczy, logistyczny

rozwój społeczno-gospodarczy

poziom życia

proces rozwoju i poziom rozwoju

rozwój egzogeniczny i endogeniczny

uproszczenia w rozumieniu rozwoju

źródła (przyczyny) niedorozwoju krajów i regionów

mechanizm rozwoju gett etnicznych i rasowych

procesy gentryfikacji

geografia czasu

ścieżki dzienne i życiowe człowieka

wiązka działalności

terytorialne zakorzenienie działalności firm w regionie

kapitał ludzki

kapitał społeczny

efekty zewnętrzne

zależność efektów zewnętrznych od odległości

postawy społeczne wobec niektórych obiektów (syndrom NIMBY)

przestrzeń publiczna

ład przestrzenny

gospodarka przestrzenna

polityka przestrzenna i jej instrumenty

plany zagospodarowania przestrzennego

polityka regionalna państwa i jej instrumenty

rodzaje regionów wspieranych przez państwo

wpływ samorządów terytorialnych na rozwój lokalny i regionalny

instrumenty przyciągania inwestorów przez samorząd

instrumenty wspierania przedsiębiorczości przez samorząd

gmina

dochody gmin

główne nurty współczesnej geografii człowieka

ujęcia ilościowe i jakościowe

ujęcia relacji między zjawiskami w przestrzeni: mozaika, system, sieć

społeczne znaczenie i praktyczne zastosowania wiedzy geograficznej