Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy przedstawiciela handlowego

Identyfikacja zagrożeń

Lp.	Zagrożenie lub czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki
1	2	3	4
Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne
1.	Poślizgnięcie, potknięcie i upadek na tym samym poziomie.	Droga dojścia do klienta – śliskie (błoto, śnieg) i nierówne (wykruszone) powierzchnie posadzki. Nieporządek na stanowisku pracy. Obuwie o śliskiej podeszwie.	Nadwerężenia mięśni i ścięgien, złamania, zwichnięcia, stłuczenia całego ciała.
2.	Potknięcie się i upadek na niższy poziom.	Przemieszczanie się po schodach.	Stłuczenia, potłuczenia całego ciała, zwichnięcia stawów, naciągnięcia mięśni, złamania kończyn.
3.	Wymuszona pozycja ciała.	Praca biurowa w pozycji siedzącej. Wielogodzinne prowadzenie samochodu służbowego. Opieranie łokcia o framugę okna pojazdu (bez klimatyzacji).	Długotrwałe i nawracające dolegliwości układu mięś­niowo-szkieletowego. Dolegliwości reumatyczne, w tym zmiany zwyrodnieniowe lub zapalenia stawu barkowego po lewej stronie ciała.
4.	Wypadek komunikacyjny.	Ruch drogowy podczas podróży służbowej samochodem. Długotrwałe prowadzenie pojazdów samochodowych. Złe warunki atmosferyczne i drogowe (opady, oblodzenia, uliczne korki). Nadmierna prędkość. Działanie w pośpiechu.	Potłuczenia, złamania najczęściej kończyn, rozległe urazy wewnętrzne, amputacje urazowe, w skrajnych przypadkach śmierć poszkodowanego.
5.	Potrącenie lub najechanie przez innego uczestnika ruchu.	Ruch drogowy podczas usuwania awarii samochodu stojącego na poboczu drogi.	Potłuczenia, zwichnięcia stawów, złamania kończyn, obrażenia wewnętrzne, ciężkie urazy, amputacje urazowe, nawet śmierć.
6.	Zmienne warunki atmosferyczne.	Praca na otwartej przestrzeni i w kabinie samochodu. Wysoka temperatura lub przeciągi w kabinie samochodu, narażenie na nagłe zmiany temperatur po wyjściu z klimatyzowanej kabiny.	Przeziębienia, anginy, grypy, zapalenia oskrzeli, płuc, zatok.
7.	Przeciążenie narządu wzroku.	Wielogodzinne prowadzenie pojazdu: bezpośrednie i odbite promieniowanie słoneczne, oślepianie przez innych użytkowników w czasie jazdy w nocy. Długotrwała praca na komputerze.	Zmęczenie wzroku, bóle głowy i okresowe złe samopoczucie. Bóle gałek ocznych. Łzawienie, zjawisko olśnienia. Możliwość zmian skórnych i chorób oczu.
8.	Stres.	Presja kierownictwa związana z wynikami pracy (zwłaszcza w przypadku niezrealizowania planów sprzedaży). Wielogodzinne negocjacje handlowe (zwłaszcza w przypadku niepowodzeń). Opracowywanie materiałów i udział w przetargach. Kontakty z klientami (obsługa). Jazda samochodem. Współzawodnictwo w obrębie firmy. Niepokój o wysokość wynagrodzenia i lęk o utratę pracy. Przeciążenie pracą. Brak czasu na życie rodzinne.	Nerwice, psychozy, choroby układu pokarmowego, układu krążenia, bezsenność, itp.
9.	Agresja ze strony ludzi.	Kontakty z klientami. Użycie siły osób postronnych w celach przestępczych.	Urazy ciała ze skutkiem trudnym do przewidzenia, aż do śmiertelnego włącznie.
10.	Pogryzienie przez psa – agresja ze strony innych zwierząt.	Tereny prywatne – zwierzęta bez nadzoru.	Skaleczenia (rany szarpane i kłute), potłuczenia, siniaki – zwłaszcza nóg, poważne obrażenia ciała.
11.	Energia elektryczna.	Używane urządzenia zasilane prądem elektrycznym (w tym oświetlenie). Niesprawna instalacja elektryczna w biurze.	Poparzenia. Utrata przytomności. Zatrzymanie akcji serca. Śmierć.
12.	Uderzenie o nieruchome elementy.	Elementy wejść i wyposażenia pomieszczeń.	Urazy ciała, szczególnie niebezpieczne urazy głowy.
13.	Uderzenia przez ruchome elementy.	Skrzydło bramy, okna, drzwi, szlaban przy wjeździe na teren firmy.	Stłuczenia ciała, najczęściej palców dłoni, urazy głowy.
14.	Kontakt z ostrymi, szorstkimi krawędziami.	Elementy konstrukcji bram. Krawędzie opakowań transportowanych próbek, produktów, itp.	Skaleczenia i zakłucia – najczęściej dłoni.
15.	Pożar.	Zapalenie się paliwa w wyniku wypadku drogowego lub zwarcia w instalacji elektrycznej. Nie wyłączone elektryczne urządzenia grzejne w biurze (pośpiech w pracy). Gromadzenie w pomieszczeniach biurowych materiałów palnych.	Zatrucie dymami pożarowymi – tlenkiem węgla, poparzenie, a nawet śmierć.
16.	Poparzenia termiczne.	Podczas przygotowywania kawy lub herbaty – kontakt z gorącymi powierzchniami w pomieszczeniu socjalnym.	Oparzenie I i II stopnia skóry rąk.
17.	Przeciążenie układu ruchu.	Podnoszenie, przenoszenie opakowań z próbkami produktów lub produktami dostarczanymi do klienta.	Urazy kręgosłupa, barków, nadgarstków.
Zagrożenia biologiczne
	Zagrożenie	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki zagrożenia
	Grupa	Droga zakażenia
18.	Wirusy grypy (typu A, B, C) orthomyxovirdae.	Ludzie.	Grypa, zapalenie płuc.
	Gr. 2, szczepienia	Drogą powietrzno-kropelkową.
19.	Gronkowiec złocisty Staphlococcus areus.	Ludzie.	Zakażenia ropne, zapalenie górnych dróg oddechowych, alergia skórna.
	Gr. 2, brak szczepień A.	Drogą powietrzno-kropelkową, powietrzno-pyłową, pokarmową, bezpośrednio.
20.	Prątek gruźlicy Mycoba cterium tuberculosis.	Ludzie.	Gruźlica płuc, rzadziej innych narządów.
	Gr. 3, szczepienia.	Drogą powietrzno-kropelkową.
21.	Salmonell choleraesuis.	Woda, produkty roślinne i zwierzęce, posiłki w pracy.	Salmonelloza, zapalenie żołądka i jelit, zatrucia pokarmowe.
	Gr. 3, szczepienia.	Drogą pokarmową.

KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY						Data …...........		Numer Karty ....................................
								Sporządził zespół ............................................................ ............................................................ ............................................................
Stanowisko pracy Przedstawiciel handlowy						Liczba narażonych ........................
Charakterystyka stanowiska pracy: Miejsce pracy to: biuro w określone dni tygodnia oraz teren obejmujący obszar południowo-wschodniej Polski (województwa: lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie i małopolskie), na którym ma się on zajmować sprzedażą okuć budowlanych, kabina samochodu. Praca polega na ciągłym kontakcie z klientami z danego regionu; osobiste kontakty są intensywne i niezbędne. Praca wymaga częstego przemieszczania się z miejsca na miejsca w obrębie wyznaczonego rejonu kraju. System czasu pracy jest zadaniowy (najczęściej są to godziny pracy biur i sklepów, hurtowni, itp.). W pracy wykorzystywane są: komputer – laptop oraz drukarka, telefon komórkowy, samochód osobowy.						Dokumenty odniesienia: rozp. MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.), rozp. MPiPS z 1.12.1998 r. w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. Nr 148, poz. 973), rozp. MPiPS z 14.3.2000 r. w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. Nr 26, poz. 313, ze zm.), ustawa – Prawo o ruchu drogowym z 20.6.1997 r. (tj. Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, ze zm.), polska Norma PN-N-18002:2000.
Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia Wyniki pomiarów	Ciężkość szkód	Prawdopodo- bieństwo	Oszacowanie ryzyka		Działania profilaktyczne
1	2	3	4	5	6		7
Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne
1.	Poślizgnięcie, potknięcie i upadek na tym samym poziomie.	Droga dojścia do klienta – śliskie (błoto, śnieg) i nierówne (wykruszone) powierzchnie posadzki. Nieporządek na stanowisku pracy. Obuwie o śliskiej podeszwie.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Działania ograniczające pośpiech, zwłaszcza podczas wizyty u klienta. Stosowanie odpowiedniego obuwia o dobrej przyczepności do podłoża (najlepiej obuwie z płaskimi obcasami i chropowatymi podeszwami). Bieżąca kontrola stanu posadzki na terenie zakładu. W przypadku zauważenia ubytków, wykruszeń – bieżące naprawy. Dbałość o ład i porządek w miejscu wykonywania pracy. Stosowanie znaków bezpieczeństwa na terenie zakładu.
2.	Potknięcie i upadek na niższy poziom.	Przemieszczanie się po schodach.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Stosowanie odpowiedniego obuwia (najlepiej z płaskimi obcasami i chropowatymi podeszwami). Wzmożona uwaga w czasie przemieszczania się po schodach. Oznakowanie krawędzi stopni na terenie zakładu. Działania ograniczające pośpiech.
3.	Wymuszona pozycja ciała.	Praca biurowa w pozycji siedzącej. Wielogodzinne prowadzenie samochodu służbowego. Opieranie łokcia o framugę okna pojazdu (bez klimatyzacji).	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Praca biurowa. Właściwe przygotowanie stanowiska do pracy z komputerem: dobór biurek (wysokość, wielkość blatu). Prawidłowo wyregulowane siedzisko spełniające wymagania przepisów. Zastosowanie podnóżka. Odpowiednie ustawienie monitora. Klawiatura umieszczona w sposób umożliwiający oparcie nadgarstków na powierzchni stołu. Prowadzenie samochodu. Właściwe ustawienie, położenia siedziska, (pozycja ciała w czasie jazdy powinna być możliwie wyprostowana, zagłówek ustawiony tak, aby tył głowy znajdował się na wysokości jego środka). Kontrolowanie położenia lusterek zewnętrznych. Eliminowanie przyzwyczajeń opierania łokcia o framugę okna podczas prowadzenia pojazdu – korzystanie z podłokietników znajdujących się na wyposażeniu samochodów. Ogólne. Właściwa organizacja pracy – rozplanowanie i rozłożenie w czasie zadań odpowiednio dobierając przerwy i okresy odpoczynku.
4.	Wypadek komunikacyjny.	Ruch drogowy podczas podróży służbowej samochodem. Długotrwałe prowadzenie pojazdów samochodowych. Złe warunki atmosferyczne i drogowe (opady, oblodzenia, uliczne korki). Nadmierna prędkość. Działanie w pośpiechu.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Odpowiednie zarządzanie podróżami służbowymi, w tym: właściwe planowanie jazdy, korzystanie z tras najmniej męczących, jazda w miarę możliwości poza godzinami szczytu. Stosowanie przerw i okresów przeznaczonych na odpoczynek. Bezwzględny zakaz korzystania z telefonu komórkowego bez zestawu głośnomówiącego w trakcie jazdy samochodem – montowanie zestawów głośnomówiących w każdym samochodzie. Zakaz prowadzenia długich rozmów w czasie jazdy. Prawidłowy dobór parku samochodowego i dbałość o stan techniczny wykorzystywanych pojazdów (przeglądy, ogumienie). Cykliczne szkolenia kierowców w zakresie praktyk bezpiecznej jazdy. Okresowe badania lekarskie kierowców – przedstawicieli handlowych. Przestrzeganie Kodeksu drogowego, w tym przestrzeganie obowiązujących ograniczeń prędkości. Stosowanie się do wymaganych norm czasu pracy podczas prowadzenia samochodu.
5.	Potrącenie lub najechanie przez innego uczestnika ruchu.	Ruch drogowy podczas usuwania awarii samochodu stojącego na poboczu drogi.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Sygnalizowanie postoju pojazdu z powodu uszkodzenia lub wypadku poprzez włączenie świateł awaryjnych pojazdu, a ponadto: na autostradzie – umieszczenie ostrzegawczego trójkąta odblaskowego w odległości 100 m za pojazdem na jezdni lub poboczu, odpowiednio do miejsca unieruchomienia pojazdu, poza obszarem zabudowanym – przez umieszczenie w odległości 30–50 m za pojazdem ostrzegawczego trójkąta odblaskowego i włączenie świateł awaryjnych. Stosowanie kamizelek odblaskowych po zmierzchu i w gorszych warunkach atmosferycznych. Zachowanie szczególnej ostrożności.
6.	Zmienne warunki atmosferyczne.	Praca na otwartej przestrzeni i w kabinie samochodu. Wysoka temperatura lub przeciągi w kabinie samochodu. Narażenie na nagłe zmiany temperatur po wyjściu z klimatyzowanej kabiny.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Odpowiedni ubiór do panujących warunków pogodowych. Przestrzeganie zasad zachowania się w czasie prowadzenia pojazdu, w tym m.in.: unikanie przeciągów, opuszczania szyb, nieprawidłowego ustawiania regulacji klimatyzacji w kabinie samochodu.
7.	Przeciążenie narządu wzroku.	Wielogodzinne prowadzenie pojazdu: bezpośrednie i odbite promieniowanie słoneczne, oślepianie przez innych użytkowników w czasie jazdy w nocy. Długotrwała praca na komputerze.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Prowadzenie samochodu. Właściwe planowanie jazdy trasy uwzględniając konieczne przerwy i okresy odpoczynku. Kontrolne badania wzroku. Stosowanie właściwie dobranych okularów przeciwsłonecznych oraz korekcyjnych – z filtrami. Praca biurowa. Przerwy w pracy (co godzinę 5 minut). Właściwe oświetlenie stanowiska pracy (w tym usytuowanie monitora ekranowego względem okien i lamp oświetleniowych, stosowanie żaluzji w oknach). Ustawienie prawidłowego kontrastu obrazu na monitorze.
8.	Stres.	Presja kierownictwa związana z wynikami pracy (zwłaszcza w przypadku niezrealizowania planów sprzedaży). Wielogodzinne negocjacje handlowe (zwłaszcza w przypadku niepowodzeń). Opracowywanie materiałów i udział w przetargach. Kontakty z klientami (obsługa). Jazda samochodem. Współzawodnictwo w obrębie firmy. Niepokój o wysokość wynagrodzenia i lęk o utratę pracy. Przeciążenie pracą. Brak czasu na życie rodzinne.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Podjęcie działań korygujących stresujące elementy środowiska pracy, m.in. poprzez: ustalenie jasnego podziału obowiązków pomiędzy pracownikami. Planowanie pracy. Dbałość o poprawne relacje pomiędzy pracownikami. Jasne zasady wynagradzania zapisane w regulaminie pracy. Angażowanie pracowników w ustalanie sposobów i terminów wykonania poszczególnych prac. Ustalanie grafików czasu wolnego. Ćwiczenia technik relaksacji podczas przerw w pracy.
9.	Agresja ze strony ludzi.	Kontakty z klientami. Użycie siły osób postronnych w celach przestępczych.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Identyfikacja niebezpiecznych warunków w środowisku pracy oraz przekazywanie odpowiednich ostrzeżeń w razie wystąpienia tego typu zagrożeń. Opracowanie i wdrożenie odpowiednich procedur zapobiegających przemocy (w tym stała kontrola telefoniczna lub radiowa pracownika, zakaz zabierania po drodze osób postronnych). Szkolenia pracowników w zakresie metod przeciwdziałania przemocy (wzmożona uwaga, wezwanie policji, udostępnienie środków paraliżująco-obezwładniających).
10.	Pogryzienie przez psa – agresja ze strony innych zwierząt.	Tereny prywatne – zwierzęta bez nadzoru.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Unikanie wchodzenia na teren prywatny/firmowy, na którym znajduje się pies bez kontroli. Nie uciekanie przed agresywnym zwierzęciem (ucieczka pobudza jedynie psa do większej agresji). Właściwy sposób postępowania to: zatrzymanie się, bezruch, zachowanie spokoju (nie krzyczeć), nie odwracanie się plecami do szczekającego psa, umożliwienie zwierzęciu obwąchanie (zwierzę pozostawia w spokoju osobę po uświadomieniu sobie, że nie jest ona naprawdę żadnym zagrożeniem).
11.	Energia elektryczna.	Używane urządzenia zasilane prądem elektrycznym (w tym oświetlenie). Niesprawna instalacja elektryczna w biurze.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Prawidłowy osprzęt elektryczny, np.: gniazda wtykowe, wtyczki, przełączniki, przewody zasilające. Sprawna ochrona przeciwporażeniowa instalacji i urządzeń (okresowe przeglądy, kontrole i pomiary skuteczności ochrony przeciwporażeniowej wykonywane w odpowiednich terminach przez upoważnione osoby). Zakaz wykonywania napraw urządzeń elektrycznych przez osoby do tego nieupoważnione.
12.	Uderzenie o nieruchome elementy.	Elementy wejść i wyposażenia pomieszczeń.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Wzmożona uwaga. Usuwanie przeszkód z przejść komunikacyjnych (utrzymywanie porządku). Oznakowanie miejsc niebezpiecznych barwami i znakami bezpieczeństwa. Właściwe rozmieszczenie elementów wyposażenia stanowiska pracy.
13.	Uderzenia przez ruchome elementy.	Skrzydło bramy, okna, drzwi, szlaban przy wjeździe na teren firmy.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Wzmożona uwaga w czasie poruszania się zwłaszcza po obcym terenie i zwracanie uwagi na wykonywane czynności. Sprawne zabezpieczenia wrót bram wjazdowych przed przypadkowym zamknięciem. Wzmożona uwaga w rejonie bram, zwłaszcza przy dużym natężeniu ruchu i złej pogodzie. Wydzielenie oddzielnych bram dla pieszych i pojazdów. Ograniczanie pośpiechu.
14.	Kontakt z ostrymi, szorstkimi krawędziami.	Elementy konstrukcji bram. Krawędzie opakowań transportowanych próbek, produktów, itp.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Zabezpieczenie ostrych krawędzi i kantów poprzez właściwie dobrane opakowania zewnętrzne. Używanie rękawic ochronnych. Wzmożona uwaga przy manipulowaniu przedmiotami stwarzającymi zagrożenie skaleczeniem, w tym otwieranie opakowań.
15.	Pożar.	Zapalenie się paliwa w wyniku wypadku drogowego lub zwarcia w instalacji elektrycznej. Nie wyłączone elektryczne urządzenia grzejne w biurze (pośpiech w pracy). Gromadzenie w pomieszczeniach biurowych materiałów palnych.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Dbałość o stan techniczny pojazdu i sprawność gaśnicy. Postępowanie zgodnie z procedurą w czasie tankowania paliwa (szczelność przewodów paliwowych, unikanie rozlewania paliwa, zakaz palenia papierosów – także w pobliżu pracującego silnika). Przestrzeganie zakładowych procedur i instrukcji ppoż. Kontrola sprawności i oznakowania miejsc usytuowania podręcznego sprzętu ppoż. Wyznaczenie dróg i wyjść ewakuacyjnych. Okresowe szkolenia pracowników w zakresie zasad postępowania na wypadek powstania pożaru. Przeglądy, oględziny i pomiary wykonywane we wskazanych terminach. Kontrola pomieszczeń przed ich opuszczeniem.
16.	Poparzenia termiczne.	Podczas przygotowywania kawy lub herbaty – kontakt z gorącymi powierzchniami w pomieszczeniu socjalnym.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Przestrzeganie instrukcji i procedur. Wzmożona uwaga w sąsiedztwie urządzeń, które mogą być rozgrzane. Zachowanie środków ostrożności w czasie przygotowywania i spożywania posiłku. Zakaz samodzielnego uzupełniania płynu chłodniczego w samochodzie przed upewnieniem się czy silnik nie jest dostatecznie wystudzony. Stosowanie środków ochrony przez pracowników (rękawic, uchwytów), np. przy nalewaniu i przenoszeniu gorących napojów. Ograniczenie pośpiechu.
17.	Przeciążenie układu ruchu.	Podnoszenie, przenoszenie opakowań z próbkami produktów lub produktami dostarczanymi do klienta.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Stosowanie wózka dwukołowego, w przypadku przewożenia większej partii produktów do klienta.
Zagrożenia biologiczne
Lp.	Zagrożenie Grupa ryzyka	Źródło zagrożenia Droga przenoszenia	Ciężkość szkód	Prawdopodobieństwo	Oszacowanie ryzyka		Działania profilaktyczne Obowiązek przechowywania akt
18.	Wirusy grypy (typu A, B, C) orthomyxovirdae. Gr. 2, szczepienia.	Ludzie. Drogą powietrzno-kropelkową.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Szczepienia tylko A i B. Nie.
19.	Gronkowiec zlocisty Staphlococcus areus. Gr. 2, brak szczepień A.	Ludzie. Drogą powietrzno-kropelkową, powietrzno-pyłową, pokarmo­wą, bezpośrednio.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Środki ochrony indywidualnej, przestrzeganie zasad higieny. Nie.
20.	Prątek gruźlicy Mycoba cterium tuberculosis. Gr. 3, szczepienia.	Ludzie. Drogą powietrzno-kropelkową.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Szczepienia ochronne, przestrzeganie zasad higieny. Nie.
21.	Salmonell choleraesuis. Gr. 3, szczepienia.	Woda, produkty roślinne i zwierzęce, posiłki w pracy. Drogą pokarmową.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Bezwzględne przestrzeganie zasad higieny, spożywanie posiłków w pewnych punktach żywienia zbiorowego. Nie.
Uwagi: W karcie wymieniono niektóre główne zagrożenia.								Zatwierdził: