POWSTANIE LISTOPADOWE 1830-1831. GENEZA POWSTANIA-duży wpływ na królestwo polskie miały wydarzenia międzynarodowe 1829-grecy odzyskali niepodległośc,1830-francuzi obalili karolaX,1830- zwycięskie powst belgów.Prasa warszawska wywoływała marzenia o niepodległości.zdecydowano się na powstanie w listopadzie gdyż spiskowcy bali się o użycie wojsk polskich i rosyjskich do interwencji św przymierza w Belgii i Holandii.NOS LISTOPADOWA-29 listopada 1830.podpalenie browaru na Solcu,atak na belweder i zabicie księcia Konstantego-nie powiodło się ,konstanty ukrył się w belwederze, zbieg i stanął na czele wojsk rosyjskich pod warszawą.opanowano arsenał co pozwoliło na uzbrojenie cywilów i opanowanie stolicy.PRZEBIEG POWSTANIA. Władzę objęła rada administracyjna.generał Józef chłopicki ogłosił się dyrektorem, ale gdy usłyszał żądania cara podał się do dymisji.założono towarzystwo patriotyczne na czele z Lelewelem i mochnickim,którzy doprowadzili do uznania powstania za narodowe.25 stycz 1831 doszło do detronizacji cara mikołaja i wypowiedzenia wojny Rosji. Powstał rząd narodowy z prezesem Adamem Jerzym Czartoryskim.rosja nie nie zdobyła warszawy bo została zatrzymana w lutym w bitwie pod Grochowem..po bitwie wodzem zastał Jan Skrzynecki. 26 maja 1831 wojska polskie przegrały w bitwie pod Ostrołęką.w lipcu upadły powstania na Litwie,wołoniu,Podolu.porządek w stolicy nastał dzięki gen janowi Krukowieckiemu.8 września warszawę zajeli Rosjanie, w październiku 1831 wojsko polskie poddało się.PRZYCZYNY UPADKU : przewaga liczebna wojsk rosyjskich, nieudolność naczelnych wodzów powstania, niewiara w zwycięstwo przez władzę, brak zainteresowania Polską ze str społeczeństw i rządów państw Europy

1. PRZEMIANY W EUROPIE W 1 POŁ XIX WIEKU.ROZWÓJ GOSPODARKI W XIX wieku W.Brytania była potęgą przemysłową świata. W 1825 otwarti w W.B. 1 linię kolejową. Powstały gospodarstwa monokulturowe - specjalizujące się w produkcji 1 lub kilku artykułów rolnych na sprzedaż. Uprawa ziemniaków- zapobiegało klęskom głodu.PRZEMIANY SPOŁECZNE Proletariat( robotnicy) pracowali w fabrykach i kopalniach u burżuazji po 12-14 h, w trudnych warunkach i o niskim wynagrodzeniu. W 1824r w W.B. powstały 1 związki zawodowe. Stara szlachta stworzyła nową grupę zamożną ziemiaństw.ROMANTYZM A REWOLUCJA Romantyzm- epoka i kierunek w sztuce i filozofii trwającej w kulturze europejskiej od rew fr do Wiosny Ludów. Idee równości, braterstwa i wolności- odbicie w malarstwie i sztuce romantycznej. Wiktor Hugo(pisarz)- zwolennik republiki- ;Nędznicy' 1846. Henryk Heine(poeta)- satyry na niemiecką arystokrację, mieszczaństwo i duchowieństwo. George Byron(poeta)- współpracował z rewolucjonistami włoskimi. Francisko de Goya (malarz)- 'Rozstrzelanie powstańców madryckich'. Eugene Dalacroix(malarz)- 'Wolność wiodąca lud na barykady'. LIBERALIZM- ideologia, której istotą było przekonanie że wszyscy ludzie muszą być wolni i równi wobec prawa i powinna istnieć wolność słowa, druku, zgromadzeń, wyznania religii i prowadzenia działalności gospodarczej. KONSERWATYZM- ideologia charakteryzująca się przywiązaniem do dawnych wartości, obyczajów, praw, ustroju politycznego i religii chrześcijańskiej. * ruch o charakterze rewolucujnym i narodowym - karbonaryzm. Walki o niepodległość w I poł XIX w zakończyły się zwycięstwem Belgów i Greków oraz uzyskaniem autonomi przez Serbów.

2.SPOŁECZEŃSTWO POLSKIE W LATACH 1831-1846.ZIEMIE POLSKIE PO POWST LISTOPADOWYM.po upadku powst zlikwidowano niezależnośc królestwa polskiego,a polaków dotknęły represje od trzech zaborców.nastąpiła rusyfikacja szkolnictwa(likwidowano uniwersytety i gimnazja humanistyczne.Najważniejsze urzędy w królestwie zajmowali Rosjanie.Aby kontrolowac warszawe i zmusic ją do posłuszeństwa zbudowano cytadelę-twierdzę ,a resztę kraju pilnowała armia rosyjska i tajna policja.W X Pawilonie cytadeli było ciężkie więzienie dla polaków z organizacji niepodległościowych.Represje dotknęły taż kościół katolicki(utrudniona budowa kościołów i klasztorów).też Prusy i austria zastosowały represje wobec polaków biorących udział w powstaniu. Zaczął się proces ograniczenia autonomii wlk ks poznańskiego- polskich urzędników zastąpili pruskimi,wprowadzono j niemiecki UGRUPOWANIA WIELKIEJ EMIGRACJI.upadek powstania zapoczątkował wielką emigrację.po skończonych walkach kilkadziesiąt tys żołnierzy i oficerów udała się głównie do Francji i Belgii. Długi pobyt na emigracji skutkował powstaniem obozów i ugrupowań politycznych.Książę Adam Czartoryski stworzył obóz polityczny- hotel lambert,który dążył do odbudowy rzeczpospolitej jako monarchii konstytucyjnej.TOWARZYSTWO DEMOKRATYCZNE POLSKIE-największe ugrupowanie na emigracji w Paryżu.jego przywódcy-joachim Lelewel uważali że odbudowac niepodległośc polski mogą pomóc im ruchy rewolucyjne uciskanych narodów europejskich.KULTURA POLSKA-rozwijała się po 1831 szczególnie na emigracji,ośrodkiem był Paryż.twórcami byli a Mickiewicz, J słowacki,F Chopin,Zygmunt Krasicki,Norwid.tworzone dzieła były związane z walką o niepodległośc.Lelewel i Maurycy Mochnacki tworzyli dzieła historyczne na emigracji KONSPIRACJA I POWSTANIE KRAKOWSKIE(1846). 1833- nieudana próba wznowienia walki o niepodległoś przez emigracyjną organizacje (zemsta ludu) kierowaną przez Lelewela. Dłużej działał ZWIĄZAK NARODU POLSKIEGO-zawiązany w 1839 w warszawie pod przywództwem Edwarda Dembowskiego.planował w 1844 powstanie do którego nie doszło,organizacja osłabiła się a Dembowski opuścił królestwo.w lutym 1844 był na czele powst w Krakowie które skończyło Si.ę niepowodzeniem, Dembowski zginął.RABACJA GALICYJSKA-archaiczne określenie zbrojnej napaści. W ubogiej Galicji stosunki chłopów i szlachty były złe,bo chłopi nie mogli dochodzic sprawiedliwości.przywódcą chłopskim był Jakub Szela organizujący wystąpienia chłopów przeciw szlachcie.chłopi okradli wiele dworów i wymordowali kilkaset osób,chłopi byli coraz bardziej brutalni więc Austria musiała użyc armii aby opanowac ich działania.rabacja galicyjska przyczyniła się do przyłączenia rzeczpospolitej krakowskiej do Austrii w 1846.