WYŻSZA SZKOŁA MORSKA

W

SZCZECINIE

SPRAWOZDANIE Z PRAKTYKI NA STATKU

M/V ZIEMIA SUWALSKA

WYKONAŁ: MICHAŁ PRZYBYŁEK

WYDZIAŁ: NAWIGACYJNY

SPECYJALNOŚĆ: TRANSPORT MORSKI

ROK: 2001

ROZDZIAŁ IV

NAWIGACJA

1. PLANOWANIE I REALIZACJA PODRÓŻY.

1.2. Założenia podróży Gdańsk - Safii ( Maroko ) (na podstawie instrukcji armatorskiej na podróż nr 199).

1) Statek został wynajęty do przewozu siarki sypkiej (sulfur in bulk) o współczynniku ształerskim 33 cuft/mt z Gdańska do Safi Ports na zlecenie MAROKO PHOSPHORE S.A. GROUPE OCP,

2) Zakontraktowano przewiezienie 68030 mt siarki,

3) Czas postoju ustalony dla statku na załadunek :

03 - 10.08.2001,

4) Port załadunku – Gdańsk(+1),

5) Port wyładunku - Safi Ports(-1),

6) Rata załadunkowa wynosi średnio 3000 mts na 24 godziny nieprzerwanej pracy wyłączając soboty, niedziele i święta,

7) Rata załadunkowa średnio 1000 mts na 24 godziny nieprzerwanej pracy wyłączając soboty, niedziele i święta,

8) Zużycie paliwa podczas przejścia dla statku załadowanego z prędkością 12,5 w nie powinno przekroczyć 20 mts/day ifo i 2,5 mts/day mdo; dla statku pod balastem dla prędkości 13,5 w odpowiednio 23 mts/day ifo i 2,5 mts/day mdo.

Podczas postoju w porcie zużycie paliwa : ifo 2mts/day

mdo 1,5 mts/day,

9) Ładownie powinny być wywietrzone, odpowiednio umyte i osuszone przed złożeniem N.O.R.,

10) Shifting : jeżeli taki wystąpi to w porcie załadunkowym na rachunek właściciela a w porcie wyładunkowym na rachunek czarterującego.

11) droga pomiędzy portami wynosi 2286,5 Nm. Poniższa tabela przedstawia punkty drogowe, ich pozycje, kursy i odległości między nimi.

Lp	Latitude	Longitude	course	distance
1	5427,0N	01840,6E	VARIABLE
2	5432,2N	01847,8E	218,9	6,7
3	5436,2N	01857,5E	234,6	6,9
4	5447,2N	01843,5E	143,6	13,7
5	5455,5N	01821,0E	122,0	15,7
6	5420,0N	01446,5E	101,3	125,0
7	5514,6N	01407,5E	076,4	22,9
8	5515,0N	01252,0E	090,5	43,1
9	5517,8N	01238,0E	109,3	8,5
10	5532,9N	01242,4E	189,4	15,3
11	5538,6N	01241,6E	175,5	5,7
12	5541,5N	01241,0E	173,3	2,9
13	5544,3N	01241,0E	180,0	2,8
14	5548,5N	01241,9E	186,9	4,2
15	5555,0N	01238,8E	165,0	6,7
16	5600,0N	01237,7E	173,0	5,0
17	5603,2N	01238,5E	188,0	3,2
18	5607,0N	01231,2E	133,0	5,6
19	5618,0N	01204,4E	126,4	18,6
20	5645,5N	01153,0E	167,1	28,2
21	5728,0N	01125,5E	160,6	45,1
22	5749,0N	01042,3E	132,2	31,3
23	5749,0N	00954,5E	090,0	25,5
24	5713,0N	00814,1E	056,3	64,9
25	5400,5N	00444,0E	031,7	226,2
26	5346,1N	00421,0E	043,3	19,8
27	5330,0N	00346,0E	052,3	26,3
28	5254,5N	00320,0E	023,7	28,8
29	5246,0N	00311,5E	031,2	9,9
30	5210,0N	00241,5E	027,0	40,4
31	5151,0N	00240,0E	002,8	19,0
32	5110,0N	00145,0E	039,9	53,5
33	5055,8N	00127,0E	038,6	18,2
34	5041,5N	00121,0E	014,9	14,8
35	5030,0N	00100,0E	049,3	17,6
36	5019,0N	00004,6W	075,1	42,7
37	4949,5N	00251,5W	074,6	111,4
38	4831,1N	00516,0W	050,4	123,0
39	4312,0N	00946,0W	030,6	370,6
40	3847,5N	00946,0W	000,0	264,5
41	3220,0N	00921,0W	357,0	388,0
42	3219,1N	00916,0W	282,0	4,3

12) Podróż wyniesie

• Przy prędkości 12,0 w

190,54h co daje 7 dni 22 godziny 32minuty

Przy wyjściu z Gdańska 06.07.2001 o godzinie 1500 na redzie Safii powinniśmy być dnia 14.07.2001 o godzinie11.32

• Przy prędkości 13,0 w

175,88 co daje 7 dni 7 godzin 53minuty

Przy wyjściu z Gdańska 06.07.2001 o godzinie 1500 na redzie Safii powinniśmy być dnia 13.07.2001 o godzinie 20.53

1.2. Wybór trasy

Warianty drogi: Statek już od dłuższego czasu chodził na tej trasie więc tworzenie nowego planowania podróży nie wchodziło w rachubę, po prostu II of wykorzystał istniejące już dane z poprzednich podróży. Jeśli chodzi o warianty drogi to jedyną alternatywą było przejście przez cieśniny duńskie ( Mały Bełt, Wielki Bełt, Sund ), oraz przejście nad lub pod Borcholmem, jednak ze względu na zanurzenie mieliśmy iść Wielkim Bełtem a trasa pod Borcholmem była krótsza jednak mniej bezpieczna ze względu na nasilenie ruch statków rybackich. Trasa przebiegała przez Bałtyk , Cieśniny Duńskie, Morze Północne, Kanał Angielski, Biskaj, Atlantyk wzdłuż wybrzeży Hiszpanii, Portugalii i Afryki. Wzdłuż wybrzeży trasa przebiegała w odległości nie mniejszej niż 20 Mm od brzegu ze względu na małe statki rybackie oraz statki rekreacyjne które w sposób znaczący utrudniały nawigację.

Podczas naszej podróży przechodziliśmy przez następujące systemy rozgraniczenia ruchu GREAT BELT TRAFFIC, DOWER, JOBURG, USHANT, FINISTER. Pogodę odbieraliśmy z następujących stacji GISLOVSHAMMER, CORUNA, GRIMETON, CULLERCOAST, CORSEN, MONSANTO. Przepowiednie z tych stacji sprawdzały się. Rzadko kiedy były różnice. Dotyczyły one przede wszystkim siły wiatru. Jednakże różnice te były niewielkie.

1.4.Wybór map na podróż.

- Mapy na przejście Gdańsk - Safi .

lp	Nr mapy	Nazwa mapy	Rok edycji	Skala 1:	Ostatnia poprawka
1	2384	Aproaches to Gdańsk and Gdynia	1980	75000	2600/01
2	2377	Gdańsk and Gdynia	1980	15000	2994/01
3	2369	Darłowo to Mys Taran inc. Gulf of Gdańsk	1991	200000	2396/01
4	2360	Falsterbo to Oland	1974	200000	3247/01
5	2115	The Sund	1999	150000	2365/01
6	2595	The Sund -Southern part	1999	50000	1450/01
7	903	The Sund- Middle part	1998	75000	3188/01
8	2594	The Sund- Northern part	1999	75000	2492/01
9	2108	Kattegat- Southern part	2000	200000	2918/01
10	2107	Kattegat-Northern part	2000	200000	3265/01
11	1505	Netherlands	1996	150000	4696/01
12	1504	Skagerrak	2000	360000	3265/01
13	1408	Harvich and Rotterdam	1996	300000	3101/01
14	1405	Terschelling to Esbjerg	1992	375000	3266/01
15	1405	Terschelling to Esbjerg	1992	375000	3266/01
16	1404	Esbjerg to Hanstholm including Offshore Oil and Gasfild	1995	375000	3199/01
17	4140	North Sea	1979	150000	3199/01
18	3371	Norh Sea West Hinder and Outer gabbard Vlissingen and Schevingen	1996	150000	3101/01
19	2182B	North Sea Central Scheet	1973	750000	1468/01
20	2182A	North Sea -Southern Sheet	2001	75000	3206/01
21	1406	Dover and Calais to Orford Ness and Schevingen	1994	250000	3101/01
22	2450	Anvil Point to Beachy Head	2001	150000	2090/01
23	323	Dover Strait East part	2001	75000	3002/01
24	2449	Dover Strait to westerschulde	1986	150000	2090/01
25	2656	English Channel Central part	2000	325000	3085/01
26	2451	Newhaven to Dover and Cap dAntifer to Cap griz-Nez	2001	150000	2494/01
27	1892	Dover Strait West part	2001	75000	2090/01
28	2644	Ile Doussant to Ile De Batz	1989	150000	2669/00
29	2643	Ile Doussant toPionte de Penmarch	1987	200000	2815/01
30	20	Ile Doussant to Pionte de La Coubre	1990	500000	3208/01
31	1104	Bay of Biscay	1991	1000000	1565/01
32	1111	Punta de la Estaca de Bares to Cabo Finistrre	1994	200000	1527/01
33	3633	Islas Sisagas to Montedor	1994	200000	1359/01
34	3634	Montedor to Cabo Montego	1984	200000	1247/01
35	3635	Cabo Montego to Cabo Espichel	1991	200000	1249/01
36	3636	Cabo Espichel to Cabo de Sao Vincente	1984	200000	1250/01
37	87	Cabo Finistrre to the strait of Gibraltar	1995	1000000	1927/01
38	3132	Strait of Giblartar to Arquipelago da Madera	1990	250000	1927/01
39	862	Al. Jadida, Jorf Lasfar, Safi and aproaches	1990	12500	2899/01

1.5. Wybór publikacji na podróż

- Plotting sheets :

5343 - lat 24 to 30 N and S

5344 - lat 30 to 36 N and S Mercator projection with

5343 - lat 36 to 42 N and S compas rose 1:250000

- Routeing charts:

5124 (08) August 1:13 880 000

5124 (09) September 1:13 880 000

-Inne pomoce nawigacyjne :

1. Ocean Passages for the World

2. The Mariner’s Handbook

3. Nautical Almanac

4. Ports Guide 1996

5. 5500 - Mariners Routeing Guide - English Channel

and Southern North Sea.

-Spisy radiosygnałów:

Volume: 2, 3, 6

- Locje (Admirality Sailing Directions) :

19 : Baltic Pilot, Vol. II.

18 : Baltic Pilot, Vol. III.

56 : Norway Pilot, Vol. I.

55 : North Sea (Coast) Pilot.

28 : Dover Strait Pilot.

27 : Channel Pilot.

67 : Spain & Portugal, West Coast of, Pilot.

70 : West Indies Pilot (North West Part) Vol. I.

69A : East Coast of Central America & Gulf of Mexico Pilot.

- Spisy świateł:

NP 76 C Baltic Sea, with Kattegat, Belts and Sund.

NP 75 B Southern and eastern sides of the North Sea including the coasts of Sweden and Norway between Lat 5831’N and 6055’N.

NP 74 A British Isles and north coasts of France forom Dunkerque to entrance to Goulet de Brest including North Sea oil and gas production installations.

NP 77 D Eastern Atlantic Ocean, Western Indian Ocean and Arabian Sea, from Goulet de Brest sauthward including off- luing islands, to longitude 68 East.

- Tablice pływów:

NP 201 - 01 Vol I European waters (including Mediterranean Sea),

NP 202 - 01 Vol. II Atlantic and Indian Ocean

- Atlasy prądów pływowych:

NP 253 North Sea - Eastern part

NP 251 North sea - Southern portion

NP 250 English and Bristol Channels

NP 265 France - West coast

Chart No:

5057 Co - tidal and co - range chart Dungeness to Hoek van Holland

5058 Co - tidal and co - range chart British Isles and edjacent waters

5059 Co - tidal and co - range chart Southern North Sea

1.6. Wybór radiowych stacji brzegowych celem odbioru prognoz pogody, ostrzeżeń nawigacyjnych i map faksymilowych

Navtex

1. Gislovshammer[J]

Time	Ostrzeżenia pogodowe	Ostrzeżenia nawigacyjne
0130		*
0530		*
0930	*	*
1330	*	*
1730	*	*
2130	*	*

2.Coruna[D]

Time	Ostrzeżenia pogodowe	Ostrzeżenia nawigacyjne
0030		*
0430		*
0830	*
1230		*
1630		*
2030	*

3.Grimeton[D]

Time	Ostrzeżenia pogodowe	Ostrzeżenia nawigacyjne
0030		*
0430		*
0830	*	*
1230	*	*
1630	*	*
2030	*	*

4.Cullercoast

Time	Ostrzeżenia pogodowe	Ostrzeżenia nawigacyjne
0100	*	*
0500		*
0900	*	*
1300		*
1700		*
2100	*	*

5.Corsen(Cross) [A]

Time	Ostrzeżenia pogodowe	Ostrzeżenia nawigacyjne
0000	*	*
0400		*
0800		*
1200	*	*
1600		*
2000		*

6.Monsanto [R]

Time	Ostrzeżenia pogodowe	Ostrzeżenia nawigacyjne
0250	*	*
0650	*	*
1050	*	*
1450	*	*
1850	*	*
2250	*	*

FACSIMILE:

NORHWOOD

Częstotliwości: 2618,5 4610,0 8040,0 11086,5

Surface analisis: 0300(00) 0400(00) 0500(00) 0900(06) 1100(06)

1200(06) 1500(12) 1800(12) 1800(12) 2100(18)

2300(18)

General Metorological: 0320(00) 0650(00) 0950(06) 1210(06) 1500(12) 1800(12) 2120(18) 2320(18)

OFFENBACH

Częstotliwości: 3855,0 7880,0 13882,5

Surface Chart: 0430(00) 1050(06) 1600(12) 2200(18)

Surface Pressure: 0512(18) 0717(18) 1832(12)

1.8.Systemy meldunkowe

Podczas podróży Gdańsk Safi przechodziliśmy przez następujące systemy zgłoszeniowe: GREAT BELT TRAFFIC, DOWER TRAFFIC, JOBURG TRAFFIC, USHANT TRAFFIC, FINISTER TRAFFIC.

W systemach tych należało podać:

• Nazwę statku

• call sign

• pozycję statku

• prędkość statku

• kurs

• maksymalne zanurzenie

• port docelowy

• port wyjścia

• przewożony ładunek(jeżeli niebezpieczny)

• ilość ludzi na statku

1.8. Informacje o porcie Safi

Safi ( Locja )

Reda Safi:

zatoka w linii brzegowej pomiędzy Pointe de la Tour i Pointe Rouazzi. Otwarta na wiatry zachodnie reda Safii, zapewnia dobre kotwiczenie podczas miesięcy letnich, kiedy morze jest prawie całkowicie gładkie.

Światła:

Biała wierza Sidi Bou Zid (3219,5N 00915,4W)stoi na wysokości 97,5m, 1,25mili na SE od Światła Poine de la Tour.

Kotwiczenie:

Możliwe jest 0,75 mili na WSW od główek Grande Jete, głównego falochronu, z głębokościami ok. 24m. Przy silnych wiatrach W kotwiczenie jest niemożliwe.

Pilotaż:

Należy wysłać ETA na 7 dni przed planowanym przybyciem, oraz potwierdzenie na 48 i24 godziny przed przybyciem. Wejście do portu możliwe jest tylko za dnia, natomiast wyjście przez 24 godz. Pilotaż jest obowiązkowy dla statków powyżej 100GRT.Jeżeli pogoda jest zła i uniemożliwia wejście pilota na burtę 0,5 mili na WSW od Grande Jetee pilot wejdzie za główkami falochronu. Jeżeli i to jest nie możliwe statek powinien wyjść w morze i czekać na instrukcje z kapitanatu portu lub pilota na VHF.

Stacja sygnałowa :

Umieszczona jest na budynku kapitanatu portu w główce wejścia w Mole Oblique (3218,5N 00915,0W)pokazuje światła dla wyjścia i wejścia do portu. czerwona flaga oznacza, iż pilotówka nie może wyjść w morze.

Wejście do portu:

Sektor białego światła wynosi 097-103. Umieszczone jest na N od Jetee Transversal Nord, 5,25 mili na SSE od Sidi Bou Zid. Światło umieszczone jest na białej wierzy na wys. 8m. Port jest chroniony od SW przez Grand Jetee, falochron który jest oddalony od lądu o ok. 1 mili. Rozciąga się od miasta do 5 kabli na SSW od Wsidi Bou Zid.Na główce falochronu umieszczone jest światło na metalowej konstrukcii12m n.p.m., z zielonym daszkiem. Również dwa inne światła umieszczone na falochronie, jedno na biło zielonej podstawie wys.5m stoi 2,25 kabla na SE od główki. Drugie światło stoi na E części falochronu2 kable od pierwszego.

Wejście do portu z szerokością 1 kabla i min głębokością 8 m, leży pomiędzy biało-zieloną konstrukcją światła wspomnianego powyżej i główką Jetee Transversale Nord, która wystaje na SW w morze 5,25 kabla od Sidi Bou Zid.

UWAGA:

Podczas silnego W wiatru należy dołożyć po jednej dodatkowej cumie.

Informacje na temat portu Safi znalezione w ALRS:

Call: Semaphore Safi

Location: Pilot station 3218,5N 00915,0W

Tel.: Port Authoryty: [phone]/2742

Freq: pilots ch16 16

Port: ch 12 16 ; 09 10 11 12

Procedura :

1. pilotaż jest obowiązkowy dla statków powyżej 100 GRT i możliwy tylko w dzień.

2. Statki powinny wysłać ETA na 7 dni przed przybyciem oraz potwierdzić na 48 i24 godz przed przybyciem.

3. Pilotaż powinien być zaaranżowany przez agenta.

4. Cumowanie możliwe jest tylko w dzień natomiast odcumowanie możliwe 24godz.

5. Przy złej pogodzie pilot wchodzi na burtę za główkami falochronu.

Obliczenie wysokości pływu metodą NP - 159 Admiralicji Brytyjskiej.

Obliczenia zostały przeprowadzone w oparciu o zamieszczone w tablicach pływów tabele i wskazówki.

Port	SAFI		Mean	Level
ATT No.	Vol. 2		Zo	2,14
Date	14.07.2001		Srasonal Corr	0,00
Time Zone	2		Sum=ML	2,14
	M2	S2	K1	O1
A1	188	9	178	16
A2	210	9	177	41
A1 – A2	-22	0	1	-25
360 n	720	720	360	360
(A1 – A2) + 360 n = p	698	720	361	335
p / 24	29,083	30,000	15,042	13,958
A1	188	9	178	16
G	50	74	34	300
A1 + g	238	83	212	316
F2	0,92	0,71	1,26	0,97
F1	0,89	0,71	1,25	0,92
F2 - F1 = P	0,03	0	0,01	0,05
P / 24	0,0013	0,0000	0,0004	0,0021
TIME = T		1830	18,5
H.C.	M2	S2	K1	O1
p / 24	29,083	30,000	15,042	13,958
p / 24 * T	538,04	555,00	278,27	258,23
A1 + g	238	83	212	316
A1 + g – pT / 24 = Q	-300,04	-472,00	-66,27	57,77
sin Q	0,87	-0,93
cos Q	0,50	-0,37	0,40	0,53
P / 24	0,00	0,00	0,00	0,00
P / 24 * T	0,02	0,00	0,01	0,04
F1	0,89	0,71	1,25	0,92
F1 + PT / 24 = Ft	0,91	0,71	1,26	0,96
H	0,97	0,32	0,06	0,05
H * Ft	0,89	0,23	0,08	0,05
(H * Ft) sinQ	0,77	-0,21		0,03
(H * Ft) cosQ	0,44	-0,09		0,03
R sinr : R cosr	0,56	0,36	®	0,36
r : R	57,20	0,66	M.L.	2,14
2r : R2	114,41	0,44
f4 : F4	0,00	0,00
2r + f4 = d4 : R2 F4 = D4	114,41	0,00	D4 cosd4	0,00
3r : R3	171,61	0,29
f6 : F6	0,00	0,00
3r + f6 = d6 : R3 F6 = D6	171,61	0,00	D6 cod6	0,00
	Sum lines	30 - 39 =	HEIGHT	2,55

Wysokość pływu na moment wejścia wynosi 2,55 metra.

1.8. Uwagi i spostrzeżenia dotyczące zaplanowanej trasy

Z racji tego, że statek chodził pomiędzy Polską a Marokiem od lutego 2001 do końca mojej praktyki trasa ta była dobrze zaplanowana. Wszelkie ewentualne niedociągnięcia były usunięte przed moim zamustrowaniem. Drogę tę zaakceptowało trzech drugich oficerów i dwóch kapitanów ( w czasie mojego pobytu na statku następowały zmiany osobowe na statku) bez wnoszenia poprawek. Uważam, iż droga ta była drogą optymalną –najkrótszą, a przy tym bezpieczną ponieważ biegła 10 do 15 mil od lądu co powodowało ograniczony kontakt ze statkami rybackimi oraz statkami rekreacyjnymi.

Jedynym odstępstwem od zaplanowanej trasy mogła być zmiana portu przeznaczenia. Zmiana ta była niewielka ponieważ zamiast płynąć do Safi, zdarzało się, że płynęliśmy do Jorf Lasfar. Zmiana ta nie burzyła naszej zaplanowanej trasy ponieważ dotyczyła ona dwóch ostatnich wpt-ów. O zmianie portu przeznaczenia dowiadywaliśmy się zazwyczaj na pięć dni przed zawinięciem.

Również pogoda nie utrudniała nam żeglugi. Z racji tego, iż okres mojego pobytu na statku przypadał na miesiące letnie nawet Biskaj był wyjątkowo łagodny. Tylko raz trafiliśmy na gorszą pogodę. Jednakże byliśmy na to przygotowani ponieważ już kilka dni wcześniej odebraliśmy mapy pogodowe. Mimo tego jednorazowego pogorszenia pogody Neptun okazał się wyjątkowo przychylny podczas mojego pobytu na statku.

2. Nawigacja terestryczna i przybrzeżna

2.4.Analiza przydatności dostępnych metod wyznaczania pozycji obserwowanej na realizowanym odcinku trasy oraz możliwości zastosowania linii ograniczających :

• Dostępne na statku m/s Ziemia Suwalska wyposażenie nawigacyjne pozwalało na określanie pozycji za pomocą:

• systemów satelitarnych GPS

- metod radarowych,

- metod terestrycznych.

GPS - wojskowy system nawigacyjny, jest własnością i jest nadzorowany przez Departament Obrony USA. Segment kosmiczny składa się z 24 satelit równomiernie rozmieszczonych na 6 orbitach nachylonych pod kątem 55 do równika , wysokości na której krążą satelity wynoszą 20 200 km (10 900 Mm). Takie rozmieszczenie zapewnia, że minimum 4 satelity o odpowiedniej elewacji są widoczne dla odbiorcy w każdym momencie i w każdym miejscu na Ziemi. GPS dlatego też dostarcza stałej informacji o pozycji na całej kuli ziemskiej. Jednakże, aż do momentu gdy system zostanie formalnie potwierdzony jako w pełni operacyjny przez odpowiednie władze USA, użytkownicy są przestrzegani, że odbiór sygnału i jego dokładność może ulec zmianom bez ostrzeżenia.

Pozycja z GPS jest uzyskiwana przez pomiar odległości od kilku satelitów do odbiorcy. Odległości są obliczane na podstawie czasu przelotu sygnału z satelity do odbiornika. Jednakże nie jest możliwe dokładne zsynchronizowanie zegarów satelit i odbiornika. Mierzone odległości nie są rzeczywistymi odległościami ale tak zwanymi pseudoodległościami. Aby otrzymać dwuwymiarową pozycję na powierzchni Ziemi potrzebne są przynajmniej trzy pomiary pseudoodległości. Mikroprocesor w odbiorniku może wtedy rozwiązać trzy równania co pozwala wyeliminować błąd synchronizacji czasu między zegarami satelity i odbiorcy. Podobnie, aby otrzymać pozycję trójwymiarową należy dysponować czterema pomiarami pseudoodległości.

Każdy satelita transmituje dane dotyczące orbity na dwóch częstotliwościach f1 = 1575,42 MHz i f2 = 1227,6 MHz. Obie częstotliwości są całkowitymi wielokrotnościami podstawowej częstotliwości 10,23 MHz - częstotliwości zegara satelity. Odbiorniki dwukanałowe mogą używać obydwóch częstotliwości by zlikwidować efekt refrakcji jednosferycznej. Dane transmitowane na obu częstotliwościach są zakodowane. GPS dysponuje dwoma kodami. Kod PPS (Precise Positioning Service) wykorzystuje obie częstotliwości, a kod SPS (Standard Positioning Service) tylko częstotliwość 1227,6 MHz. Dokładność wyznaczania pozycji przez odbiornik dwukanałowy liczący cztery lub pięć torów pomiarowych i rozkodowujący oba kody jest rzędu 10 - 15 m, natomiast dokładność odbiornika jednokanałowego z jednym torem pomiarowym wynosi około 1 kabla.

Pozycje w systemie GPS są odniesione do Światowego Systemu Geodezyjnego (WGS) i aby nanieść te pozycje na mapy, które są zazwyczaj wykreślone w odniesieniu do lokalnych lub regionalnych systemów odniesienia należy uwzględnić poprawkę na przesunięcie takiego systemu względem WGS.

Określanie pozycji z radaru.

Określając pozycję z radaru można wykorzystać pomiar odległości, namiaru lub kompilację jednego i drugiego.

Największą dokładność określania pozycji za pomocą radaru uzyskuje się przez pomiar odległości. Średni błąd pozycji z odległości radarowych zależy od średniego błędu kwadratowego pomiaru odległości, a ten z kolei od aktualnego zakresu radaru. Błąd średni pomiaru odległości za pomocą radaru wynosi

 1% - 3% zakresu pracy radaru. Podczas pomiaru odległości linia ruchomego znacznika odległości powinna być widoczna na ekranie jako linia możliwie wąska o małej jasności. Wewnętrzną stronę tej linii należy doprowadzić do zewnętrznej krawędzi obserwowanego echa. Błąd średni pozycji zależy również od kąta przecięcia się linii pozycyjnych. Najdokładniejsze wyniki uzyskuje się określając pozycję z obiektów bliskich wykorzystując jak najmniejszy zakres radaru. Obiekty dobieramy tak, aby linie pozycyjne przecinały się pod kątami : 180/n ,gdzie “n” oznacza ilość linii pozycyjnych. Im większa ilość linii pozycyjnych, tym większa dokładność pozycji. Dokładność namiarów radarowych wynosi od  1 do  2 i stosowanie ich przy określaniu pozycji daje przeważnie mniejszą dokładność niż przy pomiarach odległości. Dokładność namiaru radarowego uzależniona jest od szerokości charakterystyki anteny w płaszczyźnie poziomej. Oprócz tego na dokładność namiaru mają wpływ zniekształcenie obrazu radarowego, niedokładne wycentrowanie podstawy czasu, błędy repetytora żyrokompasu, błędy w odczycie kąta, brak możliwości wyróżnienia pojedynczych obiektów znajdujących się na lądzie. Gdy obserwujemy tylko jeden obiekt to pozycję określamy z odległości i namiaru radarowego. W celu ułatwienia identyfikacji poszczególnych obiektów do określania pozycji - radar powinien pracować w zobrazowaniu rzeczywistym. Echa od obiektów stałych nie zmieniają wtedy swego położenia, obraz jest więc bardziej czytelny. Pozwala to w łatwiejszy sposób zidentyfikować i odróżnić echa pochodzące od obiektów stałych od ech pochodzących od obiektów ruchomych. Powinno się wybierać tylko obiekty zidentyfikowane, których echa ostro i wyraźnie rysują się na ekranie.

• Zastosowanie linii ograniczających :

Zastosowanie linii ograniczających (tzw. Clearing lines ) podczas żeglugi na wodach ograniczonych tam gdzie występują wąskie przejścia, mielizny, ograniczenia związane z głębokością toru itp. ma moim zdaniem wielkie zastosowanie. Nawigator prowadząc statek wystarczy, że spojrzy na mapę na której naniesione są linie ograniczające i natychmiast wie jak należy prowadzić statek aby doprowadzić go bezpiecznie do celu podróży.

Naniesienie takich linii powinno się odbywać już przy planowaniu podróży. Oficer planujący podróż powinien uwzględnić przy nanoszeniu linii ograniczających zanurzenie statku oraz rezerwę wody pod stępką, tak aby na samym początku wyeliminował obszary które są za płytkie. Przy planowaniu podróży powinien zwrócić uwagę, aby punkty zwrotu znajdowały się w wystarczającej odległości od niebezpieczeństw ( należy tu uwzględnić zdolności manewrowe statku). Nie można zapomnieć o przeanalizowaniu całej trasy i sprawdzeniu czy nie znajdują się na niej odosobnione niebezpieczeństwa.

Czerwone linie przedstawiają linie ograniczające

2.5.Identyfikacja toru wodnego na podstawie oznakowania stałego i pływającego:

Latarnie morskie, z których można wyznaczyć pozycję terestryczną:

- Hjelm : ISO WRG 8s 18,15,15,

 = 5608,0’N ,  = 01048,4’E;

- Yderflak : Fl WRG 3s 8,5,5,

 = 5604,1’N ,  = 01101,3’E;

- Sjaellands Rev. N. : ISO WRG 2s 22,17,17,

 = 5605,1’N ,  = 01112,2’E;

- Sejero : Fl(2) W 15s 17Mm,

 = 5555,2’N ,  = 01105,0’E;

- Lushage : Fl W 3s 6Mm,

 = 5545,9’N ,  = 01037,3’E;

- Vesborg : Oc(2) W 12s 37Mm,

 = 5546,2’N ,  = 01133,1’E;

- Rosnaes : Fl W 5s 20Mm,

 = 5544,6’N ,  = 01052,2’E;

- Rosnaes Puller : Fl(2)WRG 5s 8,5,5 Mm,

 = 5545,0’N ,  = 01050,6’E;

- Romso Tue : Fl WRG 3s 6,6,5 Mm,

 = 5533,6’N ,  = 01049,3’E;

- Knudshoved : Oc WRG 10s 16,11,11 Mm,

 = 5517,4’N ,  = 01051,1’E;

- Halskow : Oc WRG 5s 14,10,10 Mm,

 = 5520,3’N ,  = 01106,0’E;

Stawy radarowe:

- Sjaellands Rev. N. : Racon N,

 = 5605,1’N ,  = 01112,2’E;

- Romso Tue : Racon T,

 = 5533,6’N ,  = 01049,3’E;

Wybór informacji z locji ( Baltic Pilot Vol. 1) dotyczących przejścia:

Route T - główny tor żeglugowy z cieśniny Kattegat do cieśnin Wielki Bełt i Mały Bełt, przechodzi przez Samso Bełt, do którego wejście od strony północnej znajduje się pomiędzy latarnią morską Sjaelland Rev. N. i znajdującą się 6 Mm na WSW od niej latarnią Yderflak.

Biały sektor latarni Sjaelland Rev. N. (036 - 039) obserwowany za rufą prowadzi od pławy nr 13 między pławami nr 14 i nr 15 wskazującymi wschodnią granicę mielizny Munkegrunde i płytką wodę rozciągającą się na północny zachód od Sejero, aż do pławy nr 16. Przy pławie nr 16 zmiana kursu tak , aby minąć od północnej strony pławę świetlną W 18, zakotwiczoną na północnym przecięciu drogi głębokowodnej i idącego w kierunku SW pasa strefy rozgraniczenia ruchu (...).

Strefa rozgraniczenia ruchu została ustanowiona na wschód od mielizny Hatter Barn o najmniejszej głębokości 2,3 m. W strefie należy stosować się do przepisów IMO.

Najmniejsza głębokość w strefie, której pasy ruchu są szerokie na 800m, wynosi 15m. Statki o zanurzeniu 13m i mniejszym są zobligowane do korzystania ze strefy. Linia rozgraniczająca pasy ruchu oznakowana jest bojami o numerach : 16, 18, 19, 20.

Zewnętrzna część pasa idącego w kierunku SW oznakowana jest pławami: W18, W19, W20. Zewnętrzna część pasa idącego w kierunku NE oznakowana jest pławami: E18, E19, E20.

Zbliżając się do mielizny Hatter Barn od północy przejść między pławami świetlnymi nr 16 i 17na kursie południowo zachodnim tak, aby wejść w idący w kierunku SW pas ruchu strefy. Opuszczać strefę przepływając koło pławy świetlnej nr 20 z dowolnej strony a następnie zmienić kurs na południowy by przejść pomiędzy bojami 21 i 22 a później koło pławy nr 23.

Mielizny niebezpieczne dla żeglugi na trasie przejścia.

- Munkegrunde : najmniejsza głębokość 4,3m;

- Middelflak : najmniejsza głębokość nad wrakiem 4,7m;

- Hatter Rev. : wąska, o długości 5 kbl. piaszczysta osychająca mielizna; na E i W od niej rozciąga się osychająca rafa; na zewnątrz mielizny leżą pojedyńcze kamienie, jest bardzo niebezpieczna dla żeglugi, zwłaszcza przy złej pogodzie, ze względu na panujące tu zmienne prądy; południowy skraj oznakowany jest latarnią Hatterrev oraz rakonem;

- Hatter Barn : mielizna około 1,5 Mm na SE od Hatterrev

oddzielona od niej wąską rynną; oznakowana latarnią;

- Falske Bolsaks : kamienista mielizna z głębokością około 4m leży w odległości 1,5 Mm na NNE od Bolsaks; północno wschodnia strona mielizny jest oznakowana wschodnim znakiem kardynalnym;

- Bolsaks : mała niebezpieczna kamienista rafa o głęgokości 1,3m leży 3Mm na NNE od Lillegrund; wschodnia i zachodnia strona rafy oznakowana jest odpowiednimi znakami kardynalnymi;

- Sejero Puller : mała mielizna o głębokości około 6m w odległości 1,5 Mm na północny zachód od północno - zachodniego cypla wyspy Sejero;

- Laveret : mielizna w odległości 4Mm na SW od latarni Sejero;

- Rosnaes Rev. : kamienista mielizna ciągnie się do 6 kbl. na W od

cypla Rosnaes;

- Rosnaes Puller : kamienista mielizna na W i N od Rosnaes Rev.

o głębokościach 2 do 5m;

- Ryggen : kamienista ławica w odległości 5Mm na E od Fyns Hoved, najmniejsza głębokość 5,6m;

- Romso Tue : ławica leżąca przeszło 2,7 Mm na N od dawnej latarni Romso, najmniejsza głębokość wynosi 7,2m; ławica oznakowana jest od wschodniej strony latarnią Romso Tue.

2.6. Zastosowanie dwóch metod określania pozycji w pobliżu niebezpieczeństwa

Do określenia pozycji w pobliżu niebezpieczeństwa wykorzystam metodę namiaru optycznego i kąta poziomego oraz pozycję uzyskaną z GPS.

• pozycja z namiaru optycznego i kąta poziomego:

 = 5554,7’N ,  = 01056,2’E;

• Pozycja z GPS:

 = 5554,5’N ,  = 01056,4’E;

Przejście cieśninami Samso Bełt i Wielki Bełt 20 maja 2001 na wachcie

0000-0400. Na wachcie znajdował się drugi oficer i marynarz wachtowy w mojej osobie.

Pomoce nawigacyjne na przejście.

Mapy : 2120, 2596;

Spis świateł : tom C;

Spis radiosygnałów : tom 2;

2.3.2.Ocena dokładności poszczególnych metod.

0020 - pozycja z namiaru optycznego i kąta poziomego:

 = 5554,7’N ,  = 01056,2’E;

- namiar na latarnię Hjelm : NR = 342 (przyjęto błąd pomiaru mN = 1),

błąd linii pozycyjnej:

mL1 = mN*d/57,3 = 0,244 Mm,

gdzie d = 14,0Mm - odległość do lat. Hjelm,

- kąt poziomy z latarni Sjaellands Rev. N. i Sejero:  = 61(przyjęto błąd pomiaru mk = 1/6),

błąd linii pozycyjnej:

mL2 = mk*dA*dB / (57,3*dAB) = 0,017 Mm,

gdzie dA = 14,4Mm - odległość do lat. Sjaellands Rev. N.’

dB = 4,8 Mm - odległość do lat. Sejero,

dAB= 11,6 Mm - odległość między latarniami;

- błąd średni pozycji:

M = 0,28 Mm.

Pozycja z GPS:

 = 5554,5’N ,  = 01056,4’E;

- bład pozycji z systemu GPS wynosi od 10 m do 1 kbl.;

Jak wynika z przeprowadzonych obliczeń , najmniejszy błąd określania pozycji powstaje przy wykorzystaniu systemu satelitarnego GPS.

Dobrą dokładność uzyskuje się również wykorzystując metody terestryczne (oraz połączenie metody terestrycznej z metodą radarową). Są to bardzo dobre sposoby określania pozycji w żegludze przybrzeżnej, gdzie mamy do czynienia z dużą ilością najróżnorodniejszych urządzeń hydrograficznych oraz charakterystycznych obiektów z których możemy określić pozycję. Określanie pozycji innymi metodami niż za pomocą GPS (mimo, iż jest najmniej pracochłonna i najszybsza do uzyskania ) pozwala nam dokładnie określić pozycję blisko lądu sprawdzić i zdać sobie sprawę z niedoskonałości GPS, a także błędy radaru.

Jak wynika z mojego doświadczenia zdobytego podczas pobytu na statku „Ziemia Suwalska” najmniejszą dokładność miały pozycje określane jedynie za pomocą metod radarowych.

Jeżeli chodzi o szybkość określania pozycji, która odgrywa dużą rolę podczas żeglugi na akwenach ograniczonych, gdzie czasami jest brak czasu na określanie pozycji za pomocą metod tradycyjnych, najszybciej dostarczającym danych dotyczących pozycji jak również i innych danych jest system GPS.

Z punktu widzenia dokładności, szybkości i wygody optymalną metodą jest zatem system GPS.

Dla przykładu przedstawiam dokładności innych rodzajów określania pozycji:

• pozycja z namiaru optycznego i kąta poziomego:

M = 0,28 Mm.

- pozycja z dwóch odległości radarowych ( dla zakresu pracy radaru 12 Nm)

M = 0,308 Mm.

• pozycja radarowa z namiaru i odległości (dla zakresu pracy radaru 12Nm)

M = 0,31 Mm;

2.4.3.Oszcowanie głębokości akwenu w pozycji określonej w punkcie 2.3.

Głębokość w miejscu wyznaczania pozycji wynosiła 13 metrów. Pozycja statku była umieszczona na torze głębokowodnym na rucie T. Pływy w tym rejonie nie występują.

Niestety z przyczyn ode mnie niezależnych jedyny log znajdujący się na statku był niesprawny od kilku lat ponieważ rura sondażowa zastała uszkodzona podczas którejś z poprzednich podróży. Usterka ta miała być naprawiona. podczas dokowania statku w stoczni w lutym 2002.

2.5.Określanie całkowitej poprawki kompasu magnetycznego oraz poprawki żyrokompasu

2.4.5.Za pomocą kątów poziomych

NR1 [^0]	NR2 [^0]	[^0]	[^0]	NM1 [^0]	NM2 [^0]	Cp [^0]	NŻ1 [^0]	NŻ2 [^0]	Pż [^0]
250	196	54	36	245	191	+5	251	197	-1
128	078	50	40	133	081	-5	128	081	0
021	062	41	49	014	056	+6	022	063	-1
358	299	59	31	356	297	+2	357	298	+1
098	174	76	14	101	177	-3	099	175	-1
178	103	75	15	169	94	+9	178	103	0

2.4.6. Za pomocą nabieżnika

Nabieżnik	Wskazania kompasu magnetycznego	Wskazania żyrokompasu	Całkowita poprawka	Poprawka żyrokompasu
317	314	317	+3	0
020	026	021	-6	-1
272	265	273	+7	-1
233	228	232	+5	+1
088	093	087	-5	+1
185	179	186	+6	-1
205	209	204	-4	+1

2.4.7. Za pomocą metod astronawigacyjnych

Obliczania całkowitej poprawki za pomocą metod astronawigacyjnych można znaleźć na stronie 42 tej części sprawozdania z praktyki.

2.4.8. Uwzględnienie całkowitej poprawki, poprawki żyrokompasu do zmiany kursów i namiarów

Kurs rzeczywisty	Całkowita poprawka	Poprawka żyrokompasu	dewiacja	deklinacja
270	+13	0	+1	+12
002	+5	-1	+1	+4
015	+3	-1	+1	+2
034	-2	-1	+1	-3
338	+11	-1	+1	+10
008	-3	-1	+1	-4
030	-3	-1	+1	-4
340	+12	+1	0	+12
215	+8	+1	+1	+7
230	+8	-1	-1	+9
255	+6	0	-4	+10
210	+1	+1	-4	+5
180	-3	+1	-5	-2
090	+6	-1	+4	+2
155	-2	+1	-4	+2
120	+5	0	+2	+3

Powyższa tabela przedstawia dane z dziennika okrętowego.

3.Wykorzystanie metod astronawigacyjnych do wyznaczania pozycji statku .

Obserwacja poranna

Przygotowanie obserwacji porannej z gwiazd i planet.

Obliczanie dogodnych warunków do porannej obserwacji.

	Nautical	Civil
Twillight	03h59m	04h33m
+p	- 3m	- 1m
TM	03h56m	04h32m
-z	00h20m	00h20m
TU	03h36m	04h12m
+S	00h00m	00h00m
TS	03h36m	04h12m

Najdogodniejszy okres obserwacji występuje pomiędzy godz. 03h36m a 04h12m czasu strefowego. Czas trwania dogodnego okresu obserwacji to 36 minut.

Zmierzyliśmy wysokości oczne i azymuty 12 ciał niebieskich, w tym 2 planet. Wszystkie podane wysokości są już poprawione.

Wszystkie gwiazdy zidentyfikowano identyfikatorem płaskim.

Deneb 03h40m00s h=5107,7 Az=300

Altair 03h40m00s h=2645,9 Az=261

Fomalhaut 03h41m55s h=2231,0 Az=196

Capella* 03h41m55s h=3248,7 Az=054

Enif 03h43m20s h=4824,5 Az=240

Hamal 03h43m20s h=6117,3 Az=107,5

Markab 03h44m52s h=6448,8 Az=218,5

Menkar* 03h44m52s h=3858,8 Az=118

Saturn* 03h47m40s h=2959,3 Az=085,5

Jupiter 03h47m40s h=1344,4 Az=071

Kochab 03h50m36s h=2308,6 Az=349

Polaris* 03h50m36s h=3633,4 Az=000,5

* tymi ciałami posłużyłem się do wyznaczenia pozycji

Pozycja obserwowana dla pozycji zliczonej

Dane:

23.07.2001 TS=03h51m nr. sextantu 800366

a=18,3m T=23C p=1010hPa s+i= -1,0 V=12w KR=066

Chr=03h41m55s z=3557,6 N z=00501,6 E h=3258,6 NR=054

Chr=03h44m52s z=3557,8 N z=00502,3 E h=3908,4 NR=118

Chr=03h47m40s z=3558,0 N z=00502,9 E h=3009,4 NR=071

Chr=03h50m36s z=3558,3 N z=00503,6 E h=3643,1 Polaris

1. Capella SHA=28048,7 =4559,8N

2. Menkar SHA=31425,0 =0405,7N

3. Saturn Planeta =2027,4N

Gwiazda		Capella		Menkar		Polaris		Planeta	Saturn
GHAaries		34555,2		34555,2		34555,2		GHAsaturn	27550,7
+pop		01030,5		01114,8		01241,1		+pop	01155,0
GHAaries		35625,7		35710,0		35836,3		+pv	1,7
+z		00501,6		00502,3		00503,6		GHAsaturn	28747,4
LHAaries		00127,3		00212,3		00339,9		+z	00502,9
+SHA		28048,7		31425,0		=======		LHAsaturn	29250,3
LHA*		28216,0		31637,3		=======		HA*	06709,7E
HA*	07744,0E		04322,7E		=======

Gwiazda	Capella	Menkar	Saturn
h*	3258,6	3908,4	3009,4
+s+i	- 1,0	- 1,0	- 1,0
h*	3257,6	3907,4	3008,4
+DIP	- 7,5	- 7,5	- 7,5
happ	3250,1	3859,9	3000,9
+OP	- 1,5	- 1,2	- 1,7
+DP	+ 0,1	+ 0,1	+ 0,1
hs	3248,7	3858,8	2959,3
- hz	3248,6	3857,4	2958,4
h	+ 0,1 Mm	+ 1,4Mm	+ 0,9Mm
Az	053,9	118,2	085,4

Polaris

Hs	3643,1
+s+i	- 1,0
Hs	3642,1
+DIP	- 7,5
Happ	3634,6
+OP	- 1,3
+DP	+ 0,1
Hs	3633,4
+a0	0022,9
+a1	0,6
+a2	0,3
-1
B	3557,2N

Az=000,5

Pozycja z arkusza zliczeniowego:

o=3557,1N

o=00504,7E

Pozycja obserwowana dla pozycji tablicowej

GWIAZDA	Capella	Menkar	Saturn
T	36	36	36
LHAT	282	317	293
	4559,8N	0405,7N	2027,4N
Hc	3218,9	3908,5	2952,4
d1+d2	+ 20,6	+ 04,0	+ 13,9
Hc	3239,5	3912,5	3006,3
Z	054,9	118,7	086
Az	054,9	118,7	086
LHAT	28200,0	31700,0	29300,0
-GHA	27714,4	31135,0	28747,5
T	00445,6	00525,0	00512,5
Hs	3248,7	3858,8	2959,3
-Hc	3239,5	3912,5	3006,3
h	+ 09,2 Mm	- 13,7 Mm	- 07,0 Mm

Pozycja z arkusza zliczeniowego:

o=3557,1N

o=00504,7E

Obserwacje przedpołudniowe dolnej krawędzi słońca:

Dane:

23.07.2001 TS=10h01m nr. sextantu 800366

a=18,3m T=23C p=1010hPa s+i= -1,0 V=12w KR=066

Chr=06h00m55s z=3607,7 N z=00534,1 E h=1441,1 NR=076

Chr=10h00m32s z=3627,2 N z=00628,2 E h=6230,2 NR=120

.

1. =2003,1N

2. =2001,1N

	1.0bserwacja	2. obserwacja
GHA	26823,0	32822,9
+pop	00013,8	00008,0
GHA	26836,8	32830,9
+z	00534,1	00628,2
LHA	27410,9	33459,1
HA*	08549,1E	02500,9E

	1 obserwacja	2.obsrwacja
h*	1441,1	6230,2
+s+i	- 1,0	- 1,0
h*	1440,1	6229,2
+DIP	- 7,5	- 7,5
Happ	1432,6	6221,7
+OP	+ 12,4	+ 15,5
+DP	+ 0,2	0,0
Hs	1455,2	6237,2
- hz	1455,2	6239,2
h	0,0 Mm	- 2,0Mm
Az	075,8	120,1

Górna kulminacja słońca

Obliczanie momentu górnej kulminacji:

Merr. pass.	12h06m
-z	00h27m
TU	11h39m
+S	00h00m
TS	11h39m

Dane:

23.07.2001

TS=11h39m nr. sextantu 800366

a=18,3m T=23C p=1010hPa s+i= -1,0 V=12w KR=066

Chr=11h39m13s z=3637,5 N z=00649,3 E h=7314,8 NR=180

=2000,2N

h*	7314,8
+s+i	- 1,0
H*	7313,8
+DIP	- 7,5
Happ	7306,3
+OP	+ 15,7
+DP	0,0
Hs	7322,0
90-hs=z	1638,0
+	+2000,2
B	3638,2N

Pozycja z arkusza zliczeniowego

o=3638,2N

o=00648,9E

Obserwacje popołudniowe dolnej krawędzi słońca:

Dane:

23.07.2001 TS=10h01m nr. sextantu 800366

a=18,3m T=23C p=1010hPa s+i= -1,0 V=12w KR=066

Chr=13h20m03s z=3645,7 N z=00712,2 E h=6157,4 NR=240

Chr=17h00m29s z=3703,7 N z=00892,5 E h=1822,3 NR=281,5

1. =1959,3N

2. =1957,4N

	1.0bserwacja	2. obserwacja
GHA	01322,9	07322,8
+pop	00500,7	00007,3
GHA	01823,6	07330,1
+z	00712,2	00802,5
LHA	02535,8	08132,6
LHA*	01023,5	06709,5
HA*	01023,5W	06709,5W

	1 obserwacja	2.obsrwacja
h*	6157,4	1822,3
+s+i	- 1,0	- 1,0
H*	6156,4	1821,3
+DIP	- 7,5	- 7,5
Happ	6148,9	1813,8
+OP	+ 15,5	+ 13,1
+DP	0,0	+ 0,2
Hs	6204,4	1827,1
- hz	6204,5	1825,3
h	- 0,1Mm	+ 1,8Mm
Az	240,1	281,5

Pozycja obserwowana z arkusza zliczeniowego:

o=3706,3N

o=00800,9E

Obserwacja wieczorna

Przygotowanie obserwacji wieczornej z gwiazd i planet.

Obliczanie dogodnych warunków do wieczornej obserwacji.

	Civil	Nautical
Twillight	19h39m	20h14m
+p	+ 6m	+ 7m
TM	19h45m	20h21m
-z	+00h34m	+00h34m
TU	19h11m	19h47m
+S	01h00m	01h00m
TS	20h11m	20h47m

Najdogodniejszy okres obserwacji występuje pomiędzy godz. 20h11m a 20h47m czasu strefowego. Czas trwania dogodnego okresu obserwacji to 36 minut.

Zmierzyliśmy wysokości oczne i azymuty 12 ciał niebieskich, w tym 1 planeta ze względu ,że tylko Mars był widoczny. Wszystkie podane wysokości są już poprawione.

Wszystkie gwiazdy zidentyfikowano identyfikatorem płaskim.

Polaris* 19h20m59s h=3637,6 Az=000

Antares 19h20m59s h=2555,0 Az=173

Deneb* 19h23m30s h=3854,3 Az=058

Kochab 19h23m30s h=5206,9 Az=352

Vega 19h25m48s h=6031,7 Az=075,5

Dubhe 19h25m48s h=3850,7 Az=324

Altair* 19h28m05s h=3233,7 Az=105

Regulus 19h28m05s h=0709,3 Az=280

Rasalhague 19h30m25s h=5856,4 Az=107

Arcturus 19h30m25s h=5859,3 Az=242

Mars* 19h33m27s h=2509,9 Az=170

Spica 19h33m27s h=2723,7 Az=228

* tymi ciałami posłużyłem się do wyznaczenia pozycji

Pozycja obserwowana dla pozycji zliczonej

Dane:

23.07.2001 TS=03h51m nr. sextantu 800366

a=18,3m T=20C p=1010hPa s+i= -1,0 V=12w KR=066

Chr=19h20m59s z=3718,8 N z=00832,5 E h=3647,3 Polaris

Chr=19h23m30s z=3719,0 N z=00832,9 E h=3903,9 NR=058

Chr=19h28m05s z=3719,4 N z=00834,0 E h=3243,6 NR=105

Chr=19h33m27s z=3719,9 N z=00835,2 E h=2520,3 NR=170

1. Deneb SHA=04937,4 =4517,1N

2. Altair SHA=06217,0 =0852,4N

3. Mars Planeta =2650,3S

Gwiazda		Deneb		Altair		Polaris		Planeta	Mars
GHAaries		22634,6		22634,6		22634,6		GHAmars	33309,1
+pop		00553,5		00702,4		00515,6		+pop	00821,8
GHAaries		23228,1		23337,0		23150,2		+pv	1,3
+z		00832,9		00834,0		00832,5		GHAmars	34132,2
LHAaries		24101,0		24211,0		24022,7		+z	00835,2
+SHA		04937,4		06217,0		=======		LHAmars	35007,4
LHA*		29038,4		30428,0		=======		HA*	00952,6E
HA*	06921,6E		04322,7E		=======

Gwiazda	Deneb	Altair	Mars
h*	3903,9	3243,6	2520,3
+s+i	- 1,0	- 1,0	- 1,0
h*	3902,9	3242,6	2519,3
+DIP	- 7,5	- 7,5	- 7,5
happ	3855,4	3235,1	2511,8
+OP	- 1,2	- 1,5	- 2,0
+DP	+ 0,1	+ 0,1	+ 0,1
hs	3854,3	3233,7	2509,9
- hz	3854,3	3233,6	2509,6
h	0,0 Mm	+ 0,1Mm	+ 0,3Mm
Az	057,8	104,9	170,3

Polaris

Hs	3647,3
+s+i	- 1,0
Hs	3646,3
+DIP	- 7,5
Happ	3638,8
+OP	- 1,3
+DP	+ 0,1
Hs	3637,6
+a0	0139,4
+a1	0,6
+a2	0,9
-1
B	3718,5N

Az=000,3

Pozycja z arkusza zliczeniowego:

o=3719,7N

o=00835,3E

Pozycja obserwowana dla pozycji tablicowej

GWIAZDA	Deneb	Altair	Mars
T	37N	37N	37N
LHAT	291	304	350
	4517,1N	0852,4N	2650,4S
Hc	3853,8	3144,1	2618,1
d1+d2	+ 04,8	+ 32,7	- 49,8
Hc	3858,6	3216,8	2528,3
Z	058,0	105,1	170
Az	058,0	105,1	170
LHAT	29100,0	30400,0	35000,0
-GHA	28205,5	29554,0	34132,0
T	00854,5E	00806,0E	00828,0E
Hs	3854,3	3233,7	2509,9
-Hc	3858,6	3216,8	2528,3
h	- 04,3 Mm	+ 16,9 Mm	- 18,4 Mm

Pozycja z arkusza zliczeniowego:

o=3719,7N

o=00835,3E

Obserwacja poranna

Przygotowanie obserwacji porannej z gwiazd i planet.

Obliczanie dogodnych warunków do porannej obserwacji.

	Nautical	Civil
Twillight	04h01m	04h36m
+p	- 12m	- 10m
TM	03h49m	04h26m
-z	00h41m	00h41m
TU	03h08m	03h45m
+S	01h00m	01h00m
TS	04h08m	04h45m

Najdogodniejszy okres obserwacji występuje pomiędzy godz. 04h08m a 04h45m czasu strefowego. Czas trwania dogodnego okresu obserwacji to 37 minut.

Zmierzyliśmy wysokości oczne i azymuty 12 ciał niebieskich, w tym 2 planet. Wszystkie podane wysokości są już poprawione.

Wszystkie gwiazdy zidentyfikowano identyfikatorem płaskim.

Polaris* 03h20m47s h=3835,4 Az=001

Kochab 03h20m47s h=2519,9 Az=349

Capella* 03h22m53s h=3500,2 Az=055

Vega 03h22m53s h=2653,8 Az=300

Jupiter 03h25m06s h=1442,9 Az=072

Deneb 03h25m06s h=5019,0 Az=298

Venus* 03h27m38s h=2351,1 Az=081

Altair 03h27m38s h=2354,7 Az=262,5

Menkar* 03h30m14s h=3946,7 Az=122

Markab 03h30m14s h=6152,1 Az=221

Diphda 03h32m41s h=3347,0 Az=174

Fomalhaut 03h32m41s h=1933,9 Az=199,5

* tymi ciałami posłużyłem się do wyznaczenia pozycji

Pozycja obserwowana dla pozycji zliczonej

Dane:

24.07.2001 TS=04h30m nr. sextantu 800366

a=18,3m T=23C p=1010hPa s+i= -1,0 V=12w KR=066

Chr=03h20m47s z=3757,9 N z=01022,7 E h=3845,0 Polaris

Chr=03h22m53s z=3758,1 N z=01023,2 E h=3510,0 NR=055

Chr=03h27m38s z=3758,5 N z=01024,3 E h=2401,6 NR=081

Chr=03h30m14s z=3758,7 N z=01024,9 E h=3956,3 NR=122

1. Capella SHA=28048,7 =4559,8N

3. Venus planeta =2102,0N

3. Menkar SHA=31424,9 =0405,7N

Gwiazda		Capella		Menkar		Polaris		Planeta	Venus
GHAaries		34654,4		34654,4		34654,4		GHAvenus	26708,6
+pop		00544,2		00734,7		00512,6		+pop	00654,5
GHAaries		35238,6		35429,1		35207,0		+pv	-0,3
+z		01023,2		01024,9		01022,7		GHAvenus	27402,8
LHAaries		00301,8		00454,0		00229,7		+z	01024,3
+SHA		28048,7		31424,9		=======		LHAvenus	28427,1
LHA*		28450,5		31918,9		=======		HA*	07532,9E
HA*	07509,5E		04041,1E		=======

Gwiazda	Capella	Menkar	Venus
h*	3510,0	3956,3	2401,6
+s+i	- 1,0	- 1,0	- 1,0
h*	3509,0	3955,3	2400,6
+DIP	- 7,5	- 7,5	- 7,5
happ	3501,5	3947,8	2353,1
+OP	- 1,4	- 1,2	- 2,2
+DP	+ 0,1	+ 0,1	+ 0,1
hs	3500,2	3946,7	2351,1
- hz	3459,4	3948,2	2351,6
h	+ 0,8 Mm	- 1,5Mm	- 0,5Mm
Az	055,4	122,2	081,2

Polaris

Hs	3845,0
+s+i	- 1,0
Hs	3844,0
+DIP	- 7,5
Happ	3836,5
+OP	- 1,2
+DP	+ 0,1
Hs	3835,4
+a0	0023,4
+a1	0,6
+a2	0,3
-1
B	3759,7N

Az=000,5

Pozycja z arkusza zliczeniowego:

o=3800,4N

o=01024,0E

Pozycja obserwowana dla pozycji tablicowej

GWIAZDA	Capella	Menkar	Venus
T	37N	37N	37N
LHAT	285	319	284
	4559,8N	0405,7N	2102,0N
Hc	3452,2	4002,1	2319,9
d1+d2	+ 20,1	+ 4,1	+ 1,1
Hc	3512,3	4006,2	2321,0
Z	056,4	121,3	080,6
Az	056,4	121,3	080,6
LHAT	28500,0	31900,0	28400,0
-GHA	27327,2	30854,0	27403,0
T	01132,8	01006,0	00957,0
Hs	3500,2	3946,7	2351,1
-Hc	3512,3	4006,2	2321,0
h	- 12,1 Mm	- 19,5 Mm	+ 30,1 Mm

Pozycja z arkusza zliczeniowego:

o=3800,4N

o=01024,0E

Obliczanie Cp w momencie wschodu i zachodu słońca.

Dane:

25.09.01

o=3759,5N o=01225,6E KK=265 NK1=097 NK2=276 h=0000,0

Obliczanie momentu wschodu i zachodu słońca.

	Mom. wschodu słońca	Mom. zachodu słońca
Sunrise / sunset	05h51m	17h51m
+p	+0m	+0m
Sunrise / sunset	05h51m	17h51m
-	+00h50m	+00h50m
TU	05h01m	17h01m
+S	+01h00m	+01h00m
TS	06h01m	18h01m

Obliczanie LHA dla mom. wschodu i zachodu słońca.

	Mom. wschodu słońca	Mom. zachodu słońca
GHA	25704,0	07706,6
+pop	00015,0	00015,0
GHA	25719,0	07721,6
+	01225,6	01225,6
LHA	26944,6	08947,2
HA	09015,4E	08947,2W
	0052,5S	0104,2S
Az	090,5	269,0

CosA = sin*cos- cos*sin*cosLHA

Cp=Az1-NK1=090,5-097=-6,5

Cp=Az2-NK2=269-276=-7