Temat: Prędkość bezpieczna
Prawidło 6 - Prędkość bezpieczna:
Każdy statek powinien stale iść z bezpieczną prędkością, tak aby mógł podjąć właściwe i skuteczne działanie w celu uniknięcia zderzenia i zatrzymać się w odległości odpowiedniej do istniejących okoliczności i warunków.
Przy ustalaniu bezpiecznej prędkości powinny być w szczególności uwzględnione następujące czynniki:
przez wszystkie statki:
widzialność;
natężenie ruchu, łącznie ze zgrupowaniami statków rybackich lub innych statków;
zdolność manewrowa statku, a zwłaszcza odległość potrzebna do zatrzymania się statku i jego zwrotność w istniejących warunkach;
podczas nocy obecność na dalszym planie świateł, takich jak światła nabrzeżna lub rozproszenie własnych świateł;
stan wiatru, morza i prądu oraz bliskość niebezpieczeństw nawigacyjnych;
zanurzenie w stosunku do dostępnej głębokości wody;
ponadto przez statki używające radaru:
charakterystyka, sprawność oraz ograniczenia urządzenia radarowego;
ograniczenia wynikające z użytej skali zasięgu radaru;
wpływ stanu morza, pogody i innych zakłócających źródeł na wykrywanie radarem obiektów;
możliwość niewykrywania przez radar w odpowiedniej odległości małych statków, lodów i innych pływających obiektów;
liczba, położenie i ruch statków wykrytych przez radar;
dokładniejsza ocena widzialności przy użyciu radaru do określenia odległości do statków lub innych obiektów znajdujących się w pobliżu.
całkowicie nowe prawidło, o dużym znaczeniu
poprzednie prawidła z 1960 wymagały aby statki utrzymywały prędkość umiarkowaną i to tylko w ograniczonej widzialności.
konieczność rozciągnięcia prawidła na wszelki warunki widzialności wiązała się ze znacznym zwiększeniem ilości dużych statków, których droga zatrzymania może być bardzo długa i które są bardziej podatne na efekty płytkowodzia.
Treść prawidła 6 odraz jego umiejscowienie w MOPZZ przed innymi prawidłami nie zostawia wątpliwości, że utrzymywanie bezpiecznej prędkości jest warunkiem podstawowy we wszelkich warunkach widzialności
Wymóg poruszania się prędkością bezpieczną dotyczy każdego statku, przez cały czas, we wszystkich warunkach
Ten wymów może mieć specjalne znaczenia dla statków ograniczonych swoim zanurzeniem i dla niektórych statków o ograniczonej zdolności manewrowe. Utrzymywanie przez takie statki dużej prędkości, gdy w pobliżu znajdują się inne statki, może nie być usprawiedliwione biorąc pod uwagę ich ograniczone możliwości manewrowania.
Pojęcie prędkości bezpiecznej:
pojęcia tego niemożna dokładnie określić.
pojęcie „bezpieczna” jest pojęciem względnym.
każdy statek powinien poruszać się z prędkością, która powinna być uważana za bezpieczną, biorąc pod uwagę konkretne okoliczności
gdy statek weźmie udział w kolizji, nie oznacza automatycznie, że utrzymywał nadmierną prędkość. W warunkach dobrej widzialności częstą przyczyną zderzeń jest niewłaściwa obserwacja lub nieprawidłowe działanie antykolizyjne.
Obowiązek utrzymywanie prędkości bezpiecznej przez cały czas wymaga, aby dostosować prędkość do mieniących się okoliczności
ważną zasadą jest, że OOW nie musi kontaktować się z kapitanem aby zmieniać prędkość - jakakolwiek zwłoka mogłaby kmieć poważne konsekwencje. IMO podkreśla, że OOW powinien zdawać sobie sprawę, że maszyna jest do jego dyspozycji i nie powinien wahać się jej użyć.
Względnie duża prędkość może być utrzymywana początkowo w warunkach ograniczonej widzialności przez statek używający radaru na otwartym akwenie, ale powinna być redukowana, kiedy informacja radarowa jest skąpa i nie wystarcza do zaplanowania i podjęcia odpowiednio szybkiego i skutecznego działania w celu uniknięcia zderzenia, lub gdy statek wpływa na akweny ograniczone.
Cele utrzymywania szybkości bezpiecznej:
Zachowana przez statek, w każdej chwili możliwość podjęcia właściwego i skutecznego działania w celu uniknięcia zderzenia
Zachowana przez statek, w każdej chwili, możliwość zatrzymania statku w odpowiedniej odległości (odpowiednio do istniejących warunków i okoliczności) aby uniknąć zderzenia.
Właściwe i skuteczne działanie:
Właściwe i skuteczne działanie - zgodne z wymaganiami prawideł: 8, 11-18 i 19.
Działanie może polegać na zmianie kursu i/lub prędkości, przy czym działanie prędkością może polegać na całkowitym zatrzymaniu ruchu statku, jeżeli wymagają tego okoliczności.
Statek może nie móc podjąć skutecznego działania ze względu na zbyt małą lub zbyt dużą prędkość.
Czynniki brane pod uwagę przez wszystkie statki:
Wpływ większości czynników jest oczywisty.
Niektóre z nich brane muszą być pod uwagę zawsze, inne nie (nie występują lub ich wpływ można pominąć).
Niektóre czynniki mogą wpływać na zmniejszenie, inne na zwiększenie wartości prędkości bezpiecznej.
Widzialność:
W miarę pogarszania się widzialności ocena sytuacji staje się coraz bardziej utrudniona.
W różnych okolicznościach wpływ widzialności na liczbową wartość szybkości bezpiecznej może być różny.
Wzrokowa ocena widzialności bywa nieprecyzyjna - tam, gdzie jest to możliwe, do oceny widzialności używać radaru.
Zasięg widzialności ma szczególny wpływ na wartość liczbową szybkości bezpiecznej, gdy statek zbliża się do obszaru ograniczonej widzialności.
Natężenie ruchu statków
Czynnik ten ma pływ na ustalanie szybkości bezpieczniej w każdych warunkach.
Wykonanie manewru wymijania lub wyprzedzania jest utrudnione obecnością innych statków.
W obrębie TSS, dla statku poruszającego się właściwym torem kierunkowym, najbezpieczniejszą szybkością jest szybkość, którą poruszają się inne statki.
Na akwenach o dużym natężeniu ruchu nieuregulowanego - bezpieczna jest szybkość pozwalająca najlepiej stosować prawidła wymijania, a podczas ograniczonej widzialności umożliwiająca zatrzymanie się statku w odpowiedniej do okoliczności odległości od niebezpieczeństwa.
Zdolności manewrowe statku:
Mają szczególne znaczenie przy ustalaniu możliwości całkowitego zatrzymania statku idącego określoną prędkością.
Istotne są również dane związane z cyrkulacją przy różnych szybkościach.
Każdy oficer wachtowy, zwłaszcza kapitan powinien znać dane manewrowe swojego statku.
Na mostku każdego statku powinien znajdować się poster manewrowy.
Tło świetlne:
W warunkach dobrej widzialności mogą pojawić się trudności w identyfikacji świateł statków na tle świateł brzegowych lub zgrupowań świateł kotwicznych i pokładowych statków stojących na redzie lub na skutek tła pochodzącego od świateł statku własnego.
Sytuacja występuje na wodach podejściowych do portów.
Może wystąpić konieczność zmniejszenia szybkości.
Stan morza, prądy, niebezpieczeństwa nawigacyjne:
Szybkość bezpieczna może być zredukowana tylko do pewnej granicy - szybkości pozwalającej utrzymać się na kursie (szybkość sterowna).
Dla niektórych statków (duże, w balaście, z dużą powierzchnią nawiewu, idące z wiatrem) szybkość sterowna może być dość znaczna.
Zanurzenie statku własnego w stosunku do głębokości otaczającej wody:
Mały zapas wody pod stępką pogarsza właściwości manewrowe statku - efekty płytkowodzia.
Duże statki są nieraz zmuszone poruszać się tylko wyznaczonym torem, mając znacznie ograniczone możliwości zmiany kursu. Aby w takiej sytuacji mogły podjąć skuteczne działanie w celu uniknięcia zderzenia powinny poruszać się z małymi szybkościami (aby w razie czego zatrzymać się w odpowiedniej do okoliczności odległości od niebezpieczeństwa).
Wpływ radaru na szybkość bezpieczną:
Radar może być użyty zarówno do obserwacji jak i do określania ryzyka zderzenia.
Szybkość bezpieczna statku używającego radar w warunkach graniczonej widzialności generalnie jest większa niż gdyby go nie używał (może to być generalnie prędkość uważana za bezpieczną w warunkach dobrej widzialności).
Wpływa radaru na szybkość bezpieczną może być zróżnicowany. Zależy on od
jakości (a także częściowo od ilości) informacji radarowych, w szczególności od ich pewności i stopnia niezawodności.
Operator radaru musi umieć poprawnie i rozsądnie się nim posługiwać - warunek konieczny uzyskiwania potrzebnych informacji
Należy znać możliwości radaru, ale i jego ograniczenia.
W wielu sytuacjach decydujący wpływ na szybkość bezpieczną ma odległość wykrywania małych obiektów.
Charakterystyka, sprawność i ograniczenia radaru:
Na statkach montowane są bardzo różne radary: od bardzo prostych, małych, tanich (przeznaczonych głównie na małe statki) po bardzo zaawansowane technologicznie, wspomagane komputerami systemy przeznaczone na duże statki.
Nawet najlepszy radar nie zastąpi całkowicie oka ludzkiego: radar może nie wykrywać małych obiektów, trudniej zauważalna jest zmiana kursu przez drugi statek, namiary radarowe częściej prowadzą do błędnych wniosków co do istnienia ryzyka zderzenia niż namiary optyczne.
Jednak użycie radaru nawet w warunkach dobrej widzialności może przynieść korzyści: wcześniejsze wykrycie obiektów, w ARPA'ch możliwość określenia CPA, planowanie manewrów określonych w prawidłach wymijania.
Od tych czynników zależy dokładność odzwierciedlania sytuacji wokół statku na ekranie radaru.
Podstawowa zasada - prawidłowe korzystanie z radaru, zwłaszcza prawidłowa regulacja.
Należy znać wpływ określonych parametrów radaru na to co i w jaki sposób jest pokazywane na ekranie.
Należy znać swój radar - na ile i w jakich warunkach można na nim polegać.
Należy znać ograniczenia radaru w ogóle, a swojego w szczególności (np. sektory cienia radarowego).
Użyta skala zasięgu radaru:
czasami w celu prowadzenia dokładnej nawigacji radarowej używane są małe zakresy radaru - może to prowadzić do wykrywania obiektów w małych odległościach, tzw. odległościach krytycznych.
gdy używane są duże zakresy, słabe echa, zwłaszcza obecności ech zakłócających mogą być trudne do zauważenia.
używanie małych zakresów uniemożliwia odpowiednio wczesne wykrycie obiektów i uniemożliwia pełną ocenę sytuacji, zwłaszcza, gdy w pobliżu jest więcej statków.
na stałe powinien być używany najbardziej odpowiedni zakres w danych warunkach, ale trzeba pamiętać o przełączaniu zakresów w regularnych odstępach.
nie powinno się zmieniać zakresu, gdy blisko własnego statku znajduje się niebezpieczny obiekt.
gdy używane są dwa radary korzystne jest ustawienie na nich różnych zakresów. Pozwala to uniknąć przełączania zakresów.
Krytyczna odległość wykrycia - jest to odległość w jakiej wykrycie obiektu nie zapewnia wystarczająco dużo czasu na pełną analizę sytuacji, zaplanowanie i wykonanie manewru w celu uniknięcia zderzenia.
Stan morza, pogody i inne zakłócające czynniki wpływające na wykrywanie radarem obiektów
Echa od fal, deszcz, śniegu itp. mogą znacznie ograniczyć możliwości wykrywanie ech użytecznych zwłaszcza pochodzących od małych obiektów
Wykrycie obiektów w takich okolicznościach może następować na odległościach krytycznych.
Radary 10cm są mniej podatne na zakłócenia od deszczu, a często również od fal, niż radary 3cm.
Niewykrywanie przez radar w odpowiedniej odległości małych statków, lodów lub innych pływających obiektów
Małe statki przybrzeżne i trawlery powinny być normalnie wykrywane w odległościach większych niż 6NM.
Nawet sprawny, prawidłowo wyregulowany radar, w dobrych warunkach może wykrywać obiekty dające słabe (jachty, łódki, małe jednostki, pławy, lody) odbicia w odległościach krytycznych.
Użycie reflektorów radarowych może zwiększyć prawdopodobieństwo wykrycia takich obiektów - odległość wykrycia może wzrosnąć nawet dwukrotnie.
Konwencja SOLAS wymaga, aby statki poniżej 150 GT były wyposażone w reflektor radarowy. Reflektor powinien spełniać określone wymagania określone w konwencji.
Testy przeprowadzone przez US Coast Guard wykazały, że góry lodowe o rozmiarach wystarczających aby stanowić zagrożenie dla nawigacji, powinny być normalnie wykryte z odległości ok. 4 NM.
Jeżeli jednak krawędzie gór są wygładzone, góry mogą pozostać nie wykryte.