Logistyka - proces zarządzania całym łańcuchem dostaw (def. Back'a wygłoszona na I Kongresie Międzynarodowym, Poznań 1991 rok)

Właściwości i założenia logistyki rozpatrujemy w dwóch płaszczyznach:

• logistyka zorientowana na przepływy towarowe

• logistyka zorientowana rynkowo

 

Definicje:

Logistyka jest koncepcją planowania , sterowania, organizowania i kontrolowania fizycznego obiegu towarów wymagającą systemowego ujęcia

Przepływy towarowe (materiały, surowce, produkty finalne) i informacyjne tworzą system który może rozciągać się na różne ogniwa, fazy podsystemy i tym podobne

Koncepcja logistyki osadzona jest na współzależnych ścisłych związkach w obrębie funkcjonalnych i strukturalnych aspektów procesu fizycznego obiegu towarów (układy strukturalne, funkcjonalne i strategiczne)

Integracja komponentów realnych logistyki (transport, magazynowanie kształtowanie zapasów, pakowanie, czynności, obsługi nabywców, itp.) znajduje odbicie w tworzeniu zintegrowanych systemów organizacyjnych i informacyjno-regulacyjnych, zabezpieczających i stymulujących realizację pożądanych celów

Logistyka stanowi orientację efektywnościową w szerszej skali (w ujęciu systemowym), opierającej się na kompleksowej analizie i kształtowaniu poziomu i struktury kosztów, a w której centralną rolę odgrywa odpowiedni poziom i jakość świadczonych usług ( szybkość i terminowość realizacji zamówień, jakość i niezawodność dostaw, itp.)

Podstawowy problem przy kształtowaniu systemu logistycznego sprowadza się o znalezienia pewnego optimum między:

• dążeniem do racjonalnego poziomu kosztów w skali systemu logistycznego lub jego podsystemów

• dążenie do odpowiedniego realizowanej w tej skali usług i obsługi klientów (odbiorów)

znajduje to wyraz w postaci zintegrowania różnych stref działalności przedsiębiorstwa lub różnych podmiotów gospodarczych dla prawidłowego rozłożenia zadań i związanych z nimi nakładów w całym lub części układu logistycznego, a tym samym osiągnięcia oszczędności w ogólnym poziomie kosztów przedsiębiorstwa.

Nie poszczególne elementy składowe układów logistycznych są przedmiotem przedsięwzięć racjonalizacyjnych, lecz znalezienie ekonomicznie uzasadnionego optimum wszystkich funkcji logistycznych w aspekcie minimalizacji całkowitych kosztów logistycznych

Koncepcja logistyczna osadzona jest na realiach rynku tzn. że bazą i przesłanka wszystkich (operatywnych, strategicznych) działań oraz decyzji i rozwiązań w sferze logistyki powinno być podejście zorientowane na wymogi rynku oraz możliwości kształtowania i rozwoju

Logistyka stanowi potencjał i instrument strategiczny marketingu, wspomagający w sposób długofalowy przedsięwzięcia i komponenty strategii rynkowej przedsiębiorstwa, determinując jej skuteczność. Logistyka zorientowana jest na wykorzystywanie zależności i efektów synergetycznych

Zintegrowane struktury logistyczne mają charakter dynamiczny, co zwiększa zdolność dostosowania się przedsiębiorstw do zmian na rynku oraz zmian w zakresie ekonomicznych, technicznych, i organizacyjnych warunków gospodarowania, itp.

Aktywny i integracyjny aspekt logistyki przejawia się w jej funkcji koordynacyjnej, przenikającej podstawowe klasyczne sfery funkcjonalne przedsiębiorstw i cały proces gospodarowania (m.in. koordynacja styków funkcji i czynności logistycznych z innymi funkcjami przedsiębiorstwa oraz koordynacja styków i tendencje w obszarze celów i komponentów logistyczno-marketingowych w całym układzie rynkowym)

Podstawowe zasady nowoczesnej koncepcji logistycznej:

• niezbędna jest integracja między operacyjnymi, strategicznymi i normatywnymi decyzjami w sferze logistyki oraz z całym systemem zarządzania przedsiębiorstwem

• wszystkie aspekty procesów logistycznych powinny być związane w sposób bezpośredni z innymi sferami funkcjonalnymi w przedsiębiorstwie

• wszystkie funkcje logistyczne powinny być zorganizowane w jednostkach (działach) organizacyjnych, zlokalizowanych w odpowiednich (na wysokich bądź najwyższych) szczeblach w hierarchii struktury organizacyjnej i zarządzaniu w przedsiębiorstwie

• logistyka powinna stanowić podstawowe kryterium i orientacje zintegrowanego zarządzania przedsiębiorstwem

• przedsiębiorstwa powinny troszczyć się o ścisłe partnerstwo z innymi uczestnikami łańcucha dostaw (łańcucha logistycznego)

• dostosowana do wymogów logistyki polityka personalna powinna stanowić istotna przesłankę uzyskania właściwych efektów logistycznych

• przedsiębiorstwa powinny wprowadzić (stosować ) kompleksowe i przejrzyste wskaźniki miar efektywności logistyki

• koncepcja logistyki musi być oparta na realiach rynku, tj. bazą i przesłanką podstawowych decyzji i rozwiązań (działań) w sferze logistyki podejście powinno być zorientowane na wymogi rynku (preferencje odbiorców i dostawców)

• realizacja optymalnego poziomu usług i obsługi logistycznej warunkuje osiągnięcie odpowiedniej jakości i przewagi konkurencyjnej na rynku

 

Zadania i potencjalne możliwości logistyki

Logistyka:

• wspiera orientację rynkową przedsiębiorstwa; zorientowana jest na oferowanie nabywcom optymalnego serwisu (poziomu i jakości usługi); sprzyja zwiększeniu przejrzystości rynku oraz elastyczności i zdolności dostosowania się przedsiębiorstw do zmian na rynku

• zorientowana jest na stymulowanie sprzedaży i serwisu (obsługi) przy równoczesnej racjonalizacji struktury całkowitych kosztów logistycznych; zwiększa świadomość znaczenia relacji koszty - korzyści we wszystkich sferach przedsiębiorstwa i fazach układu logistycznego (rynku)

• zorientowana jest na wykorzystywanie zależności i efektów synergetycznych w całej strukturze systemu logistycznego

• umożliwia rozwiązywanie problemów powstających w miejscach styków (sprzężeń) przepływów towarów i informacji, funkcji i czynności logistyczno-marketingowych

• umożliwia i stymuluje tendencje do integracji i hierarchizacji celów w przedsiębiorstwie i w powiązaniu z jego partnerami; wspomaga w sposób długofalowy przedsięwzięcia i komponenty zarządzania i strategii marketingowej, determinując ich skuteczność

• zorientowana jest na racjonalizację systemu organizacyjnego przedsiębiorstw i całego układu przepływów towarowych

• stymuluje wzrost ogólnej efektywności gospodarowania

 

Podstawowe pojęcia:

1. Logistyka to koncepcja zarządzania procesami i potencjałem dla skoordynowanej realizacji przepływów towarowych między partnerami rynkowymi

2. Logistyka-mix to proces zarządzania całym łańcuchem dostaw tzn. transportem, magazynowaniem, kształtowaniem zapasów, opakowaniem, realizacją zamówień oraz procesem obsługi

3. Logistyka marketingowa jest to przejaw integracji celów logistyki z celami marketingowymi w sferze dystrybucji (styki logistyki z marketingiem). Dotyczy zarządzania działami przemieszczania i składowania, które mają ułatwić przepływy produktów z miejsca pochodzenia do miejsca finalnej konsumpcji. Związane jest to także z informacja w celu zapewnienia klientowi odpowiedniego poziomu obsługi przy racjonalnych kosztach

4. System logistyczny to system otwarty z punku widzenia przedsiębiorstwa. system logistyczny jest sam w sobie zbiorem elementów logistycznych , których powiązania konkretyzują się poprzez ściśle ze sobą powiązane procesy transformacji

5. koszty logistyczne to suma kosztów magazynowania, transportu i całego procesu realizacji zamówień stanowiący podstawowe rachunku efektywności ekonomicznej firmy. Oblicza się go stosując kryteria zgodne z :

• miejscem ich powstania

• nośnikiem kosztów

• pozycjami analitycznymi z podziałem na zmienne i stałe

6. Procesy logistyczne to przedmiot działania i stopień złożoności realizowanych procesów gospodarczych firmy. Złożoność i zakres procesów logistycznych są tym większe im bardziej złożone są procesy gospodarcze firmy. Składniki procesów logistycznych :

• realne procesy przepływu

• procesy informacyjne dotyczące zakupu, sterowania zapasami, oraz dotyczące sprzedaży

• strumienie pieniężne

7. Łańcuch logistyczny to taki łańcuch magazynowo - transportowy który stanowi technologiczne połączenie punktów przewozowych i magazynowych drogami przewozu towarów oraz organizacyjne i finansowe skoordynowanie operacji procesów zamówień i polityki wszystkich ogniw tego łańcucha

8. Łańcuch podaży to sieć wzajemnie ze sobą powiązanych organizacji zaangażowanych w różne procesy i działania której celem jest dostarczenie odbiorcy pełnej oferty produktów

9. Łańcuch wartości dodanej do produktu w czasie jego produkcji i dystrybucji. Powstaje on w poszczególnych obszarach działalności logistycznej takich jak: transport, magazynowanie, czy też w całym procesie zamówień

10. Łańcuch dostaw obejmuje wszystkie ogniwa pośredniczące w przepływie fizycznym i informacyjnym od źródła surowca do ostatecznego nabywcy. Jest to zintegrowane podejście systemowe w zarządzaniu produktem począwszy od surowca do sprzedaży gotowego wyrobu. Postrzegany jest jako całość wymagająca strategicznego podejmowania decyzji, w każdym ogniwie łańcucha logistycznego kształcącego inna perspektywę spojrzenia na poziom zapasów

11. Dystrybucja fizyczna to operacja dotycząca przemieszczania produktów od wytwórcy do miejsca przeznaczenia. Dystrybucja fizyczna odnosi się do zbytu i sprzedaży - faza wymiany towarowej- inaczej fizyczny przepływ towarów

12. Zbyt - to sprzedaż, rozprowadzanie produktów wśród odbiorców

13. Przebiegi towarowe to odbywający się w określonym czasie i przestrzeni ruch fizyczny towarów ze sfery produkcji do sfery konsumpcji. Nazywany jest także kanałami dystrybucji np. producent - hurt - detal - klient

14. Przepływy fizyczne i informacyjne wszelkim przepływom materialnym (fizycznym) towarzyszą przepływy informacji. Wymiana informacji między nadawcą i odbiorcą informacji jest warunkiem przepływu dóbr między nimi. Sfera logistycznych przepływów informacyjnych zajmuje kluczowe miejsce w organizowaniu efektywnych łańcuchów dostaw.

15. Wartość to zdolność do zdolność produktu do zaspokajania pewnej potrzeby. Analiza wartości to narzędzie obniżki kosztów i podniesienia jakości. Wytwórcy mający dobrze rozwiniętą analizę wartości produktu osiągają istotna przewagę konkurencyjną

16. System wartości to umiejętności wyróżniające firmę. Mogą być osiągane w różnych ogniwach łańcucha. Koncepcja łańcucha wartości oparta jest na przeświadczeniu, że każde ogniwo jest bardzo istotne.

17. Podstawowym celem działalności logistycznej jest optymalizacja poziomu obsługi i kosztów procesów logistycznych

18. Logistyka marketingowa obejmuje swym zasięgiem przepływy fizyczne i informacyjne w sferze zaopatrzenia i zbytu

19. Efekt synergiczny to efekt uzyskany w wyniku działania systemu większy niż suma efektów pojedynczych działań

20. Logistyka w początkowej fazie była utożsamiana z dystrybucją fizyczną towarów

21. Struktura zintegrowanych celów marketingowo logistycznych obejmuje 4p i 7w

22. Logistyka odwrotna to pojecie podsystemu logistyki w sferze odpadów, zwrotów towarowych i opakowań

23. Metalogistyka to system logistyczny obejmujący zintegrowane podstawy współpracujących ze sobą przedsiębiorstw

24. Aby osiągnąć poprawę pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwo powinno poszukiwać potencjałów w obszarze:

• sfery inwencji (logistyczne przedpola marketingu i marketingowe przedpola logistyki)

Rozwój koncepcji zarządzania logistycznego przebiegał w następujących fazach:

• zarządzanie operacyjno funkcjonalne

• strategiczne zarządzanie systemami logistycznymi

• logistycznie zorientowane zintegrowane zarządzanie przedsiębiorstwem

• logistycznie zorientowane zarządzanie łańcuchem dostaw

25. Orientacja strategiczno-funkcjonalna zarządzania logistycznego polega na:

• sterowaniu przepływami towarów i informacji w całkowitym łańcuchu tworzenia wartości, w ramach logistycznie ukierunkowanej struktury przedsiębiorstwa

• rozdzieleniu sfer odpowiedzialności za poszczególne funkcje logistyczne w miejscach styków i zorientowaniu zarządzania logistycznego na logistyczny potencjał efektów (strategia funkcjonalna)

26. Reengenering to koncepcja która umożliwia przejście przedsiębiorstwa na orientację procesualną, polegająca na nowym ukształtowaniu kluczowych procesów w ramach organizacji poziomej

27. Just in time to system wspomagania zarządzania polegający na dostosowaniu wielkości bieżących zapasów do bieżącego zapotrzebowania

28. Kluczowym elementem logistycznego zarządzania strategicznego jest tworzenie misji przedsiębiorstwa

29. Do podstawowych charakterystyk potencjalnych systemu A. Śliwiński zalicza : stabilność, adaptacyjność, inwestycyjność

30. W świetle orientacji procesowej przedsiębiorstwo powinno być traktowane jako sieć procesów kreujących pożądany system wartości

31. Podsystem nakładów logistycznych wyróżniamy w świetle kryterium efektywnościowego

32. Ocena realności celu, trafności doboru środków wykorzystywanych do jego realizacji mierzona jest relacja: cel - nakład

33. Traktowanie logistyki jako dualnej koncepcji zorientowanego na potrzeby przepływu zarządzania przedsiębiorstwem jest determinowane przez megatrendy i łańcuch wartości Portera

34. Logistyka materiałowa obejmuje swoim zasięgiem przepływy fizyczne i informacyjne w sferach produkcji i zaopatrzenia

35. W ramach podsystemu transporty dokonywana jest przede wszystkim transformacja przestrzenna

36. Nowoczesne ujęcie relacji między logistyką jako koncepcją zarządzania zorientowanego na przepływy oraz marketingiem jako koncepcją zarządzania zorientowaną na rynek wymaga traktowania tych koncepcji jako równorzędnych sfer funkcjonalnych i podstawowych orientacji zarządzania

37. Do podstawowych funkcji (podsystemów) zintegrowanego systemu zarządzania logistycznego zaliczamy analizę sytuacji logistycznych, formułowanie strategii logistycznych, tworzenie logistyki mix, realizacje i kontrolę

38. Powiązane ze sobą instrumenty marketingu i logistyki są nazywane marketing-logistyka mix

39. Rozszerzony system logistyczny, stanowiący model tworzenia wartości logistycznej nazywany jest cyrkulacją logistyczną

40. Orientacja normatywno-funkcjonalna zarządzania logistycznego opiera się na założeniach: zasady logistycznego myślenia i działania wprowadzane są na poziomie poszczególnych działów

41. Dualizm efektywności polega na traktowaniu efektywności jako kategorii rynkowej i ekonomicznej

42. Działalność logistyczna zmierza do optymalizacji poziomu obsługi i kosztu procesów logistycznych

43. Poziom obsługi logistycznej mierzymy w oparciu o zestaw efektów określany jako 7w

44. Orientację procesowa (procesualną) można scharakteryzować w oparciu o następujące cechy: integralność, koordynacją i kreatywność

45. Zagregowany układ procesów obejmujący dostrajanie czyli zorientowane na ustalony przebieg kolejne procesy częściowe łańcuchem procesów

46. Zintegrowany podsystem logistyki dostawców wyróżniamy w świetle kryterium funkcjonalnego

47. Efekty i relacje ekonomiczne (wartość obrotu, koszty, usługi logistyczne) oraz zdolności finansowe są kryterium logistycznie zorientowanego zarządzania operacyjnego

48. Przewidywanie i kreowanie potrzeb i popytu oraz jego realizacja stanowi przykład celu marketingowego

49. Koncepcja potencjału efektywności obejmującą potencjały rynkowe i potencjał kosztów jest autorstwa Pfohla

50. Trójwymiarowy efekt strategiczny logistyki obejmuje efektywny system wartości osiąganej przez klientów(określana prze odpowiednią strukturę użyteczności), przewagę konkurencyjną przedsiębiorstwa (pozycja konkurencyjna), wartość dodana dla przedsiębiorstwa (udział efektów ekonomicznych logistyki) jako rezultat racjonalnie zaangażowanych i wykorzystanych czynników wytwórczych (zasobów) w tworzącym wartość logistycznym systemie transformacji.

51. Dystrybucja fizyczna lub fizyczny obieg towarów odnosi się jedynie do materialnej (fizycznej) strony dystrybucji, rozumianej jako faza wymiany towarowej (zbyt, sprzedaż w przedsiębiorstwach produkcyjnych)

52. Pierwotne procesy logistyczne łączą procesy zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji, zmieniając czasowe, przestrzenne, ilościowe, jakościowe i rodzajowe właściwości (atrybuty) towarów i informacji. Procesy te składają się z łańcuchów procesów przepływów materiałów i towarów oraz komplementarnych przepływów informacji

53. Do głównych procesów strategicznych zalicza się procesy planowania celów i strategii logistycznych, controlling logistyki oraz kształtowanie systemu logistyki

54. Do głównych procesów operacyjnych zalicza się proces realizacji zamówień, procesy logistyczne w zaopatrzeniu, sprzedaży i dystrybucji, proces sterowania i planowania dystrybucją oraz serwis posprzedażny.

55. Tworzenie wartości to właściwy proces transformacji, którego celem jest osiągnięcie wartości dodanej

 

Zorientowany na klienta proces tworzenia wartości

Stan początkowy Proces transformacji Stan finalny procesu transfor

Rozpoznanie wartości Proces tworzenia wartości zrealizowane wartości

dla klientów dla klientów

56. System tworzenia wartości to rozszerzenie łańcucha wartości w przedsiębiorstwie na fazy (łańcuchy) tworzenia wartości u jego dostawców i odbiorców

57. Łańcuch tworzenia wartości dodanej to ogniwa lub fazy procesu transformacji, w których realizuje się produkt i usługi (świadczenia) począwszy od wyjściowych materiałów aż do ostatecznego wykorzystania tj. aż do realizacji wartości dla klienta.

58. Wartość dodana to wynik procesu tworzenia wartości . jest to wartość jaką dostarcza klientowi określony produkt lub usługa

59. Logistyczny łańcuch wartości (centralne miejsce zajmuje tu analiza wartości Portera), główne miejsce zajmują czynności i procesy logistyczne zorientowane na osiągnięcie wartości dla klienta

60. Logistyka w sferze inwencji - podsystem logistyki w sferze inwencji stanowi nowy wariant logistyki w sferze informacyjnej zajmującej początkowe miejsce w procesie tworzenia wartości logistycznej

61. Koszty alternatywne - straty i utracone korzyści

62. Koszty efektownościowe celowe nakłady zużyte przez przedsiębiorstwo w procesie działalności logistycznej

63. Potencjał sukcesu jest to połączenie potencjału kosztów logistyki i potencjału rynkowego. Jest to ogólnie struktura wszystkich - specyficznych w sensie produkcyjno rynkowym - przesłanek istotnych dla przedsiębiorstwa

64. 7W to ogół wartości i korzyści osiąganych przez klientów, jako efekt strategiczny działalności logistycznej: właściwy

• produkt

• ilość

• jakość

• czas

• miejsce

• informacja

• koszt realizacji zleceń

65. 4C koncepcja zaspokajania potrzeb i preferencji klientów (formuła marketingowa)

• zaspokajanie potrzeb

• zmniejszenie kosztów

• informacja

• wygoda zakupu

66. Instrumenty działania:

Logistyka mix (7W) Marketing mix (4C)

Transport Produkt

Magazynowanie Cena

Kształtowanie zapasów Promocja

Pakowanie Dystrybucja

Realizacja zamówień

Proces obsługi

67. Efekt idealny to poziom zadowolenia klientów w pełni odpowiadający strukturze ich oczekiwań, stanowiący wskaźnik efektywnej realizacji logistyczno-marketingowego procesu obsługi klienta oraz wyznacznik sukcesu rynkowego

68. Luka efektywnościowa deficyt planowania w stosunku do lidera

69. Przewaga w zakresie efektywności zależy od spodziewanych w przyszłości działań konkurencji jak i możliwości zastosowania zasobów wymaganych do realizacji tych zadań

70. orientację procesową można scharakteryzować w opaciu o następujące cechy:

• integracyjność - wszystkie zaangażowane w produkcję czynności i częściowe procesy integruja się w jeden całościowy proces

• koordynacja -

• kreatywność -

71. zorientowany

 

Wyjaśnienie i istota wzajemnych relacji między kategoriami:

Dystrybucja a logistyka

Dystrybucja to zorientowana na osiąganie zysku działalność obejmująca planowanie, realizację i kontrolę fizycznego przepływu materiałów i towarów z miejsca ich pochodzenia (produkcji) do miejsca ich zbytu celem jest zarządzanie łańcuchem dostaw. Funkcją logistyki jest koordynowanie działań dostawców, agentów, do spraw zakupów, kadr odpowiedzialnych za marketing, uczestników kanałów dystrybucji i klientów natomiast

Proces logistyczny a cyrkulacja logistyczna

Proces logistyczny to celowy, zintegrowany układ bądź łańcuch czynności, stanowiący zarazem rezultat integracji i strukturalizacji czynności, jak i obiekt zintegrowanego zarządzania. Są to więc zintegrowane czynności służące realizacji zadań logistycznych, zintegrowanego planowania, sterowania, organizowania i fizycznego obiegu toarów. Cyrkulacja stanowi niezbędną przesłankę do zamknięcia przepływu towarów i informacji łańcucha logistycznego we postaci obiegu towarów i informacji. Jest to całościowe podejście procesualne natomiast procesy logistyczne stanowią część składową struktury całego systemu organizacji, charakteryzujące się cechami zdolności do transformacji, zdolności do zarządzania, zdolności do kreowania nowych wartości.

Nakłady a koszty logistyczne

Nakłady to wydatkowane i zużyte zasoby materialne i niematerialne przeznaczone do realizacji danego procesu . natomiast koszty logistyczne to celowe nakłady i wydatki zużyte przez przedsiębiorstwo w procesie działalności logistycznej a także koszty i straty wynikające z działalności przedsiębiorstwa.

Logistyczna wartość dla klienta a logistyczna wartość dla przedsiębiorstwa

Wartość dla klienta ujawnia się w postaci zrealizowanej sprzedaży (jako przejaw dalszej transformacji) tworzy podstawę sukcesu (zysku) przedsiębiorstwa. wartość dodana dla przedsiębiorstwa stanowi ekonomiczny przejaw sukcesu przedsiębiorstwa, charakteryzuje ja wartość produktu/oferty jaką uzyskuje przedsiębiorstwo w wyniku zaangażowanych czynności i zasobów. Jest to różnica między całkowitą wartością sprzedaży (ceną) a zakupionymi materiałami i usługami.

Efektywność potencjalna a efektywność rzeczywista

Efektywność potencjalna - istotą efektywności potencjalnej jest ocena potencjalnych zdolności systemu logistyki, a nie tylko ocena ich zewnętrznych przejawów, analiza i prognoza stanu który nie istnieje ale musi nastapić. Optimum różnicy między poniesionymi nakładami a przewidzianymi celami efektywność rzeczywista jest analizą zewnętrznych przejawów systemu logistycznego a także badań efektywności potencjalnej tego systemu ujawniający źródła zwiększenia jej efektywności rzeczywistej i jej funkcjonowania

Efektywność potencjalna (wg A. Śliwińskiego):

• stabilność - zdolność działania systemu w granicach przyjętych norm oraz zdolność unormowania swej działalności w warunkach występowania zakłóceń zewnętrznych i wewnętrznych

• adaptacyjność - jest to zdolność systemu do przystosowywania się do zmian w otoczeniu

• innowacyjność -zmiany w zachowaniu zachowaniu się systemu podyktowane dążeniem do celowego przekształcenia swego otoczenia (zmiany zewnętrznych warunków działania)

Efektywność rzeczywista:

• orientacja na klienta

• celowość

• użyteczność

• racjonalność działań

 

 

 

 

 

 

Za opracowaniem prof. Piotra Blaika - Uniwersytet opolski

---