Nowoczesna logistyka jest traktowana i opisywana jako: zasada koncepcja myślenia i działania, zintegrowany system i proces podejmowania decyzji związany z zarządzaniem fizycznym obiegiem towarów i informacji, skoordynowana funkcja przedsiębiorstwa, zespół zintegrowanych instrumentów metod zarządzania i działania, koncepcja kreowania i dostarczania nowych wartości i użyteczności rynkowych dal klientów w procesie dostaw towarów, działalność zorientowana na racjonalne wykorzystanie i kreowanie potencjału efektywności i wzrostu konkurencyjności, koncepcja stymulowania realizacji celów przedsiębiorstwa, koncepcja reorganizacji przedsiębiorstwa.
Logistyka w aspekcie koncepcyjno-funkcjonalnym można rozumieć jako pewną koncepcję zarządzania przepływami dóbr i informacji, w znaczeniu zbioru metod i funkcji planowania, sterowania, organizowania i kontroli, opartych na zintegrowanym i systemowym ujmowaniu tych przepływów.
Logistyka w aspekcie przedmiotowo-strukturalnym można traktować jako zintegrowany proces przepływów towarowych i informacyjnych oraz określony kompleks przedsięwzięć i rozwiązań strukturalnych związany z integracją i realizacją tych przepływów.
Logistyka w aspekcie efektywnościowym oznacza że można ją uważać za pewną orientację i determinantę wzrostu efektywności zorientowaną na oferowanie klientom pożądanego serwisu (poziomu i jakości obsługi logistycznej) przy równoczesnej racjonalizacji struktury kosztów logistycznych i wzroście ogólnej efektywności gospodarowania w przedsiębiorstwie.
Logistyka wg S.Kummera i J.Webera definiowana jest jako koncepcja zarządzania procesami i potencjałem dla skoordynowanej realizacji przepływów towarowych w skali przedsiębiorstwa i powiązań między jego partnerami rynkowymi.
Cechy pojęcia logistyki: transformacja czasowo-przestrzenna przedmiotu przepływów, integracja funkcji planowania, przyporządkowanie przepływów informacji przepływom towarów, orientacja na kryterium efektów i użyteczności rynkowych związanych z realizacją dostaw, wyodrębnienie zakresu i struktury przedmiotu działalności logistycznej.
Logistyka przedsiębiorstwa stanowi w konsekwencji część składową ogólnej logistyki obejmującej wszystkie procesy fizycznego obiegu towarów.
Trendy rozwojowe zwane megatrendami: globalizacja, indywidualizacja preferencji, wzrost zrozumienia otoczenia, rozwój technologii informatycznej.
Podstawowe zadania i potencjalne możliwości logistyki: wspomaga orientację rynkową przedsiębiorstwa (jest zorientowana na oferowanie nabywcom optymalnego serwisu), sprzyja zwiększeniu przejrzystości rynku oraz elastyczności i zdolności dostosowania się przedsiębiorstw do zmian na rynku, umożliwia oraz stymuluje tendencje do integracji i hierarchizacji celów w przedsiębiorstwie i w powiązaniu z jego z partnerami, wspomaga przedsięwzięcia i komponenty zarządzania oraz strategii marketingowej w sposób długofalowy, umożliwia rozwiazywanie problemów powstających w miejscach styków przepływów towrów i informacji.
Logistyka w przedsiębiorstwie -logistycznie zorientowane zintegrowane zarządzanie to przyporządkowanie i wkomponowanie logistyki w systemową koncepcję zarządzania przedsiębiorstwem, w której logistyka stanowiłaby podstawowe kryterium zarządzania. Takie podejście oznacza integrację zasad i procesu logistycznego myślenia i działania z każdym i ramach każdego szczebla.
Logistyka w marketingu - rozumiemy ją jako zintegrowaną funkcję, zorientowaną na realizację celów. Funkcja ta obejmuje różne współzależne czynności (komponenty systemu logistycznego), które regulowane w procesie zintegrowanych przepływów towarowych i informacji, bezpośrednio wpływają na kształtowanie i realizację celów marketingowych.
Podejście systemowe jako podstawa interpretacji procesów logistycznych.
W sensie stosowania podejścia systemowego można wyróżnić trzy podstawowe fazy: analiza systemu, kształtowanie systemu, wdrożenie systemu. Analiza prowadzi do opisowego ujęcia elementów i związków wewnątrz systemu oraz interakcji między otoczeniem. Można wyróżnić następujące etapy: wyodrębnianie systemu i określenie istotnych elementów otoczenia, zdefiniowanie struktury systemu określenie miejsca i uwarunkowań systemu, analiza elementów i interakcji w systemie, określenie otoczenia systemu i warunków brzegowych, sformułowanie celów systemu i obserwacja jego zintegrowanych zachowań. Kształtowanie systemu ma charakter bardziej syntetyczny i przebiega w czterech etapach: projektowanie i rozwój różnych wariantów systemu, ocena wariantów systemu, wybór najlepszego wariantu, testowanie wybranych systemów. Wdrażanie faza ta obejmuje dwa końcowe etapy procesu podejścia systemowego: zastosowanie nowego systemu, kontrola przez porównanie oraz ocena nowego systemu.
Klasyfikacja systemów logistycznych:
kryterium instytucjonalne: system mikrologistyczny, matalogistyczny, mezologistyczny, makrologistyczny, zewnętrzny system logistyczny(międzysystem)
kryterium funkcjonalne (fazy przepływów) : podsystem logistyczny w sferze zaopatrzenia, w sferze produkcji, dystrybucji, zwrotów towarów opakowań i odpadów, zintegrowany podsystem logistyki materiałowej, marketingowej, dostawców, odbiorców i w sferze handlu
kryterium funkcjonalne(treść zadań logistycznych): podsystem transportu, kształtowania zapasów, gospodarki magazynowej, opakowań, realizacji zamówień, obsługi nabywców
kryterium strukturalno-decyzyjno-funkcjonalne(struktura funkcji zarządzania oraz szczebel podejmowania decyzji: podsystem planowania logistycznego, podsystem sterowania logistycznego, organizacji, kontroli, zarządzania normatywnego ,zarządzania strategicznego, operacyjnego, system zintegrowania zarządznia logistycznego
kryterium przedmiotowo-strukturalne(rodzaj procesów i struktur):podsystem zintegrowanych przepływów towarów, przepływów informacyjno-decyzyjnych, regulacji i zabezpieczenia w sensie organizacyjnym i instytucjonalnym rozwiązań i procesów logistycznych
kryterium efektywnościowe: podsystem kosztów logistycznych(nakładów), podsystem usług i obsługi logistycznej(efektów)
Podstawowe zadania, funkcje zarządzania logistycznego:
w sferze dystrybucji: planowanie procesów magazynowania i transportu, lokalizacji magazynów, struktury dystrybucji, zapasów wyrobów gotowych, planowanie zakresu logistyki zewnętrznej; krótkoterminowe- planowanie zastosowania środków transportu, sterowanie i realizacja zamówień, planowanie terminów dostarczenia towarów, sterowanie zapasami wyrobów gotowych, komisjonowanie i pakowanie towarów, wymiana informacji; planowanie i uzgadnianie programów dystrybucji, wybór przedsiębiorstw handlowych i klientów, planowanie strategii dystrybucji, określenie potrzeb w zakresie dystrybucji, programów sprzedaży, ustalanie poziomu obsługi dostaw
w sferze produkcji: planowanie procesów magazynowania i transportu, środków magazynowania i transportu, struktury i systemów produkcji, zabezpieczenia potencjału produkcji; krótkoterminowe- planowanie zastosowania środków transportu, sterowanie produkcją, sterowanie przepływem materiałów i półproduktów, sterowanie wykorzystaniem personelu i urządzeń technicznych, wymiana informacji; planowanie strategii produkcji, planowanie lokalizacji produkcji, określenie potrzeb w zakresie produkcji, określenie obciążenia maszyn, planowanie partii produkcji
w sferze zaopatrzenia: planowanie procesów magazynowania i transportu, planowanie miejsc magazynowania, struktury zaopatrzenia, przepływów materiałów i surowców, planowanie zakresu logistyki zewnętrznej; krótkoterminowe- planowanie środków transportu, sterowanie przepływami materiałów, planowanie terminów dostaw, rodzaju opakowań, sterowanie i kontrola przyjmowania i składowania materiałów, wymiana informacji; ocena i wybór dostawców, planowanie strategii zaopatrzenia, określenie potrzeb w zakresie zaopatrzenia, określenie programów zakupu, transportu i magazynowania, określenie rozmiarów dostaw
Podstawowe orientacje procesu zarządzania logistycznego: orientacja normatywno-funkcjonalna, strategiczno-funkcjonalna, operacyjno-funkcjonalna, normatywno-systemowa, strategiczno-systemowa, operacyjno-systemowa. Podstawowym celem orientacyjnego zarządzania logistycznego jest zapewnienie przez koordynację możliwie harmonijnego współdziałania i przenikania systemów logistycznych w strukturze funkcjonalnej i zarządzania w przedsiębiorstwie.
Orientacja operacyjno-funkcjonalna jest określona przez tradycyjne stanowisko wobec logistyki, w którym występuje relatywnie niewiele odniesień. Charakterystyczne dla tej orientacji jest oparcie działań racjonalizacyjnych na optymalizacji wybranych subsystemów logistycznych jak np. subsystemu transportu, magazynowania, opakowań itp. Logistyka traktowana jest tutaj w sensie segmentowym jako funkcja lub sfera funkcjonalna, wskazuje neutralną postawę wobec strategicznie sformułowanych problemów.
Orientacja strategiczno-funkcjonalna - logistyka jest tutaj traktowana jako strategia funkcjonalna w odniesieniu do konkretnych funkcji i sfer przedsiębiorstwa.
Orientacja normatywno-funkcjonalna tutaj dominuje podejście koncepcyjne, zorientowane na formułowanie i stosowanie zasad logistycznego myślenia i działania na poziomie i w odniesieniu do wybranych działów.
Orientacja operacyjno-systemowa logistyka traktowana jest tutaj jako szeroko, całościowo pojmowany łańcuch tworzenia wartości w skali wykraczającej poza jego granice.
Orientacja strategiczno-systemowa logistyka traktowana jako aktywna twórcza funkcja, a w konsekwencji jako strategię systemową.
Orientacja normatywno-systemowa jej istota sprowadza się do formułowania i wdrażania zasad logistycznego myślenia i działania na najwyższym poziomie zarządzania w przedsiębiorstwie, w procesie kształtowania kultury
przedsiębiorstwa.
Zarządzanie logistyczne można określić jako logiczny ciąg działań składających się na proces kreowania całościowej koncepcji przedsięwzięć logistycznych w przedsiębiorstwie i w układzie jego partnerów rynkowych oraz proces realizacji tej koncepcji w odpowiednio ukształtowanych formach organizacyjnych, przy wykorzystywaniu właściwych instrumentów kierowania i kontroli.
Opcje strategiczne logistyki: logistyka jako strategia funkcjonalna, systemowa, integrująca.
Strategia funkcjonalna oznacza to, że strategia logistyki może obejmować jej różne funkcje i obszary funkcjonalne.
Strategia systemowa oznacz przyjęcie systemowej orientacji na strategiczne kształtowanie logistycznego łańcucha tworzenia wartości w skali przedsiębiorstwa.
Strategia integrująca oznacza to że przy formułowaniu różnorodnych strategii funkcjonalnych powinno się uwzględniać logistyczne zasady działania.
Podstawowym zadaniem logistycznie zorientowanego zarządzania operacyjnego jest sterowanie systemem tworzenia wartości, przy uwzględnieniu zasad logistycznego myślenia i działania. Proces logistycznie zorientowanego zarządzania strategicznego, będący w sensie metodycznym ramowa koncepcją rozwiązywania podstawowych zadań i problemów strategicznych składa się kilka faz: faza strategicznej analizy sytuacji dostarcza jakościowych i ilościowych podstaw do sytuacyjnej oceny przedsiębiorstwa, faza formułowania strategii na jej podstawie decyduje się o celach i rozwoju alternatywnych strategii, faza realizacji strategii tj. jej operacyjnego wdrożenia dokonuje się tutaj koordynacji planów konkretyzacji i wdrożenia strategii z zasobami, faza controlligu strategii spełnia dwa zadania stwarza podstawy i możliwości oceny zamierzonych celów oferując permanentną diagnozę odchyleń stanu rzeczywistego od planowanego, po drugie rozpoznanie i diagnoza potencjalnych szans i ryzyka działania w otoczeniu oraz ich porównywanie i weryfikowanie z mocnymi i słabymi stronami przedsiębiorstwa.
Podstawowe koncepcje i zasady kształtowania organizacji logistyki w przedsiębiorstwie. G.Persson wyróżnia trzy następujące podejścia: koncepcja jednej drogi(one-way approach) zakłada iż najbardziej uzasadnioną konsekwencją wdrażania koncepcji logistyki jest integracja wszystkich zadań w ramach jednej sfery logistyki, koncepcja stylu życia (life-cycle approach) wychodzi się z założenia że struktura organizacyjna logistyki w przedsiębiorstwie jest kształtowana na klilku etapach jednakże przy wzrastającym stopniu koncentracji, koncepcja sytuacyjna zakłada że realne przejawy wdrażania logistyki w strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa zależą każdorazowo od wewnętrznych i zewnętrznych czynników sytuacji.
Zasady organizacji logistyki:
organizacja musi być zorientowana na rynek
logistyka powinna być scentralizowana nie jako całość lecz w części
proces logistyczny powinien być kształtowany przy szczególnym uwzględnieniu rynku, konkurencji, rozwoju technologii i zasad efektywnego gospodarowania
organizacja logistyki powinna stymulować rozszerzenie się logistycznego myślenia w przedsiębiorstwie
logistyka musi być wkomponowana w postaci zintegrowanej sieci w strukturę organizacyjna przedsiębiorstwa
Czynniki wpływające na organizację logistyki: kompleksowość i dynamika warunków otoczenia, zakres i stopień jednorodności programu działania przedsiębiorstwa, struktura systemu i technologii produkcji, struktura systemu i dystrybucji, zakres i rozmiar kosztów logistycznych, wysokość wymaganego poziomu obsługi dostaw, liczba decyzji logistycznych, liczba wyodrębnionych logistycznych obszarów decyzyjnych, roddzja branzy, kultura przedsiębiorstwa, ilość i jakość potrzebnych informacji, fachowość personelu zajmującego się organizacją, stopień kapitałochłonności technologii logistycznej, charakter i rola zadań logistycznych w strukturze funkcji i zadań przedsiębiorstwa.