Kierunki pedagogiki współczesnej
1.Pedagogika Celestyna Freineta.
Założenia pedagogiki Freineta:
szkoła nie może selekcjonować dzieci na lepsze i gorsze lecz powinna pracować z dziećmi o różnych możliwościach intelektualnych
kształcenie ma charakter swobodny i naturalny zgodnie z indywidualnym tempem pracy
w pracy pedagogicznej najważniejszy jest rozwój osobowości każdego dziecka
pedagogika oparta jest na prawach dziecka, szacunku dla jego osoby, potrzeb i dążeń
brak ocen i podręczników
w rozwoju zawodowym nauczyciela ważna jest wymiana doświadczeń,
założenia pedagogiczne realizowane są za pomocą TECHNIK, które ułatwiają pracę nauczyciela.
Efektywność procesu edukacyjnego zapewni stosowanie technik:
Swobodna ekspresja artystyczna: plastyczna, muzyczna, ruchowa.
Swobodny tekst, drukarnia przedszkolna.
Gazetka przedszkolna.
Korespondencja międzyprzedszkolna.
Doświadczenia poszukujące.
Planowanie pracy.
Freinet wprowadza techniki swobodnych tekstów, opiera się na swobodnej ekspresji słownej dziecka, którą Freinet wysunął na pierwsze miejsce. Przywiązywał ogromną rolę do twórczego myślenia i kształcenia dziecka. Język jego zdaniem wyraża nie tylko wewnętrzne przeżycia ,ale jest przede wszystkim narzędziem komunikacji społecznej oraz narzędziem poznawczym świata. W technice swobodnych tekstów dzieci znajdujemy zródło do nauki języka ojczystego, jako źródła poznania dziecka a także punkt wyjścia do zainteresowań.(drukarnia ,gazetka szkolna).
2. Pedagogika Marii Montessori.
Pedagogika Montessori pomaga w rozwijaniu indywidualnych cech osobowości, w formowaniu prawidłowego charakteru, zdobywaniu wiedzy, umiejętności szkolnych i współdziałania. Cele te realizowane są poprzez pomoc dziecku w:
rozwijaniu samodzielności i wiary we własne siły,
wypracowaniu szacunku do porządku i do pracy,
wypracowaniu zamiłowania do ciszy i w tej atmosferze do pracy indywidualnej i zbiorowej,
osiąganiu długotrwałej koncentracji nad wykonywanym zadaniem,
wypracowaniu postaw posłuszeństwa opartego na samokontroli, a nie na zewnętrznym przymusie,
szacunku dla pracy innych,
rozwijaniu indywidualnych uzdolnień i umiejętności współpracy,
Zadania pedagogiki Montessori:
uczenie przez działanie
samodzielność
koncentracja
lekcje ciszy (cisza receptywna może umożliwić większe skupienie)
porządek
indywidualny tok rozwoju każdego dziecka
3.Pedagogika Thomasa Gordona.
Szeroko rozumiany rozwój dziecka, który powinien wynikać z jego możliwości i potencjału, a nie dążenia do określonego wcześniej przez rodziców ideału.
Poszanowanie praw i potrzeb dziecka, uważając, że jest ono „człowiekiem ze wszystkimi ludzkimi cechami, uczuciami i reakcjami”.
Nauka samodzielności i odpowiedzialności dziecka, budowanie wzajemnego poszanowania.
Rodzice nie powinni porównywać swojego dziecka do żadnych wzorców, powinni szanować i akceptować jego indywidualność, dziecko ma się rozwijać na tyle ile może a nie dążąc do określonego ideału.
Dziecko jest pełnowartościowym człowiekiem a więc należy mu się szacunek i takie same prawa jakie obowiązują dorosłych.
Dziecko potrzebuje informacji o odczuciach rodziców, związanych z jego zachowaniami, aby samo mogło modyfikować swoje zachowania.
Wychowując dziecko należy wyzbyć się karania.
4.Pedagogika serca Marii Łopatkowej.
Najważniejsze prawo dziecka to prawo do miłości.
Miłość rodzicielska musi być mądra tzn. nie zabraniająca podejmować dziecku wyborów życiowych na własne wyobrażenie z pełną odpowiedzialnością za błędy.
Niezaspokojona u dzieci i młodzieży potrzeba miłości, przynależności i bezpieczeństwa rodzi negatywne skutki psychiczne.
Celem "pedagogiki serca" powinno być takie wychowanie człowieka dobrego, który urzeczywistniając miłość, mógłby powiedzieć o sobie: amo ergo sum.
Wykorzystywanie związków uczuciowych dziecka do osiągania celów wychowawczych.
Nauczyciel powinien być wzorcem osobowym posiadającym umiejętności nawiązywania z dziećmi kontaktu emocjonalnego.
5.Pedagogika Rudolfa Steinera (Waldorfska).
Proces nauczania i wychowania dzieci, powinien opierać się na indywidualnych potrzebach, możliwościach i zainteresowaniach oraz uwzględniać rozwój twórczego działania.
Nauka i praca dziecka w swoim środowisku, w którym wprowadzane jest w szerszy świat, w którym dokonuje się socjalizacja oraz kształtuje się postawy wobec siebie i drugiego człowieka.
Szacunek do dziecka jako jednostki samodzielnej i poszanowanie jego indywidualności i wolności.
Usamodzielnienie dziecka w pracy nad sobą i wspomaganie w osiągnięciu świadomej, odpowiedzialnej dojrzałości.
Odstąpiono od tradycyjnego oceniania i promowania uczniów. Każde dziecko oceniane jest opisowo, w formie listu do rodziców.
Dużą wagę przykłada się za to do artystycznej strony wychowania i edukacji oraz na poczucie rytmu - eurytmia (jest sztuką ruchu, który jest odzwierciedleniem życia wewnętrznego człowieka i jego stosunku do świata).
Rozkład zajęć został skomponowany tak aby dzieci i młodzież mogły dokładnie nauczyć się tych rzeczy jakie są wymagane na ich poziomie percepcji.
Nauczyciel jest do naśladowania dla swoich podopiecznych, których prowadzi przez wiele lat.
Współpraca z rodzicami, aktywne uczestnictwo rodziców w życiu szkolnym.
6.Pedagogika Janusza Korczaka.
Szacunek dla dziecka jako człowieka rozwijającego się poprzez własną aktywność.
Był wrogiem zamkniętego, sztywnego, mało elastycznego systemu wychowawczego.
Uczenie samoopanowania, samokrytycyzmu i hartowanie woli.
Pobudzanie społecznej aktywności wychowanków i wychowanie przez pracę
Dbałość o rozwój zdrowia fizycznego i moralnego dzieci.
Stopniowe prowadzenie do usamodzielnienia dziecka przez stwarzanie sytuacji do wyłaniania się dziecięcej inicjatywy.
Codzienne obserwowanie zachowywanie się dziecka, nie lekceważąc pozornie drobnych zjawisk.
Poznawanie każdego dziecka.
Sąd Koleżeński z myślą o tym, by wprowadzić zasady, normy, które obowiązywały w życiu gromady i regulowały atmosferę zakładu oraz uczyć wartościowania i właściwej oceny, rozumienia prawa i obowiązku społecznego.
7.Pedagogika Gestalt.
Powstała w latach 70ych, jako jeden z rodzajów pedagogiki alternatywnej. Określana jest jako pedagogika postaci.
Odnalezienie siebie i własnej tożsamości.
Osobisty rozwój jednostki, samorealizacja.
Branie odpowiedzialności za samego siebie.
Przygotowanie człowieka do rozpoznawania potrzeb.
Nauczyciel powinien przestrzegać i akceptować wychowanków w całej pełni jako równoprawne jednostki.
Wychowanie jest spotkaniem dwóch podmiotów „Ja i Ty” jako równorzędnych partnerów, którzy wzajemnie się wychowują i uczą się wzajemnie od siebie.
8.Pedagogika Erischa Fromma - radykalnego humanizmu.
Fromm stara się zrozumieć istnienie przemocy między ludźmi, agresji i okrucieństwa, upatrując ich przyczyn w niemożności rozwiązywania przez człowieka podstawowych problemów swego życia, w niezdolności do kochania innych.
W procesie wychowania kładzie nacisk na: formowanie zdolności obronnych osoby na zagrożenie jej życia, indywidualności, mocy sprawczej czy godności osobistej. Sztuka wychowania ma być sztuką miłości
Wychowanie jest tożsame z pomocą, której udziela się dziecku aby mogło urzeczywistnić swoje możliwości
Zdaniem Fromma natura człowieka nie jest ani dobra ani zła. To wpływ społeczeństwa niesie negatywne elementy w ty sensie, że ludzie są od siebie zależni i potrzebują się nawzajem
Wg koncepcji Fromma wychowanie może pomóc człowiekowi w odnalezieniu swojego prawdziwego JA.
Szczególna wrażliwość na te aspekty wychowania, które prowadzą do niszczenia JA u człowieka.
Negatywne dla rozwoju jednostki wpływy struktur i procesów społecznych.
9.Humanizm.
Prąd filozoficzny, etyczny i kulturowy wywodzący się z epoki odrodzenia, a także postawa intelektualna i moralna, nawiązująca do dziedzictwa odrodzenia, wyrażającej się troską o potrzeby, szczęście, godność i swobodny rozwój człowieka. W ogólności humanizm przykłada wagę do racjonalnego myślenia, a nie do religijnej wiary i etyki wynikłej z nakazów religijnych.
10.Personalizm.
Nazwa kilku (czasem przenikających się) kierunków współczesnych filozoficznych o nastawieniu na autonomiczną wartość osobowości, przykładających szczególną wagę do pojęcia osoby (łac. persona).
W centrum uwagi jego zwolenników znajduje się osoba (persona): byt natury duchowej, obdarzony świadomością i wolą, twórczy i odpowiedzialny moralnie.
11.Pedagogika Nowego wychowania.
Nowe wychowanie to nurt pedagogiczny zmierzający do odnowy szkoły, treści i metod kształcenia i wychowania, zapoczątkowany na przeł. XIX i XX w. przez J. Deweya w Stanach Zjednoczonych. Nowe wychowanie było przede wszystkim krytyką tzw. szkoły tradycyjnej.
Główne zasady:
wychowanie powinno być dostosowane do naturalnego rozwoju dziecka
dziecko powinno uczyć się wtedy gdy poczuje potrzebę zdobywania wiedzy
nauczyciel ma stwarzać warunki do rozwoju potrzeb poznawczych i moralnych dzieci
nauczanie powinno być zindywidualizowane
szkoła ma pobudzać aktywność dziecka
ocena prac indywidualnych i zbiorowych oraz testy pomiaru uzdolnień dzieci zamiast egzaminów
udział uczniów w planowaniu programu
Główne zarzuty to:
wychowanie jednostronne, oparte na nieuzasadnionych nadziejach co do rzeczywistego wpływu spontanicznej działalności ucznia na ich rozwój intelektualny
przesadne zainteresowanie dzieckiem
przerost zajęć praktycznych często przypadkowych pod względem treści nad zajęciami umysłowymi, które zapewniałyby dzieciom podstawy usystematyzowanej wiedzy o świecie.
Przedstawiciele: Maria Montessori, Celestyn Freinet.