Temat 7 
Zatrzymanie i nietrzymanie moczu 
Układ moczowy 
- usuwa z ustroju niepotrzebne produkty przemiany materii i substancji szkodliwych 
- utrzymanie stałości składu płynów ustrojowych 
Nietrzymanie moczu : nakładanie się różnych chorób , stanów na fizjologiczne zmiany w obrębie układu moczowego 
- sytuacje odwracalne lub przemijające nietrzymanie lub utrwalone rak gruczołu krokowego ??? nietrzymanie moczu 
Odwracalne- czynniki środowiskowe ??? chory nie wie gdzie jest toaleta 
Mieszkanie nie jest przystosowane do ograniczeń  sprawności osoby starszej lub toaleta w złym miejscu 
  
Przyczyny nietrzymania moczu 
- tiki nerwowe 
- choroby neurologiczne 
- przeszkoda mechaniczne w cewce moczowej 
- przerost gruczołu krokowego 
- po zabiegu operacyjnym 
- brak intymności 
- pozycja leżąca niewygodna do wydalania moczu 
-  po urazach dróg moczowych 
  
Nie stosować ciepła suchego 
- po urazach miednicy i jamy brzusznej 
- po porodzie 
- po operacjach ginekologicznych 
Bo może wywołać krwotok 
  
Cewnikowanie 
Sprzęt: 
-2 miski nerkowate 
-gaziki 
-cewnik giętki na stałe a gruby na chwilę 
-woreczek na mocz 
-pojemnik sterylny do badania moczu 
-strzykawka z solą fizjologiczną ??? na stałe do uszczelnienia, żeby zrobić balonik 
-lignokaina do znieczulenia na cewnik 
-NaCl do przemycia wacików 
-lignina 
-chusta jałowa 
-podkład nie jałowy pod pupę pacjenta 
  
Cewniki: 
Neltona- nie ma balonika 
Foleya- ma balonik 
Uszczelnienie cewnika 2cm wody destylowanej 
  
Rywanol i kwas borny- do przemywania wszystkiego i ran tez;) 
  
Do cewnikowania myjemy kolejno: dalsza część, wargi sromowe większe, bliższa część i wargi sromowe mniejsze, na końcu cewkę moczową 
1 pęsetą myjemy 
1 pęsetą cewnikujemy 
Cewnik na stałe wykładamy na 3-5 cm 
  
Wskazania do cewnikowania pęcherza 
-pacjent nieprzytomny 
-uraz brzucha w okolicy krocza 
-uraz wielonarządowy 
-konieczność bilansowania gospodarki wodno- jelitowej 
-podanie środków moczopędnych 
-całkowite lub częściowe zatrzymanie moczu 
  
Przeciwwskazania 
-zapalnie cewki pęcherza lub najądrza 
-zapalenie pochwy lub sromu 
-uszkodzenie cewki 
  
Uszkodzenie cewki moczowej przedniej 
-kopnięcie w krocze lub upadek okrakiem 
  
Objawy 
-wyciekanie krwi z cewki 
-zatrzymanie moczu 
-krwiak szerzący się na krocze, prącie i mosznę 
  
Uszkodzenie cewki tylnej 
-przy złamaniu miednicy lub przerwaniu więzadeł łonowo- sterczowych lub cewkowo- łonowych 
  
Objawy 
-krwiak szerzy się w kierunku miednicy i brzucha 
-bolesny opór z obroną mięśniową 
-zatrzymanie moczu 
-rozpoznanie; badanie przez odbytnicę (ciastkowaty obrzęk) 
  
Uszkodzenia dróg wyprowadzających mocz zdarzają się po zabiegach urologicznych, ginekologicznych, położniczych i chirurgicznych. 
  
Technika zabiegu bezwzględna aseptyka 
U kobiet 
-uwidocznij ujście cewki moczowej 
-umyj ujście ruchami z góry na dół 
-pokryj cewnik żelem lignokainowym 
-wsuń cewnik aż do pojawienia się moczu 
-Opróżnij pęcherz 
-obróć cewnik i wycofaj, zatrzymaj gdy pojawi się mocz 
-gdy cewnik na dłuższy czas- wypełnij balon solą fizjologiczną
22:40:54
Temat 10 
Przygotowanie materiału opatrunkowego, narzędzi i bielizny do sterylizacji. Zwykłe i chirurgiczne mycie rąk(na kartkach). Przygotowanie do instrumentowania. Przygotowanie stolika 
STOLIK 
Sprzęt 
Umyć stolik antyseptem 
-płyn antyseptyczny 
-sól fizjologiczna 
- miska nerkowata 
- 2 chusty jałowe 
-gaziki 
-jałowe rękawiczki 
-nożyczki (separacyjne- szpikulec, zaokrąglone- opatrunki) 
-szpatułka metalowa do roztarcia maści 
-materiał stabilizujący 
-plastry 
-bandaż 
-opinak- małe nożyczki do podtrzymujące 
-nożyczki do zdejmowania szwów (nawet takie małe one są) 
  
Otwieramy chusty jałowe bez rękawiczek, bierzemy za rogi które później i tak zwisają i są nie sterylne, kładziemy drugą sterylną serwetę na narzędzia ( worek czarny na opakowania i czerwony na rzeczy brudne), waciki, pęsety, nożyczki, rękawiczki sterylne zawinięte w  jeszcze jedno opakowanie 
  
Temat 11. 
Technika wykonywania opatrunków zdejmowanie szwów, drenaż jam ciała 
  
Rany dzielimy na: cięte, kłute, tłuczone, miażdżone, szarpane, postrzałowe. 
Cel założenia opatrunków: ochrona rany przed urazami, absorpcją wydzieliny, przed wniknięciem drobnoustrojów. 
Opatrywanie(jałowe opatrunki) gaziki, gaza, przylepce. 
Pierwsza zmiana opatrunku po zabiegu operacyjnym 4 doby po zabiegu na zlecenie lekarza  wcześniej jeżeli: 
-  przesiąknięty jest krwią 
- dotkliwy ból w okolicy rany 
- wzrost temperatury ciała pacjenta 
Cele zmiany opatrunków: 
- oczyszczanie rany z wydzielin 
- przemycie środkiem (wykonanie toalety) 
- możemy stosować okłady z antybiotykiem 
- obejrzenie rany pod kątem zabarwienia , bolesności uciskowej, napięcie, obrzęk 
- usunięcie drenu 
- dobre samopoczucie pacjenta 
-zdjęcie szwów 
  
Profilaktyka zakażeń przedoperacyjnego 
-  kąpiel w preparacie antyseptycznym 
  
Opatrunek na ranie skażonej wykonujemy w celu zmniejszenia ilości bakterii 
  
  
  
  
Drenaż 
Jego celem jest zapewnienie swobodnego odpływu dla płynów ustrojowych i płuczących lub gazów. 
Drenaż jamy opłucnej: 
- składa się z 2 ścianek w której znajduje się płyn. 
- usunięcie z klatki piersiowej powietrza, krwi lub płynu co prowadzi do rozprężenia płuca i przywrócenia prawidłowej czynności układu oddechowego 
Drenaż dzielimy na : 
- otwarty- ropień opłucnej wprowadzenie grubego drenu w ropniaka łączymy dren ze zbiornikiem na płyn 
- zamknięty- bierne ( grawitacyjne) czynne ( ssące) 
  
- bierny ( grawitacyjny)- system jedno butlowy  gdzie koniec drenu zanurzony w jałowym płynie na głębokość 2 cm 
- czynny (ssący)- ssanie zwiększa różnice ciśnień między jamą opłucną a butlą drenażu ( trój butlowa) 
Wskazania  do drenażu: 
- odma opłucnowa 
- krwiak opłucnej 
- ropniak opłucnej 
- wysięg opłucnowy 
Miejsce wkłucia ustala się na podstawie zdjęć radiologicznych,  badania klinicznego 
W przypadku odmy 2-3 międzyżebrze w przypadku wysięku 7-8 międzyżebrze w linii pachowej tylnej 
Drenaż powikłania: 
- kaszel , omdlenia, zakażenia opłucnej, krwawienie z naczyń międzyżebrowych, uszkodzenie wątroby, śledziony, płuca, żołądka, obrzęk płuca 
Przygotowanie pacjenta: 
- poinformować 
- podać lek przeciwbólowy na zlecenia lekarza 
- położyć na wznak 
- obserwacja pacjenta ( oddech tętno zab. Powłok skórnych) 
- odpowiednia pielęgnacja pacjenta i drenu- wokół niego jałowy opatrunek, po założeniu drenażu pacjent w pozycji pół siedzącej , 
- dokonywać codziennie pomiarów płynu w drenie 
- dbać o drożność dróg oddechowych 
- chorego pouczyć żeby uważał na dreny by nie wykonywał gwałtownych ruchów 
- zestaw drenujący ok. 100 cm poniżej klatki piersiowej 
Dren z opłucnej usuwamy kiedy płuco uległo rozprężeniu oraz gdy ilość drenowego płynu jest mniejsza niż 100 ml na dobę dren usuwa lekarz dren usuwamy gdy pacjent bierze wdech  jałowy opatrunek 
Drenaż jamy otrzewnej: 
Cel: uzyskanie płynu dla celów diagnostycznych lub leczniczych 
Wskazania : podejrzenia krwawienia z jamy otrzewnej 
-  podejrzenia uszkodzenia narządów jamy brzusznej 
- drenaż po zabiegu operacyjnym i wodobrzusze 
- miejsce nakłucia jamy otrzewnej w miejscach bezpiecznych 1/3 górnej odległości pomiędzy pępkiem a spojeniem łonowym 
- pacjenta należy poinformować o zabiegu, musi mieć opróżniony pęcherz, skóra ogolona do zabiegu układamy na plecach i badamy tętno ciśnienie oddechy 
- po zabiegu obserwujemy stan opatrunku 
Powikłania drenażu jamy otrzewnej; 
- przedziurawienie jelita 
- zapalenie otrzewnej 
- przebicie pęcherza moczowego 
Wstrząs występuje przy zbyt szybkim wypuszczeniu płynu może byś utrata elektrolitów 
Drenaż ułożeniowy pozycje: 
Aby oskrzele drenujące płuca było ustawione prostopadle do podłoża w wyniku takiego ułożenia wydzielina siłą ciężkości spływa z oskrzeli drobnych i może być wydzielona jako kaszel 
Pozycje ułozeniowe 
Ułożenie na brzuchu z głową skierowaną w dół nachylenie tułowia w stosunku do podłoża 45 stopni 
Na lewym boku z głową skierowaną w dół nachylenie tułowia do podłoża 30 stopni drenuje się płat środkowy lewy 
Na prawym boku z lekką rotacją do tyłu głowa w dół drenuje się języczek płuca lewego 
Ułożenie na plecach z głową w dół nachylenie 30 stopni 
  
  
DRENAŻ 
odprowadzanie płynu lub gazu z jamy ciała lub rany, przy użyciu pozostawionego tam drenu. Drenaż klatki piersiowej -torakostomia; usuwanie płynu lub powietrza z przestrzeni opłucnowej poprzez dren, wprowadzony przez odpowiednią przestrzeń międzyżebrową. Zakłada się po nacięciu uprzednio znieczulonej skóry oraz rozwarstwieniu tkanki podskórnej i mięśni międzyżebrowych w zdefiniowanych, tzw. bezpiecznych miejscach. Dren, po umocowaniu do skóry szwem, podłącza się do jałowego układu ssącego (najczęściej wykorzystuje się próżnię). Weryfikacja ułożenia drenu w jamie opłucnowej i ocena skuteczności drenażu wymaga zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej. D. wyjmuje się po spełnieniu zadania (brak płynu z przestrzeni opłucnowej w naczyniu zbiorczym, lub po kilkugodzinnym zamknięciu drenu i braku cech narastania powietrza w przypadku odmy). Wskazaniami do D.K.P. są: odma samoistna lub pourazowa, masywny i nawracający wysięk w jamie opłucnej, ropniak lub krwiak jamy opłucnowej oraz wysięk nowotworowy przed podaniem doopłucnowych leków przeciwno-wotworowych lub obliterujących. Drenaż uto-żeniowy - jest metodą leczenia chorób płuc 
i dróg oddechowych z zaleganiem dużej ilości wydzieliny (głównie w rozstrzeniach oskrzeli). Polega na układaniu chorego (co najmniej 
2 razy dziennie przez co najmniej pół godziny) w różnych pozycjach (zawsze z głową w dół) umożliwiających spływ wydzieliny udrożnionymi kanałami zgodnie z działaniem siły ciężkości. Pozycje są zależne od anatomicznego umiejscowienia procesu chorobowego. Jest przeciwwskazany u chorych z zaawansowaną niewydolnością oddechową, gdyż nie tolerują oni płaskiego ułożenia głowy. Dreny, to różnej konstrukcji przewody z tworzyw sztucznych służące odprowadzaniu wydzielin fizjologicznych, gdy zaburzone są mechanizmy ich prawidłowego odprowadzania (np. drenaż dróg żółciowych po operacji - dren Kehra), jak i nieprawidłowych, np. ropy, wysięku w ranie operacyjnej (drenaż ssący wg Redonn'e). Drenaż zamknięty prowadzi z jamy ciała do szczelnie zamkniętego zbiornika z wykorzystaniem różnych mechanizmów. Drenaż grawitacyjny wykorzystuje siłę grawitacji - płyn spływa do naczynia umieszczonego poniżej poziomu ciała pacjenta, jego odmianą jest drenaż podwodny, zapobiega przedostawaniu się powietrza lub płynu na powrót do jam ciała (koniec Dren umieszczony jest pod wodą w szczelnie zamkniętym zbiorniku ustawionym na podłodze obok łóżka chorego). Drenaż ssący polega na zastosowaniu niewielkiego podciśnienia (ssania), co pozwala na odprowadzenie dużych ilości płynu (ułatwia to zamykanie tzw. martwej przestrzeni przez większe zbliżenie powierzchni tkankowych). Dreny otwarte nie łączą się ze zbiornikami. Mogą być stosowane przez krótki czas, istnieje bowiem duże ryzyko zakażenia rany przez drobnoustroje przemieszczające się po D. Dreny ssąco-płuczące o podwójnym świetle pompują płyn płuczący do jednego kanału, a do drugiego podłączone jest urządzenie ssące (np. do płukania głębokich ropni brzusznych). 
  
 
22:41:12
Temat 12 
Przygotowanie do nakłucia lędźwiowego i nakłucia mostka. Udział pielęgniarki w badaniu. Przygotowanie do nakłucia jamy brzusznej i jamy opłucnowej. 
  
Nakłucie lędźwiowe 
Punkcja lędźwiowa służy do pobrania małej ilości płynu mózgowo-rdzeniowego z okolicy kręgosłupa lędźwiowego. Igła jest wkłuwana pomiędzy dwa kręgi lędźwiowe do przestrzeni zawierającej płyn mózgowo-rdzeniowy. 
Opis badania 
  
Pacjent jest układany na boku z kolanami podkurczonymi do klatki piersiowej. Lekarz odkaża miejsce wkłucia, następnie wstrzykuje lek miejscowo znieczulający. Igła do pobrania płynu jest wkłuwana do przestrzeni z płynem mózgowo-rdzeniowym. Następnie płyn mózgowo-rdzeniowy jest pobierany do próbówek do dalszych badań laboratoryjnych. 
  
Po badaniu 
  
należy leżeć płasko przez 12-24 godziny. Przez kolejną dobę należy unikać forsownych ćwiczeń. Jeżeli pojawi się ból głowy powinno się położyć na kolejne 12 do 24 godzin lub dopóki ból nie ustanie. Należy pamiętać o wypijaniu dużej ilości płynów. Jeżeli ból głowy utrzymuje się, należy powiadomić lekarza domowego, lub lekarza w szpitalu, który wykonywał nakłucie lędźwiowe. 
  
Przygotowanie do badania 
  
Przed badaniem pacjent może spożywać normalnie posiłki, powinien też przyjmować zapisane leki normalnie o ile lekarz nie zaleci inaczej. 
  
Wyniki 
Dzięki badaniu możemy: 
-sprawdzić wartość ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego 
-uzyskać próbkę do dalszych badań (stwierdzających np. zakażenie lub krwawienie) 
-zmniejszyć ciśnienie płynu uciskającego mózg przez upuszczenie płynu 
-wprowadzić lekarstwa docierające bezpośrednio do układu nerwowego 
  
Temat 13 
Toaleta drzewa oskrzelowego u chorego zaintubowanego 
  
  
  
  
  
Temat 14 
Toaleta drzewa oskrzelowego u chorego z założoną rurką tracheotomijną. Pielęgnacja tracheostomii 
  
DEFINICJA tracheostomii 
Tracheostomia to przetoka czyli niewielki otwór na szyi penetrujący do tchawicy wytworzona chirurgicznie poprzez nacięcie czyli zabieg określany mianem tracheotomii. Przez tracheostomię wprowadza się do tchawicy plastikową lub metalową rurkę, przez którą odbywa się oddychanie z ominięciem jamy ustnej i nosowej. Tym samym tracheostomia staje się sztuczną drogą oddechową.  
  
WSKAZANIA 
Wskazaniami do wytworzenia tracheostomii są: 
1) niedrożność dróg oddechowych 
(wady wrodzone, guzy, pourazowe lub pointubacyjne zwężenia tchawicy)
2) utrata lub osłabienie odruchów obronnych z dróg oddechowych 
(zaburzenia świadomości, stan wegetatywny, uszkodzenia OUN, choroby mięśniowe) 
3) istotne zaburzenia efektywnego oczyszczania dróg oddechowych z wydzieliny 
(j.w.) 
4) przewlekła wentylacja mechaniczna metodą inwazyjną 
  
POWIKŁANIA 
Powikłania związane z tracheostomią można podzielić na wczesne, w tym takie jak: odma, krwawienie, nieprawidłowe umiejscowienie rurki tracheostomijnej, oraz późne w tym takie jak: 
  zatkanie rurki wydzieliną 
  krwawienie i infekcje 
  zwężenie tchawicy 
  ziarnina wewnątrz tchawicy lub wokół otworu stomii 
  przetoki tchawiczo - przełykowa i tchawiczo - tętnicza 
  
PIELĘGNACJA TRACHEOSTOMII 
1. Pielęgnacja skóry wokół stomii 
2. Toaleta drzewa oskrzelowego 
3. Nawilżanie powietrza/gazów oddechowych 
4. Okresowa wymiana rurki tracheotomijnej 
  
  
Temat 15 
Aspiracja wydzieliny z rurki tracheotomijnej i intubacyjnej metodą zamkniętą 
  
Aspiracja wydzieliny 
  
Odsysanie w systemie zamkniętym 
Cewnik do odsysania w systemie zamkniętym służy do bezpiecznego usunięcia wydzieliny z tchawicy i drzewa oskrzelowego przez system zamknięty podłączony do tracheostomii lub rurki intubacyjnej łączącej pacjenta z respiratorem. 
Wskazania: 
Pacjent nie stabilny hemodynamicznie z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzczaszkowym 
- pacjent który wymaga częstego odsysania 
- pacjent z infekcją dróg oddechowych np. MRSA (medyczno odporny sczep gronkowca złocistego) 
Sprzęt: 
- jednorazowe nie sterylne rękawice 
- zestaw do odsysania w systemie zamkniętym 
- ssak 
- pojemnik ze sterylnym roztworem soli fizjologicznej 
- przed odsysaniem i po należy pacjenta 100% tlenem w celu uniknięcia spadku desaturacji oraz spadku zaburzeń naczyniowo- sercowych 
- używanie rękawic nie jałowych 
- cewnik powinien być oznaczony ( data godzina) 
- cewnik powinien być zmieniany z zaleceniami producenta ) 24h lub 7 dni) albo wczesnie gdy cewnik jest uszkodzony lub niedrożny a płukanie sterylnym roztworem soli jest nieskuteczne 
Wykonanie: 
- natleń pacjenta 100% tlenem 
- odsysać jedną ręką przytrzymuj połączenie układu respiratora z rurka pacjenta i drugą manewruj cewnikiem pamiętając o zachowaniu odpowiedniej głębokości używając jednorazowo 3 do 5 ml sterylnego NaCl do płukania dróg oddechowych, cofaj cewnik do określonego przed producenta poziomu , po odsysaniu przepłucz cewnik, po odsysaniu 20-30 sekund dotleniamy pacjenta 100 % tlenem 
  
Temat 16 
Pielęgnowanie chorych z nietrzymaniem moczu- cewniki zewnętrzne. Pielęgnowanie pacjenta ze stomią i urostomią 
  
Cewniki zewnętrzne u mężczyzn 
  
Stomie 
Urostomia: po operacjach jelita grubego i cienkiego 
- ocena i pielęgnacja woreczka 
- usuwania z woreczka kału 
- używanie pasty uszczelniającej 
- mycie szarym mydłem o niskim ph 
  
Gaziki pod rurkę przygotować sterylnymi szczypczykami go tam wsadzić 
  
Stomia- jama brzuszna 
Urostomia- mocz itp. 
Ileostomia- wyłącznie jelito cienkie(z plastikiem i płytką która pozostaje 3-5 dni 
  
Delikatne środki antyseptyczne do przemywania: preparaty z lanoliną, sudokrem, z Wit A+E, osuszyć, odtłuścić-> przetarcie spirytusem 
  
Temat 17 
Jałowe zmywanie krocza. Przygotowanie kobiety do badania ginekologicznego 
  
Jałowe mycie krocza jest zabiegiem wykonywanym u pacjentek po porodzie i zabiegach ginekologicznych. Zabieg wykonuje się także przed badaniem per vaginam w okresie ciąży i porodu.

Zestaw do jałowego mycia krocza:
- dzbanek z płynem dezynfekcyjnym o temp. nieprzekraczającej 40 C
- pakiet z jałową pęsetą anatomiczną
-jałowe rękawiczki
-pakiet z jałowymi gazikami lub wacikami
-podkłady:Płócienny i gumowy lub lignina
-miska nerkowata
-jałowe wkładki
-basen


Technika wykonywania zabiegu:
-sprawdź zlecenie
-umyj ręce
-przygotuj pacjentkę
-przygotuj sprzęt
-zapewnij intymność pacjentce, ułóż ją w pozycji leżącej na plecach ze zgiętymi kolanami i odwiedzionymi udami, podłóż podkłady i basen
-nałóż prawą rękawiczkę
-odsłoń okolice pochwy
-chwyć dzbanek lewą ręką i spłucz okolicę sromu n200-300 ml roztworu do mycia krocza
myj krocze po zabiegach ginekologicznych w kolejności: wzgórek łonowy, wewnętrzna powierzchnia uda dalszego, pachwina dalsza, wewnętrzna strona uda bliższego, pachwina bliższa, warga sromowa większa dalsza, warga sromowa większa bliższa, warga sromowa mniejsza dalsza, warga sromowa większa blizsza, pośladek dalszy, pośladek bliższy, ujście szpary sromowej do odbytu, odbyt ruchem okrężnym
-polewaj każdorazowo wacik płynem z dzbanka nad kroczem- tak, aby nie dotknąc pęsety
-zużyte gaziki wyrzucaj do miski nerkowatej, nie do basenu
- myj w kierunku z góry na dół
-w razie potrzeby użyj większej liczby gazików
-osusz krocze
-załóż lewą rękawiczkę
-osusz okolicę krocza jałowymi wkładkami w tej samej kolejności
-rozmontuj zestaw
-umyj ręce 
  
Temat 18 
Wykonanie EKG. Defibrylacja i kardiowersja 
EKG 
Potencjał elektryczny wytwarzany jest przez automatyczne i rytmiczne skurcze mięśnia sercowego 
DEPOLARYZACJA- rozładowanie elektryczne 
Repolaryzacja- ponowne naładowanie 
Rodzaje EKG 
- EKG spoczynkowe 
-EKG wysiłkowe 
-badanie Holtera- 24 godzinne monitorowanie czynności serca pacjenta 
  
Wskazania do EKG spoczynkowego 
-różnicowanie zaburzeń rytmu serca 
-podejrzenie zaniku mięśnia sercowego 
-podejrzenie przerostu komór i przedsionków 
-podejrzenie zapalenia mięśnia sercowego i osierdzia 
-ocena wtórnego uszkodzenia serca w przebiegu chorób ogólnych 
-kontrola i obserwacja przebiegu chorób serca 
  
Wskazania do EKG wysiłkowego 
-podejrzenie choroby wieńcowej 
-patologiczne zmiany w spoczynkowym EKG bez dusznicy bolesnej 
-ocena wpływu obciążenia wysiłkiem u chorych z chorobą niedokrwienną 
  
Załamek P- depolaryzacja przedsionków 
Odstęp PR ???odstęp między początkiem depolaryzacji przedsionków a początkiem depolaryzacji komór 
Zespół QRS- depolaryzacja komór 
Odcinek ST- przerwa w aktywności efektywnej komór przed fazą repolaryzacji 
Załamek T- repolaryzacja komór 
Odstęp QT- łączny czas depolaryzacji komór i ich repolaryzacji 
Załamek U- może być repolaryzacja przegrody międzykomorowej lub powolne rozładowanie komór 
Rytm zatokowy- prawidłowy rytm serca, podczas którego węzeł zatokowo- przedsionkowy działa jak naturalny rozrusznik z częstością 60-100 uderzeń/min 
Bradykardia zatokowa- (rytm zatokowy o częstości akcji serca) akcja serca poniżej 60ud/min 
Tachykardia zatokowa- przyspieszenie akcji serca przekracza 100ud/min 
Niemiarowość zatokowa- przy wydechu akcja serca zwalnia przy wdechu przyspiesza 
Kardiowersja efektywna- (pacjent znieczulony ogólnie, potrzebna kontrola EKG) 
Defibrylacja elektryczna- stosowana w celu zwalczania migotania i trzepotania komór źródłem impulsu jest defibrylator 
-podczas defibrylacji nie wolno dotykać pacjenta ani łóżka na którym leży (możliwość porażenia prądem) podczas wykonywania badania nie ma potrzeby kontrolowania EKG 
 
22:41:32
Nakłucie jamy opłucnej (thoracocentesis) 
Zabieg wykonuje się najczęściej po stwierdzeniu płynu lub powietrza w opłucnej. 
  
Najczęstszym miejscem do aspiracji płynu jest VII przestrzeń międzyżebrowa w linii pachowej tylnej lub środkowej po górnej krawędzi żebra. 
W przypadku płynu otorbionego nakłucia dokonuje się pod bezpośrednią kontrolą USG w linii pachowej przedniej w środku III międzyżebrza. 
W celu usunięcia powietrza z opłucnej wykonuje się wkłucie w II międzyżebrzu w linii środkowo-obojczykowej. 
  
Treść ewakuowaną przez nakłucie jamy opłucnej należy różnicować pomiędzy wysiękiem (bogatobiałkowym) a przesiękiem (ubogobiałkowym). 
Przesiek - opróżnienie jamy opłucnej 
Wysięk - wykonanie biopsji jamy opłucnej
22:42:11
  
Pacjenta do nakłucia układa się: 
a) w pozycji siedzącej, z lekkim pochyleniem do przodu, z przedramionami i głową opartymi na poduszce położonej na oparciu krzesła (uniesienie ramion prowadzi do rozszerzenia przestrzeni międzyżebrowych); 
 b) rzadko w pozycji leżącej na boku z ręką odwiedzioną ku górze. 
  
Istota nakłucia j. opłucnej:Wprowadzenie igły przez ścianę klatki piersiowej do jamy opłucnej w celu diagnostycznym lub leczniczym. 
Cel diagnostyczny:Pobranie płynu z jamy opłucnej do badania, np. fizykochemicznego, bakteriologicznego, obecność prątków gruźlicy 
Cel leczniczy:usunięcie zalegającego płynu z j. opłucnej (punkcja odbarczająca), podanie leku (antybiotyku), prowadzenie drenażu ssącego, wypuszczenie powietrza przy odmie samorodnej 
Wskazania do nakłucia j. opłucnej: 
obecność płynu przesiękowego w j.opłucnej (niewydolność krążenia gdy płyn nie ustępuje po leczeniu diuretycznym, marskość wątroby, hipoalbuminemia) 
obecność płynu wysiękowego w j.opłucnej (zapalenie opłucnej, rak płuca, nowotwory złośliwe opłucnej, odma samoistna, ropniak opłucnej) 
Przeciwwskazania: 
zaburzenia krzepnięcia 
brak współpracy ze strony pacjenta 
zakażenie ściany kl. piersiowej 
bardzo mała objętość płynu 
ropień płuca
22:42:29
Powikłania nakłucia j. opłucnej: 
nakłucie płuca lub sąsiedniego narządu 
krwawienie z powodu uszkodzenia naczyń międzyżebrowych 
obrzęk płuc przy zbyt szybkim upuszczaniu płynu lub usunięciu >1500 ml płynu 
odma opłucnej 
odma podskórna 
zapaść (rzadko) 
utrata elektrolitów, białek 
wprowadzenie zakażenia 
Zadania i kompetencje pielęgniarki: 
przygotowuje niezbędny sprzęt do badania 
asystuje lekarzowi podczas badania 
przygotowuje pacjenta do badania 
obserwuje pacjenta w czasie i po badaniu 
postępuje odpowiednio ze sprzętem po badaniu 
zabezpiecza materiału pobranego do badania 
  
Przygotowanie pacjenta: 
Poinformowanie o istocie, celu i przebiegu zabiegu 
Poinformowanie o konieczności opróżnienia pęcherza moczowego 
Zapewnienie dostępu do żyły (w razie wystąpieniu powikłań zagrażających życiu) 
Podanie środka przeciwkaszlowego (na zlecenie lek.) 
Pomoc w przyjęciu prawidłowej pozycji 
    - leżącej na boku z przygięciem kolan do klatki piersiowej i odgięciem kończyny górnej za głowę 
    - siedzącej z pochyleniem do przodu i podparciem kończyn górnych 
  
Poinformowanie pacjenta, że po badaniu powinien zostać w łóżku w pozycji wysokiej lub półwysokiej. 
Przygotowanie sprzętu, materiału, otoczenia: 
przygotowanie zestawu do punkcji (gaziki, kompresy, jałowa serweta pęsety anatomiczne, nożyczki, zaciski, skalpel, igła twarda lub typu wenflon) 
strzykawka 20 ml do wykonania znieczulenia, strzykawka 5-10 ml do pobrania płynu do badań 
igły do iniekcji (0,8 mm) 
roztwór lidokainy (do znieczulenia) 
dren z kranikiem dwutorowym 
środek dezynfekcyjny 
lignina 
jałowe rękawiczki oraz rękawiczki jednorazowego użytku 
przylepiec 
nożyczki 
słój z podziałką 
próbowki na płyn opłucnowy do badania 
przygotowanie gabinetu zabiegowego (aparat EKG, dostęp do tlenu, przygotowanie zestawu reanimacyjnego, zestaw do ssania, parawan) 
zapewnienie spokoju, stworzenie warunków intymności, zamknięcie okien)
22:42:48
PIELĘGNIARKA /LEKARZ 
posadzenie pacjenta na krześle, zdjęcie koszuli, zabezpieczenie pacjenta podkładem ochronnym / wyznaczenie miejsca wkłucia 
podanie w sposób jałowy rękawiczek jałowych/ założenie rękawiczek jałowych w sposób jałowy 
przygotowanie gazików, pęsety, preparatów antyseptycznych/dezynfekcja skóry pleców pacjenta w miejscu planowanego nakłucia 
przygotowanie strzykawki, igły, środka do znieczulenia/wykonanie znieczulenia miejsca wkłucia 
poinformowanie o powstrzymaniu się od kaszlu, wstrzymaniu oddechu na czas wprowadzania igły punkcyjnej, o bólu podczas wkłuwania i jego ustąpieniu po nakłuciu 
przygotowanie igły punkcyjnejw/prowadzenie igły punkcyjnej 
podanie w sposób jałowy strzykawki 5-10 ml do pobrania płynu do badania/ 
pobranie płynu do badania 
przygotowanie jałowego drenu lub drenu z kranikiem/połączenie igły punkcyjnej z jałowym drenem lub z jałowym drenem z kranikiem 
obserwowanie zachowania i stanu pacjenta (duszność, ból w kl.piersiowej, kaszel, kołatanie serca ??? zwolnić prędkość aspiracji płynu lub przerwać zabieg/nieporuszanie igłą (podrażnienie opłucnej, ból i kaszel) 
przygotowanie pęsety, gazików jałowych/usunięcie igły punkcyjnej przy wstrzymanym oddechu pacjenta 
Umocowanie opatrunku przylepcem/Założenie jałowego opatrunku uciskowego 
Przewiezienie pacjenta na salę w pozycji siedzącej, ułożenie na plecach w pozycji półwysokiej (na 2 h) Kontrola tętna, RR, oddechu, saturacji opatrunku, przygotowanie pacjenta do kontroli radiologicznej (wykluczenie odmy opłucnowej) 
  
Czynności końcowe  po nakłuciu j. opłucnej: 
przygotowanie podpisanego płynu wraz ze skierowaniem do labolatorium 
uporządkowanie sprzętu 
przeznaczenie sprzętu jednorazowego użytku do utylizacji 
przygotowanie sprzętu wielokrotnego użytku do dezynfekcji i wyłałowienia 
higieniczne mycie rąk 
dokumentacja zabiegu (ilość i właściwości płynu). 
Nakłucie jamy otrzewnej 
Istota nakłucia jamy otrzewnej: 
     Zabieg polegający na wprowadzeniu igły przez ścianę jamy brzusznej (u kobiet przez zagłębienie odbytniczo-maciczne tzw. zatokę Douglasa) do jamy otrzewnej w celu diagnostycznym lub leczniczym. 
      Płyn można uzyskać także podczas badania laparoskopowego i operacji endoskopowej. 
Cel diagnostyczny: 
- pobranie płynu z j. otrzewnej do badań (bakteriologicznych, fizykochemicznych) 
- stwierdzenie lub wykluczenie obecności krwi w j. otrzewnej. 
Cel leczniczy:- opróżnienie j. otrzewnej z płynu przesiękowego (niewydolność krążenia, zespół nerczycowy, marskość wątroby)- opróżnienie j. opłucnej z płynu wysiękowego (nowotwory, rozlane zapalenie otrzewnej)- podanie leku- wprowadzenie cewnika do przeprowadzenia dializy otrzewnowej-założenie lub dopełnienie odmy podczas laparoskopii. 
Miejsce nakłucia: 
Nakłucie ściany j. brzusznej wykonuje się w linii środkowej ciała, 2-3 palce poniżej pępka lub w 1/3 dolnej linii łączącej kolec biodrowy przedni górny z pępkiem po stronie lewej lub rzadziej po prawej. 
     U chorych z wodobrzuszem badanie przeprowadza się w pozycji siedzącej, zaś nakłucie diagnostyczne w pozycji leżącej na plecach, z lekko bocznym skręceniem tułowia. 
Wskazania do nakłucia j. otrzewnej: 
urazy jamy brzusznej 
podejrzenie zapalenia trzustki i poszukiwanie płynu amylazowego 
duże wodobrzusze upośledzające czynność narządu krążenia i opornne na leczenie środkami moczopędnymi 
niewydolność nerek
22:43:11
Przeciwwskazania: 
brak pewności rozpoznania wodobrzusza 
podejrzenie torbieli jajnika, wodonercza, wypełnionego pęcherza moczowego 
Powikłania: 
zapaść krążenia ( zbyt szybki upust płynu, brak założenia opaski na brzuch po wypuszczeniu >2000 ml płynu) 
krwiak (nakłucie odgałęzień powierzchownych tętnic nabrzusznych) 
krwawienie (nakłucie tętnicy dolnej brzusznej) 
uszkodzenie jelita 
nakłucie pęcherza moczowego 
wprowadzenie zakażenia i zapalenie otrzewnej 
utrata elektrolitów, białek ustrojowych 
zatkanie igły przez sieć większą. 
Przygotowanie pacjenta do nakłucia jamy otrzewnej: 
Poinformowanie o celu, przebiegu punkcji i sposobu zachowania się podczas zabiegu 
Ogolenie pola zabiegu 
Poinformowanie o konieczności opróżnienia pęcherza moczowego 
Pomiar masy ciała i obwodu brzucha 

Zapewnienie dostępu do żyły 
 Uprzedzenie, aby pacjent po badaniu samowolnie 
nie zdejmował założonego na brzuch bandaża. 
Punkcja j. otrzewnej ??? miejsce nakłucia 
  
  
Przygotowanie sprzętu, materiałów, otoczenia:
zestaw do punkcji: (jałowy materiał i narzędzia) gaziki, pęsety, rękawiczki, kompresy, trójgraniec z drenem, skalpel, imadło, nici chirurgiczne, nożyczki chirurgiczne, maski) 
opaska elastyczna 
słój miarowy 
roztwór lidokainy 
strzykawka 5 ml i igły (do znieczulenia) 
preparaty antyseptyczne do skóry 
podkład ochronny 
przylepiec, nożyczki 
miski nerkowate 
rękawiczki jednorazowego użytku 
próbówki do badań 
przygotowanie zestawu reanimacyjnego, aparatu EKG 
zapewnienie spokoju, intymności, zamknięcie okien 
  
pielegniarka/lekarz 
ułożenie w pozycji siedzącej, odsłonięcie brzucha, zabezpieczenie pacjenta podkładem ochronnym/wyznaczenie miejsca wkłucia, założenie jałowych rękawiczek 
przygotowanie jałowej pęsety, gazików, preparatów antyseptycznych/odkażenie skóry w miejscu zabiegu 
przygotowanie w sposób jałowy strzykawki, igły, środka znieczulającego/wykonanie znieczulenia nasiękowego 
przygotowanie skalpela lub igły typu wenflon/nacięcie skóry na odc. 0,5cm przed wprowadzeniem trójgrańca 
nacięcie skóry na odc. 0,5cm przed wprowadzeniem trójgrańca/wprowadzenie trójgrańca z drenem 
pobranie płynu do próbówek,obserwacja pacjenta i płynu/powolne upuszczanie płynu do słoja (1-2l) w czasie 1-2h 
przygotowanie nici chir.,imadła, pęsety, nożyczek chir. 
usunięcie trójgrańca 
zaopatrzenie chir. rany 
przygotowanie pęsety, gazików 
umocowanie opatrunku przylepcem/założenie jałowego opatrunku uciskowego 
założenie opaski elastycznej na brzuch, pomiar masy ciała i obwodu brzucha, pomiar RR, wysłanie oznaczonego płynu do badania, 
przewiezienie pacjenta w pozycji leżącej na salę i pozostawienie w łóżku na kilka godz., 
kontrola miejsca wkłucia,poinformowanie pacjenta o niezdejmowaniu opaski bez porozumienia z lek. lub piel., 
uporządkowanie sprzętu, 
mycie higieniczne rąk, udokumentowanie 
 
22:43:21
Nakucie lędzwiowe 
  
     Istota: 
     Badanie polega na wprowadzeniu igły punkcyjnej do przestrzeni podpajęczynówkowej na wysokościprzestrzeni między L3-L4, L4-L5 lub L5-S1 w celu diagnostycznym lub leczniczym. 
     Pacjenta układa się płasko na boku z maksymalnym tylnym wygięciem kręgosłupa. 
     Nakłucie podpotyliczne wykonuje się w przestrzeni między k. podpotyliczną i wyrostkiem kolczystym kręgu obrotowego (niebezpieczne, rzadko wykonywane).
22:44:06
  
     pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego do badania, pomiar ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego, badanie fizykochemiczne, badanie odczynów kiłowych, badanie mikrobiologiczne, podanie środka kontrastowego, próba drożności kanału rdzeniowego (zespoły rdzeniowe). 
Cel leczniczy: 
      upuszczenie płynu, aby zmniejszyć ciśnienie śródczaszkowe, podanie leków (antybiotyków, cytostatyków), znieczulenie podpajęczynówkowe do zabiegu operacyjnego. 
WSKAZANIA 
zespół oponowy (podrażnienie lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, krwawienie podpajęczynówkowe) 
szybko postępujący niedowład kończyn pochodzenia rdzeniowego (guzy pierwotne i przerzutowe, procesy zapalne i naczyniopochodne) 
narastające objawy uszkodzenia korzeni i nerwów obwodowych (np. zespół Guillaina-Barrego) 
obecność innych objawów neurologicznych. 
PRZECIWSKAZANIA 
obecność tarczy zastoinowej na dnie oczu, obrzęk mózgu, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego 
skaza krwotoczna, przyjmowanie środków p/zakrzepowych 
zmiany zapalne na skórze w  miejscu wkłucia 
guzy tylnej jamy czaszki 
wrodzone nieprawidłowości kostne pogranicza czaszkowo-mózgowego (wgniecenie podstawy czaszki). 
POWIKŁANIA 
uszkodzenie RK, ogona końskiego, naczyń 
wklinowanie pnia mózgu (zatrzymanie oddechu, zatrzymanie akcji serca) 
zespół popunkcyjny (bóle i zawroty głowy, nudności i wymioty, objawy oponowe) 
paraplegia (porażenie kończyn dolnych) 
zakażenie miejscowe, zapalenie opon mózgowych, podpajęczynówki,  kości 
krwawienie z miejsca punkcji. 
jałowe pęsety, gaziki, kompresy, cienka igła punkcyjna,
rękawiczki jałowe 
manometr do pomiaru ciśnienia 
strzykawka i igły do znieczulenia 
roztwór lidokainy 
preparaty antyseptyczne do odkażania skóry 
przylepiec i nożyczki 
rękawiczki jednorazowego użytku 
podkład ochronny 
miski nerkowate 
jałowe próbówki do badania. 
pielegniarka/lekarz 
ułożenie pacjenta we właściwej pozycji na brzegu kozetki, jedna ręka na karku, druga w dole podkolanowym pacjenta,poinf. o lekkim bólu w czasie nakłucia opony, niekaszleniu i nieparciu na tłocznię brzuszną, założenie koszuli operacyjnej/wyznaczenie miejsca nakłucia 
przygotowanie pęsety, gazików, preparatów antyseptycznych/odkażenie skóry w miejscu zabiegu 
ewentualne przygotowanie strzykawki, igły, leku do znieczulenia/ewentualne wykonanie znieczulenia 
przygotowanie igły punkcyjnej/wprowadzenie igły punkcyjnej w wyznaczonym miejscu w kierunku dogłowowym 
podanie w sposób jałowy manometru/dołączenie do igły manometru i pomiar ciśnienia 
pobranie płynu do badań/odłączenie  manometru 
bserwacja stanu pacjenta 
przyg. pęsety, gazików/wykłucie igły i założenie opatrunku uciskowego 
umocowanie opatrunku przylepcem 
przewiezienie pacjenta leżącego na salę 
pozycja na brzuchu przez 2h, 24 h leżenie na plecach 
pomiar RR i tętna, obserwacja pacjenta 
przekazanie pobranego płynu do badania 
uporządkowanie sprzętu 
higieniczne mycie rąk 
udokumentowanie zabiegu (rodzaj i ilość pobranego płynu)

---