Opieka paliatywna- wykład, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka paliatywna


Opieka paliatywna, wykład 2 19.10.10

Temat : Idea medycyny paliatywnej.

Historia

- hospes - łąc. Gość

325 pne Sobór Nicejski - xenodochium - hospicjum

- hospicjum Fabioli w Rzymie

- VI w. liczne hospites w Italii i Francji (dmy dla podróżnych, miejsca pomocy tym na końcu podróży czyli chorym i umierającym)

- od X w. benedyktyni ( 200 centrów) itd.

- cicely Saunders - 1967 Christoher's Hospice

- Elizabeth Kubler - Ross

- Robert Twycross

- Zbigniew Żylicz

- Hanna Chrzanowska - 1964 domowa oopieka pielęgniarska nad chorymi umierającymi

- 1978 - wykłady C. Saunders w Polsce

- 1981 Towarzystwo przyjaciół chorych „Hospicjum” w Krakowie

- 1983 Hospicjum pallotinum w Gdańsku

85 jana kantego w poznaniu

1992 ogólnoposlkie forum ruchu hospicyjnego

1987 klinika Opieki paliatywnej AM w Poznaniu prof. Łuczak

2003 specjalizacja medycyna paliatywna dla lekarzy

2006 - specjalizacja opieka paliatywna dla pielęgniarek

Definicja WHO (2002)

- opieka paliatywna jest postępowaniem mającym na celu poprawę jakości życia chorych i ich rodzin stających wobec problemów związanych z chorobą ograniczającą życie poprzez zapobieganie i łagodzenia cierpienia dzięki wczesnemu wykrywaniu, ocenie i leczeniu bólu i innych objawów fizycznych oraz problemów psychosocjalnych i duchowych.

Choroba ograniczająca życie

- choroby nieuleczalne, gdy nie ma uzasadnionej nadziei na wyleczenie i z powodu których dojdzie do przedwczesnej śmierci

a) choroby nowotworowe

B) stwardnienie zanikowe boczne

c) niewydolność narządowe ( serca, płuc)

d) AIDS ( Afryka)

Kto może zostać skierowany do opieki paliatywnej

Chory na każdym etapie choroby nowotworowej, jeśli istnieje potrzeba leczenia bólu i innych objawów, pomocy psychologicznej, socjalnej, czy duchowej.

- chory w trakcie diagnozowania lub leczenia chory nowotworowej

- chory wyleczony z raka, cierpiący z powodu objawów będących powikłaniem leczenia przeciwnowotworowego ( np. bólu w wyniku uszkodzenia nerwu po zabiegu operacyjnym lub radioterapii)

- chory na chorobę nowotworową lub nienowotworową zaawansowaną, któ®a nie dale się wyleczyć

- Chory zbliżajmy się do umierania, umierający

- wsparcie dla rodziny w żałobie

Dlaczego kierować wcześnie, kiedy potrzeba

- zapobiegania cierpienia (ja najwcześniejsze lecenie bólu)

- lekarze medycyny paliatywnej - specjaliści od leczenia objawów

- diagnostyka i leczenie objawów wymaga czasu

- możliwość pomocy zespołu.

Przyczyny zbyt późnego lub braki kierowania do opieki paliatywnej

Bariera ze strony chorego

Bariera ze storny lkekatzy

  1. Bariery ze strony chorego/rodziny

  2. Mity na temat opieki paliatywnej:

- OP = rezygnacja z leczenia

- OP = umieralnia

- OP = rezygnacja z walki, co przyspieszy umieranie

- objawy to cena leczenia guza, trzeba je wytrzymać

- leki łagodzące objawy przestają działać, dlatego trzeba zacząć je dawać jak najpóźniej

- morfina i leki jej podobne przyspieszają umieranie

- umrę jako narkoman

- będą mnie zmuszać do odpowiadania na trudne pytania.

  1. Nariery ze strony onkologa

- nie wolno mi zniszczyć nadziei

- lepiej jest mówić o tematach bezpiecznych, bo wtedy chory Czuje się lepiej

- mam 10 minut czasu na jednego pacjenta chorego w poradni

- niewyleczeni, umieranie, śmierć - tom moja klęska jako lekarza

- uczono mnie, jak uzdrawia a nie jak być katem

- boję się myśleć o własnej śmierci

Formy organizacyjne

- zespół wspierający opiki paliatywnej

Poradnia medycyny paliatywnej

Poradnia obrzeęku limfatycznego

- centrum dzienne opieki paliatywnej

- oddział stacjonarny medycyny paliatywnej / hospicjum

- zepsół domowy opieki paliatywnej

- poradnia wsparcia dla rodzin w żałobie

Filozofia opieki paliatywnej

Opieka paliatywna opierając się na pracy zespołu wielodyscyplinarnego:

- ma na celu łagodzenie bólu i innych objawów

- afirmuje życie, ale godzi się ze śmiercią jako naturalnym procesem

- nie przyspiesza śmierci, ale też nie wydłuża uporczywie umierania

- łagodzi cierpienia psychiczne i duchowe

- oferuje pomoc w rozwiązywaniu problemów społecznych

- wspiera rodzinę w czasie choroby i w osieroceniu

Opieka nad umierającym.

Zbliżanie się do umierania

- prognozowanie

- spodziewany scenariusz umierania ( identyfikacja problemów)

- planowanie naprzód z chorym ( zmniejszanie ryzyka uporczywej terapii)

- komunikacja z chorym i z rodziną

*zadowalające leczenie objawowe

*wsparcie psychiczne duchowe, socjalne

Scenariusz umierania

Chory może umierać np. na obrazie:

- terminalnego zapalenia płuc

- wzrostu ciśnienia śródczaszkowego

- niewyolności nerek

- niewydolności wątroby

- niedrożności przewodu pokarmowego

- niewydolności oddechowej

- niewydolności serca (jako pompy)

- nagłej śmierci sercowej

- nagłego uduszenia się / masywnego krwotoku.

Przygotowanie na wypadek masywnego krwotoku i chorych terminalnych z ryzykiem takiego zgonu

- rozmowa z chorym i rodziną na temat postępowania na wypadek krwotoku

- ustalenie jasnego :”planu działania”

- przygotowania ciemnych ręczników i miednicy dostępnych przy łóżku pacjenta

- przygotowanie „zestawu ratunkowego” z lekiem sedacyjnym, np. midazolamu w strzykawce.

Rozpoznanie umierania:

- leżący w łóżku z powodu osłabienia

- podsypiający

- płyny może przyjmować tylko małymi łykami

- nie jest w stanie połykać tabletek

- dodatkowo - zespół interdyscyplinarny jest zgodny, że to umierania

- nie zawsze właściwe dla chorych nienowotworowych

- wykluczyć przyczyny odwracalne pogorszenia się stanu chorego.

„Embracing death”

- zmniejszenie zainteresowania życiem zewnętrznym ( oddanie kontroli nad codziennym życiem; przebaczenie i uświadomienie sobie miłości; dotykanie miłości)

- „świadomość zbliżania się śmierci” osoby, które wcześniej odeszły; przed podróżą; już czas; dom;

- wynegocjowanie czasu śmierci ( „pozwolić im odejść”)

Początkowa ocena i wdrożenie aktywnej opieki

- ocena / modyfikacja dotychczasowego leczenia;

- zaprzestanie stosowania leków/ procedur nieistotnych;

- odstąpienie od terapii uporczywych;

- włączenie leczenie objawowego zgodnie z rekomendacjami;

- ocena potrzeb psychicznych i duchowych pacjenta i opiekunów;

- komunikacja z rodziną.

Kontynuacja oceny i opieki:

- pomiar komfortu pacjenta ( bez bólu, niepobudzony, oddychanie nie jest utrudnione przez gromadzacą się wydzielinę, nie odczuwa nudności, nie wymiotuje, inne objawy (duszność) są dobrze kontrolowane

- procedury/leczenie ( jama ustana wilgotna, czysta; komfort mimo zaburzeń oddawania moczu)

- leki ( podawane właściwie i bezpiecznie)

- postępowanie p- zaparciom/biegunkom

- wsparcie psychiczne 9 chory w sposób właściwy zdaje sobie sprawę z sytuacji; rodzina jest przygotowana na bliską śmierć chorego -> aby osiągnąć spokój i akceptację

- ocena potrzeb duchowych

Opieka nad rodziną po śmierci chorego

Ból w okresie umierania

- jeśli uprzednio kontrola bólu była wystarczająca rzadko przed śmiercią ból staje się problemem!!!

- ból fizyczny ściśle wiąże się z bólem duchowym, psychologicznym, socjalnym.

- u części chorych pojawiają się nowe sytuacje związane z bólem

Przyczyny nowych bólów fizycznych w umieraniu:

-ból jedynie w czasie ruchu - 30% (sztywność stawów, kurcz mięśni)

- ból kostny ( z odstawienia doustnych leków niesteroidowych)

- bolesne odleżyny

- ból przy przełykaniu z grzybicy jamy ustnej

- ból z zatrzymania moczu lub zaparć

Co najbardziej boli w umieraniu - ból totalny

Odczuwany przez całą osobę pacjenta

- fizyczny ( „bólu nie można zmniejszyć; „śmierć nadchodzi”)

- psychologiczny ( zerwane relacje międzyludzkie, brak przebaczenia)

- socjalny („jestem już nikim)

- duchowy ( utrata sensu życia, lęk przed śmiercią, brak wiary w przebaczenie)

Ból totalny

- fizyczny - nie potrafią złagodzić mojego bólu; mocniej boli, czyli nadchodzi śmierć

- socjalny - jestem już nikim

- duchowy - moje życie nie ma sensu, bóg mi nie przebaczy

- psychiczny - zerwane relacje międzyludzkie, brak przebaczenia

Rzężenie umierającego

- wykluczyć obrzęk płuc

- pozycja na boku

- wytłumaczyć rodzinie !!!

- butylobromek hyoscyny

- delikatnie odsysaniem z jamy ustnej

- zmiana pozycji (podnieść zagłówek)

Specjalne rady dla rodziny

Załatwienie wa,znych spraw

Świadomość zbliżenia się śmierci

Reakcja na przeszkadzanie

Nieprzytomny nie = się głuchy

Pożegnanie

Być zwyczajnym, normalnym

„szukanie dłoni”

„pozwolić mu odejść”

Rodzina - powinna dawać sobie nawzajem wsparcie, a jeśli to nie wystarcza - poszukać na zewnątrz

O czym należy z rodziną porozmawiac w okresie umierania

- brak zainteresowania otoczeniem

- problem jedzenia

- spanie

- spadek czułości zmysłów ( rekajca na przeszkadzaniae”)

- niepokój ( „ szukanie dłoni”)

- dezorientacja

- nietrzymanie moczu

- zmiany fizyczne ( ciśnienie tęnicz,e tetno, tem, poty, kolor skóry, oddychanie, rzężenia, simne ręce is tpy)

W ostatnich godzinach życia (czasem dnia) życia…

Tętno coraz słabiej wyczuwalne

Stopniwo obiża się rr

Spłycająs ie odd tsrutututututut

Ja poznać, że chory umarł:

- nie ma oddechu i bicia serca

- utrata kontroli pęcherza moczowego i jelit,

- brak odpowiedzi na polecenia słowne lub delikatne ruszanie

- oczy lekko otwarte, ufiksowane na jeden punkt

- żuchwa opada, usta lekko otwarte

Ocena jakości umierania QODA ( Cohen 2001)

- ból w ostatnim tygodniu życia

- inne objawy w ostatnich tygodniu życia

- palnowanie naprzód - czy zgodny z życzeniem chorego wybór leczenia

- pokój/godność ( czy chory był świadomy, czy się pożegnał, dokończył niezakończone sprawy, zaspokoił swoje duchowe potrzeby, umarł tam, gdzue chciała, zostawił rodzinę pojednaną

- czas umierania - czy nie był uporczywie przeciągany

Komunikowanie wiadomości

Wywiad medyczny - postawy komunikacji

  1. przygotowanie do słuchania

przedstaw się

podaj rękę ( najpierw pacjentowi)

usiądź

usuń (wycisz wszystko, co możę przeszkadzać)

strefa „buforowa”

przybierz odpowiednią pozycję ciała

dotyk - tak czy nie?

Koszt czasowy - około 20 sekund

  1. pytanie otwarte i zamknięte

otwarte - pozwala na dowolną interpretację przez pacjenta

zamknięte ( skoncentrowane na danym problemie)

  1. efektywne słcuahnie

- pozwól pacjentowi mówić

- dodawaj mu odwagi w czasie mówienia

- trzy ostatnie słowa

- szanuj ciszę, pauzy

- uważaj na „ukryte” pytania

4. pokazywanie, że słusę

- refleksja ( słyszę i interpretuję : O ile Pana dobrze zrozumiałem, mówi Pan, że…”)

- parafraszowaniaw ( powtórenize tego, co mówił chory, ale sowimi słowami

- powtarzanie ( w sowim pierwszym zdaniu użyj jedno lub dwa słowa kluczowe z ostatnioego zdania pacjenta

5.odpowiadanie

Dalsze pyatnia otwarte i zamknięte

Wygłoszenie naszego zdania na dany temat:

- konkretna odpowiedź

- kontakt u pacta z agresją - nie jest wskazany

- odpowiedź oceniajaca ( niewskazana)

- empatia !!! identyfikacja emocji oraz pochodzenia emocji o nasza odpowiedź

( nie mówienie nic, dopóki pacjent więcej nie powie (cisza)

Przekazywanie złej wiadomości

  1. zawiera „trudno informację

  2. jest rozmowa pomiędzy pacjentem a profesjonalistą, która kryje w sobie korzyść terapeutyczną dla pacjenta

sześć kroków w przekazywanieu złej wiadomości

  1. przygotowanie, rozpoczęcie

  2. ile chory wie

  3. ile chce wiedzieć

  4. podzielenie się informacją ( bez żargonu, strzały ostrzegawcze, upewniać się, czy się rozumiecie)

  5. 5. Odpowiedź na emocje pacjenta

  6. Planowanie, strategia postępowania



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
neurologia- wykłady 1, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Neurologia i pielęgniarstwo neurolo
opieka paliatywna- pytania jagielskiego, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka paliatywn
Duszność, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka paliatywna
Pytania na egzamin licencjacki z opieki paliatywnej, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opiek
Odleżyny, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka paliatywna
Paliatyw pytania z zeszlego roku zdobyte pokatnie, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka
Zasady opieki paliatywnej, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka paliatywna
opieka paliatywna giełda, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka paliatywna giełdy cm umk
Idea medycyny paliatywnej, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka paliatywna
Komunikacja z pacjentem, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka paliatywna
Nudności i wymioty, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka paliatywna
guzy mózgu, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka paliatywna
Medycyna paliatywna, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka paliatywna
Paliatyw 2010 pytania testowe (1), Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka paliatywna giełd
Apoptoza, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Opieka paliatywna

więcej podobnych podstron