Untitled

W 12 - ŚRODKI DO PIELĘGNACJI ZĘBÓW I JAMY USTNEJ

Czyszczenie i pielęgnacja jamy ustnej i zębów jest zabiegiem higienicznym, leczniczym i profilaktycznym. Skuteczne czyszczenie zębów z osadów i resztek pokarmu odgrywa ważną rolę w zapobieganiu próchnicy zębów oraz zapaleń dziąseł i chorób przyzębia. Zasadniczym zadaniem past do zębów jest ułatwienie mechanicznego czyszczenia

zębów za pomocą szczotki. Ponad to po oczyszczeniu zębów pasta powinna zapewnić użytkownikowi poczucie odświeżenia ust i przyjemny oddech. Sama pasta musi mieć również przyjemny smak.

Wszystkie dostępne w handlu pasty do zębów zawierają składniki o następujących funkcjach użytkowych:

substancje czyszczące i polerujące, surfaktanty oczyszczające i pianotwórcze, substancje wiążące (żelujące),

substancje słodzące, substancje smakowe i zapachowe, substancje bakteriobójcze, substancje barwiące, wybielające i konserwujące.

Przykłady składu wybranych past do zębów:

Aqua; Sodium Bicarbonate; Glycerin; Hydrated Silica; Sorbitol; Tetrasodium Pyrophosphate; PEG-8; Sodium Carbonate

Sodium Lauryl Sulfate; Aroma; Cellulose Gum; Limonene; Sodium Fluoride; Sodium Sccharin; CI 77891.

Hydrated Silica - Kwas krzemowy (H2SiO3 + H2SiO4)

Silica Dimethyl Silylate - produkt reakcji (CH3)2SiCl2 z krzemionką

Cocamidopropyl Betaine - Betaina amidopropylodimetyloaminy kwok

Hydrogenated Castor Oil - Uwodorniony olej rycynowy

PEG-3Tallow Aminopropylamine - N-Alkilotrimetylenodiaminy łojowe

Olaflur - Etanol, 2,2'-[[3-[(2- hydroksyetylo)oktadecyloamino]

CI 74160 - PIGMENT BLUE 15, 29H,31H-flatocyjaninato(2-)-N29,N30,N31,N32 (miedź)

Składniki past do zębów - substancje czyszczące i polerujące

Kwaśny fosforan wapnia (CaHPO4× 2H2O) - jeden z najczęściej stosowanych środek czyszczący o zadowalającej bieli, wykazujący dobrą trwałość smakową. Wadą jego jest mała kompatybilność z monofluorofosforanem

sodowym, stanowiącym źródło fluoru, ze względu na wolne jony Ca2+.

Węglan wapnia (CaCO3) - jest niekompatybilny z NaF, ale trwały w obecności monofluorofosforanu Na.

Kwaśny węglan sodu (NaHCO3) - charakteryzuje się „solnym” smakiem nie akceptowanym przez wielu użytkowników past do zębów.

Hydratyzowany tlenek glinu (Al2O3 × 3H2O lub Al(OH)3) - jest inertnym składnikiem czyszczącym i dobrze tolerującym obecność w paście monofluorofosforanu sodowego.

Metafosforan sodu (NaPO3)x - jest bardzo plastycznym, białym proszkiem z umiarkowaną zdolnością czyszczącą. Wykazuje natomiast dobrą zgodność z olejkami zapachowymi, monofluorofosforanem sodu i jonem fluorkowym zawartym w fluorku sodowym i fluorku cynawym.

Pirofosforan wapnia (Ca2P2O7) - jego zastosowanie w pastach do zębów

związane jest z zastosowaniem fluorku cynawego jako źródła fluoru. Pirofosforan bardzo dobrze toleruje obecność SnCl2.

Składniki past do zębów - surfaktanty

Laurylosiarczan sodu (C12-C14OSO3Na) - jeden z najważniejszych, nietoksycznych surfaktantów stosowanych w pastach do higieny zębów, o dobrych własnościach myjących, czyszczących i pianotwórczych, o dobrych cechach smakowych i dobrze tolerowany przez zęby, błony śluzowe dziąseł i dziąsła.

Dodecylobenzenosulfonian sodu (C12H25-C6H4-SO3Na) - wykazuje podobne

cechy użytkowe w pastach jak laurylosiarczan Na.

Laurylosarkozynian sodu [C12H25CO(CH3)NCH2COONa] - posiada dobre właściwości myjące, pianotwórcze i smakowe oraz jest dobrze tolerowany przez użytkowników past do zębów.

Składniki past do zębów - substancje nawilżające i utrzymujące wilgoć

Gliceryna [HOCH2CH(OH)CH2OH] - gliceryna jest podstawową substancją utrzymującą wilgoć i nawilżającą w pastach do zębów. Jest trwała, nietoksyczna i łatwo dostępna ze źródeł naturalnych jak i jako produkt syntetyczny. Nadaje dodatkowo pastom słodkawy smak.

Sorbitol (HOCH2[CHOH]4CH2OH) - syrop sorbitolowy (ok. 70%), produkowany w przemyśle chemicznym, uważany jest za lepszy czynnik wiążący wilgoć niż gliceryna. Jest stabilnym humektantem, nadającym słodkawy smak paście.

Glikol propylenowy (CH3CHOHCH2OH) i glikol polioksyetylenowy

HO(CH2CH2O)nH - nie są stosowane jako pojedyncze substancje wiążące wilgoć ze względu na ich cenę. Glikol propylenowy przy dużym stężeniu powoduje gorzkawy smak pasty.

Xylitol [HOCH2(CHOH)3CH2OH] - jest poliolem podobnym strukturalnie do sorbitolu lecz z łańcuchem o jeden atom węgla krótszym. Jego zdolność słodzenia jest porównywalna z cukrem. Ze względu na wysoką cenę jest

Składniki past do zębów - substancje żelujące

Sól sodowa karboksymetylocelulozy - karboksymetyloceluloza jest preferowanym składnikiem past do zębów. Jest substancją o wysokim stopniu czystości chemicznej. Jej zdolność żelowania może być dostosowywana do potrzeb odbiorców przez odpowiednią zmianę stopnia karboksymetylowania łańcucha celulozy.

Karagenian - Karageniany stanowią rodzinę liniowych, sulfonowanych polisacharydów wyekstrahowanych z wodorostów. Karageniany są mieszaniną dużych ale giętkich cząsteczek, które skręcając się tworzą struktury spiralne. To umożliwiają im tworzenie w temperaturze pokojowej wielu różnorodnych struktur żeli o właściwościach pseudoplastycznych (lepkość żeli maleje pod wpływem napięcia ścinającego i powraca do

stanu początkowego po usunięciu tego napięcia).

żywica ksantanowa - jest polisacharydem wytwarzanym w procesie fermentacji glukozy lub sacharozy przez bakterie Xanthomonas campestris. Łańcuch główny polisacharydu składa się z dwu ugrupowań β-D-glukozy połączonych w pozycjach 1 i 4. Łańcuch boczny zbudowany jest z dwóch ugrupowań mannozy i jednego ugrupowania kwasu

glukuronowego. Łącznie łańcuch polisacharydowy składa się z powtarzających się modułów złożonych z pięciu ugrupowań cukrowych.

Hydroksyetyloceluloza - pochodna celulozy stosowana okazjonalnie w pastach do zębów jako alternatywny składnik w stosunku do karboksymetylocelulozy w sytuacjach, kiedy od substancji żelującej wymaga się większej tolerancji w stosunku do elektrolitów.

Polimery syntetyczne - głównie usieciowane polimery kwasu akrylowego stosowane z uwagi na ich korzystne działanie zagęszczające i utrwalające zawiesinę połączone z inertnością polimerów i odpornością na ogrzewanie i starzenie.

Koloidalne kleje - zarówno naturalnie przetworzone bentonity jak i syntetycznie wytworzone kleje, które wykorzystuje

się jako czynniki wiążące o właściwościach tiksotropowych.

Składniki past do zębów - substancje zapachowe

Najbardziej preferowaną substancją w pastach do zębów jest olejek miętowy.

Kompozycja zapachowa o określonym zapachu (nucie zapachowej) jest mieszaniną odpowiednich olejków zapachowych. W przypadku olejku miętowego głównymi jego składnikami są: „peppermint” (olejek mięty

pieprzowej) i „spearmint” (olejek mięty ogrodowej). Jest on dodatkowo wzmacniany innymi substancjami zapachowymi takimi, jak: tymol, anetol, mentol (dla osiągnięcia przyjemnego efektu chłodzącego (cooling effect) oraz eugenol, cynamon, eukaliptol, anyż oraz azulen, wintergrin (dają efekt leczniczy).

Składniki past do zębów - substancje dodatkowe

Substancje dodatkowe dodawane do kompozycji pasty do zębów nadające kompozycji pasty charakter kosmetyczny i funkcjonalny. Substancjami tymi są:

Ditlenek tytanu (TiO2) - pogłębia biel kompozycji połysk.

Barwa - dodatek małej ilości barwnika nadając paście pastelowy odcień. W przypadku past żelowych przepuszczających światło, zabarwienie daje różny wygląd kompozycji.

Regulatory pH - roztwory buforowe do nastawienia pH wytworzonej pasty.

Substancje nadające efekt połyskiwania - dodatek cząstek miki do przezroczystych past do zębów w celu nadania paście efektu połyskiwania odbijanym światłem od zawieszonych cząstek co pozwala m.in. łatwo rozpoznać i odróżnić ten produkt od innych (szczególnie ważne dla małych dzieci).

Substancje aktywne - fluorki, składniki antybakteryjne i desensybilizujące.

Przykłady kompozycji antypróchniczych past do zębów

Ca3(PO4)2 48,0% / Krzemionka (czyszcząca) 13,0

Składnik Cz. 1, %-wag. Cz. 2, %-wag. 1 + 2, %-wag.

Przykłady kompozycji past do zębów przeciw kamieniowi nazębnemu