GRUPA 2

1.Wyjaśnij pojęcia:

a) obligacje - instrument rynku kapitałowego o charakterze wierzycielskim, jest papierem wartościowym, w którym emitent potwierdza zaciągnięcie określonej kwoty pożyczki i zobowiązuje się do jej zwrotu właścicielowi obligacji w ustalonym terminie 

Obligacja - papier dłużny, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Są to papiery masowego obrotu, występują więc w seriach. W przeciwieństwie do akcji, obligacje nie dają ich posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta typu współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo w walnych zgromadzeniach.

Obligacja, papier wartościowy, najczęściej na okaziciela, będący dowodem udzielenia pożyczki przez nabywcę obligacji jej emitentowi. Emitentami obligacji mogą być: skarb państwa (obligacje skarbowe), związki samorządowe (obligacje gminne, municypalne, komunalne) lub duże przedsiębiorstwa (obligacje przedsiębiorstw).

b) operacje otwartego rynku - cały zespół transakcji kupna i sprzedaży skarbowych papierów wartościowych pomiędzy bankiem centralnym a bankiem komercyjnymi; odbywają się przy użyciu bonów pieniężnych i krótkoterminowych bonów skarbowych   

Operacje otwartego rynku - jedno z narzędzi banku centralnego służących kontrolowaniu podaży pieniądza. Polega na sprzedaży lub zakupie papierów wartościowych, przeważnie państwowych, na otwartym rynku. Jest to najczęściej stosowane, elastyczne oraz skuteczne narzędzie polityki pieniężnej.

Umożliwia to bankowi centralnemu wpływać na:

• płynność i zdolności emisyjne banków komercyjnych;

• wysokość stóp procentowych;

• efektywność funkcjonowania rynku pieniężnego.

Operacje otwartego rynku są skutecznym instrumentem wykorzystywanym do regulowania podaży pieniądza. Charakteryzują się one elastycznością oraz łagodnym i płynnym oddziaływaniem na gospodarkę.

c) polityka finansowa - dokonywanie wyborów celów, które mają być osiągnięte w wyniku gospodarki finansowej.

Polityka finansowa - działalność (państwa), która poprzez tworzenie pieniądza, ustalanie stóp procentowych, stawek podatkowych itp. ma powodować zmiany w realnej sferze gospodarki (produkcja, eksport, inwestycje, zatrudnienie itd.).

Polityka finansowa - świadoma działalność organów i instytucji państwa, polegająca na określaniu celu swojej działalności oraz optymalnych rozwiązań (środków) dla osiągnięcia tych celów. Do działań tych należy kolejno: przygotowywanie i planowanie prowadzenia operacji pieniężnych każdego typu, następnie realizacja tychże operacji oraz końcowa ewidencja i analiza przebiegu podobnych operacji w przyszłości.

Polityka finansowa państwa:

• polityka fiskalo-budżetowa

• polityka monetarna

d) jednostka budżetowa - jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych, która wszystkie swoje wydatki pokrywa bezpośrednio z budżetu państwa, natomiast wszystkie dochody jednostki doprowadzane są do budżetu państwa.

Zaliczamy do niej jednostki:

• państwowe,

• wojewódzkie,

• powiatowe,

• gminne,

• samorządowe

Jednostka budżetowa - jest to jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych, która wszystkie swoje wydatki pokrywa bezpośrednio z budżetu, natomiast wszystkie dochody takiej jednostki odprowadzane są odpowiednio, albo na rachunek budżetu państwa, albo na rachunek jednostki samorządu terytorialnego (rozliczenie brutto - pełnymi kwotami).

2. Wymień 

a) zasady budżetowe:

• zupełności,

• jedności,

• przejrzystości,

• jednoroczności,

• uprzedniości,

• równowagi 

Poszczególne zasady

• zasada zupełności budżetu - polega na zestawieniu w budżecie wszystkich a nie tylko wybranych dochodów i wydatków państwa.

• zasada jedności - oznacza, że istnieje tylko jeden dokument na całość dochodów i wydatków państwa (jedno zestawienie zwane budżetem).

• zasada jawności - polega na tym, że społeczeństwo (obywatele) są zaznajomieni z budżetem jego treścią sposobem uchwalania oraz ze sprawowaniem nad nim kontroli.

• zasada realności - postuluje maksymalną precyzję w planowaniu dochodów i wydatków budżetowych.

• zasada szczególności - oznacza, że w budżecie muszą być zawarte cele szczegółowe konkretne, a nie określone w sposób ogólny.

• zasada równowagi - jest to dążenie do tego, aby dochody były równe wydatkom.

• zasada jasności - (przejrzystości) polega na takiej konstrukcji budżetu i na takim ujęciu dochodów i wydatków, który umożliwia prawidłowe planowanie i łatwość oceny przez parlament i opinie publiczną; służy temu klasyfikacja dochodów i wydatków (działy, paragrafy).

• zasady charakterystyczne dla zarządzania finansami przedsiębiorstwa- przy konstruowaniu budżetu należy dążyć do oszczędności, efektywności, elastyczności itp.

Zasady budżetowe - zasady, reguły postępowania, które powinny być przestrzegane w ustalaniu przez Sejm zadań i form gospodarki finansowej państwa a także w kontrolowaniu działania rządu. Powinno to zapewnić sprawne i racjonalne wykorzystywanie budżetu.

b) funkcje budżetu:

• ekonomiczne (f. redystrybucyjna dzieli dochód państwa pomiędzy obywateli; f. stabilizacyjna może wpływać na cykl koniunkturalny),

• polityczne (f. ustrojowa jest narzędziem zachowania ustroju, atrybutem władzy; f. demokratyczna - jednostka ma prawo głosu, ma obowiązek jawności) 

Funkcje budżetu:

• Polityczna polega na kontroli społeczeństwa za pośrednictwem wybranych przez siebie posłów i senatorów działalności rządu

• Ekonomiczna polega na dokonaniu za pośrednictwem budżetu podziału znacznej części dochodu narodowego oraz oddziaływaniu poprzez budżet na procesy gospodarcze i społeczne

• Prawna oznacza, że budżet ma charakter ustawy zatwierdzonej przez sejm i senat i podpisanej przez prezydenta.
  

c) cechy współczesnego pieniądza:

• papierowy,

• państwowy,

• zabezpieczony towarami i usługami,

• kredytowy 

Cechy współczesnego pieniądza:

1. papierowy, tzn. że pieniądz nie ma już nic wspólnego ze złotem. Jego fizyczną postać przybiera kawałek papieru, któremu nadano cechy pieniądza, przez oparcie go na przymusie prawnym i obowiązującego w danym kraju środka płatniczego

2. państwowy tzn., że gwarantem pieniądza papierowego jest państwo. Państwo gwarantuje bowiem autentyczność znaków pieniężnych

3. zabezpieczony towarami i usługami (pieniądz substancjonalny)- występuje tu problem zgodności jego wartości nominalnej z wartością substancjonalną. Zachowanie tej zgodności jest trudne z powodu tendencji do zwiększania ilości pieniędzy w stosunku do wartości masy towarowej oraz dostępnych usług, czego przejawem są zjawiska inflacyjne.

4. kredytowy (żyrowy)- oznacza, że źródłem pieniądza jest kredyt bankowy. Pieniądz ten znany jest jako pieniądz banków komercyjnych np. depozyty bankowe

Pieniądz- jest to środek wymiany, powszechnie przyjmowany jako zapłata w transakcjach gospodarczych. Określony środek wymiany może być powszechnie akceptowany jako pieniądz, gdy posiada następujące cechy:

• trwałość: nie ulega łatwo zepsuciu i zniszczeniu,

• przenośność: nie powinien być ciężki, nie powinien mieć dużej objętości, powinien umożliwiać przenoszenie znacznych wartości,

• podzielność: środek pełniący funkcję pieniądza musi być podzielny na małe jednostki bez straty na wartości, np. grosz ma wartość 0,01 zł

• ograniczona podaż, ponieważ wszystko, co istnieje w nieograniczonej podaży nie może pełnić funkcji pieniądza

d) rodzaje kredytów refinansowych:

• lombardowy (oddanie publicznych papierów wartościowych banku centralnemu za gotówkę przez bank komercyjny)

• redyskontowy (kredyt oparty na wekslu) 

3. Scharakteryzuj stałe cechy podatku

• charakter pieniężny (nie można puścić podatku w formie aportów),

• przymusowość (odróżnia podatek od świadczeń dobrowolnych),

• bezzwrotność (sprowadza się do tego że uiszczony podatek nie podlega zwrotowi),

• nieodpłatność (osoba która zapłaciła podatek nie może oczekiwać od państwa lub innej instytucji publiczno-prawnej wzajemnego świadczenia w formie bezpośredniej),

• stosunek między podatnikiem a podmiotem  uprawnionym do jego nakładania jest stosunkiem podporządkowanym 

Można wyróżnić cechy stałe i zmienne podatków.

Cechy stałe:

• charakter pieniężny - nie można puścić podatku w formie aportów

• przymusowość - odróżnia podatek od świadczeń dobrowolnych

• stosunek między podatnikiem a podmiotem uprawnionym do jego nakładania (związek cywilno - prawny) jest stosunkiem podporządkowanym. Obowiązek zapłaty podatku może być wyegzekwowany w trybie egzekucyjnym

• bezzwrotność - sprowadza się do tego, że uiszczony podatek nie podlega zwrotowi. Wyjątek stanowi nieprawidłowo obliczony bądź zawyżony lub też nałożony niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawa

• nieodpłatność - polega na tym, że podatnik, który uiści podatek nie może liczyć z tego tytułu roszczenia wzajemnego świadczenia ze strony związku cywilno - prawnego (państwa lub gminy) w formie bezpośredniej.

1