Zaśniad groniasty (mola hydatidosa)
Nabłoniak kosmówkowy (chorionepithelioma)
Nabłoniak kosmówkowy (chorionepithelioma)
Agresywny nowotwór złośliwy wywodzący się z ciążowego nabłonka kosmówki lub wielopotencjalnych komórek w obrębie gonad. W 50 % przypadków jest powikłaniem zaśniadu całkowitego i sporadycznie zaśniadu częściowego. Poprzedzony bywa poronieniem, prawidłową ciążą i porodem, ciążą pozamaciczną. Wzrost nowotworu jest gwałtowny, szybko dochodzi do przerzutów (płuca, wątroba, nerki). Dobrze reaguje na chemioterapię.
Większość przypadków jest rozpoznawana z powodu brunatnych, krwistych upławów, którym towarzyszy wzrost stężenia hCG we krwi i w moczu przy braku powiększenia macicy jak w zaśniadzie.
Im bardziej nienaturalne (pod względem nieprawidłowości gamet) zapłodnienie, tym większe ryzyko rozwoju kosmówczaka.
Objawy kliniczne:
krwawienia z dróg rodnych
bóle podbrzusza
10-100 krotny wzrost poziomu hCG w moczu i surowicy
krwioplucie, kaszel (objaw sugerujący przerzuty)
Utrzymujący się 2 miesiące od zakończenia ciąży lub 6 miesięcy od usunięcia zaśniadu groniastego wysoki poziom gonadotropiny kosmówkowej sugeruje złośliwy rozrost trofoblastu.
Obraz makroskopowy - krwotoczne, martwicze masy wewnątrz macicy. Czasem martwica jest tak rozległa że trudno odnaleźć komórki nabłoniaka, zmiana pierwotna może zupełnie ulegać destrukcji i rozpoznanie opiera się na analizowaniu przerzutów.
Obraz mikroskopowy:
komórki cytotrofoblastu pokryte nowotworowo rozrośniętymi komórkami syncytiotrofoblastu
pomiędzy komórkami widoczna krew i obszary martwicy
duża liczba figur podziału mitotycznego
całkowity brak podścieliska łącznotkankowego
brak kosmków.
Zaśniad groniasty (mola hydatidosa)
charakterystyczny torbielowaty obrzęk kosmków łożyska, towarzyszący różnym wzrostom (rozrostom) trofoblastu. Zaliczany jest do ciążowej choroby trofoblastycznej, związanej z zaburzeniami tworzenia kosmków łożyskowych oraz nieprawidłowym dojrzewaniem i rozrostem trofoblastu z możliwością przemiany złośliwej.
Ciążowa choroba trofoblastyczna to 3 nakładające się morfologicznie schorzenia:
Zaśniad groniasty
Zaśniad inwazyjny
Nabłoniak kosmówkowy
Histopatologiczne postacie zaśniadu:
Zaśniad groniasty całkowity(mola hydatidosa completa) - powstaje na początku ciąży, na skutek zapłodnienia pustego jaja. Cały zestaw chromosomów jest pochodzenia ojcowskiego (partenogenetyczna duplikacja zestawu ojcowskiego lub zapłodnienie dwoma plemnikami)- kariotyp 46,XX, rzadziej 46,XY. Nie zachodzi embriogeneza i zaśniad nie zawiera części płodowej.
Zaśniad groniasty częściowy (mola hydatidosa incompleta) - porównywany jest do wczesnej fazy embrionalnej i może zawierać błony płodowe, tkanki płodu i część prawidłowych kosmków. Zwykle jest triploidalny (69,XXY, 69,XXX, 69XYY) powstaje na skutek zapłodnienia prawidłowej komórki jajowej przez 2 plemniki
Obraz kliniczny:
krwawienie z dróg rodnych
wielkość macicy nieproporcjonalna do wieku ciąży
w USG obraz „burzy śnieżnej”
podwyższony poziom hCG
Obraz makroskopowy:
obfity materiał do 2000g
liczne gronka wypełnione płynem
brak płodu, ewentualnie resztki pęcherza płodowego lub tkanek płodowych
Obraz mikroskopowy:
W przebiegu zaśniadu całkowitego obserwuje się obrzęknięte kosmki pozbawione naczyń. Składnikiem kosmków jest luźne, śluzowate, obrzęknięte podścielisko. Nabłonek kosmówki może wykazywać różny stopień proliferacji cytotrofoblastu i syncytiotrofoblastu (rozlany lub ogniskowy). Kosmki prawidłowe nie występują, brak jest także błon płodowych i tkanek płodu.
Zaśniad groniasty niszczący, inwazyjny (mola hydatidosa destruens)- odmiana zaśniadu całkowitego, miejscowo naciekającego, bez właściwości przerzutowania. Charakteryzuje się wrastaniem trofoblastu w mięśniówkę macicy. Obserwuje się obrzęknięte kosmki, które penetrują mięśniówkę macicy, powodując czasem jej pęknięcie i niebezpieczny krwotok.
Obraz mikroskopowy charakteryzuje rozrost i atypię z proliferacją składnika syncytialnego nabłonka kosmków.