Teoria neutralizacji Sykesa i Matzy. Punktem wyjścia jest tu założenie że nie istnieją podkultury dewiacyjne. Autorzy uważali że tym pojęciem nadmiernie akcentuje się odrębność danej klasy wartości i norm zachowania w stosunku do kultury dominującej. W rzeczywistości w społeczeństwie jako całości- w tym uznawane jako porządne i szacowne- funkcjonuje nie jeden jak to się zakłada lecz dwa systemy wartości. Systemy wartości oficjalnych konformistycznych oraz system wartości nieoficjalnych podskórnych (głównie dewiacyjnych). Te pierwsze są z czasem pracy, nauki, te drugie związane są z czasem wolnym (weekendy święta). Wartościom podskórnym odpowiadają pojęcia typu - „iść na całość”, „zaszaleć”, „używać życia”. Młodzież przestępcza nie chce lub nie potrafi należycie rozgraniczyć czasu i miejsca, w którym kultura „przymyka oko” na wyrażanie wartości podskórnych. Konsekwencją odrzucenia przez autorów dotychczasowych poglądów na podkultury dewiacyjne było założenie że młodzi przestępcy przejawiają poczucie winy. Znaczy to że czują się związani obowiązującym porządkiem normatywnym. Perspektywa naruszenia normy rodzi poczucie lęku. Sykes i Matza wprowadzili pojęcie „techniki neutralizacji”. Osłabiają one (neutralizują)moc obowiązywania normy którą ma się zamiar naruszyć. Osłabiają poczucie lęku czy wyrzutów sumienia. Należy podkreślić, że techniki neutralizacji nie są zwykłymi racjonalizacjami złego zachowania lecz wykształcają się przed popełnieniem czynu umożliwiając tym samym nieaprobowane zachowanie. Techniki neutralizacji. Techniki kwestionowania odpowiedzialności. Służy ona do osłabiania normy przez „przekonanie siebie” że pozostaje się w kręgu oddziaływań sił zewnętrznych nad którymi się nie panuje i którymi się nie kontroluje. Zachowanie dewiacyjne było „wypadkiem” zatem nie zamierzone i nie chciane przez sprawcę. Innym sposobem kwestionowania odpowiedzialności jest „przekonanie siebie” że miało się ciężkie dzieciństwo rodzice byli alkoholikami etc. Albo sprawca określa siebie jako „świra” więc nie kontroluje swojej agresji i nie ponosi odpowiedzialności za czyny. W tym przypadku dewiant określa siebie jako kulę bilardową która bywa wtłaczana bezwiednie w nowe sytuacje. Techniki kwestionowania szkody. W tym wypadku neutralizacja normy dokonuje się prze pomniejszenie lub negowanie ewentualnej szkody. Wprawdzie zaistniało przestępstwo ale nikt z tego powodu nie ucierpiał (np. oni i tak byli ubezpieczeni, oni sobie mogli na tą stratę pozwolić). Chodzi tu o rozerwanie związku między czynem a jego konsekwencjami. Technika kwestionowania ofiary. Neguje się tu prawo ofiary do tego określenia. Chodzi tu o zminimalizowanie roli ofiary lub nawet zanegowanie jej istnienia. Redefiniuje się sytuację tak aby zachowanie dewiacyjne ukazało się jako akt zemsty rewanżu odpłaty czy kary. Tu dewiant przedstawia siebie jako egzekutora wymiaru sprawiedliwości („postawa Janosikowa”) a ofiarę jako złoczyńcę która zasłużyła na karę. Np. akt przemocy wobec homoseksualisty jest uzasadniony gdyż jest to „facet o obrzydliwych skłonnościach seksualnych czy kradzież ze sklepu nieuczciwych sprzedawców”. Technika potępiania potępiających. W tym wypadku moralne opory przed popełnieniem zabronionego czynu są osłabione przez odbieranie prawa potencjalnym sędziom danego występku do wydania sądów. Twierdzi się więc że potępiający sami są dewiantami hipokrytami - policjanci są skorumpowani brutalni sędziowie- przekupni nauczyciele faworyzują innych etc. Chodzi to o takie określenie sytuacji z którego wynika że całe społeczeństwo jest zepsute złe skorumpowane. Świadomość „przecież nie ja jeden” sprzyja dewiacyjnemu zaangażowaniu. Technika odwołania się do wyższych racji. W tym przypadku dewiant postępuje zgodnie z zasadą „wiem że robię źle ale nie mogę postąpić inaczej”. Odwołanie się do wyższych racji następuje zwłaszcza w sytuacji konfliktu zobowiązań jakie jednostka ma z jednej strony wobec społeczeństwa a z drugiej wobec swoich grup przynależności (np. gangu). Odwołanie następuje również gdy jednostka jest uwikłana w dylematy wynikające ze sprzecznych oczekiwań. Analiza krytyczna. Koncepcja neutralizacji nie spełnia wymogów teorii. Trudno tu zdefiniować koncepcję społeczeństwa jest ona raczej homogeniczna. Autorzy niedostatecznie uwzględnili następujące fakty: każda technika neutralizacji pozostaje na innym piętrze abstrakcji każda zakłada różny stopień uznania naganności zachowania przez dewianta; każda charakteryzuje się innym stopniem odchylenia obowiązującego porządku normatywnego.