Uniwersytet Opolski
Parlament Europejski - rozwój, organizacja, kompetencje
(praca kontrolna napisana na ćwiczenia z Integracji Europejskiej)
Opracowały:
Anna Kalemba
Agnieszka Minkowicz
Opole 2008
Plan pracy:
Rozwój Parlamentu Europejskiego
Przyczyny utworzenia parlamentu
Etapy powstawania parlamentu
Struktura Parlamentu Europejskiego
Organy kierownicze
Organy merytoryczne
Organy polityczne
Organy administracyjne
Funkcje Parlamentu Europejskiego
Funkcja legislacyjna
Funkcja budżetowa
Funkcja kontrolna
Funkcja kreacyjna
Ordynacja wyborcza
Rozwój Parlamentu Europejskiego
Przyczyny utworzenia parlamentu.
Przyczyn utworzenia PE można wymienić kilka. Przede wszystkim należy wskazać na sytuację po II WŚ, kiedy pojawiło się idealistyczne dążenie do przezwyciężenia wrogości pomiędzy narodami europejskimi i stworzenia trwałej struktury, która zapewniłaby stabilną współpracę. Wyrazem tego było utworzenie w 1951 roku EWWiS.
Kolejną przyczyną było dążenie państw członkowskich do sterowania rozwojem współzależności gospodarek państw europejskich. Nasilenie tej idei nastąpiło w latach 60 po ustanowieniu i ugruntowaniu wspólnoty Gospodarczej - EWG.
Trzecim powodem utworzenia PE było dążenie do ustanowienia demokratycznej kontroli nad ponadnarodowym procesem ustawodawczym zachodzącym w ramach wspólnot.
Czynnikiem sprawczym była też chęć zrealizowania wizji takiej konstrukcji PE, która symbolizowałaby dążenia i aspiracje do realizacji koncepcji federalnej stanów zjednoczonych Europy zachodniej.
Etapy powstawania PE:
Pierwszy etap tworzenia PE przypada na lata 1952 - 1970, w których to latach PE funkcjonował jako organ o charakterze konsultacyjnym. Był również uprawniony do dyskusji nad działalnością Komisji Europejskiej, oraz w uzasadnionych przypadkach uprawniony był do przyjmowania wniosków o udzielenie jej formalnej nagany.
Etap drugi obejmuje lata 1970 - 1975, wyodrębniany on jest ze względu na przyznanie PE uprawnień budżetowych, pozwalających wspólnie z Radą Europejską decydować o celowości wydatków wspólnot. Z upływem lat uprawnienia te dały PE możliwość nie tylko poprawiania budżetu, ale również i zmieniania go, przez co instytucja ta wpływa na rozwój wielu polityk wspólnotowych.
Trzeci etap rozpoczął się w 1975 roku wraz z wprowadzeniem procedury rozjemczej. Procedura ta, która stosowania jest do chwili obecnej, odnosi się do ustawodawstwa powodującego skutki budżetowe w sytuacji konfliktu pomiędzy uprawnieniami ustawodawczymi Rady a uprawnieniami budżetowymi PE. Znajduje zastosowanie wówczas, gdy Rada zechce przeciwstawić się stanowisku PE.
Etap czwarty datowany jest od roku 1979, kiedy to PE został po raz pierwszy wybrany w wyborach powszechnych i bezpośrednich, stając się tym samym pierwszą i jak dotąd jedyną instytucją legitymizowaną bezpośrednio przez obywateli wspólnot europejskich.
Etap piąty rozpoczęty w 1980 roku wyodrębnia się ze względu na wydane przez Trybunał Sprawiedliwości orzeczenia z dnia 29 X 1980r., które nakładało na Radę obowiązek zasięgania opinii PE w odniesieniu do wszystkich aktów prawnych przez nią stanowionych. Orzeczenie wzmacniało pozycję PE, który od tego czasu mógł opóźniać decyzje Rady.
Rok 1987 wyznacza początek szóstego etapu rozwoju PE. W tym właśnie roku wszedł w życie Jednolity Akt Europejski, który wprowadzał dwie nowe procedury stanowienia prawa we wspólnotach: zgody i współdziałania . Pierwsza upoważnia PE do wyrażania zgody na ratyfikację traktatów akcesyjnych oraz umów o stowarzyszeniu, druga - wprowadzając tryb 2 czytań oraz możliwość proponowania poprawek do przedstawionego stanowiska Rady, jak również konieczność jednomyślnego odrzucania ich przez Radę - przyczyniła się do zwiększenia wpływu PE na kształt legislacji we wspólnotach.
Siódmy etap wyznacza podpisanie w 1992 r traktatu z Maastricht wprowadzającego procedurę współdecydowania i przyznająca PE realną możliwość odrzucenia projektu aktu legislacyjnego. Ta procedura przyznała PE ostateczne kompetencje decyzyjne, zrównując jego pozycję w procesie legislacyjnym z Radą UE.
Etap ósmy rozpoczął się w 1999r. Wraz z wejściem w życie postanowień traktatu amsterdamskiego, który wzmocnił prerogatywy nadzorcze PE poprzez wprowadzenie wymogu akceptacji izby dla nominowanego przewodniczącego Komisji. Umocniono również pozycję legislacyjną rolę PE, przyjmując generalną zasadę odejścia od procedury współdecydowania.
Traktat nicejski z 2001 roku zapoczątkował dziewiąty etap - ustalono wówczas nowy skład PE i przydzielono mu rolę współustawodawcy w procesie legislacyjnym w UE.
Z wyżej przedstawionego procesu rozwoju PE, wyjawia się obraz PE jako instytucji dynamicznej, pełniącej kluczową funkcję w systemie instytucjonalnym UE. Za znaczne osiągnięcie należy uznać jego przemianę z organu konsultacyjnego w instytucję współdecydującą o kształcie polityki europejskiej. Z punktu widzenia poszerzania jego zakresu jego kompetencji znacząca jest również jego bezpośrednia, demokratyczna legi mityzacja, która w obliczu deficytu demokracji może zwiększyć jego rolę, umacniając jego pozycję w relacjach z innymi instytucjami unijnymi oraz partnerami w poszczególnych państwach członkowskich.
Struktura Parlamentu Europejskiego
Parlament Europejski odznacza się dosyć skomplikowaną strukturą wewnętrzną. Ze względu na pełnioną funkcję wyróżnia się w nim cztery podstawowe rodzaje organy: kierownicze, polityczne, merytoryczne i administracyjne.
Organy kierownicze
Do organów kierowniczych Parlamentu Europejskiego należą: przewodniczący, prezydium, konferencję przewodniczących, konferencję przewodniczących komisji oraz konferencję przewodniczących delegacji. Ich kadencja trwa 2 i pól roku. Przewodniczącego i wiceprzewodniczącego wybierają deputowani PE w głosowaniu tajnym na pierwszym posiedzeniu po wyborach.
Przewodniczący kieruje całością prac Parlamentu Europejskiego i jego organów, jest reprezentantem PE we wspólnotach oraz w krajach poza wspólnotowych. Przewodniczy obradom plenarnym np. otwieranie i zamykanie posiedzeń, udzielanie głosu itp. Przewodniczy również spotkaniom prezydium i konferencji przewodniczących PE.
Prezydium Parlamentu Europejskiego jest właściwym organem finansowym, organizacyjnym i administracyjnym. Składa się ono z przewodniczącego, 14 wiceprzewodniczących, 5 kwestorów posiadających głos doradczy. Do zadań prezydium należy: podejmowanie decyzji w odniesieniu do organizacji wewnętrznej PE, jego sekretariatu oraz innych organów, ustalenie statusu deputowanych niezrzeszonych, przygotowanie regulaminów określających wysokość uposażenia urzędników i pracowników PE oraz trybu ich pracy, proponowanie projektu preliminarza budżetowego PE, udzielenie zgody na posiedzenie poza miejscem właściwym dla niego, oraz prowadzenie przez nią przesłuchań, powołanie sekretarza generalnego, decydowanie w sprawach finansowych, administracyjnych i organizacyjnych w stosunku do parlamentarzystów.
W skład konferencji przewodniczących wchodzą: przewodniczący PE, przewodniczący fakcji politycznych oraz 2 przedstawicieli deputowanych niezrzeszonych bez prawa głosu w tym organie. Do jej zadań należy: przygotowanie porządku obrad miesięcznych posiedzeń plenarnych, określenie harmonogramu prac legislacyjnych, decydowanie o podziale miejsc w komisjach stałych i tymczasowych oraz składzie delegacji stałych utworzonych ad hoc, a także nadzór nad ich kompetencjami. Koordynuje ona współpracę PE z pozostałymi instytucjami UE, parlamentami narodowymi, jak również z instytucjami i organizacjami państw trzecich. Wszystkie swoje decyzja stara się podejmować przez konsensus, jeżeli zaś to jest niemożliwe, decyzje podejmowane są w drodze głosowania ważonego proporcjonalnie do liczby deputowanych wchodzących w skład poszczególnych frakcji politycznych.
Konferencja przewodniczących komisji składa się z przewodniczących parlamentarnych komisji stałych i tymczasowych. Współpracuje ona z konferencją przewodniczących w zakresie prac komisji oraz ustalenie harmonogramu dziennego sesji miesięcznych, jak również wykonywanie innych zadań zleconych przez prezydium i konferencję przewodniczących.
W skład konferencji przewodniczących delegacji wchodzą przewodniczący wszystkich stałych delegacji międzyparlamentarnych. Może ona kierować do konferencji przewodniczących zalecenia dotyczące prac delegacji, oraz na polecenie prezydium i konferencja przewodniczących wykonywać zadania zlecone.
Organy merytoryczne
Do organów merytorycznych PE należą komisje ( stałe, dochodzeniowe, ad hoc ) oraz delegacje międzyparlamentarne.
Komisje stałe powołuje się w celu realizacji bieżących zadań PE. Członkowie komisji wybierani są podczas pierwszej sesji plenarnej nowo wybranego parlamentu, a ich kadencja trwa 2 i pól roku. W połowie kadencji po raz drugi dokonuje się wyboru składu komisji PE. Komisje rozpatrują sprawy powierzone im przez PE, jak też przez przewodniczącego PE w imieniu konferencji przewodniczących. Do ich zadań należy również konsultowanie projektów legislacyjnych wymagających opinii PE, badanie spraw z inicjatywy własnej po uzyskaniu zgody konferencji przewodniczących oraz przedstawienie projektów uchwał. Większość spotkań komisji ma miejsce w Brukseli, jednak jedno z nich może się odbyć poza parlamentem, pod warunkiem, że będzie ono miało miejsce na terenie wspólnoty.
Komisje opracowują takie akty jak: raporty budżetowe, informacje o zrzeczeniu się immunitetu, zmianie zasady procedury, oraz przygotowują akty prawne PE. W ramach ich struktur działają podkomisje i grupy robocze.
Komisje śledcze powołuje się dla zbadania określonej sprawy na wniosek ¼ członków PE. Do jej zadań należy rozpatrywanie spraw w zakresie domniemanego naruszenia przepisów prawa wspólnotowego lub też jego nieprawidłowego stosowania przez organy Wspólnot europejskich, czy administracji publicznej państwa członkowskiego w procesie legislacyjnym bądź w treści aktu. Kończy swoją działalność po złożeniu sprawozdania , nie później jak 12 miesięcy po jej powołaniu, chyba że PE postanowi przedłużyć okres jej działalności.
Przykładem takiej Komisji jest Komisja Śledcza do zbadania kryzysu w spółce Equitable Life Assurance Society. Powołana na wniosek 213 posłów. Wszystko zaczęło się od skargi od Arthura White'a złożonej w imieniu Obywatelskiej Grupy Członków Equitable. Komisja została powołana celem zbadania domniemanych nieprawidłowości lub niegospodarności przy stosowaniu prawa wspólnotowego w związku z kryzysem w spółce Equitable.
Komisje ad hoc powołuje się w zależności od zaistniałej sytuacji. Okres jej działania uzależniony jest od stopnia skomplikowania problemu który komisja ma rozwiązać. Nie powinien jednak przekroczyć roku, chyba, że PE podejmie decyzję o przedłużeniu jej działalności.
Przykładem komisji ad hoc była powołana 24 maja 2005 roku Komisja do Spraw Kobiet Eurośródziemnomorskiego Zgromadzenia Parlamentarnego w Tunisie. Podczas obrad Komisja jednomyślnie przyjęła "Raport w sprawie praw kobiet w krajach Eurośródziemnomorskich". W Raporcie zostały przedstawione następujące obszary, dotyczące praw kobiet w krajach eurośródziemnomorskich:
Analiza porównawcza przepisów prawnych w Unii Europejskiej i Śródziemnomorskich Państwach Partnerskich,
Udział kobiet w życiu politycznym, ekonomicznym i społecznym,
Dostęp kobiet do edukacji i opieki zdrowotnej,
Kobiety w mediach,
Projekty Unii Europejskiej i źródła finansowania programów wspierających kobiety i równość płci.
Komisja przyjęła Rekomendacje w sprawie Praw Kobiet w Krajach Eurośródziemnomorskich, które przedstawione zostały przez Przewodniczącą Grażynę Ciemniak na posiedzeniu plenarnym Eurośródziemnomorskiego Zgromadzenia Parlamentarnego.
Delegacje międzyparlamentarne tworzone są w celu podtrzymywania kontaktów z parlamentami państw spoza unii, wymiany informacji, oraz prowadzenia dialogu z organizacjami regionalnymi.
Ich powołanie leży w gestii Parlamentu Europejskiego, który decyduje również o ich kompetencjach i składzie. Jej członkowie wybierani są podczas 1 lub 2 sesji plenarnej na okres kadencji parlamentarnej. Spotkania delegacji odbywają się najczęściej w Brukseli lub Strasburgu.
Organy polityczne
Organami politycznymi Parlamentu Europejskiego są grupy polityczne, posłowie zasiadają w nich nie według narodowości, ale przynależności do nurtów politycznych, zbieżnych ideologicznie z ich własnymi partiami narodowymi.
Grupa polityczna w Parlamencie Europejskim składa się z delegacji narodowych partii politycznych z poszczególnych krajów członkowskich należących, lub aspirujących do jednego nurtu politycznego. W jej ramach istnieje konieczność ciągłego dokonywania wyborów pomiędzy priorytetami narodowymi, ideologicznymi i europejskimi.
Wszystkie grupy polityczne posiadają własne organy których strukturę normują statuty - przewodniczący, wiceprzewodniczący, prezydium, skarbnik, sekretariat oraz komisje i grupy robocze.
Frakcje polityczne zostały uznane formalnie po raz pierwszy w 1953 r. przez Wspólne Zgromadzenie EWWiS. Ustalono wówczas, że do utworzenia partii politycznej potrzebnych jest 9 deputowanych. Obecnie deputowani mogą łączyć się w grupy wg kryterium podobieństwa poglądów (art. 29 Regulaminu Parlamentu Europejskiego). Frakcję polityczna może utworzyć:
29 deputowanych - jeśli pochodzą z jednego państwa członkowskiego
23 deputowanych - jeśli pochodzą z dwóch państw
18 deputowanych - jeśli pochodzą z trzech państw
14 deputowanych - jeśli pochodzą z czterech państw
Organy administracyjne
Organami administracyjnymi PE są sekretariat oraz personel pomocniczy. Deputowani PE mają do swojej dyspozycji zaplecze organizacyjno - techniczne w postaci sekretariatu generalnego w Luksemburgu. Organ ten odpowiada za organizację bieżących prac PE. Urzędników tej organizacji dzielimy na: administratorów A, zastępców kierowników B , personel urzędniczy C, personel fizyczny i usługowy D
Funkcje Parlamentu Europejskiego
Można wyróżnić cztery podstawowe funkcje PE : legislacyjną, budżetową, kontrolną i kreacyjną.
Funkcję legislacyjną realizuje się w trybie 4 procedur: konsultacji - która wymaga zasięgnięcia przez Radę opinii PE, chociaż jej treść nie jest dla Rady wiążąca. Następnie procedura zgody - nakłada ona obowiązek na Radę UE uzyskania od PE akceptacji projektu aktu normatywnego. Procedura współdziałania, która obowiązuje wówczas, gdy taki wymóg wynika z przepisu prawa traktatowego. Daje ona PE możliwość dwukrotnego ustosunkowania się do projektu.
Funkcja budżetowa realizowana jest poprzez aktywny udział Parlamentu Europejskiego w procesie uchwalania budżetu. Parlament Europejski dysponuje prawem do składania propozycji modyfikacji obowiązkowej części budżetu, wnoszenia poprawek do części nieobowiązkowej oraz w skrajnych wypadkach do odrzucenia budżetu. Parlament Europejski może przyjąć projekt budżetu kwalifikowaną większością głosów lub odrzucić go w całości.
Realizując funkcję kontrolną Parlament Europejski sprawuje demokratyczną kontrolę nad wszystkimi przejawami wspólnoty. Do środków kontroli zaliczamy:
Pytania kierowane w formie ustnej lub pisemnej do Rady UE i Komisji Europejskiej
pytania pisemne ( każdy członek PE ma prawo je zadawać, a odpowiedzi udziela Komisja Europejska lub Rada UE
pytania pisemne podczas debat ( mogą zadawać je komisje parlamentarne, grupy polityczne, oraz co najmniej 37 deputowanych, selekcji pytań dokonuje konferencja przewodniczących, a w konkluzji prowadzi do dyskusji)
pytania ustne ( każdy deputowany ma do nich prawo, lecz o ich dostarczeniu do adresata decyduje konferencja przewodniczących, zapytania należy dostarczać tydzień przed terminem sesji)
pytania zadawane w czasie specjalnie na to przeznaczonym - do których uprawnieni są wszyscy deputowani ,selekcji pytań dokonuje przewodniczący PE, a odpowiedzi udziela Komisja europejska lub Rada UE.
Ta funkcja pozwala nie tylko nadzorować działalność komisji i rady UE, ale jest także metodą wywierania na nie nacisku, czego potwierdzeniem jest to, że aż 25 % zadawanych pytań wywołuje dodatkowe debaty w PE.
Debata nad rocznym sprawozdaniem komisji i udzielenie jej absolutorium
Możliwość uchwalenia większością kwalifikowaną 2/3 głosów wotum nieufności wobec komisji i w następstwie jej odwołanie.
Rozpatrywanie petycji - zajmuje się nimi komisja petycji PE - częstym skutkiem rozpatrywania petycji są rezolucje PE, które nie mają charaktery wiążącego.
Komisje śledcze
Rozpatrywanie sprawozdań - przekładane one są przez komisję europejska, rade UE oraz rzecznika praw obywatelskich. Rozpatrywanie sprawozdań pozwala PE na opiniowanie polityki prowadzonej przez organy UE, nie ma możliwości zastosowania sankcji, co wydaje się osłabiać jego skuteczność.
Funkcja kreacyjna Parlamentu Europejskiego polega na wyrażaniu zgody na powołanie przewodniczącego i członków komisji europejskiej oraz powoływaniu rzecznika praw obywatelskich.
Parlament Europejski w stosunku do wyboru przewodniczącego komisji europejskiej:
w pierwszej kolejności zatwierdza kandydaturę na przewodniczącego zaproponowaną przez Radę
odbywa się prezentacja kandydata i debata nad jego kandydaturą
głosowanie tajne nad kandydaturą ( większością głosów potrzebna do akceptacji wyboru)
poinformowanie rady, która ma za zadanie wybrać i zaprezentować kolejnych kandydatów na członków Komisji europejskiej
w razie odrzucenia kandydata przez PE Rada musi przedstawić innego kandydata , którzy w trybie jawnym przesłuchiwani są przez odpowiednie komisje PE
następnie PE w wyniku głosowania imiennego zatwierdza kandydata na przewodniczącego komisji europejskiej oraz cały skład komisji europejskiej
Parlament Europejski w stosunku do wyboru rzecznika praw obywatelskich:
zarządza przewodniczący PE na początku każdej nowej kadencji
każdy z kandydatów musi otrzymać co najmniej 37 głosów deputowanych pochodzących z przynajmniej 2 państw
PE nad każdą kandydaturą głosuje osobno w trybie tajnym
wybory mogą być nawet trójstopniowe gdy żaden z kandydatów nie otrzyma większości głosów w 1 lub 2 turze
Funkcja kreacyjna PE polega także na jego udziale w powoływaniu członków trybunału rewidentów księgowych oraz zarządu europejskiego banku centralnego.
Ordynacja wyborcza
Ustalenie szczegółowych zasad przeprowadzania wyborów pozostaje w kompetencji poszczególnych państw członkowskich. W Polsce tę kwestię reguluje odrębna ustawa ale np. w Finlandii przepisy dotyczące wszystkich wyborów są zawarte w jednej ustawie.
Podstawowe regulacje
Prawo Unii Europejskiej stanowi jedynie, iż posłów do Parlamentu Europejskiego wybiera się w państwach członkowskich w tajnym, powszechnym i bezpośrednim głosowaniu. Wymagane jest przy tym oparcie systemu wyborczego na zasadzie proporcjonalności i takie kształtowanie okręgów wyborczych, które nie naruszy zasady reprezentacji proporcjonalnej. Dopuszczalne jest przy tym wprowadzenie klauzuli zaporowej (progu wyborczego, nie wyższej niż 5% (w Zjednoczonym Królestwie nie ma progu zaporowego, w Szwecji wynosi on 4%, w Polsce - 5%).
Podział mandatów pomiędzy państwa członkowskie
Liczba posłów wybieranych w poszczególnych państwach jest w miarę proporcjonalna do liczby mieszkańców (z lekką nadreprezentacją krajów mniej ludnych. Posłom wybranym w RP przypadają obecnie 54 mandaty. W wyborach do PE w 2009 roku liczba ta zmniejszy się do 50.
Prawa wyborcze obywateli Unii
Czynne prawo wyborcze (prawo do głosowania) przysługuje każdemu obywatelowi UE, który ukończył 18 lat i nie został go pozbawiony w kraju pochodzenia. Obywatel Unii stale zamieszkały w państwie, którego nie jest obywatelem, ma prawo do głosowania na tych samych warunkach co obywatele tego państwa; np. obywatel Polski, który przeprowadził się na stałe do Londynu, może głosować na angielskich kandydatów zgodnie z brytyjskimi regulacjami (wymagane jest wtedy wpisanie się do rejestru wyborców).
Ordynacja wyborcza w Polsce
Zasady przeprowadzania wyborów do Parlamentu Europejskiego reguluje ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. Nr 25, poz. 219).
Według ordynacji posłowie do Parlamentu Europejskiego są przedstawicielami Narodów państw UE, nie są związani żadnymi instrukcjami (zakaz mandatu imperatywnego) i nie mogą być odwołani. Mandatu posła do Parlamentu Europejskiego nie można łączyć z mandatem posła na Sejm, senatora, a także ze stanowiskami członka Rady Ministrów ani sekretarza stanu; mają tu ponadto zastosowanie zasady rozłączności stanowisk (incompabilitas) zawarte w Konstytucji RP oraz w Ordynacji wyborczej do Sejmu RP i do Senatu RP (poseł do PE nie może więc być, na przykład, ambasadorem).
Bierne prawo wyborcze (możliwość kandydowania na posła do PE) przysługuje w Polsce po ukończeniu 21 roku życia osobom, które mają prawo do głosowania, nie zostały prawomocnie skazane za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego oraz stale zamieszkują w Polsce lub innym państwie członkowskim UE od co najmniej 5 lat (zasada domicylu). Mogą więc w Polsce kandydować polscy obywatele, ale też obywatele Unii stale zamieszkali w Polsce i wpisani do rejestru wyborców (na podobnej zasadzie w Czechach wybrano mieszkającego tam obywatela Francji). Polski obywatel może kandydować w innym państwie, o ile spełni warunki określone przez tamtejsze prawo.
Prawo zgłaszania list kandydatów przysługuje partiom politycznym, koalicjom partii oraz wyborcom; stosuje się przy tym odpowiednio przepisy dotyczące wyborów do Sejmu RP.
Wybory w Polsce przeprowadza się w 13 okręgach wyborczych odpowiadających obszarowi jednego lub dwóch województw (jedynie województwo mazowieckie podzielono na 2 okręgi). Głosowanie jest podobne do wyborów do Sejmu, oddając głos na kandydata głosuje się jednocześnie na listę komitetu wyborczego. Przeliczanie głosów na mandaty dokonuje się metodą d'Hondta, jednak mandaty pomiędzy komitety wyborcze dzieli się na poziomie krajowym, dopiero później rozdziela się mandaty pomiędzy poszczególne listy okręgowe. Oznacza to, że na liczbę posłów wybranych w danym okręgu wpływ może mieć frekwencja. W podziale mandatów uczestniczą tylko te komitety, które zdobyły co najmniej 5% głosów w skali kraju (dotyczy to także koalicji).
Okręgi wyborcze w wyborach do Parlamentu Europejskiego:
1 Okręg wyborczy Gdańsk
2 Okręg wyborczy Bydgoszcz
3 Okręg wyborczy Olsztyn
4 Okręg wyborczy Warszawa
5 Okręg wyborczy Warszawa II
6 Okręg wyborczy Łódź
7 Okręg wyborczy Poznań
8 Okręg wyborczy Lublin
9 Okręg wyborczy Rzeszów
10 Okręg wyborczy Kraków
11 Okręg wyborczy Katowice
12 Okręg wyborczy Wrocław
13 Okręg wyborczy Gorzów Wielkopolski
Ordynacja przewiduje również obowiązkowe oświadczenia kandydatów (będących obywatelami polskimi) co do ich współpracy ze służbami specjalnymi PRL. Za podanie nieprawdy nie grozi jednak pozbawienie mandatu, tak jak ma to miejsce w przypadku ordynacji do parlamentu narodowego.
14