Żylaki kończyn dolnych to poważny problem, nie tylko kosmetyczny, ale i zdrowotny. Wiele osób cierpi na żylaki - częściej kobiety niż mężczyźni. Żylaki kończyn dolnych należą do najczęściej spotykanych chorób, częstość występowania choroby rośnie z wiekiem. Żylakami nazywamy trwałe poszerzenie żył powierzchownych. Pojawienie się ich jest świadectwem rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej. Objawy .Z rozpoznaniem żylaków nie ma problemów, ponieważ są zwykle dobrze widoczne. Wyglądają jak sieć widocznych, niebieskawych, poszerzonych i krętych żył albo jako niebieskie, wypukłe linie wzdłuż łydek, w zgięciu kolanowym (pod kolanem) lub na udach. Może towarzyszyć im uczucie ciężkości w nogach, bóle lub obrzęk kostek. Jednak żylaki, oprócz nieestetycznego wyglądu, mogą nie dawać żadnych dolegliwości. W początkowym etapie choroby, kiedy żylaki nie są widoczne, uwagę może zwrócić uczucie ciężkości nóg (zwłaszcza w godzinach wieczornych). Pojawić się mogą tzw. pajączki i żyły siateczkowate. Sygnałem żylaków są pojawiające się obrzęki wokół kostek, potem również obrzęki całego podudzia. W zaawansowanej chorobie widoczne są zmiany troficzne skóry, czyli przebarwienia, wypryski, stwardnienia czy też nawet owrzodzenia. » Przyczyny żylaków. Do powstania żylaków przyczyniają się różne czynniki. Wpływ ma środowisko, wiek, styl życia a także czynniki dziedziczne. Nie na wszystkie czynniki ryzyka można wpływać, jednak są sposoby zapobiegania chorobie żył. Ścianki żył wraz z wiekiem tracą swoją elastyczność i sprężystość, grubieją. Może ponadto dojść do uszkodzenia tzw. zastawek żylnych (kontrolują one przepływ krwi, tak aby płynęła ona tylko w kierunku serca). W przypadku nieprawidłowego działania zastawek krew spływa z powrotem do nogi, nie przesuwa się w stronę serca i gromadząc się, powoduje powstanie żylaków. Czynnikiem ryzyka jest siedzący (np. praca w biurze, kierowca) lub stojący (np. fryzjer, sprzedawca) tryb życia. W przypadku takiego stylu życia należy zadbać o usprawnianie krążenia w nogach. Najprostszym sposobem są częste spacery, rekreacyjna jazda na rowerze, pływanie, itp. Ruch jest bardzo istotnym czynnikiem profilaktycznym. Aktywność fizyczna powoduje uruchamianie tzw. „pompy łydkowej”. Skurcze mięśni nóg pobudzają krążenie żylne, przepychając krew w kierunku serca. Na pojawienie się żylaków narażone są również kobiety w ciąży - znaczne zwiększenie objętości jamy brzusznej i obniżenie aktywności fizycznej powoduje trudniejszy przepływ żylny, a w pierwszym trymestrze ciąży także hormony, których proporcje zmieniają się, rozluźniają żyły. Pozytywnie działać będą tutaj masaże nóg, uniesienie nóg podczas siedzenia, mycie nóg chłodną wodą. Przyszłe mamy nie powinny martwić się żylakami. Odpowiednie postępowanie w ciąży, a później zajmowanie się małym dzieckiem odsuwają od nich ten problem. Bardziej narażone na wystąpienie choroby są osoby po przebytym zapaleniu żył. Niedrożność żył powoduje zwiększenie ciśnienia w układzie żylnym kończyn i wytworzenie się krążenia obocznego. Zapalenie żył uszkadza trwale zastawki, co nasila zaburzenia w krążeniu krwi i zwiększa dolegliwości w chorobie żylakowej. Następnym ważnym czynnikiem mogącym wpływać na pojawienie się żylaków są leki hormonalne, o których wdrożeniu lub odstawieniu decydować może tylko lekarz. Należy dbać o zachowanie właściwej masy ciała, czyli niedopuszczanie do otyłości. Odstawienie alkoholu i przede wszystkim (!) rzucenie palenia będzie mieć z pewnością duże znaczenie w zachowaniu zdrowia naczyń żylnych. Zawsze pozytywnie działać może wieczorny masaż nóg odprowadzający krew w stronę serca. Ulgę może przynieść również stosowanie chłodnych kąpieli nóg. Należy unikać wody bardzo ciepłej, sauny - powodują one rozszerzanie naczyń żylnych i zaleganie w nich krwi.
Płaskostopie (łac. pes planus) - zniekształcenie stopy polegające na obniżeniu się jej fizjologicznych sklepień, w wyniku czego staje się ona płaska. Stopa zbudowana prawidłowo wspiera się o podłoże trzema punktami: piętą głową pierwszej kości śródstopia głową piątej kości śródstopia.
Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje płaskostopia:
płaskostopie podłużne będące wynikiem obniżenia łuku przyśrodkowego (dynamicznego) stopy
płaskostopie poprzeczne będące skutkiem obniżenia łuku poprzecznego przedniego stopy
Przyczyną tego rodzaju wady może być np. nadmierne, długotrwałe obciążenie stóp przy jednoczesnym osłabieniu mięśni i więzadeł, noszenie niewłaściwego obuwia lub nadwaga. Płaskostopie może być wrodzone lub porażenne. Płaskostopie prowadzi do powstawania przewlekłych stanów zapalnych torebek i więzadeł stawowych stopy, jej obrzęku i bolesności utrudniających, niekiedy nawet uniemożliwiających, stanie i chodzenie. Wynikiem płaskostopia poprzecznego często jest paluch koślawy. Leczeniem płaskostopia zajmuje się ortopedia. Jest ono zwykle zachowawcze - gimnastyka (np. chodzenie boso po piasku), wkładki korekcyjne i obuwie ortopedyczne, w ciężkich przypadkach wymagane jest leczenie operacyjne.
U człowieka dorosłego występują 2 rodzaje fizjologicznych skrzywień kręgosłupa:
kifoza:(kręgosłup wygięty do tyłu)
piersiowa - kształtuje się w życiu płodowym, a zostaje ustalona do 6-7 roku życia. Powinna mieć 20-40 stopni. Poniżej i powyżej tych wartości jest patologią.
krzyżowa - kształtuje się w życiu płodowym. Odcinek krzyżowy wygięty jest ku tyłowi.
lordoza: (kręgosłup wygięty do przodu)
szyjna - kształtuje się po sześciu tygodniach gdy dziecko unosi główkę i do 6-7 roku życia zostaje ustalona. Powinna mieć 20-40 stopni
lędźwiowa - kształtuje się w drugim roku życia gdy dziecko zaczyna chodzić, a zostaje ustalona dopiero w okresie dojrzewania płciowego. Powinna mieć 30-50 stopni.
Skolioza (skrzywienie boczne) jest skrzywieniem patologicznym.
Wrodzona skolioza (wrodzone skrzywienie boczne kręgosłupa) może być spowodowane ukształtowaniem się klinowego lub połowicznego kręgu bądź przez belki kręgowe. Najczęściej dochodzi jednak do rozwoju samoistnego skrzywienia kręgosłupa, stanu, w którym zarówno kręgosłup, jak i układ mięśniowy wydają się prawidłowe i trudno wskazać na istotną przyczynę. W powstawaniu wady ważną rolę odgrywa czynnik dziedziczny. Ocenia się, że ryzyko urodzenia dziecka ze skoliozą, w przypadku gdy rodzice są zdrowi, ale matka urodziła jedno dziecko z tą wadą wynosi 10-15% Skolioza idiopatyczna pojawia się w okresie postnatalnym, bezpośrednio przed pokwitaniem, tak więc jest to wada wrodzona tylko w tym sensie, że czynnik predysponujący wystąpił w okresie prenatalnym. Skolioza bardzo często występuje w zespołach wad wrodzonych. Gdy mamy duże skrzywienie boczne, musimy udać się do lekarza-ortopedy, w celu sprawdzenia czy konieczna będzie operacja. Praca w pozycji pochylonej: pracując w schyleniu wyginamy nasz kręgosłup i krzywimy go.
Woda
Woda może być „źródłem” chorób zaraźliwych jeśli dostały się zarazki chorobotwórcze.
Z woda wiążą się epidemie duru brzusznego, cholery i leptospirozy.
Gleba
Gleba, pastwiska są wciąż narażone na zanieczyszczenia wydalinami i wydzielinami chorych zwierząt.
Gleba może odgrywać większa rolę w przenoszeniu zarazków niż woda, z uwagi na ściślejszy kontakt zwierząt.
W powierzchownych warstwach gleby są duże ilości drobnoustrojów.
Ich ilość zależy od zasobności gleby w substancje organiczne.
Na głębokości 4-5 m praktycznie glebę można uznać za jałową.
W glebie obok drobnoustrojów saprofitycznych, znajdują się także chorobotwórcze i warunkowo chorobotwórcze.
Do zanieczyszczenia dochodzi wraz wydalinami i wydzielinami zwierząt i ludzi.
Pierwsze fazy rozkładu resztek organicznych (mineralizacja) dokonują bakterie nie zarodnikujące
Przeoranie gleby (spulchnienie) sprzyja samooczyszczaniu.
Zakażona gleba może pośredniczyć w przekazywaniu choroby.
Choroby związane z glebą to wąglik, tężec, szelestnica.
Żywi przenosiciele zarazków
W przenoszeniu chorób zakaźnych często pośredniczą zwierzęta, które mogą to czynić mechanicznie (biernie) lub biologicznie (czynnie).
Przenosiciel mechaniczny to taki, który nie jest żywicielem, przenosi je tylko mechanicznie (muchy - dur brzuszny).
Przenosiciel biologiczny to taki,w którym zarazek się namnaża (wesz), przenosi na dalsze pokolenia (kleszcz), przechodzi okresy rozwojowe (komar).
Stawonogi odgrywają odgrywają dużą rolę jako żywi przenosiciele.
Niektóre choroby są przenoszone sporadycznie przez owady lub pajęczaki inne szerzą się wyłącznie tą drogą.
Sporadycznie przenoszona jest tularemia przez kleszcze, komary i inne owady lub pajęczaki.
Można się zarazić przez bezpośrednią styczność z chorym zwierzęciem lub zwłokami
Wyłącznie przez owady przenoszony jest dur osutkowy i powrotny, malaria i piroplazmoza bydła.
Z owadów należy wymienić: muchy, komary, pchły i wszy z pajęczaków kleszcze.
Owady i pajęczaki pobierają zarazki na jednych i przenoszą na inne.
Zarazki przenoszą przez nakłuwanie lub kontakt z zakażonym organizmem
W chorobach ludzi rola muchy uwydatnia się w przenoszeniu zakażeń jelitowych (dur b., dyzenteria, cholera).
Muchy badane w szpitalach miały zarazki chorobotwórcze dyzenterii, salmonelli.
Oprócz zarazków patogennych wykazano obecność bakterii jelitowych: E.coli, enterokoki i inne.
Obecność tych drobnoustrojów wskazuje na związek mikroflory much i człowieka.
Pchły - przejściowy pasożyt człowieka i zwierząt.
Przenoszą dżumę z gryzoni na ludzi oraz dur plamisty.
Kleszcze - wolnożyjące pajęczaki, żyją w zaroślach i w pewnych okresach atakują zwierzęta.
Kleszcze przenoszą zakażenia: bakteryjne, riketsjozy, wirusowe.
Pasożyty wewnętrzne - stosunkowo mało poznane (nicienie płucne -wirus influenzy.
Ptaki mogą przenosić wirus pryszczycy, ptaki wodne-wirus grypy.
Powietrze
Obecność drobnoustrojów w powietrzu jest powszechne, zwłaszcza w przyziemnych warstwach może być dużo.
Drobnoustroje są też na znacznych wysokościach.
Bakterie przewyższają ilościowo zarodniki grzybów zarówno w chmurach jak na wszystkich wysokościach.
Z gatunków chorobotwórczych wykryto gronkowca złocistego (do 1800m).
Powietrze miast zwiera więcej drobnoustrojów, powietrze pól, lasów i łąk mniej.
Silny wiatr podnosi ilość drobnoustrojów w powietrzu, deszcze spłukują.
Latem powietrze zawiera więcej drobnoustrojów niż jesienią i zimą.
Znaczna ich część jednak szybko ginie, gdyż powietrze jako środowisko zewnętrzne nie jest korzystne dla drobnoustrojów nie przystosowanych do życia w nim.
Niekorzystnie działa
duże rozrzedzenie
stały ruch powietrza
promieniowanie słoneczne.
Zarazki w powietrzu mogą być przyczyną zakażenia aerogennego.
Może to nastąpić drogą pyłową/kropelkową.
Zakażenia pyłowe mogą nastąpić po wyschnięciu wydzielin i wydalin chorych zwierząt i jako drobne cząstki mogą być przeniesione.
Z tego rodzaju zakażeniami pyłowymi można się liczyć przy gruźlicy
Zakażenie kropelkowe jest następstwem rozpryskiwania w powietrzu śliny oraz wydzieliny nosowej.
Pożywienie
Pokarm może zawierać drobnoustroje chorobotwórcze i być przyczyną zachorowań u ludzi
salmonelozy u ludzi
gruźlica typu bydlęcego.
U zwierząt pasze mają także duże znaczenie
zakażenie pierwotne
wtórne zanieczyszczenie
zawierają mleko i mięso
siano, słoma, ziarna i zielonki
1