1. (23)Wymiana gazowa w płucach.

Wymiana gazowa proces, w czasie którego dochodzi do dyfuzji gazów i ich wymiany między organizmem i jego otoczeniem. W wyniku wymiany gazowej z organizmu jest usuwany dwutlenek węgla i wprowadzany tlen. Dyfuzja gazów odbywa się poprzez powierzchnię oddechową, którą jest powierzchnia całego układu oddechowego,. Powierzchnia oddechowa charakteryzuje się znacznym pofałdowaniem zapewniającym skuteczną wymianę gazów.U człowieka wymiana gazowa przebiega w pęcherzykach płucnych, między ścianą pęcherzyka a oplatającymi ją naczyniami włosowatymi. Przez ścianę pęcherzyka i naczyń dyfundują gazy: tlen i dwutlenek węgla. Dyfuzja odbywa się z miejsc o większym stężeniu do miejsc o stężeniu mniejszym, zgodnie z gradientem stężeń. Cząsteczki tlenu dyfundują z pęcherzyków płucnych do krwi, w odwrotnym kierunku wędruje dwutlenek węgla. Tempo tych zjawisk zależy od ciśnień parcjalnych gazów.W wymianie gazowej wyróżnia się trzy fazy:1. Wymiana gazowa zewnętrzna, która zachodzi w pęcherzykach płucnych i polega na łączeniu się hemoglobiny z tlenem, którego stężenie w płucach jest duże oraz powstawania dwutlenku węgla, którego stężenie w płucach jest mniejsze,2. Wymiana gazowa wewnętrzna, która zachodzi w tkankach i komórkach ciała, stężenie dwutlenku węgla jest tutaj większe niż stężenie tlenu, więc hemoglobina łączy się z dwutlenkiem węgla i pozostawia transportowany z płuc tlen,3. Oddychanie komórkowe, w którym przy udziale tlenu dochodzi do utleniania, czyli biologicznego spalania substancji odżywczych w wyniku, czego powstaje energia. Produktami ubocznym w tym procesie są dwutlenek węgla i woda.

Prawo Ficka - wymiana gazowa jest wprost proporcjonalna do powierzchni płuc, wprost proporcjonalna do różnicy stężeń gazów po obu stronach błony i odwrotnie proporcjonalna do grubości tej błony, (błona ma być jak najcieńsza) fizycznego w spoczynku wykorzystujemy 70% powierzchni płuc. Tchawica, oskrzela, oskrzeliki tylko nawilżają, oczyszczają i ogrzewają powietrze. Pęcherzyki płucne w szczytowych partiach tez nie biorą udziału wymianie gazowej, (czynnościowa przestań martwa) zagospodarowana dla wysiłku fizycznego.

2. Pojęcie wentylacji w spoczynku i wysiłku fizycznym.

Wentylacja - jest to ilość powietrza, która w ciągu jednej minuty przechodzi przez płuca, (wchodzi i wychodzi) w między czasie zachodzi wymiana gazowa mierzona litr powietrz / minuta.

Wysiłek dynamiczny wzrasta o:

- 100% przy małej intensywności.

- 300% przy dużej intensywności.

Wysiłek statyczny wentylacja:

- bez zmian przy małym wysiłku.

- wzrasta 2 razy przy dużym wysiłku.

3. Omów źródła energetyczne do pracy mięśniowej.

- ATP, GP - reakcje ich spalania zachodzą beztlenowo, bez względu czy jesteśmy spoczynku czy ruchu.

- glikogen mięśniowy, glukoza, glikogen wątrobowy - spalane tlenowo i beztlenowo

- tkanka tłuszczowa, białko mięśniowe - spalane w obecności tlenu

(tkanka tłuszczowa najlżejsza, węglowodany najcięższe - woda)

4. Rodzaje włókien mięśniowych.

- ST - włókna wolno kurczliwe, odporne na zmęczenie, kurczą się dzięki obecności tlenu

- FT - włókna szybko kurczliwe, szybkość, siła, uzyskują energie w procesie beztlenowym.

• FT1/FT2 - uwarunkowane genetycznie, mieszane, wspomagają jedną i drugą grupę

5. Odruchowy tonus mięśnia.

- stały nie zależny od naszej woli, ugięcie kończynowe wszystkich stawów

- odruch rdzenia najbardziej pierwotny

- wytworzenie prądu elektrycznego na poziomie rdzenia do skurczu mięśni

- regulacja siły skurczu. Przepływ prądu przez łuk odruchowy

- receptor czucia głębokiego proprioreceptor, efektor jednostka motoryczna, (mięsień)

- odruchowy tonus mięśnia jest przygotowaniem całego naszego organizmu, aby natychmiast zareagować ruchowo.

6. (12) Mechanizm obarczania baroreceptorów i jego znaczenie.

- umieszczone w aorcie, wrażliwe na rozciągnięcia aorty

- ich zadaniem jest kontrolowanie przepływającej krwi, jeżeli z pozycji siedzącej wstajemy receptory te odhamowują krew by mogła szybciej dopłynąć do mózgu, i taką sytuacje nazywamy obarczaniem baroreceptorów.

7. Odruchy człowieka - rola występowania odruchów.

Odruch - reakcja nieświadoma naszego organizmu

- odruch trawienny - trawienie pokarmu

- odruch obronny - obrona przed urazami

- odruch związany z popędem płciowym - przedłużanie istnienia gatunku

Odruchy przez podwzgórze:

- odruchy, które są nieświadomymi reakcjami naszego organizmu.

Odruchy rdzeniowe:

- droga od receptora do efektora przebiega tylko w jednej połowie ciała, (odruch kolanowy)

- własny receptor i efektor w jednym narządzie

8. Scharakteryzuj podział receptorów, omów drogę łuku odruchowego.

Receptory zewnętrzne:

- ciałka dotykowe skórze

- ciałka temperaturowe w skórze

- receptory smakowe

- receptory węchowe

- telereceptory, (oko, ucho)

Receptory wewnętrzne:

- chemiczne; - elektryczne; - mechaniczne; - temperaturowe;

Łuk odruchowy:

- receptor - zakończenie nerwowe zdolne odebrać bodziec

- droga nerwowa wstępująca inaczej czuciowa

- przetwarzanie odebranej informacji w komórce nerwowej

- droga nerwowa zstępująca inaczej wykonywana

- efektor - narząd docelowy

9. Hamowanie i torowanie odruchów.

Układ nerwowy zbudowany jest hierarchicznie, czyli dodatkowa kontrola np. nad odruchowym tonusem mięśnia, który jest tylko na poziomie rdzenia musi pochodzić z wyższych pięter układu nerwowego, zawsze zwycięża ten odruch, który decyduje o naszym przeżyciu.

10. Mechanizm glukostatyczny i jego znaczenie w spoczynku i wysiłku fizycznym.

- zabezpieczenie stałego dopływu energii do mózgu w postaci glukozy, (nie umie wykorzystywać tłuszczu)

- dotyczy 4 hormonów, (insuliny, hormonu wzrostu, kortyzon, glukagon)

- insulina, glukagon, (trzustka) - insulina przekształca glukozę w glikagon - spoczynek

- kortyzon - kora nadnerczy - glikagon rozkłada glikogen do glukozy - wysiłek

- hormon wzrostu - przysadka mózgowa

- cały organizm uczestniczy w dostarczaniu energii do mózgu.

11. (21)Zmiany intensywności przemiany materii i energii w zależności od płci i wieku.

Przed okresem reprodukcyjnym:

- kobiety układ wegetatywny, (współczulny) przyspieszający proces metabolizmu

- mężczyźni układ wegetatywny, (przywspółczulny) zwalnia proces metabolizmu

Po okresie reprodukcyjnym płcie są upodobnione w sensie metabolicznym

Największe różnice występują w okresie reprodukcyjnym

12. Zasady racjonalnego żywienia.

- proporcje 5:1:1 (węglowodany, białka, tłuszcze)

- posiłki różnorodne (jemy wszystko)

- pokarmy gotowane, ciepłe, nie kwaśne, (łatwo przyswajalne, nie trzeba ogrzewać, kwasowość organizmu)

-należy ograniczać, (tłuszcze, cukry, sole)

13. (5,6)Mechanizmy regulujące przepływ krwi w wysiłku fizycznym.

- w wysiłku dynamicznym mechanizmem wspomagającym jest pompa mięśniowa

- w wysiłku statycznym mechanizmem wspomagającym jest tłocznia brzuszna

Pompa - popychanie zwrotne krwi do prawego przedsionka, skurcz włókien mięśniowych kończynach dolnych.

Tłocznia - zwiększanie ciśnienia powietrza w klatce piersiowej, zwiększa potencjał tlenowy krwi.

14. (30)Omów kryteria klasyfikacji wysiłku fizycznego.

- generalny - pozycja ciała - wysiłki dynamiczne, statyczne.

- procesy biochemiczne - tlenowe, beztlenowe, (mierzone w fazie szybkości)

- procenty masy mięśniowej naszego ciała zaangażowanej w skurcz

- czas trwania wysiłku fizycznego, (30 sekund - beztlenowe do 4 min.; do 1godziny tlenowe)

- intensywność wysiłku fizycznego, (punktem odniesienia jest maksymalne pochłanianie tlenu)

15. (29)Fazy wysiłku fizycznego.

- wytrzymałość mierzona w godzinach, szybkość w minutach, siła w sekundach,

- wytrzymałość - praca długa, z tlenem, spalanie tłuszczu

- szybkość - mniejszy dostęp tlenu, mierzone procesy tlenowe, beztlenowe

- siła - beztlenowe warunki, wykorzystanie substratów, (duże obciążenia w krótkim czasie)

16. Scharakteryzuj wysiłek dynamiczny.

- w czasie wysiłku dynamicznego proporcjonalnie do zapotrzebowania na tlen wzrasta objętość minutowa serca, jest to spowodowane wzrostem częstości skurczów serca i objętości wyrzutowej serca.

- wysiłek fizyczny powoduje też zmiany przepływu krwi przez narządy.

- zwiększony dopływ krwi do serca spowodowany działaniem pompy mięśniowej i oddechowej

17. Scharakteryzuj wysiłek statyczny.

- skurcze izometryczne, zmienia się napięcie nie długość mięśnia

- charakterystyczna jest tłocznia brzuszna

- niewielka zmiana pojemności wyrzutowej serca

- wzrost ciśnienia rozkurczowego ma decydujące znaczenie w opóźnieniu zamykania naczyń tętniczych

- wysiłek statyczny może charakteryzować się bezdechem

- obrót krwi regulowany wzrostem tętna

18. (3)Wydolność fizyczna i czynniki je determinujące.

Wydolność - potencjalna zdolność do jak najefektywniejszego wysiłku.

- tlenowa i beztlenowa

- czynniki determinujące wydolność, (wiek, płeć, temperatura, klimat, sposób żywienia, genetyka)

- zaopatrzenie organizmu w tlen

- zasób substratów energetycznych

- sprawność wyrównywania zaburzeń homeostazy

- motywacja, świadomość, siła woli,

19. (4)Wymień zasadnicze różnice w wydolności pomiędzy kobietą a mężczyzną.

- kobiety mają wyższe tętno niż mężczyźni

- kobiety mają mniej hemoglobiny niż mężczyźni

- mężczyźni mają dużą pojemność wyrzutową serca

- mężczyźni mają dużą pojemność życiową serca

- mężczyźni przewaga układu współczulnego

- kobieta ma większą zawartość tkanki tłuszczowej a mniejszą masę mięśniową

- mężczyźni są przystosowani do wysiłków siłowych, szybkościowych beztlenowych.

- kobiety długotrwała praca o małym natężeniu, tlenowe

20. Stosowanie obciążeń wysiłkowych w zależności od płci i wieku.

Nie wolno stosować wysiłków maksymalnych i supermaksymalnych dla następujących grup osób: dzieci młodzieży, (12-18), osoby starsze, (po zakończeniu okresu reprodukcyjnego), kobiety w ciąży, kobiety w ogóle, chorych.

21. (13. 14,15) Zmęczenie, rodzaje i przyczyny. Zmęczenie fizyczne jest stanem fizjologicznym objawiającym się przejściowym zmniejszeniem sprawności ruchowej organizmu. Zmęczenie stanowi mechanizm zabezpieczający organizm przed nadmiernym wysiłkiem i tym samym przed nadmiernym zaburzeniem homeostazy ustroju. Zmęczenie fizyczne spowodowane jest intensywną pracą mięśni, w następstwie której zachodzą określone zmiany biochemiczne. Zmiany czynnościowe dotyczą także układu nerwowego i humoralnego przez co zakłócona zostaje homeostaza.

          Zmęczenie jest spowodowane następującymi czynnikami: niedotlenienie pracujących tkanek - gromadzenie się metabolitów beztlenowej przemiany materii wyczerpanie się zasobów glikogenu w mięśniach;- odwodnienie miocytów;-  przesunięcia jonowe;-  hipoglikemia;- zmiany w stanie czynnościowym OUN (znużenie neuronów → indukcja hamowania impulsu).

- zjawisko korzystne dla organizmu, (ogranicza nadmierne wykorzystywanie naszego ciała)

- rola ochronna - bodziec dla regeneracji ciała, wzmożenie procesów metabolicznych.

Czynniki:

- nagromadzenie kwasów produktów przemiany materii i energii

-wzrost ciepłoty upośledza prace enzymów

- utrata wody

- przesunięcie jonowe

- wyczerpanie substratów energetycznych

Rodzaje:

- ostre, - płytkie, - głębokie.

22. Superkompensacja i jej znaczenie dla organizmu w różnym wieku kalendarzowym.

- podczas treningu wyczerpanie zasobów energetycznych

- dla dzieci i młodzieży - ruch wywołuje duże zmęczenie niezbędny element rozwoju

- u osób starszych powoduje utrzymanie wydolności

23. Trening zdrowotny, zasady postępowania, korzyści pośrednie i bezpośrednie.

- obciążenie do progu przemian beztlenowych

- powinien zawierać elementy szybkości i siły w małym zakresie.

Korzyści bezpośrednie:

- wzrost napięcia układu przywspółczulnego.

- zmniejszenie wysiłkowego wyrzutu adrenaliny

- zwiększenie obwodowego napięcia żylnego

- zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi

Korzyści pośrednie:

- wpływ na układ krzepnięcia

- zmniejszenie gęstości krwi

- zwiększenie siły mięśniowej

Trening 5 razy w tygodniu minimum po 30 min

24. Termoregulacja spoczynkowa i wysiłkowa.

- mózg - podwzgórze

Wysiłek:

- chemiczna regulacja ciepłoty

- fizyczna regulacja ciepłoty, (wydalanie ciepła)

Spoczynek:

- produkcja ciepła, wytwarzanie więcej hormonów katabolicznych

- gęsia skórka

- wydalamy ciepło przez oddech, parowanie

25. Zasady racjonalnego żywienia.

- proporcje 5:1:1 (węglowodany, białka, tłuszcze)

- posiłki różnorodne (jemy wszystko)

- pokarmy gotowane, ciepłe, nie kwaśne, (łatwo przyswajalne, nie trzeba ogrzewać, kwasowość organizmu)

-należy ograniczać, (tłuszcze, cukry, sole)

26. Co to jest Tętno maksymalne i jak się zmienia z wiekiem.

Tętno maksymalne stanowi podstawę określania stref wysiłkowych wszelkich treningów, w których dominuje składowa wytrzymałościowa.

do 10 % VO2 max wysiłek lekki do 120 uderz/min

Do 30% VO2 max wysiłek średni do 150 uderz/min

Do 50% VO2 max wysiłek ciężki do 170 uderz/min

Do 100% VO2 max wysiłek b.ciężki do 180 uderz/min

Dotyczy to osób dorosłych 25- 40 roku życia

Jeżyli mierzymy u dzieci to + 20 uderzeń i +10 min

Jeżeli u os. Po 40 roku życia do 60 - 10 uderzeń

Jeżeli u os. Po 65 roku życia - 20 uderzeń

Po okresie pokwitania + 10 uderzeń

27. (18,19_ Test Cramptona polega na pomiarze i porównaniu ciśnienia tętniczego skurczowego i tętna w pozycji leżąc (10-minutowy odpoczynek - leżąc) oraz po 2 min od przyjęcia pozycji stojąc.

Pierwszy test to test Cramptona - jest to próba ortostatyczna: bada reakcję układu krążenia na nagłą zmianę pozycji ciała z poziomej na pionową. polegającej na zmianie czynności serca pod wpływem zmiany zajęcia nowej pozycji ciała,

Opis próby:
Badany przez 10 min leży, po tych 10 min leżenia mierzymy ciśnienie skurczowe (RRS1) oraz tętno (HR1).
Następnie badany wstaje i po 2 min stania (nie powinien w tym czasie nic robić, po prostu stoi) mierzymy ponownie ciśnienie skurczowe, to będzie ta druga wartość dlatego oznaczamy to RRS2 oraz mierzymy ponownie tętno HR2.
Teraz wyliczamy wskaźnik Cramptona ICR
ICR = 25 x (3,15 + DTA - DPS/20)
I juz wyjaśniam co to jest to DTA i DPS
DTA - różnica ciśnienia skurczowego krwi, czyli RRS2 - RRS1, i tu musze zaznaczyć że wynik należy podać w cm Hg, a nie w mm Hg
czyli jesli różnica wynosi 5 mmHg = 0,5 cmHg
10 mmHg = 1 cmHg itd
Z kolei DPS - różnica tętna, HR2 - HR1

27. (22) Współczynnik oddechowy - jest to stosunek objętości wydzielonego CO₂ do ilości pobranego tlenu, który określony jest wzorem VCO2/ VO2

28. (25) BMI (inaczej wskaźnik Queteleta II czyli wskaźnik masy ciała) - współczynnik powstały przez podzielenie masy ciała podanej w kilogramach przez kwadrat wysokości podanej w metrach.

Dla osób dorosłych wartość BMI wskazuje na (Szczeklik 2005):

• < 15 - wygłodzenie

• 15,1 - 17,4 - wychudzenie (spowodowane zwykle przez ciężką chorobę lub anoreksję)

• 17,5 - 18,5 - niedowagę

• 18,5 - 24,9 - wartość prawidłową

• 25,0 - 29,9 - nadwagę

• 30,0 - 34,9 I stopień otyłości

• 35,0 - 39,9 II stopień otyłości

• >= 40,0 III stopień otyłości (otyłość skrajna).

Oznaczanie wskaźnika masy ciała ma znaczenie w ocenie zagrożenia chorób związanych z nadwagą i otyłością np. cukrzycą, chorobą niedokrwienną serca, miażdżycą. Im mniejsza wartość BMI, tym ryzyko wystąpienia chorób jest mniejsze.

28. (26) WHR stosunek talii do biodra, metoda mierzenia otyłości pomocna przy określaniu miejsca przechowywania zapasów tłuszczowych organizmu.

WHR = obwód talii (cm) /obwód bioder (cm)

Otyłość androidalną (typu 'jabłko') rozpoznajemy, gdy WHR jest większy lub równy 0,8 u kobiet lub 1,0 u mężczyzn.
Otyłość gynoidalną (typu 'gruszka' )rozpoznajemy, gdy WHT jest niższy niż 0,8 u kobiet lub 1,0 u mężczyzn.

29. (31) Intensywność wysiłku dynamicznego

Dla os dorosłych

Do 10% VO2 max- wysiłek lekki dla tętna wysiłek lekki to 120 ud/min

Do 30% VO2 max - wysiłek średni dla tętna wysiłek lekki to 150 ud/min - koniec wysiłków tlenowych

Do 50% VO2 max - wysiłek ciężki dla tętna wysiłek lekki to 170 ud/min

Do 100% VO2 max - wysiłek bardzo ciężki dla tętna wysiłek lekki to 180 ud/min

Wysiłek bardzo bardzo ciężki dla tętna superman powyżej 200 ud/min

Vo2 max - maksymalne pochłanianie tlenu w max wysiłku fizycznym

Dla dzieci + 20 uderzeń

Po okresie pokwitania + 10 uderzeń

Os. Dojrzałych - 10 uderzeń

Os. Starszych - 20 uderzeń

30. (32) Intensywność wysiłku statycznego

MVC - % masy mięśniowej zaangażowanej w wysiłek

Do 10 % MVC - lekki

Do 30 % MVC - średni

Do 50 % MVC - ciężki

31. ( 24) skład ciała względem wieku i płci

1. Beztłuszczowa masa ciała

2. Tkanka tłuszczowa

3. Woda

Beztłuszczowa masa ciała :

• tkanka mięśniowa,

• tkanka kostna: zwapnienia (w okresie rozwoju) oraz osteoporoza (w wieku starszym).

• narządy wewnętrzne (trzewia).

Tkanka tłuszczowa

• tkanka podskórna

• tkanka trzewne

Funkcje: Stanowi ochronę amortyzującą nad trzewiami. Głównie chroni narządy wewnętrzne. Funkcja termoizolacyjna. Stanowi źródło zapasów energetycznych. Hormony (leptyna - uczucie sytości, estrogeny - żeńskie hormony płciowe).

Zawartość tkanki tłuszczowej (%)

Wiek	Kobiety	mężczyźni
20-29	16-24	7-17
30-39	17-25	12-21
40-49	19-28	14-23
50-59	22-31	16-24
>60	22-33	17-25

Dwa razy dochodzi do dodatkowej produkcji komórek tłuszczowych (okres noworodkowy i okres dojrzewania).

Woda (60-70%):

Procentowa zawartość wody w ustroju człowieka w zależności od wieku i płci

	%
Noworodek	75-80
Kobieta	55-60
Mężczyzna	60-65
Osoby > 60 roku życia	46-54

Funkcje:

Regulacja temperatury, regulacja ciśnienia.

Na stosunki ilościowe omawianych składników ciała wpływają przede wszystkim:

• czynniki genetyczne

• sposób odżywiania i skład pokarmów

• wiek

• płeć

• stopień aktywności fizycznej

• zmiany patologiczne

---