Wykład IV

Krew-tkanka płynna wyścielająca łożysko naczyniowe ,odgradza od innych tkanek organizmu co najmniej jedna warstwę komórek śródbłonkiem naczyniowym

Krew- to czerwona ciecz o czerwonym składzie ,która doprowadza do wszystkich tkanek ciała pokarm i tlen ,niezbędnie im do życia i wzrostu .Krew przyczynia się także do usuwania produktów przemiany materii .Zawiera we krwi substancje uczestniczące w walce z chorobami.

Skład: cztery główne składniki to :

• erytrocyty -krwinki czerwone

• leukocyty- krwinki białe

• trombocyty- płytki krwi

• nie upostaciowane składniki osocza krwi

erytrocyty-(stanowi 50% objętości krwi ,stosunek objętości erytrocytów do objętosci pełnej krwi to HEMATOKRYT

Hematokryt, stosunek ciał morfotycznych (masy krwinkowej, krwinek czerwonych) do osocza. Podwyższony hematokryt występuje w czerwienicy oraz w chorobach przebiegających z dużą utratą płynów (oparzenia, biegunki, niedrożność jelit).

Rola krwi:

1. transport tlenu z płuc do tkanek i dwutlenka węgla z tkanek do płuc

2. transport produktów energetycznych i budulcowych wchłoniętych w przewodzie pokarmowym do wszystkich tkanek obwodowych

3. transport produktów przemiany materii z tkanek do nerek

4. transport hormonów wytwarzanych w organizmie

5. transport witamin wchłoniętych w przewodzie pokarmowym

6. dystrybucja i magazynowanie hormonów

7. wyrównanie ciśnienia osmotycznego jonów wodorowych

8. wyrównanie różnicy temperatur miedzy tkankami

9. walka z drobnoustrojami (dzięki leukocytom)

Tkanki krwiotwórcze- elementy morfotyczne krwi ,dzielone:

• pierwotne (centralne) -szpik kostny czerwony, grasica

• wtórne(obwodowe) węzły chłonne i śledziona

Szpik kostny czerwony- ok3%masy ciała ,jest głównym narzędziem krwiotwórczym w okresie pozapłodowym . Wypełnia istotę gąbczastą kości płaskich :mostek ,żebra ,kości biodrowe trzon kręgów ,jamy szpików w sąsiedztwie z kończynami .

ERYTROCYTOPOEZA- wytwarzanie krwinek czerwonych odbywa się to w szpiku i polega na stopniowej przeminie i zróżnicowanie komórek pnia aż do refikulocytów i ostatecznie erytrocytów .proces dojrzewania wynosi 5 dni.

Czynnikiem pobudzającym erytropoezę jest erytropoetyna, wydzielana przez nerki ,pod wpływem zmniejszenia prężności tlenu w krwi .prawidłowa erytropeza zależy od dostatecznej podaży żelaza ,witaminy B12 i kwasu foliowego.

Granulocytopeza- wytwarz. krwinek białych zróżnicowanie komórek macierzystych, trwa ok. 6 dni

Monocytopoeza- odpowiedzialna za reakcje odpornościowe

Trombocyty- wytwarzanie płytek krwi

Limfocytopoeza- zachodzi w szpiku ,grasicy ,węzłach chłonnych i śledzionie

Śledziona- stanowi filtr dla elementów morfotycznych powstających w innych tkankach hematopoetycznych .

Erytrocyty- wytwarzanie przez szpik czerwony , krążą w krwi przez 120dni odpowiadają za transport tlenu z płuc do tkanek.

Erys-( liczba w litrze krwi obwodowej) ok. 5,21 mężczyzna, 4,60 kobieta

Hct- ( wskaźnik hematokrytu )0,46 - 0,40

Hb- (zawartość hemoglobiny w 1 L krwi )15,7g/dl- 13,8 g/dl

Erytrocyty- ( krwinki czerwone kształt dysku) w czasie przejścia przez wąskie kapilary ulęgają odkształceniu ,ich otoczka jest błona półprzepuszczalna umożliwiająca dyfuzje wody zgodnie z gradiatem stężeń.

Hemoliza- rozpad krwinki

Hemoglobina- jest to składnik krwinki czerwonej łącząca się z tlenem ,po 120 dniach rozpada się i uwalnia hemoglobinę

Grupy krwi- w błonkach komórkowych występuje elementy morfotyczne krwi występują antygeny a w osoczu krążą przeciw ciała tym antygenom

Wyróżniamy A, AB .B i 0

A antygent A

B antygent B

AB nie antygenu

0 są obydwa antygeny

podział na Rh dodatni (antygeny D)

podział na Rh ujemny(bez antygenu)

Konflikt serologiczny- występuje gdy matka jest Rh (-)a płód Rh (+) .Podczas 1 ciąży dochodzi do wytworzenia przeciw ciała ,które w przypadku kolejnej ciąży z Rh (+) płodem ,prowadzi do niszczenia krwinek.

Leukocyty - ich liczba to 4-10x10(9) /litrów krwi, zwalczanie zakażeń .

Limfocyty T-

Limfocyty B-

Monocyty-

Trabocyty- odpowiedzialne za krzepliwość ,ulęgają rozpadowi w śledzionie ,przylepiają się do warstwy podśrodbłonkowej

Wykład V

Układ wydalniczy

Równowaga kwasowo -zasadowa

-płyny ustrojowe maja odczyn PH(zasadowy)

-nadmierne obniżenie PH ( produkcja kwasu mlekowego i CO2 w czasie wysiłku) jest kompensowane przez układy buforowe, przyłączające jony wodorowe.

układ buforowy to:

• krew ( łączenie z kwasami i zasadami wodorowęglany ,hemoglobina, białka)

• układ oddechowy (eliminacja CO2 , podczas oddychania)

• nerki ;wpływają na utrzymanie stałego PH ale nie biorą udziału w regulacji PH w czasie wysiłku ,dopiero po zakończeniu przywracają prawidłową zasadowość krwi.

Regulacja wodno -elektrolitowa

• główne zadanie nerki to utrzymanie stałej objętości osmolalności przez kontrolowanie wydalania wody i elektrolitów.

• Nerka usuwa końcowe produkty przemiany materii oraz działa wewnątrz wydalniczo

- erytropoetyna ( produkcja ertrocytów)

- renina( wpływa na ciśnienie krwi)

- aktywana postać witaminy D

• Mocz wytworzony jest w nefronie (tzw. Mocz pierwotny) przesączany do układu kanalikowego ,skąd w znacznej części wchłaniany jest zwrotnie .Hormony decydują ile moczu wydostaje się na zewnątrz(1,5 litra na dobę moczu na zew.)

• Ośrodkiem regulującym przyjmowanie płynów jest ośrodek pragnienia zlokalizowany w podwzgórzu. Bodźcem jest zmiana ciśnienia osmotycznego krwi ośrodek ten jest powiązany ze ośrodkiem termoregulacji.

• Utrata wody w ilości powyżej 2% obniża wydolność fizyczną organizmu o 10%.

Wydolność organizmu

Wydolność fizyczna- zdolność organizmu do wykonania maksymalnej pracy fizycznej zależy od budowy i rozwoju organizmu ,metabolizmu ,sprawność układów zaopatrujących i mechanizmu termoregulacji.

Tolerancja wysiłkowa- zdolność do długotrwałego wysiłku o określonej intensywności bez zaburzeń homeostazy i upośledzeń funkcji narządów

Zmiany ewolucyjne ,obejmuje całe pokolenia i będące wyrazem przystosowania organizmu do danych warunków środowiskowych .

Wysiłek maxymalny- obciążenie pracą fizyczna ,przy której osiągane jest max. pobieranie tlenu

• intensywność i czas trwania wysiłku są odwrotnie proporcjonalne .

• wskaźnik intensywności wysiłku jest częstość skórczów serca .Intensywność podawana jest w % wartości max- wysiłek 90% HR max to obciążenie na poziomie 180 skórczów /min przy maksymalnej częstości 200/min.

• biorąc pod uwagę intensywność wysiłku ( na podstawie wentylacji minutowej ,częstość skórczów serca , czas pracy max)

Wysiłek supermaksymalny - tlen nie jest pobierany z zewnątrz tylko z zapasów ,jest on bardzo krótkotrwały .

Rozgrzewka- doprowadza do lepszego przygotowania do wysiłku ,zmniejsza ryzyko kontuzji .

1. generalne - nie związane z dyscyplina

2. specyficzne - związane z dyscyplina sportu

powoduje ona:

• zwiększa prędkość skracania i rozluźnienie mięsni szkieletowych

• obniża lepkość mięsni

• zwiększa oddawanie tlenu do mięśni

• zwiększa szybkość przewodzenia nerwowego i przepływu krwi przez tkanki

Wysiłek fizyczny powoduje wzrost :

• częstości akcji serca

• ciśnienia tętniczego

• objętość wyrzutowa serca

• wzrost parowani( pocenie) wzrasta pozioma leukocytów i hematokrytu

• wzrasta ryzyko odwodnienia rośnie zatem i ryzyko zawału

• pobieranie tlenu po zakończeniu wysiłku (długo trenowany) związany z koniecznością eliminacji kwasu mlekowego

Trening fizyczny- systematyczna świadomie ukierunkowana działalność ruchowa człowieka podnosząca zdolność wysiłkową umiejętności ruchowe.

Superkompensacja- zwiększona zdolność do wykonywania wysiłku.

Zasady treningu:-

1. indywidualizacja

2. specyficzność

3. stopniowe zwiększenie obciążenia

4. cykliczność

5. adaptacja do treningu zależy od początkowego

6. poziomu wydolności tlenowej lub siły mięśniowej intensywność ,częstotliwość i czas trwania treningu

7. po zaprzestaniu treningu funkcje fizjologiczne obniżają się-należy stosować trening podtrzymujący

8. tworzenie nawyków ruchowych

-generalizacja

-doskonalenie ruchu

-automatyzacja

Metody treningowe-

• metoda ciągła

• metoda interwałowa- wykonanie krótkiego intensywnego wysiłku na zmianę z wypoczynkiem

Bóle mięśniowe związane z wysiłkiem

• powstają podczas wysiłku (przez niedostateczny przepływ krwi przez mięśnie rozwija się niedotlenienie)

• powstające 12-18 godz. po wysiłku na skutek uszkodzenia komórek mięśniowych

Fizjologiczne podstawy treningu

• nasilenie stopniowe obciążenie

• stosowane odpowiednie przerwy treningowe

• różne formy obciążenia w dłuższym cyklu treningu

• zróżnicowanie obciążeń treningowych

• trening powinien obejmować jak najwięcej mięśni

• 3x w tygodniu- utrata 300-500kcal ( 30 min) ,10-15 min obciążenie krótkotrwałe

• zaopatrzenie na ciała (60%cukry, 25% tłuszcz, 10% białko) unikać spożywania mięsa 2x w tygodniu i spożycia piwa

• diagnostyka wydolności fizycznej oparta jest przede wszystkim na obserwacji wysiłkowej zużycie tlenu

• szczególne wysokie wartości ma VO2 max obserwuje się u przedstawicieli wytrzymałościowych

ZAWIASKO TERMOREGULACJI

Warunkuje prawidłowy stan bilansu cieplnego . uzyskiwane jest przez:

-promieniowanie i przewodnictwo cieplne przez skórę

-rozszerzenie naczyń skórnych i wydzielanie potu

-wydalanie z para wodna i powietrzem

-usuwanie ciepła z moczem i kałem.

Stała temperatura organizmu człowieka jest wypadkowa z procesów

• wytwarzanie ciepła

• usuwanie ciepła poprzez :

• konewrcje

• przewodzenie

• promieniowanie

Czynniki wpływające na temperaturę ciała :

1. ośrodek termoregulacji

1. receptory obwodowe

2. receptory centralne

3. mechanizmy zwiększające temp. ciała przez drżenie mięśniowe lub zmniejszenie przepływu skórnego. Obniżenie temperatury uzyskujemy przez pocenie.

2. zmiana temperatury w rytmie około obwodowym

3. zmiana przepływu przez naczynia skórne uzależnione od temperatury zewnętrznej

4. wilgotność otoczenia

5. ubytek wody w czasie wysiłku fizycznego

6. wysiłek w środowisku o podwyższonej temperaturze -zwiększa prace serca .

• spadek zdolności do pracy fizycznej -temp. powyżej 30 C.

• mechanizmy termoregulacyjne pracują prawidłowo do 40 Powyżej której dochodzi do hipotermii wysiłkowej jej, objawy to zaburzenia układu krążenia ,osłabienie mięśni

co robić aby niedoszło do odwodnienia:

• nawadniać organizm (0,5 litra 30 min przed wysiłkiem lub 250ml po 15 minutach pracy)

• picie płynów z glukozą

Przy odpowiednim wysiłku można uzyskać stan aklimatyzacji cieplnej.

Utrata wody przez spoczynek

• oddychanie do 500 ml

• parowanie przez skore 600ml

• pocenie podczas ciężkiej pracy fizycznej

• z kalem do 200ml

• z moczem do 2L

Przez utratę wody tracimy także jony chloru i potasu co powoduje niewydolność mięsnia sercowego i skurcze mięśni .

Na 100kcal wysiłku konieczne jest dostarczenie 1 L wody

Utrata wody powoduje:

• zmniejsz objętość krwi

• obniża ciśnienie krwi ,pojemności minimalnej i wyrzutowej serca

• wzrost wdychania katecholaminy

• hipotonia komórkowa

• spadek wartości pracy fizycznej

• wzrost temperatury ciała

• łatwo rozwija się kwasica

• obniżą się zasób glukozy i glinokoliny

Zapobiegania

-podawanie dodatkowej wody podczas wysiłku

-podawanie wody z chlorkiem sodu

- wcześniej podawany roztwór węglowodorów

Rodzaje zmęczeń

1. obwodowe czyli mięśniowe

2. ośrodkowe tzn. Nerwowe objawy to: zmiana poziomu depresji

3. psychiczne

Objawy przetrenowania

1. brak snu ,koncentracji ,

2. brak apetytu

3. wyczerpanie psychiczne

7

---