TEORIE UCZENIA SIĘ

Jak powiedział Albert Bandura:

„naturę ludzką charakteryzuje ogromny potencjał, który w wytyczonych przez biologię granicach, pod wpływem bezpośrednich, jak i doznawanych pośrednio doświadczeń, może być przekształcony w różne formy”.

WARUNKOWANIE KLASYCZNE

• Do istniejącego systemu odruchów bezwarunkowych wprowadzamy nowe bodźce.

• To uczenie się bodźców.

• IWAN PAWŁOW (1849-1936)

• JOHN WATSON (1878 – 1958)

WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE

• To łączenie starych bodźców z nowymi reakcjami. Uczenie się reakcji.

• EDWARD THORNDIKE (1874 – 1949) –prawo efektu i prawo ćwiczenia.

• BURNUS SKINNER (1904-1990) - koncepcja warunkowania sprawczego (instrumentalnego)

TEORIA SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ ALBERTA BANDURY (1925)

• ukazał mechanizmy modelowania, czyli uczenia się przez obserwację.

• zauważył, że uczenie się nie zawsze wymaga bezpośredniego wzmacniania.

• przerzucił pomost między teoriami uczenia się a teoriami poznawczymi akcentując uwewnętrznienie sensu (istoty, zasady) zachowań modela.

Behawioryści opowiadają się za:

• Szybkim oddawaniem sprawdzianów;

• Regularnym odpytywaniem uczniów i wzmacnianiem prawidłowych odpowiedzi;

• Stałym sprawdzaniem pracy ucznia;

• Ogólnym dążeniem za wzmacnianiem każdego zachowania prowadzącego do rozwoju prawidłowych postaw.

Nagrody

• nagrody pierwotne - czyli wszystko to, co jest konieczne do utrzymania organizmu ludzkiego przy życiu oraz do zapewnienia ciągłości gatunku.

• nagrody wtórne społeczne - czyli wszystko to, co jest okazaniem pozytywnej uwagi ( aprobaty, akceptacji) drugiemu człowiekowi, a zatem jest adresowane do jego potrzeb społecznych i osobistych.

• nagrody wtórne stymulujące - czyli wszystko to, co dostarcza nowych wrażeń i jest adresowane do potrzeb poznawczych , estetycznych człowieka.

• nagrody wtórne uogólnione - czyli wszystko to, co samo w sobie nie jest użyteczne, ale stanowi sygnał bądź ekwiwalent tego, czego się pragnie.

Zasady stosowania nagród

• Określenie zachowania pożądanego

• Czytelność (wyrazistość) wzmocnień

• Proporcjonalność

• Sprzężenie z ignorowaniem zachowań niepożądanych.

• Na początku – systematycznie, za każdym razem, potem – w sposób przerywany

• Ignorowanie zachowań wygaszanych.

• Zasada Premacka.

EKONOMIA ŻETONOWA

• Zidentyfikuj pożądane zachowanie

• Omów je z dzieckiem i wyjaśnij zasady działania programu

• Wywieś zasady. Często je powtarzaj.

• Wybierz żetony /najlepiej paski kolorowego papieru/

• Ustal na co mogą być wymienione żetony i kiedy

• Przygotuj nagrody

• Wprowadź system w życie

• Natychmiast wzmacniaj zachowania.

• Stopniowo zmieniaj system wzmocnień ciągłych na sporadyczne.

Kary

• kary pierwotne - czyli wszystko to , co stanowi przeszkodę bądź czynnik zakłócający w zaspokojeniu potrzeb biologicznych człowieka,

• kary wtórne społeczne - czyli wszystko to, co jest okazaniem negatywnej uwagi (antypatii, niechęci, awersji) drugiemu człowiekowi.

• kary wtórne wyzwalające nudę - czyli wszystko to, co oznacza bezczynność, brak wrażeń, przymusową monotonię działania i co uniemożliwia zaspakajanie zapotrzebowania na stymulację.

• kary wtórne uogólnione - czyli wszystko to ,co zapowiada pojawienie się właściwych bodźców awersyjnych, ale także to, co oznacza pozbawienie przyjemności.

Należy podkreślić, że :

- karą jest również pozbawienie człowieka wcześniej przyznanej mu, a zatem oczekiwanej nagrody. Podobnie jak nagrodą może być rezygnacja z karania.

- konkretny bodziec może być reprezentatywny dla więcej niż jednej kategorii nagród bądź kar jednocześnie.

Typologia kar

• Kary związane z agresją:

• Kary fizyczne.

• Kary werbalne (przemoc słowna, niszczenie słowem).

• Kary symboliczne.

• Obarczanie dodatkowymi obowiązkami

• Symboliczne odbieranie miłości

• Pozbawianie wcześniejszych przywilejów, nagród.

• Kary naturalne

• Kary samorzutne

• Mówienie o własnych przeżyciach związanych z cudzym przewinieniem (bez oskarżania, etykietowania, agresji).

Zasady stosowania kar

• Bezpośredniość

• Nieuchronność

• Konsekwencja

• Proporcjonalność do rozmiaru przewinienia

• Zmazywanie winy

• Koncentracja na samym przewinieniu

• Urozmaicanie

• Sprzężenie z nagrodami

• Autorytet karzącego

WARUNEK GRUPOWY

zasada dokładnie określająca, w jaki sposób określona konsekwencja będzie stosowana wobec grupy.

ZABAWA W DOBRE ZACHOWANIE

• dzieli się grupę na 2 części;

• każda z nich otrzymuje znaczek, jeśli ktoś z jej członków zachowa się niewłaściwie;

• obydwa zespoły wygrywają, gdy zbiorą nie więcej niż 5 znaczków;

• jeżeli tylko jeden ma mniej niż 5 znaczków – to on wygrywa.

WZMACNIANIE PRZENIESIONE DO DOMU

Punkty zbiera się w szkole, a nagrody otrzymuje w domu.

METODA CAROLE SUTTON, behawioralny system edukacji dla rodziców

• A - co poprzedza zachowanie dziecka;

• B – na czy polega zachowanie dziecka;

• C – jakie są bezpośrednie konsekwencje zachowania dziecka.

ZASADY

• Ignoruj złe zachowania lub zwracaj na nie jak najmniejszą uwagę.

• Zastosuj karę w postaci: ostrzeżenia. Sprawdź, czy dziecko cię słyszy.

• Poinformuj, że będzie odesłane i gdy to nie skutkuje odeślij dziecko, czyli umieść dziecko w bezpiecznym, ale nudnym miejscu, gdzie nikt nie zwraca na nie uwagi.