Mieczysław B,B. Biskupski

się od rzekomo środkowo— i wschodnioeuropejskich nazwisk, z których wszystkie zmyślono: jest ktoś zwany Dubechek, co zbliża się bez powodzenia do czeskiego czy słowackiego Dubćek. Jest dziewczyna o imieniu Katina, które nie istnieje, ale przy­wodzi na myśl słowiańską wersję Katarzyny. Są też na dokładkę Yronsky i Yasha. Oczywiście jest też nazwisko Dangos, które su­geruje węgierskie pochodzenie, lecz węgierskim nie jest. Dangos może być Czechem, na co wskazuje fakt, że ma brata o czeskim imieniu Anton. Na początku filmu dowiadujemy się, że pier­wotnie zwany był Dangosbiblichek, co nie jest czeskim nazwi­skiem - ani w ogóle żadnym. Bosley Crowther opisał Dangosa jako „upartego, drobiazgowego bohunka", a większos'ć recen­zentów przyjęła, że Dangos miał być Czechem^⁰.

W filmie tym wszyscy mówią dość mocno łamaną angielsz­czyzną z grymasami twarzy, głośnymi spółgłoskami i żywio­łową gestykulacją — „w przaśnym stylu komedii gwarowej"

— czym Hollywood zaznacza Europejczyków spoza zachodnich
krańców kontynentu. Wszelkim próbom rekonstrukcji narodo­
wości Dangosa stoi na przeszkodzie fakt, że nosi on ze sobą ko­
rony, walutę skandynawską. Jest oczywiste, że Dangos, tak jak
wielu innych w tym filmie, nie ma być nikim konkretnym; to
po prostu Europejczyk ze Wschodu. Rodzina Dangosów najwi­
doczniej nie odczuwa więzi ze swoją tradycyjną kulturą ojczystą

— co oczywiście oczernia tę kulturę w oczach widza — więc na­
zywają swoje dzieci Theodore Roosevelt, George Washington,
Thomas Jcfferson i Abraham Lincoln. Dangos, etniczna za­
gadka, żeni się jednak z kobietą jasno określoną jako Irlandka.

Oczywiście King Vidor, który napisał scenariusz cego filmu, zapewne nie odróżniłby Czecmt od Marsjanina. Dangos to słowo litewskie, które nie jest nawet nazwiskiem. Jedyne inne „dangos" to japońskie kluski, ale na­wet Vidor nie miał chyba na myśli wątku azjatyckiego.

Polacy często staczali się w ten hollywoodzki gąszcz etnicznego nonsensu. Częścią problemu stojącego przed nimi w Hollywood okresu wojny była kwestia, dlaczego Żydom, Włochom i Irland­czykom pozwalano być Żydami, Włochami i Irlandczykami, ale Polacy i ich sąsiedzi stawali się narodem „Dango". Krótko mó­wiąc, istniała tendencja przedstawiania narodów Europy Środ­kowej i Wschodniej jako niezrozumiałej mieszanki bez cech wy­różniających. Ich przedstawiciele mogą nosić każde nazwisko, o ile jest dziwne; mówić w każdym języku, o ile ma mocny ak­cent; nie mogą okazywać dostrzegalnego przywiązania do hi­storii, tradycji i kultury swoich przodków; a przede wszystkim muszą płaszczyć się z wdzięczności wobec Stanów Zjednoczo­nych. Stanowią surowiec etniczny, nadający się tylko do prze­tworzenia, Hollywood uczyniło ludność Ameryki pochodzącą 'l Europy Wschodniej kolektywnym Stepinem Fetchitem⁵¹.

Ogólnie rzecz biorąc, dla Hollywood okresu wojny amery­kańska populacja składała się z dwóch komponentów: Ame­rykanów bez jakichkolwiek etnicznych czy religijnych cech wyróżniających oraz reprezentacji „innych": Irlandczyków, przedstwiających wszystkich katolików i wszystkich imigrantów. Reszta występuje symbolicznie. Innych mieszkańców kraju wła­ściwie nie ma. Polacy więc, jeśli już się pojawiają, są niemal cał­kowicie pozbawieni cech charakterystycznych. Może mają jakąś religię, ale tego nie okazują. Nigdy nie mówią ani słowa w oj­czystym języku i nie wydaje się, aby ojczyzna przodków bądź jej problemy w ogóle ich interesowały, jak w przypadku Bolesla-yskiego z Destroyer czy wstrętnej oszustki z Quota Girl. Wydaje się jednak, że wyróżniają się pod względem fizycznym. Wszyscy są bardzo ciemni, smagli i niscy. Edward G. Robinson (165 cm),

Murzyński aktor komediowy oskarżany o utrwalanie stereotypów raso­wych (przyp. red.).

320

321