Ciechanowski (zgubiona część od str 92)
ANALIZA TECHNIKI WYKONANIA LITER EPIGRAFII CHRZCIELNICY LEGNICKIEJ
- czaszę chrzcielnicy wykonano na odwróconym negatywie formy wewnętrznej (rdzeniu). Rdzen wykonano na plincie z ciegiel (podstawa), wykończono narzucając warstwę gliny, wyrównując szablonem odpowiednim do zamierzonego kształtu, na rdzeń nałożono warstwę łoju ze sproszkowanym węglem drzewnym, odpowiednim do grubości ścianek naczynia, innym szablonem formowano czaszę – przystąpiono do nałożenia wypukłego reliefu epigrafii i innych szczegółów plastyki, równocześnie modelowano otwory wlewowe i odpowietrzające z wosku, nakładanie kilku warstw rzadkiej gliny – usztywnienie modelu przed nałożeniem warstwy gliny właściwej, po osuszeniu forme wzmocniono okuciami, po wytopieniu wosku można było przystąpić do odlewania
- możliwą odmiana wykonania liter było sporządzenie formy czaszy z gliny, na formie fałszywej modelowano z wosku liter napisu, po pokryciu formy warstwa cienkiego tworzywa izolacyjnego, formierz wykonywał na oddzielnym pierścieniu zewnętrzną formę płaszczową
- litery epigrafii chrzcielnicy powstały przez wlewanie się metalu we wklęsłe negatywy ich formy które ukształtowały się przy wytopieniu ich woskowego modelu na formie traconej lub niszczonej
- inskrypcjja dowodzi wielkiej precyzji i umiejętności technicznych odlewnika
ANALIZA TECHNIKI WYKONANIA NAPISU PŁYTY BISKUPA MAURUSA
Hipoteza 1 - płyte odlaną z ołowiu wykonano w formie dwuczęściowej z płyt żelaznych, 2 płyty ściśnięto za pomocą klamer i klinów metalowych, po włożeniu miedzy nie płaskownika żelaznego, formował on trzy krawędzie płyty, dawał możliwość przeciekania stopu, uszczelniano gliną
Hipoteza 2 - płyta mogła powstać w odlewie jamowym, w odpowiednio plytkiej miseczce-negatywie wycisnietym w materiale ognioodpornym, po odlaniu plyty w okresie powstania zwyczaju umieszczania napisu przystepowano do sporządzania inskrypcji, kreska kształtowana przy pomocy rylca, posmiech wykonania litery widoczny w formie i porzuceniu od poówy podwójnego konturu napisu
TECHNIKA WYKUWANIA NAPISÓW W KAMIENIU
- dłuto spiszczaste, żelazne, zakończone ostrym rylcem używane w stadium początkowym, odbijano nim najwieksze kawałki
- dłuto płaskie o łopatkowatej płaszczyźnie i ostrej krawędzi, do zaawansowanych prac kamieniarza artysty, wydobywanie szczegółów
- dłuto o ostrzu zaokrąglonym - obrabianie partii szat, nie używano go do ciała
- dłuto zębate o ostrzu zakończonym pieciomilimetrowymi zębami, rozstawione szeroko, wyrównywanie powierzchni obrobionej dłutem spiszastym
- wykończenie powierzchni płaskich i krzywych przez wygładzenie pilnikami; kształtowanie brudzdy literniczej wklęsłej o przekroju trójkątnym wymagało dużych umiejętności, przy profilu płaskim wychodzącym na tło trudnoscią było wykształcenie zagłębionego na kilka mm tła liter
- przy formowaniu bruzdy trójkątnej wykuwano kształt stosownie do formy litery, początkowo płytko potem poszerzano
- przy formowaniu profilów wgłębionych celem uzyskania skomplikowanych liter polegano na niesymetrycznym przekroju, podcietym przy krawędziach i kształtowaniu go podobnie do przekroju technik rytych
TECHNIKA LUTOWANIA
- Lutowanie - postępowanie techniczne polegające na wprowadzeniu metalu lub lutu w stanie zmiekszonym miedzy dwa metale celem spojenia ich po ostudzeniu środka łączącego, stopień topliwości metali stanowi o doborze lutu
- lut miekki - zwany białym lub pospiesznym, sklada się z cyny lub innych dodatkow zmieszanych, topliwość ponizej 300 stopni, cyna+antymon+ołów, temp. spajania lutu proporcjonalna do ilosci cyny w lucie
- lut twardy - temp. topliwości powyżej 500 stopni, miedz+cynk+srebro o temp. topliwości 1090, 410 i 954 stopni
- lut kujny - łączenie techniką młotkowania
- lutowanie miekkie i twarde przy użyciu rozgrzanej kolby miedzanej lub dmuchawy; metale szlachetne lutuje sie przy pomocy mieszaniny srebra i złota (temp. top. 1057-1063 stopnie)
- najdwardszy lut zwany emaliowym - 4 czesci złota i 1 srebra