83.zmiany przyniesione przez nowoczesność w dziedzinie:
-ekonomii:
niespotykana dotąd prędkość i skala wzrostu gospodarczego
przejście z produkcji rolnej na przemysłową
koncetracja produkcji w miastach i aglomeracjach
wykorzystanie nieożywionych zródeł energii w miejsce siły ludzi i zwierząt
wszechobecność innowacji technicznych
otwarcie konkurencyjnych rynków pracy najemnej
koncentracja siły roboczej w fabrykach i przedsiębiorstwach
kluczowa rola kierowników w kierowaniu produkcją
-struktury klasowej i hierarchii społecznej:
sytuacja własnościowa i pozycja na rynku determintami pozycji społecznej
przekształcenie części populacji w siłę roboczą bez praw do udziału w zysku
silna grupa kapitalistycznych właścicieli wzbogaca się
pojawia się i rozrasta klasa średnia
coraz silniej zarysowują się nierównosci społeczne
-polityki:
rosnąca rola państwa
rozprzestrzenianie się rządów prawa obowiązującego państwo i obywateli
poszerzanie się kategorii obywatelstwa
rozprzestrzenianie się racjonalnej,bezosobowej organizacji biurokratycznej
-kultury:
malęjąca waga magicznych i religijnych wierzeń, zastępowanie ich ideami rozumowymi
centralna rola nauki jako źródła prawdziwej wiedzy
demokratyzacja edukacji
pojawienie się kultury masowej
-życia codziennego:
rozszerzenie sfery pracy i oddzielenie jej od życia codziennego
rosnąca prywatyzacja rodziny, jej izolacja od kontroli społecznej
rozdzielenie czasu pracy i czasu wolnego
nastawienie na nabywanie i konsumpcję dóbr
84.cechy osobowości nowoczesnej (wg Bella i Inkelesa):
Gotowość na nowe doswiadczenia, otwartość na innowacje i zmianę
Gotowośc do wyrabiania sobie i posiadania opinii na wiele różnych tematów, dostrzeganie różnorodności poglądów i pozytywne jej ocenianie
Nastawienie na teraźniejszość i przyszłość niż na przeszłość,punktualność
Panowanie nad problemami życia społecznego
Planowanie i organizowanie przyszłych wydarzeń
Ufność w regularność i przewidywalność życia społecznego
Poczucie sprawiedliwości rozdzielczej
Zainteresowanie i przywiązanie dużej wagi do edukacji szkolnej
Szacunek dla godności drugiej osoby(każdej)
85.alienacja- poczucie izolacji od społeczeństwa, nieutożsamianie się ze społecznością lokalną i ponadlokalną, utrata tożsamości jednostki charakterystyczna dla dużych ośrodków miejskich w społeczeństwach przemysłowych i poprzemysłowych (postindustrialnych) oraz dla sytuacji migracji zarobkowej.
86.społeczeństwo masowe - typ współczesnego społeczeństwa biernych odbiorców kultury masowej.
87.nowoczesność a nierówności społeczne: nowoczesność wytwarza nierówności społeczne. Dzieli ludzi na właścicieli przedsiębiorstw i robotników. Pierwsi mają środki produkcji, kapitał,własne firmy. Robotnicy mają zaś tylkoswoją pracę za którą otrzymują nieskie wynagrodzenie.Nierównośc też jest jeśli chodzi o państwa. Świat został podzielony na bogatą Północ i biedne Południe.
88.Gemeinschaft i Gesellschaft (F. Tönnies):
Gemeinschaft(tradycyjna wspólnota) to rodzaj stosunków społecznych oparty przede wszystkim na "woli organicznej" opartej głównie na emocjach. Łączy jednostki, rozumiane jako pełne osobowości, na podstawie bliskości emocjonalnej i ogarnia całe ich życie.
Gesellschaft(społeczeństwo nowoczesne) to rodzaj stosunków społecznych o charakterze formalno-rzeczowym, opartych na "woli arbitralnej", na racjonalnej kalkulacji, umowie i wymianie (regulowanych przez formalne prawo). Łączy jednostki jedynie w aspekcie wykonywania przez nie określonych ról społecznych.
89.megatrendy późnej nowoczesności (wg Naisbitta i innych):
Przejście z sektora przemysłu do sektora usług
wzrost i liczebności i ogólnego znaczenia sektora usług w gospodarce
rozkwita "technologia intelektualna" wiążąca się z przetwarzaniem informacji
samonapędzający się rozwój technologiczny
wiedza staje sie dominującym aspektem życia
90.cztery cechy późnej nowoczesności (wg A. Giddensa):
zaufanie- ludzie muszą nauczyc się obsługi "abstrakcyjnych systemów" i na nich polegać, gdyż są one niezbędne do życia
ryzyko- niepewność co do skutków podejmowanych działań oraz niemożliwość określenia negatywnych skutków niezależnych od ludzi)
nieprzejrzystość- niepewny charakter życia społecznego
globalizacja - rozciąganie się relacji społecznych, ekonomicznych, politycznych i kulturowych na cały świat.
91.dziesięć cech konstruowania tożsamości/osobowości w późnej nowoczesności (wg A. Giddensa):
Tozsamość jest projektem refleksyjnym, za który jednostka jest odpowiedzialna. Jesteśmy tym na kogo zapracujemy.
Myślenie o przeszłości służy temu by zmienić przyszłość(refleksja)
Refleksyjność "ja" jest ciągła i wszechogarniająca(sztuka samoobserwacji)
Tożsamość jednostki jako spójnej całości zakłada narrację "ja", np.poprzez prowadzenie dziennika
Samorealizacja zakłada panowanie nad własnym życiem
Jednostka jest świadoma własnego ciała
samorealizacja jest rozumiana jako równowaga między szansą a ryzykiem(podejmowanie jakichś szans zawsze przynosi ryzyko)
Moralna osią samorealizacji jest autentycznosc polegająca na "byciu szczerym z samym sobą"(nie robienie nic wbrew sobie)
Przechodzenie w życiu wielu ważnych etapów
Rozwój "ja" zachodzi samozwrotnie(zdarzenia są ważne jesli wpływają na nasze życie)
92.styl życia - zespól praktyk(zachowań), które podejmuje jednostka nie tylko ze względu na użyteczność, ale także dlatego że nadają materialny kształt narracjom tożsamości. Na styl życia składają się wybory. Większośc wyborów sa wyborami konsumenckimi.
93.sektor stylu życia- dana jednostka w danym wycinku przestrzenno-czasowym podejmuje i realizuje w miare konsekwentne i uporządkowane praktyki.
94.plany życiowe - plany na przyszłość. Planowanie życia to sposób,w jaki jednostka planuje przebieg swoich przyszłych działań.
95.źródła wielości wyborów w późnej nowoczesności :
- życie w porządku posttradycyjnym,
-pluralizm stylów życia,czyli to że funkcjonujemy w różnych środowiskach i grupach,
-zależy od kontekstu(sektoru stylu życia), w jakim działa jednostka,
-różnorodnośc jako wartość sama w sobie, proces globalizacji, doswiadczenia zapośredniczone.
96.rodzina nuklearna - rodzina dwupokoleniowa składająca się z rodziców (zwykle małżonków) i ich biologicznych dzieci, a także adoptowanych.
rodzina poszerzona - rodzina składająca się z kilku generacji mieszkających we wspólnym domostwie
97.rodzina tradycyjna - rodzina duża, wielopokoleniowa, patriarchalna, stabilna, z ojcem jako głową rodziny.
rodzina nowoczesna - rodzina, która ma małą liczbę dzieci, ponieważ rodzice przeważnie pracują zawodowo i nie mają czasu na to, by mieć tych dzieci więcej, jako że są to zawsze dodatkowe obowiązki. Jest to rodzina partnerska, gdzie nie umniejsza się roli kobiety i ma ona takie samo prawo decydowania o tym, co jest dobre dla ich rodziny.
98.czysta relacja - to współczesny intymny związek dwojga ludzi, wolny od innych konwencji. Cechy:
-nie jest zakotwiczona w warunkach zewnętrznych życia społecznego i ekonomicznego,
-związek o otwartym i ciągłym charakterze, refleksyjność związku,
-główną rolę odgrywa "oddanie", opiera się na intymności,
-wymaga wzajemnego zaufania, które należy zdobyć,
-związek stanowi wartość sam w sobie,
-partner potwierdza wybudowaną przez osobę tozsamość.
99.zakotwiczenie - zatrzymanie się gdzieś na dłużej
100.intymność - inaczej bliskość, jest to powiązanie z inną osobą, obrona przed nieprzyjaznym swiatem. Nie oznacza to braku prywatności.
101.miłość a oddanie: Miłość nie jest sama w sobie źródłem "oddania".Oddanie jest kategorią szerszą: miłość jest rodzajem oddania.
102.czysta relacja w stosunkach dziecko <--> rodzice:
Początkowo uczucie miedzy dzieckiem a rodzicem nie jest czystą relacją, gdyż dziecko jest uzależnione od rodziców. czysta relacja pojawia sie później,gdy:
- w dorosłym życiu dzieci podtrzymują kontakt z rodzicami i czerpia z tego satysfakcję;
- refleksyjne zaufanie wobec rodziców i odwrotnie.
103.krytyka teorii różnic naturalnych- jest to krytyka teorii iż kobieta i mężczyzna są z natury różni: mają różne prawa i obowiązki.
104.płeć biologiczna - odnosi się do różnic anatomicznych wynikających z płci. Różnice te obejmują funkcje reprodukcyjne, hormonalne, anatomiczne - zdeterminowane biologicznie i niezależne od czynników społecznych.
płeć kulturowa (gender) - to zespół cech, atrybutów, postaw, ról społecznych, przypisany mężczyźnie i kobiecie przez szeroko rozumianą kulturę.
105.socjalizacja do ról związanych z płcią - nauka tych ról za pośrednictwem instytucji społecznych jak rodzina, szkoła, media itp. Kobieta i mężczyzna uczą się różnych ról społecznych.
106.teorie nierówności płci:
-funkcjonalistyczna:
różnice płci przyczyniają się do stabilności i integracji społeczeństwa
podział pracy na płeć jest uwarunkowana genetycznie(biologicznie)
podział na płeć istnieje w każdej kulturze
rodzina jest stabilna, gdy kobiety odgrywaja rolę ekspresyjną, a mężczyźni instrumentalną. Żona powinna wspierać męża.
matka odgrywa kluczową rolę w socjalizacji pierwotnej
kobiety pracując zaniedbuja rodzinę
-feministyczne:
feminizm liberalny: źródłem nierówności są postawy społeczne i kulturowe. Interesuje się seksizmem i dyskryminacją kobiet w pracy,mediach. Koncentruje się na tworzeniu i ochronie równych szans kobiet za pomocą środków demokratycznych. Prawne gwarancje równości.
feminizm radykalny: mężczyźni są odpowiedzialni za eksploatację kobiet w społeczeństwie i czerpia ztego korzyści. Rodzina uznawana za główne źródło wyzysku kobiet. Biologiczna nierówność- tylko kobieta może urodzic dziecko co powoduje, ze staje sie zależna od mężczyzny. Uprzedmiotowienie kobiet przez mass media. By zmienic pozycje kobiet trzeba obalć patriarchat.
"czarny feminizm"- dotyczy kobiet czarnoskórych. Nierówność związana z płcia wynika z historii(niewolnictwo). Dyskryminacja nie tylo ze względu na płeć, ale też kolor skóry. Kobiety są upośledzone społecznie przez rasizm.
107.monogamia - małżeństwo jednego mężczyzny i jednej kobiety.
poligamia - jest to forma małżeństwa w której osób jednej płci może być więcej. Może to być zatem związek jednego mężczyny z wieloma kobietami lub związek jednej kobiety z wieloma mężczyznami.
108.główne funkcje rodziny (wg T. Parsonsa):
-socjalizacja pierwotna - jest odpowiedzialna za zapoznanie dzieci z normami kultury w jakiej przyszły na świat,
-stabilizacja osobowości - odnosi się do emocjonalnego wsparcia udzielanego swym dorosłym członkom przez rodzinę.
109.walka płci i głód miłości (Beck i Beck-Gernsheim): walka płci uwazana jest za największy dramat naszych czasów. Małżeństwa stają się bardziej kruche, czestsze sa rozwody, ale też powtórne małżeństwa.Dzieje się tak przez "głód miłości". Ludzie pobierają sie z miłości, rozwodzą sie z miłości. Miłość kieruje ludzkim życiem.
110.rodzina odbudowana - dotyczy rodziny, w której przynajmniej jedna z dorosłych osób ma dzieci z poprzedniego małżeństwa lub związku.
111.rodzina a nowoczesność: w nowoczesności małżeństwo traci na wartości. częstsze są wolne związki(tw.zycie na kocią łapę), wychowywanie dzieci przez samotne matki itp Małżeństwo nie jest już najważniejszym i jedynym wyznacznikiem wielkiej miłości.
112.rozpad rodziny - Wpływ okoliczności rozpadu rodziny wynika głównie z postaw rodziców względem siebie oraz z wydarzeń poprzedzających rozpad. Utrzymująca się przez dłuższy czas atmosfera domowa bogata w awantury, krzyki, którym czasami towarzyszy nadużywanie alkoholu, stanowią dodatkowe przyczyny negatywnych napięć emocjonalnych – niezasłużonych kar. Łączy się z tym z reguły poczucie krzywdy, a rodzice tracą wiele ze swojego dotychczasowego autorytetu. Konsekwencja zaistniałej sytuacji mogą być trudności w dalszej socjalizacji dziecka.
113.rozwód - rozwiązanie ważnego związku małżeńskiego przez sąd na żądanie jednego lub obojga małżonków. Rozwód oprócz owdowienia i unieważnienia małżeństwa jest jedną z okoliczności kończących małżeństwo