UKŁAD I TREŚĆ

KONCEPCJI PRACY LICENCJACKIEJ

Przeprowadzenie badań i opracowanie tekstu pracy licencjackiej poprzedza opracowanie jej koncepcji. Koncepcja pracy licencjackiej jest to ogólne ujęcie, pomysł lub projekt metodologicznego, teoretycznego, badawczego i redakcyjnego ujęcia pracy licencjackiej. Koncepcję pracy licencjackiej opracowuje student samodzielnie lub wspólnie z promotorem. Do czasu zebrania (kwerendy) materiałów źródłowych, koncepcja pracy licencjackiej powinna mieć charakter wstępny. Koncepcja pracy licencjackiej powinna obejmować następujące elementy składowe:

1. określenie tematu pracy licencjackiej;

2. uzasadnienie wyboru tematu pracy licencjackiej;

3. określenie zakresu tematu pracy;

4. określenie typu badań;

5. określenie głównego celu pracy;

6. określenie celów szczegółowych pracy;

7. określenie głównego problemu dydaktycznego;

8. określenie szczegółowych problemów dydaktycznych;

9. określenie metod rozwiązania problemów dydaktycznych;

10. opracowanie harmonogramu opracowania pracy licencjackiej;

11. określenie struktury pracy licencjackiej;

12. określenie tytułów rozdziałów i podrozdziałów pracy licencjackiej;

13. przedstawienie materiałów źródłowych do opracowania pracy licencjackiej;

14. sprecyzowanie tytułu pracy licencjackiej.

1. Określenie tematu pracy licencjackiej: (Temat pracy jest to główna myśl, którą trzeba rozwinąć, czyli ogólny zarys badanej problematyki. Wyznacza on niejako granice [zakres] badania naukowego oraz stanowi podstawę do rozpoczęcia procedury badawczej. Określenie tematu pracy licencjackiej można przyjąć za równoznaczne znalezienie się w sytuacji problemowej. Temat pracy licencjackiej ze względu na możliwości czasowe powinien być ujęty wąsko).

2. Uzasadnienie wyboru tematu pracy licencjackiej: (Uzasadnienie wyboru tematu pracy licencjackiej powinno zawierać motywy, którymi kierował się wykonawca pracy przy wyborze tematu pracy. Do motywów takich m.in. można zaliczyć: ważność i aktualność problematyki, osobiste zainteresowania, poszerzenie wiedzy potrzebnej do podjęcia przyszłej pracy lub jej zmiany, określenie podstaw dla kontynuowania pracy naukowo - badawczej na studiach II stopnia, uzyskanie niezbędnej wiedzy i atutów do podjęcia określonej pracy, uzyskanie niezbędnej wiedzy do ubiegania się o nominację na określone stanowisko itp.).

3. Określenie zakresu tematu pracy licencjackiej: (Realizacja tematu pracy licencjackiej jest determinowana warunkami organizacji studiów na kierunku pedagogika. Powoduje to, opracowanie prac licencjackich podlega określonym rygorom terminowym. Nie zawsze podjęty temat pracy jest możliwy do zrealizowania w terminach określonych w organizacji studiów. Istotne ma też tu znaczenie możliwości czasowe, jakimi dysponuje wykonawca pracy, szczególnie studiów niestacjonarnych, na opracowanie pracy licencjackiej. Jeśli przyjmiemy, że opracowanie pracy licencjackiej ma charakter wyłącznie dydaktyczny, gdyż praca jest wyłącznie obligatoryjnym składnikiem ukończenia studiów pierwszego stopnia i uzyskania tytułu zawodowego licencjata, to podjęty temat pracy licencjackiej można obwarować określonym zakresem. Wykonawca pracy licencjackiej ma przede wszystkim wykazać się umiejętnościami analityczno - syntetycznymi w zakresie korzystania z materiałów źródłowych przy opracowaniu określonego tematu. Jako zakres tematu pracy licencjackiej należy rozumieć ustalone granice [ograniczenia] merytoryczne i proceduralne dotyczące przedmiotu pracy).

4. Określenie typu badań (podejścia metodologicznego badań): (Przyjmuje się obligatoryjnie, do realizacji wszystkich prac licencjackich, badania jakościowe [podejście metodologiczne - badania jakościowe]).

5. Określenie celu głównego pracy: (Główny cel pracy jest formułowany dla uświadomienia sobie po co podejmujemy się opracowanie danego tematu oraz do czego mogą być przydatne uzyskane wyniki. Cel główny pracy powinien wynikać z tematu pracy licencjackiej. Cele pracy zazwyczaj rozpoczynają się od sformułowań typu: poznać, ustalić, porównać, zbadać, zidentyfikować, określić itp. W koncepcji pracy licencjackiej, cel główny pracy powinien stanowić podstawę do sformułowania głównego problemu dydaktycznego).

6. Określenie celów szczegółowych pracy: (Określenie celu głównego pracy zwykle ma charakter ogólny, a jego osiągnięcie nierzadko przekraczałoby ograniczenia czasowe opracowania pracy licencjackiej. Dlatego w ramach celu głównego pracy formułuje się dodatkowo 3-4 szczegółowe cele pracy. W ten sposób, dla celów dydaktycznych przyjmuje się, że pomyślna realizacja szczegółowych celów pracy stanowi jednocześnie osiągnięcie celu głównego pracy. W koncepcji pracy licencjackiej cele szczegółowe pracy powinny stanowić podstawę do sformułowania szczegółowych problemów badawczych.

7. Określenie głównego problemu dydaktycznego: (Twórcza praca polega na rozwiązywaniu problemów, a zatem ustalenie problemów [ich sformułowanie] jest podstawowym i logicznym pierwszym zadaniem pracy naukowej. Z problemem dydaktycznym mamy do czynienia wtedy, gdy istnieje już wiedza na dany temat, a tylko my z jakichś powodów jej nie znamy. A zatem, problem dydaktyczny jest to swoista przeszkoda lub trudność związana z brakiem określonej wiedzy. Jest on odzwierciedleniem i uświadomieniem sobie stanu naszej niewiedzy w określonej dziedzinie. Problemy dydaktyczne są słownym sformułowaniem dostrzeżonych trudności, a jednocześnie dobrowolnie obranymi zadaniami poznawczymi. Sformułowania te przyjmują na ogół formę gramatyczną pytania. Nie każde jednak pytanie można uznać za problem dydaktyczny. Jest nim tylko swoiste pytanie, czyli takie, które zakłada pewną wiedzę, coś się wie formułując problem, a czegoś się nie wie i właśnie o to chodzi, aby się dowiedzieć, czyli aby rozszerzyć wiedzę. Przyjmując, że problem dydaktyczny jest swoistym pytaniem należy zauważyć, że pytania mogą mieć różną formułę gramatyczną i różną postać. Problemy dydaktyczne formułuje się w postaci pytań dopełnienia lub pytań do uzupełnienia. Pytania te zaczynają się od przysłówków lub zaimków pytajnych typu: „Dlaczego?”, „Jak?”, „Kiedy?”, „Gdzie?”, „W jaki sposób?”, „Po co?”, „Kto?” itp.

8. Określenie szczegółowych problemów dydaktycznych: (Szczegółowy problem dydaktycznych jest uszczegółowieniem, a zarazem pewnym ograniczeniem głównego problemu dydaktycznego. Szczegółowe problemy dydaktyczne powinny być ściśle powiązane, a właściwie wynikać z celów szczegółowych pracy. Przyjmuje się formułowanie 3-4 szczegółowych problemów badawczych, a więc tyle ile szczegółowych celów pracy. Rozwiązanie każdego szczegółowego problemu badawczego powinno mieć miejsce w oddzielnym rozdziale pracy licencjackiej).

9. Określenie metod rozwiązania problemów dydaktycznych: (Jako podstawowe metody rozwiązywania problemów dydaktycznych stosuje się metody analizy i interpretacji materiału badawczego. W tej grupie metod badawczych na szczególną uwagę zasługują metody uniwersalne [ogólnoteoretyczne], wśród których należy wymienić metody: analizy, syntezy, dedukcji, analogii, abstrahowania, uogólniania i wnioskowania. Metoda analizy polega na badaniu poszczególnych cech [właściwości] zjawisk lub przedmiotów, czyli na rozłożeniu ich na części [elementy] i badaniu każdej z nich oddzielnie. Celem zastosowania tej metody może być wykrycie składników [elementów] danego przedmiotu [zjawiska czy wydarzenia] lub badanie związków zachodzących między tymi składnikami [elementami]. Metoda syntezy polega na łączeniu, składaniu, zestawianiu, ujmowaniu czegoś w całość. Nakazuje ona traktowanie badanej rzeczywistości jako zbiorowości cech. Łączenie wcześniej wyodrębnionych cech [elementów, części, relacji] w całość następuje na podstawie ustalonych związków między nimi oraz za pomocą takich operacji myślowych, jak: porównywanie, uogólnianie, abstrahowanie. Metoda dedukcyjna jest to metoda polegająca na wnioskowaniu od ogółu do szczegółu. Najpierw na podstawie znanych faktów formułuje się hipotezy, a następnie sprawdza się ich zgodność z rzeczywistością, czyli podstawą badań dedukcyjnych jest indukcyjna znajomość rzeczywistości. Metoda analogii polega na tym, że ze stwierdzenia, iż pewien przedmiot lub przedmioty maja określoną cechę wyprowadza się wniosek, że jakiś inny przedmiot pod pewnymi względami podobny do danych przedmiotów również ma tę cechę. Metoda abstrahowania polega na pomijaniu [eliminacji myślowej] pewnych elementów [cech, związków, relacji] przedmiotu badań, nieistotnych z punktu widzenia danych badań oraz na uwzględnieniu z tych samych powodów elementów uznanych za istotne. Wyodrębnione do badań elementy jakiejś całości są rozpatrywane [analizowane] w izolacji od pozostałych. Metoda uogólniania jest operacją myślową polegającą na przechodzeniu od twierdzeń o pojedynczym zjawisku [przedmiocie] do twierdzeń bardziej ogólnych, czyli o grupie czy klasie zjawisk, a następnie jeszcze bardziej ogólnych itd. Czyni się to za pomocą kojarzenia faktów [przedmiotów, zdarzeń, zjawisk lub procesów] na podstawie łączących je podobieństw). Metoda wnioskowania polega na uwypuklaniu najważniejszych elementów[faktów, przedmiotów, zdarzeń, zjawisk lub procesów] w danych badaniach.

10. Opracowanie harmonogramu opracowania pracy licencjackiej: (Zaleca się stosowanie następującego harmonogramu opracowania pracy licencjackiej: Październik [marzec] - opracowanie koncepcji pracy licencjackiej; wyszukiwanie, selekcja i kwerenda materiałów źródłowych; zatwierdzenie koncepcji pracy licencjackiej przez promotora. Listopad, grudzień [kwiecień, maj] - opracowanie rozdziałów pracy licencjackiej; opracowanie wstępu i zakończenia do pracy licencjackiej. Styczeń [czerwiec] - opracowanie strony tytułowej, spisu treści, bibliografii, spisu tabel, rysunków, zdjęć i wykresów oraz aneksu do pracy licencjackiej; zatwierdzenie tekstu pracy licencjackiej przez promotora; sprawdzenie tekstu pracy licencjackiej pod względem ortograficznym, stylistycznym i redakcyjnym; wydrukowanie, oprawienie i skopiowanie pracy licencjackiej; podpisanie pracy licencjackiej przez promotora; przygotowanie prezentacji pracy licencjackiej do egzaminu licencjackiego).

11. Określenie struktury pracy licencjackiej: (Struktura pracy licencjackiej: strona tytułowa, spis treści, wstęp, 1-4 rozdziały pracy, zakończenie, bibliografia, spis ilustracji, spis tabel, spis wykresów i schematów, aneks).

12. Określenie tytułów rozdziałów i podrozdziałów pracy licencjackiej: (Tytuły rozdziałów pracy licencjackiej powinny odzwierciedlać szczegółowe problemy dydaktyczne i szczegółowe cele opracowania pracy licencjackiej. A wobec tego ich liczba powinna być równa liczbie szczegółowych problemów dydaktycznych, czyli wynosić 3-4. Każdy rozdział powinien być podzielony na 2-4 podrozdziały. W wyjątkowych uzasadnionych przypadkach dopuszcza się rozdział bez podziału na podrozdziały).

13. Przedstawienie zestawienia materiałów źródłowych do opracowania pracy licencjackiej: (W zestawieniu przedstawia się wykaz podstawowych źródeł, na podstawie których zostanie opracowana praca licencjacka. Przyjmuje się, że do opracowania jednego podrozdziału powinno być co najmniej dwie pozycje materiałów źródłowych. Odstępstwo od tej zasady może nastąpić w przypadkach szczególnie uzasadnionych [np. brakiem dostępu do odpowiednich materiałów źródłowych]. Zestawienie materiałów źródłowych do opracowania pracy licencjackiej ma charakter otwarty, gdyż w każdym momencie wykaz ten może być uzupełniony o nowe pozycje).

14. Sprecyzowanie tytułu pracy licencjackiej: (Sformułowanie tytułu pracy licencjackiej jest początkiem i zarazem niezbędnym warunkiem powstania tekstu. Tytuł pracy stanowi informację wyrażoną na pierwszej stronie pracy licencjackiej, na jaki temat autor zamierza się wypowiadać. Tytuł pracy powinien być w miarę krótki i precyzyjny, informacyjnie nośny, poznawczo intrygujący i poprawny językowo).

Opracowanie koncepcji pracy licencjackiej stanowi integralną część procesu opracowania pracy licencjackiej. Zatwierdzona przez promotora koncepcja pracy licencjackiej stanowi podstawę do opracowania tekstu pracy licencjackiej. Proces opracowania koncepcji pracy licencjackiej jest też przedmiotem wystawienia opinii przez promotora do egzaminu licencjackiego.

1

---