Postępowanie cywilne.

Kodeks postępowania cywilnego.

Broniewicza 10 wydanie. Postępowanie cywilne

1)postępowanie rozpoznawcze (najistotniejsze)

2)postępowanie zabezpieczające

3)postępowanie egzekucyjne

4)postępowanie międzynarodowe postępowanie cywilne

5)postępowanie sąd polubowny arbitraż

Źródło: Kodeks postępowania cywilnego; ustawa o komornikach sądowych i egzekucjach sądowych.

Procedura - w określonych prawem formach działalność organów państwowych lub społecznych oraz występujących przed tymi organami, zmierzającą do realizacji określonych przez prawo celów.

Postępowanie cywilne - różnego rodzaju postępowania sądowe i pozasądowe, które mają na celu rozpoznanie spraw wynikających ze stosunku: prawa cywilnego; rodzinnego i prawa pracy. Zorganizowane działanie służące do załatwienia spraw cywilnych, przymusowe wykonanie orzeczeń sądowych.

Sądy w Polsce: rejonowe, okręgowe, apelacyjne > sądy powszechne. Sądem powszechnym nie jest Sąd Najwyższy, ponieważ występuje tam izba wojskowa.

Postępowanie cywilne nie jest jednolite, składa się z różnych postępowań charakteryzujące się m.in. odmiennością podmiotów lub odmiennością postępowań lub sprawy.

Tryb procesu - skład się pozew do sądu, powód składa pozew i jest pozwany.

Tryb nie procesu - brak stron, wnioskodawca i uczestnicy postępowania, ktoś ma interes prawny np. o stwierdzenie nabycia spadku. Jest uregulowane od art. 506 do 694$8. Musi wyraźnie wynikać z przepisów ustawy.

Składa się z szeregu odrębnych rodzajów postępowań, odpowiadających charakterowi spraw uregulowanych przepisami szczególnymi.

W tych sprawach nie musi zachodzić sprzeczność interesów uczestniczących osób np. sprawy spadkowe.

Dokonywane są czynności o charakterze rejestracyjnym, spis inwentarza, rejestry handlowe. Odmienności postępowania nieprocesowego i różnic > o zawieszanie procesu, o kumulacji roszczeń.

Wszczęcie postępowanie jest zainicjowane na wniosek lub z urzędu. W pierwszej instancji rozpoznaje je sąd rejonowy w składzie jednoosobowym - wyjątki art. 509 o pozbawienie i ograniczenie praw rodzicielskich.

Sprawy w tym postępowaniu rozpoznawane są na posiedzeniach niejawnych lub posiedzeniach jawnych, które nie są rozprawami.

Orzeczenia co do istoty sprawy, zapadają w formie postanowień, od których przysługuje apelacja.

Koszty z reguły ponosi osoba, która wszczyna postępowanie, chociaż sąd może obciążyć kosztami osobę, która utrudniała postępowanie.

Prawomocne postanowienie może zostać przez sąd w razie zmiany okoliczności sprawy.

W świetle polskiego prawa orzeczenia zawarte w trybie procesowym i nieprocesowym są równorzędne.

Są to sprawy z zakresu osobowego art. 526 do art. 560

Sprawy z zakresu rodzinnego i opiekuńczego jak kurateli art. 561 do art. 605

Sprawy o zawarcie małżeństwa i zawarcie związku przez pełnomocnika; o podział majątku wspólnego małżonków,

Sprawy o zasiedzenie

Sprawy z zakresu sprawa spadkowego art. 627 do art. 691

Sprawy depozytowe art. 692 do art. 693

Sprawy objęte postępowanie rejestrowe Art. 694

Postępowanie geodezyjne o rozgraniczenie nieruchomości

Postępowanie w sprawach przeciwko nieletnim

O przyjęcie osób chorych psychicznie do szpitali psychicznych.

Fazy postępowania cywilnego:

a)rozpoznawcze

b)pomocnicze

c)zabezpieczające

d)egzekucyjne

e)w sprawach o uznanie orzeczeń sądów zagranicznych art. 1145 kpc.

Stwierdzenie wykonalności - do sądu okręgowego prowadzi się postępowanie o stwierdzenie wykonalności wyroku, który odbył się np. w sądzie niemieckim.

Postępowanie przed sądem polubownym - postępowanie to przewiduje skargę na orzeczenie i rozstrzyga je sąd powszechny.

Postępowanie upadłościowe i naprawcze -

Proces cywilny - dwustronność, powód i pozwany, może być on wszczęty jedynie na żądanie powoda, za pośrednictwem powództwa. Nie może być wszczęty z urzędu. Wyrażona jest jako stosunek prawny, sytuacja prawna, ogół czynności stron sądów. Jest podstawowym trybem postępowania rozpoznawczego przed sądem. Stosuje się je odpowiednio w innych postępowaniach przed sądem powszechnym art. 13$2

W ramach procesu wyróżnia się:

a)postępowanie zwykłe > od art. 15 do art. 424$12

b)postępowania odrębne > dotyczą spraw procesowych określonych spraw, uregulowane są w art. 425 do art. 505$14 w sprawach małżeńskich, w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi, w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, o naruszenie posiadania.

c)postępowania w sprawach gospodarczych od 479$1 do art. 484

d)postępowanie nakazowe -

e)postępowanie upominawcze-

f) postępowanie uproszczone -

Postępowanie cywilne służy:

a)ustalenie i urzeczywistnienie norm prawnych indywidualnych konkretnych

b)Wydawanie zwolnień do obowiązku przedstawiania świadczeń zdolności do zawarcia związku małżeńskiego. Wydawanie zezwoleń do zawarcia związku małżeńskiego

c)wydawanie postanowień o zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego kobiet pow. 16

d)prowadzenie działalności dokumentacyjno rejestrowej

e)dokonywanie innych czynności określonych w ustawie (zabezpieczenie dowodów art. 310 do art. 315)

Postępowania pomocnicze

Funkcje postępowania cywilnego -

1. ustalenie i urzeczywistnienie norm prawnych indywidualno konkretnych

2. wydawanie zwolnień (np. na nie uiszczenie odpowiednich dokumentów przez cudzoziemców)

3. wydawanie zezwoleń (na zawarcie związku małżeńskiego np. przez kobietę 16-letnią)

4. prowadzenie działalności dokumentacyjno rejestrowej

5. dokonywaniu innych czynności określonych w ustawie

W ramach postępowania cywilnego są prowadzone postępowania pomocnicze

1)postępowanie o odtworzenie zaginionych bądź zniszczony art. k.p.c. 715 - 729

2)postępowanie od zwolnienie od kosztów sądowych art. 94 - 115 ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

3)postępowanie o oznaczenie przez Sąd Najwyższy sądu oznaczonego miejscowo to rozpoznania sprawy art. 45

4)mediacje przepisy od art. 183

5)postępowanie pojednawcze art. 184 - 186

6)postępowanie o zabezpieczenie dowodów art. 310 - 315

7)postępowanie rekwizycyjne - pomoc sądowa art. 235 238 239

8)postępowanie zabezpieczające (egzekucyjne) - wniesienie sprawy do sądu powinno zabezpieczać powództwa (postępowanie o zabezpieczenie powództwa) art. 730

Normy procesowe - nie regulują bezpośrednio stosunków społecznych ale służą głównie do urzeczywistnienia norm określających treść tych stosunków. Wśród tych norm wyróżniamy normy stricte procesowe oraz wyróżniamy normy kompetencyjne jakie uprawnienia ma sąd, które regulują właściwość sądu (do jakiego sądu należy złożyć pozew). Art. 17

Są z reguły ius cogens, a nie ius dispositive.

Osoba fizyczna lub człowiek art. 64 65.

Osoba prawna art. 67

Pełnomocnictwo - art. 86 97

Terminy - art. 110 116.

Powództwo przeciw egzekucyjne - art. 840

Stosowanie norm procesowych - terytorialny zasięg mocy prawa procesowego pokrywa się z terytorium państwa. Sąd danego państwa może stosować tylko prawo krajowe. W konkretnej sprawie mogą być wyjątki i sąd będzie mógł zastosować prawo procesowe innego państwa. Zasada wzajemności (wynika z umów międzynarodowych).

Zasada jednolitości postępowania - w związku ze zmianą przepisów, prowadzi się postępowanie aż do jego zakończenia.

Jurysdykcja krajowa - aby sprawa cywilna mogła toczyć się przed sądem określonego państwa musi być jurysdykcja danego państwa, jest terminem, który oznacza władzę państwa do stosowania prawa i realizacji porządku prawnego na swym terytorium. Pojęcie to służy do określenia zakresu kompetencji danego państwa do stosowania wymiar sprawiedliwości w sprawach cywilnych. Wynika to z powiązania danej sprawy z państwem Polskim. Mogą mieć charakter przedmiotowy i podmiotowy, jurysdykcja może być wyłączna i fakultatywna.

Umowy tworzące powiązanie mogą mieć charakter:

Przedmiotowy - wszelkie spory dotyczące nieruchomości mogą być rozpoznawane tylko w Polsce

Podmiotowy - w sprawach rozwodowych

Każde państwo określa w granicach swej suwerennej władzy zakres kompetencji swoich organów sądowych.

Konflikty jurysdykcyjne

(wyłączna) - w Polsce dotyczy spraw nieruchomości i jest prowadzona przed sądem polskim.

(fakultatywna) - art. 1143- 1145

art. 1099

art. 1097- art. 1116

Dopuszczalność drogi sądowej jest bezwzględną przesłanką procesową, musi być w każdej sprawie, brak tej przesłanki powoduje, że sprawa nie może się toczyć odrzucenie pozwu.

Niedopuszczalność bezwzględna - nie będzie to sprawa cywilna, zachodzi wówczas, gdy nie jest załatwiana przez sąd powszechny.

Względna niedopuszczalność - np. zachodzi gdy sprawa w znaczeniu materialnym, może być według wyboru zainteresowanego podmiotu , załatwiona przez sąd powszechny, jak i sąd polubowny.

Czasowa niedopuszczalność drogi sądowej - zachodzi wówczas kiedy określona sprawa cywilna może być załatwiona przez sąd powszechny dopiero po uprzednim obligatoryjnym przeprowadzeniu postępowania przed innym organem. Postępowanie reklamacyjne.

Skutki niedopuszczalności drogi sądowej - w postępowaniu rozpoznawczym, zależy to od faktu, czy niedopuszczalność ma charakter pierwotny, (zachodziła już w chwili wszczęcia postępowania), czy też następczy (powstała dopiero w toku postępowania).

Postępowanie cywilne a prawo karne:

Normy prawa karne realizują inne cele, mimo tych różnic związek obydwu postępowań może mieć charakter faktyczny i prawny np. ten sam czyn może być postawą wszczęcia postępowania karne i cywilnego, w wyniku popełnienia przestępstwa, osoba poszkodowana doznała strat materialnych.

W postępowaniu karnym mogą być również rozpoznawane sprawy cywilne tzw. Powództwa adhezyjne. W sprawach o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, takiej osobie przysługuje odszkodowanie. Art. 552- 559 kpk.

Dochodzenie roszczeń majątkowych związanych z przestępstwem ma charakter fakultatywny. To postępowanie adhezyjne to są postępowania przydatkowe, jest formą zastępczą w stosunku do drogi procesu cywilnego i jej nie wyłącza, a wybór drogi należy do osoby uprawnionej. Może zostać wniesione bezpośrednio przez osobę pokrzywdzoną, ale może być złożone najpóźniej do złożenia rozprawy (art. 62 kpk).

Sąd karny odmówił przyjęcia powództwa cywilnego

Zostawił je bez rozpoznania jeżeli okaże się, że proces o to samo roszczenie toczy się już w postępowaniu cywilnym.

Zostawił je bez rozpoznania jeżeli okaże się, że o tym roszczeniu już prawomocnie orzeczono w innym postępowaniu.

Sądy karne stwierdzi, że roszczenie powoda nie ma bezpośredniego związku z przedmiotem oskarżenia art. 65 kpk.

Z roszczeniem adhezyjnym może wystąpić również prokurator art. 54 kpk. W postępowaniu adhezyjnym nie mogą być do chodzone roszczenia niemajątkowe art. 12 kpc i 62 kpk.

Jaki ma wpływ i wyrok na postępowanie cywilne oraz jaki ma wpływ wyrok i postępowanie cywilne na proces karny. W polskim systemie prawa obowiązuje zasada respektowania w postępowaniu sądowym co do istoty sprawy, uzasadnienie jest takie, że obowiązuje ta sama zasada dochodzenia do prawdy. Istotne znaczenie ma związanie sądu w sprawie cywilnej wyrokiem karnym, którego moc wiążąca prejudycjalna oznacza, że ustalenia faktyczne wyroku karnego obowiązują sąd cywilny i nie mogą być w postępowaniu cywilnym obalane albo pominięte art. 11 kpc. Dotyczy sytuacji gdy istnieje prawomocny wyrok karny. Jeżeli jednocześnie toczy się postępowanie cywilne i karne to ze względu na istniejący związek między sprawą karną, a sprawą cywilną, to sąd cywilny może zawiesić postępowanie art. 177&1, art. 180&1 Sąd cywilny może wszcząć postępowanie informując prokuratora art. 403&2

Sądu cywilnego nie wiążą natomiast okoliczności ubocznych zawartych w wyroku karnym.

Wpływ postępowania i orzeczenia cywilnego na postępowanie karne.

Art. 365&1 kpc. art. 8&2 kpk. W postępowaniu karnym wiążące są rozstrzygnięcia sądu cywilnego kształtujące prawo lub stosunek prawny. Orzeczenia o unieważnienie małżeństwa. Orzeczenia te tworzą nową sytuację prawną. Wyrok ustalający ojcostwo, lub zaprzeczenia ojcostwa. Orzeczenia o przysposobieniu bądź rozwiązaniu.

Zasady postępowania cywilnego - stanowią dyrektywę sprawności postępowania. Zapewniającymi wypełnienie jego funkcji. Przez załatwianie spraw, których postępowanie dotyczy. Dzielimy je na:

- Zasady naczelne - wymiaru sprawiedliwości i postępowania (o charakterze techniczno procesowym, bądź konstrukcyjnym). Takie zasady w każdym państwie zależą ściśle od systemu prawa danego państwa. Są to centralne idee poglądów prawnych zawarte w systemie postępowania. Są to wiodące lub skierowujące całą działalność sądów uczestniczących w postępowaniu. Wynikają one z Konstytucji RP. Z ustawy o ustroju sądów powszechnych. Mam również ustawę o sądzie najwyższym. Zasada prawa do sądu. Wynika z artykułu pierwszego Konstytucji. Nadzoru judykacyjnego Sądu Najwyższego. Zasada instancyjności. Zasada zaskarżalności sądów orzeczeń pierwszej instancji. Zasada jawności postępowania. Te zasady są rozwinięte w przepisach kodeksu cywilnego, które obejmują zasadę prawdy, której odwrotnością jest zasada prawdy formalnej. Zasada kontradyktoryjności, czyli sporności. Zasada dyspozycyjności, o postępowaniu decyduje strona. Równo uprawnienia stron lub uczestników postępowania, z której wynika, że sąd musi traktować strony jednakowo. Zasada bezpośredniości, zasada koncentracji materiału procesowego. Zasada ustności. Forma pisemna ma przyspieszyć realizację. Zasada inicjatywy organów procesowych art. 3 kpc, 243 Zasada swobodnej oceny dowodów.

- Zasady dotyczące wycinkowych zagadnień postępowania cywilnego.

---