„Dojść po nitce do kłębka” – znaczenie i poprawność stosowania frazeologizmów, Konspekty lekcji, Konspekty


T: „Dojść po nitce do kłębka” - znaczenie i poprawność stosowania frazeologizmów.

Cele lekcji:

Uczeń

 Metody:

 Formy pracy:

 Środki dydaktyczne:

 

 PRZEBIEG LEKCJI

 

  1. Wskazanie uczniom różnicy między luźnymi związkami wyrazowymi a związkami frazeologicznymi:

       związek wyrazowy - można dowolnie zmieniać wyrazy

Np. zielony liść (jesienny liść, zielony mech)

       związek frazeologiczny - stałe połączenie wyrazowe; zmiana kolejności wyrazów w związku sprawia, że traci on swoje właściwe znaczenie,

Np. pięta achillesowa („noga achillesowa” - traci znaczenie)

       2.   Wspólne omówienie źródeł frazeologizmów (można na tablicy wypisać kategorie, a zadaniem uczniów będzie wtedy właściwe przyporządkowanie):

 

Np. „syzyfowa praca” - starożytność, mitologia

       „oko za oko, ząb za ząb” - Biblia

       „być albo nie być” - literatura („Hamlet” Szekspira)

       „kopnąć w kalendarz” - język potoczny

       „Od świętej Anki zimne wieczory i ranki” - przysłowia

       „manna z nieba” - Biblia

       „nie  śmierdzieć groszem” - język potoczny

 

-przywołanie magicznych, rymujących się zw. frazeologicznych, stylizowanych na zaklęcia lub używanych w polszczyźnie potocznej: „figle-migle”, „hocki-klocki”, „czary-mary”, „hokus-pokus”.

      3.    Podział uczniów na grupy, rozdanie im karteczek z zadaniami:

Np. testowe:

„ponieść duże, nieoczekiwane straty” to inaczej:

 a). zrobić z igły widły                                              b). wyjść na czymś jak Zabłocki na mydle

c). wpaść z deszczu pod rynnę                                 d). dzielić skórę na niedźwiedziu

 

„nie można cofnąć tego, co zostało zrobione” to inaczej:

 

a). postawić wszystko na jedną kartę                     b). pójść na całość”          

c). chwycić byka za rogi                                        d). kości zostały rzucone                                    

e). zagrać „va banque”

 

- zadanie następne polega na podaniu związków frazeologicznych z wyrazem „język” o znaczeniach:

-weryfikacja efektów pracy grup

 - kolejne zadanie w grupach ma na celu gromadzenie związków frazeologicznych z podanymi wyrazami i wyjaśnianie ich znaczenia:

 kot („łasić się jak kot”, „tyle, co kot napłakał”, „odwracać kota ogonem”, „biegać jak kot z pęcherzem”, „drzeć z kim koty”, „żyć jak pies z kotem”, „kupować kota  w worku”)

 głowa („być oczkiem w głowie”, „chować głowę w piasek”, „zachodzić w głowę”, „głowa do góry”, „pójść po rozum do głowy”, „marzenie ściętej głowy”)

 ręka („dać komuś wolną rękę”, „wymykać się z rąk”, „załamywać ręce”, „trzymać coś żelazną ręką”, „wyjść obronną ręką”)

       4.   Efekty swej pracy uczniowie sprawdzają w Słowniku frazeologicznympod red. Stanisława Skorupki - odczytują wymienione tam związki z wyrazami:kot, głowa, ręka, które sami pominęli (można poprosić uczniów o zgromadzenie związków także z innymi wyrazami)

       5.   Zapiszcie w grupach znaczenia związków występujących w potocznym języku:

 

   „Wpuścić kogoś w maliny”       „wciskać kit”          „dać w łapę”           

          „wąchać kwiatki od spodu”           „maczać w czymś palce”

 

-można przygotować bardziej obszerny zestaw związków frazeologicznych i pobawić się w kalambury - wybrana (chętna) osoba losuje jeden i prezentuje gestem, ruchem, mimiką twarzy. Pozostali odgadują (świetny pomysł na lekcje przedświąteczne czy Pierwszy Dzień Wiosny).

 

- pożyteczne i ciekawe jest także ćwiczenie, kiedy zadaniem uczniów jest przeczytanie tekstu   pozbawionego frazeologizmów (przygotowanego przez nauczyciela) i zastąpienie podkreślonych wyrażeń związkami (do wykorzystania: „zaciągnąć do ołtarza”, „wziąć nogi za pas”, „mieć duszę na ramieniu”, „poczuć pismo nosem”, „dać nogę”).

 

       6.   Praca domowa dla chętnych lub problem rozwiązywany w czasie lekcji wraz z nauczycielem (uzupełniamy tylko pierwszą kolumnę, resztę uczniowie):

Uzupełnij tabelę frazeologizmami zawartymi w zdaniach:

a). Egzamin szedł mi jak po grudzie.

b). Za tę robotę należy ci się figa z makiem.

c). Czemu jesteś dziś nie w sosie?

 PRZYKŁADOWO WYPEŁNIONA TABELA (nauczyciel wypełnia tylko pierwszą kolumnę) -cytowany frazeologizm!!! 

CYTOWANY FRAZEOLOGIZM

SYNONIMICZNY FRAZEOLOGIZM

SYNONIM NIEBĘDĄCY FRAZEOLOGIZMEM

DOWOLNY ANTONIM

iść jak po grudzie

iść jak flaki z olejem

iść jak krew z nosa

ciężko, powoli

iść jak po maśle

pójść jak z płatka

figa z makiem

guzik z pętelką

nic

lwia część

być nie w sosie

mieć muchy w nosie

wstać lewą nogą

mieć zły humor, kaprysić

być w siódmym niebie

być w skowronkach

inny przykład

 

zbijać bąki

leżeć do góry brzuchem

próżnować, leniuchować

tyrać jak osioł, wół

 

Dane autora: Marta Zawal



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Po nitce do kłębka Cybele tłum Lelwani
Po nitce do kłębka Kazimierz Chłędowski ebook
Po nitce do kłębka Cybele
Po nitce do kłębka Kazimierz Chłędowski ebook
ZNACZENIE I KONSEKWENCJE STOSOWANIA DODATKOW DO ZYWNOSCI W TYM KONSERWANTOW
Eadine Betty Po Schodach Do Nieba
Hess po locie do Anglii, DOC
PO, Ściągi do szkoły, Przysposobienie Obronne
Antologia polskiego futuryzmu, Filologia polska, HLP po 1918, DO DRUKU
Jazda pasem ruchu oraz po łuku do przodu i do tyłu, Kurs Instruktora Prawa Jazdy, Egzamin praktyczny
Polki jeżdżą po seks do Tunezji i Egiptu
do druku moja poprawa
Jak zmieniła się Polska po wstąpieniu do Unii Europejskiej
BHP załącznik 1 do działów, SZCZEGÓŁOWE ZASADY STOSOWANIA ZNAKÓW I SYGNAŁÓW BEZPIECZEŃSTWA
BHP załącznik 2 do działów, SZCZEGÓŁOWE ZASADY STOSOWANIA

więcej podobnych podstron