ŚCIGAŁA i MARUSZEWSKI.

TEORIE EMOCJI.

KLASYCZNE

JAMESA - LANGEGO.

Teoria ta zaliczana jest do obwodowych teorii emocji, gdyż za źródło emocji uznaje działania, zmiany napięcia mięśni i zmiany w narządach wewnętrznych.

Wydarzenie reakcja instrumentalna / reakcja wisceralna interpretacja reakcji fizjologiczno - behawioralnych EMOCJA (STRACH).

TEORIA CANNONA - BARDA

Koncepcja należy do CENTRALNYCH TEORII EMOCJI. Cannon sformułował koncepcję, zgodnie z którą emocje są procesami zachodzącymi w JĄDRACH WZGÓRZA (THALAMUS). TALAMICZNA TEORIA UCZUĆ CANNONA _ BARDA.

Wydarzenie informacja przetwarzana przez wzgórze i przesyłana jednocześnie do kory i do ciała reakcja instrumentalna

ocena wydarzenia przez korę EMOCJA (STRACH)

AKTYWACYJNE TEORIE EMOCJI.

Teorie te opierają się na założeniu, że emocje są stanem podwyższonego pobudzenia oznakowanego afektywnie. ZNAK AFEKTYWNY może być dodatni lub ujemny (przyjemny lub przykry).

Aktywacyjne teorie emocji zwracają uwagę na jeden wymiar emocji, a mianowicie na jej intensywność. Za intensywność emocji odpowiedzialny jest poziom pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego poziom aktywacji.

Pojęcie aktywacji odnosi się do stany ośrodkowego układu nerwowego. Natomiast zmiany pojawiające się na obwodzie nie muszą być prostym odzwierciedleniem zmian występujących w ośrodkowym układzie nerwowym. Jeśli weźmiemy pod uwagę aktywność narządów wewnętrznych, to może ona wzrastać lub zmniejszać się pod wpływem wzrostu poziomu aktywacji.

W stanach silnego pobudzenia nasz organizm działa w bardzo uproszczony sposób, który Cannon określał jako WALKA LUB UCIECZKA.

Sam poziom aktywacji nie wystarcza jako pełna charakterystyka emocji. Istotną cechą emocji są PROCESY MYŚLOWE.

HEBB przy bardzo wysokiej i bardzo niskiej aktywacji pojawiają się emocje o znaku ujemnym, natomiast przy aktywacji UMIARKOWANEJ - emocje o znaku dodatnim.

Strach jest zazwyczaj emocją nieprzyjemną, ale umiarkowane poziomy strachy (horrory) mogą być przyjemne

ARNOLD procesy emocjonalne składają się z pięciu kolejnych faz:

1. neutralna recepcja

2. ocena

3. pojawienie się tendencji do działania

4. wystąpienie emocji, czyli przeżycia subiektywnego wraz z komponentem wisceralnym

5. pojawienie się działania sterowanego emocję

DWUCZYNNIKOWA TEORIA EMOCJI SCHACHTERA i SINGERA.

Aby doszło do powstania stanu emocjonalnego, muszą zaistnieć następujące warunki - podmiot musi:

1. znaleźć się w stanie pobudzenia

2. dokonać procesu poznawczej analizy zaistniałych zmian fizjologicznych oraz sytuacji zewnętrznych, w jakich doszło do wystąpienia tych zmian

3. oznaczyć werbalnie stan, w jakim się znalazł.

W eksperymentach badaczy warunkiem powstania emocji było pobudzenie fizjologiczne, którego pojawienie się można było wyjaśnić odwołaniem się do czynników sytuacyjnych.

Ludzie potrafią wyjaśnić swoje pobudzenie poprzez zwiększenie dostępności pewnych myśli lub wspomnień w wyniku torowania (priming). Źródeł swoich emocji ludzie mogą dopatrywać się nie tylko w świecie zewnętrznym lecz także we własnym wnętrzu.

EMOCJE były wynikiem interakcji pewnych procesów występujących wewnątrz organizmu z informacjami docierającymi ze środowiska oraz informacjami zarejestrowanymi w doświadczeniu jednostki.

POZNAWCZE TEORIE EMOCJI.

Poznawczy punkt widzenia w podejściu do emocji wiąże się z poszukiwaniem takich procesów poznawczych, które UWIKŁANE SĄ W POWSTAWANIE EMOCJI.

KONCEPCJA EMOCJI LAZARUSA

Emocje są procesami, które stanowią wynik specyficznej relacji między organizmem a środowiskiem. Ani samo środowisko, ani sam organizm nie są warunkami wystarczającymi dla powstania emocji.

• Emocje stanowią podstawowy ewolucyjno-adaptacyjny system podmiotu i uzależnione są od działań motywacyjnych, poznawczych i zaradczych, które ukierunkowują podmiot na istotne właściwości otoczenia.

• Ocenę ważności zdarzenia wyznacza - podstawowy temat relacyjny, dotyczący stopnia dopasowania podmiotu do warunków danej sytuacji.

• Emocje wskazują na rodzaj szkody lub zagrożenia (emocje negatywne), bądź też na korzyści lub ich antycypację (emocje pozytywne)

• Związek między emocją a znaczeniem relacyjnym jest wrodzony i specyficzny dla danego gatunku

• Procesy zaradcze mogą zmienić treść, znak i natężenie przeżywanej emocji

• Zróżnicowanie procesów emocjonalnych zależy od zróżnicowania procesu oceny relacji między jednostką a otoczeniem

PROCES OCENY jest zindywidualizowanym procesem poznawczym. Ocena zdarzenia lub obiektu jest wypadkową rzeczywistych właściwości środowiska oraz cech osoby dokonującej oceny.

Ocena wiąże się z procesami emocjonalnymi dwojako: raz jest ona antecedentem emocji, raz natomiast jest konsekwencją emocji.

Proces oceny pierwotnej ma charakter motywacyjny i określa, czy emocja w ogóle się pojawi. Proces oceny wtórnej wiąże się z możliwościami poradzenia sobie w sytuacji wzbudzającej określone emocje.

Ocena wtórna opiera się na 4 kategoriach:

1. odpowiedzialność - ustalenie stopnia, w jakim podiom jest w stanie kontrolować daną sytuację

2. możliwości określające wybór strategii rozwiązania problemu

3. możliwości określające wybór technik kontroli napięcia emocjonalnego

4. przewidywanie skutków działań podjętych w danej sytuacji

FUNKCJONALNE UJĘCIE EMOCJI - N. FRIJDA

• ocena zdarzeń jako istotnych lub nieistotnych, przyjemnych lub nieprzyjemnych

• wzbudzanie pewnych reakcji fizjologicznych, zachowań i przeżyć

Emocje należy traktować jako mechanizm sygnalizujący, że zdarzenie jest ważne dla interesów jednostki.

Podstawa klasyfikacji stanów afektywnych:

• charakter relacji między podmiotem a obiektem

• temporalna natura danego stanu, procesu czy cechy

Afekt zdaniem Frijdy to prymarne doznanie przyjemne lub nieprzyjemne.

Frijda wymyślił także PRAWA EMOCJI

• znaczenia sytuacyjnego

• prawo zaangażowania

• bezpośrednio spostrzeganej rzeczywistości

• prawo zmiany przyzwyczajenia i odczuwania porównawczego

• prawo hedonistycznej asymetrii

• prawo zachowania emocjonalnego momentu

• prawo zamknięcia się w sobie

• prawo zważania na konsekwencje

• prawo minimalnego obciążenia

• prawo maksymalnego zysku

4

WYDARZENIE

Poznawcza ocena wydarzenia

EMOCJA

Poznawcza ocena reakcji fizjologicznych

Reakcja instrumentalna

Reakcja wisceralna

Nieinterpretowane reakcje fizjologiczne

---