Aktinidia czyli Kiwi
Aktinidie, zwane także chińskim agrestem, to pnącza dorastające do kilku metrów, dostarczające nam bogatych w witaminę C owoców znanych jako kiwi. Aktinidie to dwupienne rośliny, rozkwitające z końcem maja lub początkiem czerwca. Owoce w zależności od odmiany dojrzewają w październiku lub z końcem listopada. Po osiągnięciu dojrzałości nie przejrzewają i nie opadają, z powodzeniem mogą więc pozostawać na roślinie nawet do dwóch miesięcy. Stosunkowo mało wymagające, łatwe w uprawie i odporne na choroby i szkodniki, dobrze znoszą warunki miejskie.
Wymagania:
Stanowisko
Aktinidia doskonale będzie rosła na stanowiskach ciepłych, osłoniętych od wiatru i pełnego słońca. Najlepsze są stanowiska zachodnie, i południowo-zachodnie, zacienione przez pierwszą połowę dnia. Rośliny z rodziny Aktinidia są zazwyczaj wytrzymałe na mrozy. Aksinia chińska jest jednak wyjątkiem od reguły. Do wydania owoców wymaga 220 dni bez przymrozków. Inne odmiany nie są tak wymagające. Do uprawy w naszym klimacie nadaje się głównie aktinidia ostrolistna, np. Kiwi Issai i aktinidia pstrolistna. Oba te gatunki są wystarczająco mrozoodporne, dają jednak nieco mniejsze owoce niż typowe kiwi. Popularne, znane owoce pochodzą z aktinidii chińskiej, gorzej niestety znoszącej nasze warunki klimatyczne. Najbardziej wrażliwe są rośliny przez pierwsze 3-4 lata po posadzeniu. Nie zapomnijmy o obsypywaniu podstawy korą czy trocinami i starannym zabezpieczeniu na zimę.
Idealną glebą będzie zdrenowana, żyzna gleba, o odczynie lekko kwaśnym, lub obojętnym. Zbyt piaszczysta lub gliniasta nie powinna stanowić różnicy pod warunkiem, że będzie żyzna i pulchna. Aktinidię powinniśmy sadzić tak głęboko jak rosły dotychczas, w doły zaprawione dobrym kompostem lub rozłożonym obornikiem.
Przy rzędowym sadzeniu roślin rozstawa powinna wynosić od 2 do 6 metrów. Rośliny muszą posiadać podpory na ścianach, pergolach czy pionowych rusztowaniach.
Cięcie
Przycinajmy je najlepiej późną jesienią lub zimą, przed rozpoczęciem wegetacji, lub latem, po częściowym zdrewnieniu nowych przyrostów. W celu wytworzenia owoców kiwi powinny być systematycznie przycinane. Przez pierwsze 2-3 lata powinniśmy uformować krzew. Po posadzeniu przytnijmy więc pęd główny, a z wyrastających później z niego pędów - jeden poprowadźmy pionowo do uzyskania następnego piętra, a z pozostałych wybierzmy dwa najsilniejsze, które przywiązujemy poziomo. W końcu lipca obetnijmy wierzchołki pędów, w celu ich rozkrzewienia się. Wiosną wytnijmy pędy słabe i uszkodzone przez mróz. Latem pędy owocujące skróćmy za 3-4 liściem, przerzedźmy zbyt zagęszczone krzewy.
Uprawa
Nasiona, nie wymagające stratyfikacji, wysiewamy je wiosną lub jesienią. Przed siewem konieczne jest moczenie ich w ciepłej wodzie przez 24-48 godziny. Nasiona wysiewamy na głębokość maksymalnie 1 centymetra, do dobrze przygotowanej ziemi, przykrywamy lekko piaskiem lub perlitem. Potem umieszczamy w jasnym i ciepłym pomieszczeniu o temperaturze 25oC. Podłoże utrzymujemy w stanie lekko wilgotnym, nie mokrym.
Rozmnażając kiwi z nasion powinniśmy jednak liczyć się z troszeczkę późnym owocowaniem. Nasiona posadzone w ziemi, po około 3 miesiącach rozpoczynają kiełkowanie. Mające około 15 milimetrów wysokości roślinki pikujemy do doniczek i w miarę ich wzrostu przesadzamy do większych.
Pielęgnacja
Kiwi wymagać będą od nas obfitego podlewania. Nie zapomnijmy więc o nim w trakcie intensywnego wzrostu czy upałów.
Owoce zebrane jako niedojrzałe, zmiękną i dojrzeją, przechowywane z owocami wytwarzającymi etylen, np. jabłkami, zapakowane w torbę i trzymane w temperaturze pokojowej.
Od drugiego roku po posadzeniu powinniśmy rozpocząć zasilanie rośliny nawozem bogatym w azot. Jedna roślina wymagać będzie dawki 30g azotu, podanej w 3 równych dawkach od kwietnia do czerwca. Dawki te winniśmy zwiększyć wraz z wiekiem i rozrostem rośliny do około 150 g azotu w piątym roku po posadzeniu.