Wał Pomorski
Wał Pomorski (Pommernstellung)- to fortyfikacja Niemiec wzniesiona na Pomorzu Zachodnim w latach 1934-37 wzdłuż dawnej granicy z Polską. Liczył łącznie 230 km długości i około 900 żelbetowych bunkrów różnych typów, średnio na cztery kilometr. Wśród nich wyróżnia się 5 grup warownych złożonych z kilku obiektów, połączonych podziemnymi korytarzami. Wykorzystany przez Niemców do obrony Pomorza w 1945. W latach 1945-50 wysadzony w powietrze.
CHARAKTERYSTYKA TERENU
Kraj położony na Bałtykiem pomiędzy szerokimi dolinami Odry i Wisły nazwano- Pomorzem. Od czasów średniowiecza uległ podziałowi na dwie zasadnicze części: Niemieckie Pomorze Zachodnie i polskie Pomorze Gdańskie. Układ taki, z niewielkimi zmianami po odrodzeniu Polski, utrzymał się także w dwudziestoleciu międzywojennym.
Cechą charakterystyczną Pomorza Zachodniego jest przecięcie po przekątnej grzbietem polodowcowym w postaci moreny czołowej (po linii Cedynia- Bytów). Grzbiet moreny- o najbardziej urozmaiconej rzeźbie- wieńczy do 30 kilometrowej szerokości pas jezior i strumieni zgrupowanych w Pojezierza: Myśliborskie, Wałeckie, Drawskie i Szczecineckie. Wzgórza, pojezierza i grupy leśne tworzą tu jakby naturalny wał zaporowy na drodze ku morzu. Liczne i drobne rzeczki płynące w głębokich pradolinach, spływają z grzbietu pojezierza ku morza lub na południe do Noteci. Lesistość terenu (w średniowieczu osiągająca 85%) w okresie międzywojennym dochodziła do 40% tj. dużo powyżej średniej. Interesujące nas Pomorze niemieckie liczyło wówczas 34 000 km2 i 1,7 mln mieszkańców, będąc krainą głównie bardzo dobrze rozwiniętą rolniczo, lecz o słabym przemyśle. Szczecin położony u ujścia Odry pozwalał kontrolować ruch na rzece i służył jako port zaopatrzeniowy dla Berlina. Ogółem urbanizacja Pomorza była dość silna, gdyż miasta skupiały około połowy mieszkańców. Z urbanizacją i wymogami strategicznymi Niemiec powiązana była sieć komunikacyjna. Wielka linia tranzytowa kolei Berlin- Gorzów- Piła (i dalej Chojnice, Tczew do Królewca) biegła u południowej podstawy Pomorza. Dublowała ją, korzystniej położona, linia nadmorska. Ważna też była linia kolejowa Szczecin- Poznań (przez Krzyż). Uzupełnieniem była bogata sieć lokalna. Mimo to potrzeby wojenne i planowana budowa fortyfikacji zmusiły do przebudowy węzłów pogranicznych w Szczecinie, Pile, Szczecinku i Wałczu. Również gęsta była sieć drogowa, złożona z szeregu dróg głównych i licznych bitych dróg lokalnych.