PEDIATRIA

C1 15.10.2006

Cukrzyca

Cukrzyca - najczęstsza choroba endokrynologiczna u dzieci w wieku dorastania. Spowodowana jest całkowitym lub względnym niedoborem insuliny prowadzącym do przewlekle podwyższonego poziomu glukozy we krwi. U dzieci i ludzi młodych występuje prawie wyłącznie cukrzyca typu I, cukrzyca insulinozależna ( 99%).

Postacie kliniczne cukrzycy - podział:

• Cukrzyca insulinozależna ( cukrzyca typu I, cukrzyca młodzieńcza)

• Cukrzyca insulinoniezależna (cukrzyca typu II, cukrzyca dorosłych)

• Cukrzyca skojarzona z innymi schorzeniami (głównie uwarunkowane genetycznie schorzenia metaboliczne)

Kryteria rozpoznania cukrzycy wg WHO:

• laboratoryjne

• objawy kliniczne

Kryteria laboratoryjne:

1. Oznaczenie stężenia glukozy w surowicy krwi na czczo > 140 mg% (>7,8 mmol/l)

2. Oznaczenie stężenia glukozy w surowicy krwi dwie godziny po posiłku >200mg% (>11,1mmol/l)

• Diagnoza cukrzycy może być postawiona przy braku objawów klinicznych, gdy spełnione są obydwa kryteria laboratoryjne.

Objawy kliniczne:

1. Nadmierne pragnienie i wielomocz

2. Ogromny (nadmierny) apetyt, któremu towarzyszy chudnięcie

3. Drażliwość, pogorszenie zachowania w szkole

4. Zakażenie zewnętrznych narządów płciowych (zwykle drożdżyce)

5. Gorsze gojenie się ran

6. Uporczywe wymioty doprowadzające do ciężkiego odwodnienia i śpiączki ketokwasiczej

7. Czerwone wypieki na twarzy (wskutek ketokwasicy)

8. Zapach acetonu z ust

9. Zaburzenia oddychania - oddech Kussmaula (przyspieszony, pogłębiony oddech; hyperwentylacja)

10. Zaburzenia świadomości (dezorientacja, stan półśpiączkowy)

Trudności w interpretacji objawów:

• Hyperwentylacja w ketokwasicy może być mylnie rozpoznana jako zapalenie płuc lub astma.

• Ból brzucha może być traktowany jako ostry brzuch.

• Wielomocz i moczenie nocne mogą sugerować infekcję dróg moczowych.

• Wymioty mogą sugerować objawy gastryczne

Cukrzyca ujawnia się zwykle pod wpływem innej choroby, stresu. Objawy narastają przez kilka tygodni, aż do wystąpienia śpiączki ketokwasiczej.

Badania laboratoryjne w kwasicy ketonowej:

• Gazometria pH < 7 (kwasica metaboliczna)

• Aceton w moczu (na 4 plusy; acetonuria)

• Elektrolity - hypokaliemia (ogromny niedobór potasu)

• Mocznik

Leczenie:

Nawodnienie - szybkie opanowanie zapaści w krążeniu i przywrócenie przesączania kłębuszkowego w nerkach oraz alkalizacja. Płyny podawać w ilości dobowego zapotrzebowania plus dodatkowo straty płynów (wymioty, gorączka, wielomocz.)

• Sól fizjologiczna (0,9 NaCl) - dla niemowląt 100-120 ml/kg mc./ 24 godz.

• Dwuwęglany (NaHCO3) - 2 mEq/kg mc

Najczęstsze przyczyny zgonu:

• Obrzęk mózgu (spowodowany nadmierną podażą sodu w dość krótkim czasie)

• Hypoglikemia

• Hypokaliemia

Późne powikłania cukrzycy:

• Retinopatia

• Zaćma (ślepota)

• Neuropatia

• Neuropatia (porażenie nerwów obwodowych)

Stany hypoglikemiczne

Hypoglikemia jest to zespół objawów związanych z trwałym lub przejściowym obniżeniem poziomu cukru we krwi poniżej 40 mg%.

Objawy kliniczne (narastające):

• Ziewanie, osłabienie, zaburzenia widzenia, zaburzenia zachowania, ból głowy, ból brzucha, uczucie głodu, nudności, bladość, pocenie się, drżenia, parestezje, drgawki i utrata przytomności.

Wygląd pacjenta w hypoglikemii:

• Bardzo blady

• Zlany zimnym potem

• Oddech regularny, spokojny

• Tętno przyspieszone, ciśnienie krwi zwykle podwyższone

• Objawy wzmożonego napięcia mięśniowego, drżenia

• Wzmożone odruchy ścięgniste

• Patologiczne objawy Babińskiego

Leczenie:

W napadzie hypoglikemii podanie glukozy dożylnie lub w razie trudności przez zgłębnik dożołądkowo.

• Glukoza 20% - 1-2,5 ml/kg mc

• Glukoza 10% - 3-5 ml/kg mc

• Glukoza 5%

	Śpiączka ketonowa	Śpiączka hypoglikemiczna
Początek	Powolny	Nagły
Przyczyny	późne rozpoznanie, przerwa w stosowaniu insuliny, błędy w leczeniu, dodatkowa choroba, ostra infekcja , stres	zbyt duża dawka insuliny ,opuszczony lub opóźniony posiłek, nadmierny wysiłek fizyczny
Objawy po­przedzające wystąpienie śpiączki	narastające pragnienie i wielomocz a następnie skąpomocz i bezmocz, brak apetytu, nudności, wymioty, bóle brzucha, narastające osłabienie, duszność, senność, utrudniony kontakt	poty, drżenia rąk, głód, osłabienie, zawroty głowy, zaburzenia widzenia, zaburzenia zachowania, utrudniony kontakt, utrata przytomności, drgawki
Odchylenia stwierdzane podczas badania	skóra zaczerwieniona i sucha, następnie bladoszara, Oddech Kussmaula, zapach acetonu z ust, znaczne odwodnienie (suchość skóry i błon śluzowych, upośledzona prężność skóry, obniżone napięcie gałek ocznych), odruchy ścięgniste prawidłowe lub brak, objawy zapaści (szybkie, słabo wyczuwalne tętno, obniżone ciśnienie krwi, sinica)	skóra blada, wilgotna i chłodna. Oddech prawidłowy, obniżona temperatura ciała, nie ma objawów odwodnienia, odruchy ścięgniste, często obecny objaw Babińskiego i inne objawy neurologiczne, drgawki, nie ma objawów zapaści, tętno przyspieszone, ciśnienie krwi podwyższone

® 2006 AŁ

---