Witaminy

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

Witamina A

Akseroftol

Zwana witaminą młodości

Beta - karoten - prowitamina A

Pozyskiwana odzwierzęco w postaci retinolu (tran, mleko, żółtka jaj)

Pochodzenia roślinnego to prowitamina A czyli beta - karoten - marchew, sałata, szpinak, rzeżucha

Beta - karoten działa jako utleniacz i neutralizator wolnych rodników

W ścianie jelita i w wątrobie z jednej cząsteczki prowitaminy A powstają 2 cząsteczki witaminy A

Retinoidy - naturalne lub syntetyczne odpowiedniki (pochodne) witaminy A

Działanie

1. Reguluje czynność tkanki nabłonkowej (wydzielanie ochronnego śluzu)

2. Odpowiada za prawidłową keratynizację naskórka

3. Zwiększa aktywność fibroblastów

4. Odpowiada za prawidłowe namnażanie komórek naskórka i błon śluzowych

5. Przyspiesza cykl odnowy naskórka

6. Wychwytuje wolne rodniki

7. Chroni DNA przed wolnymi rodnikami

8. Reguluje melanogenezę - usuwa plamy, zmniejsza przebarwienia

9. Zapobiega "kurzej ślepocie" gdyż wchodzi w skład rodopsyny (purpura wzrokowa).

Witamina A jest podatna na zniszczenie powinna być podawana w roztworach olejowych, w obecności antyoksydantów, w mikrokapsułkach lub nanosomach

Najczęściej podaje się kompleks witamina A + E - witamina E umożliwia przekształcenie w skórze beta - karotenu w 2 cząsteczki witaminy A, chroni też witaminę A

Pomaga w leczeniu trądziku, zmarszczek, czyraczności, owrzodzeń, na które może być stosowana zewnętrznie;

Witamina A aplikowana na skórę powoduje

1. Zmiękczenie naskórka

2. Zmniejszenie rogowacenia naskórka

3. Usprawnienie funkcji obronnych skóry

4. Poprawa kolorytu skóry

5. Odpowiednie nawilżenie skóry

6. Przyspieszenie metabolizmu tkankowego

7. Zwiększenie zawartości protein, zwłaszcza kolagenu

8. Ochrona przed promieniami UV

Przy intensywnej kuracji retinoidami należy chronić skórę przed słońcem

Niedobór

• suchość skóry,

• spadek sprężystości skóry

• łupież

• kurza ślepota

• wysychanie spojówek i rogówek

Hyperwitaminoza

Suchość skóry

wypadanie włosów, łysienie

zmiany zabarwienia skóry - żółte

Zastosowanie

W leczeniu

• trądziku,

• zmarszczek,

• czyraczności,

• owrzodzeń,

• chorób paznokci, włosów,

• suchości skóry

Stosowana w

kosmetykach do cery starzejącej się

Kremach odżywczych

Preparatach przeciwtrądzikowych

Witamina E

Tokoferole

Do grupy witamin E zaliczmy 8 naturalnie występujących lipofilowych niezbędnych składników pożywienia

Cztery mają budowę tokoferolu, a cztery kolejne tokotrienolu

Najważniejszym tokoferolem jest D - alfa - tokoferol, który stanowi aż 88% całej puli witaminy E osocza krwi

D - alfa - tokoferol wykazuje najwyższą AKTYWNOŚĆ W OCHRONIE PRZED PROMIENIOWANIEM UV

Oksydacja witaminy E przez system krwionośny jest szybsza niż penetracja przez naskórek

Witamina E współdziała z witaminą C w procesie wychwytywania wolnych rodników

Witamina C wspomaga regenerację wit. E

Działanie

1. Najważniejszy przeciwutleniacz rozpuszczalny w tłuszczach - chroni enzymy, witaminy, lipidy, hormony przed wolnymi rodnikami, a także składniki preparatów kosmetycznych

2. Chroni krwinki czerwone i wspomaga proces oddychania komórek

3. przyspiesza proces gojenia się skóry po oparzeniach i zranieniach

4. zapobiega przedwczesnemu starzeniu się skóry - przyspiesza tworzenie kolagenu i elastyny

5. ochrona przed promieniowaniem UV

6. Zwiększa nawilżenie skóry

7. Chroni przed nowotworami, zaćmą, arteriosklerozą

Zastosowanie

• Naturalny i skuteczny antyoksydant - zabezpiecza lipofilowe składniki kosmetyku przed autooksydacją

• Stosowana miejscowo działa na skórę głowy i włosy poprawiając ukrwienie skóry, wzmacniając tkankę łączną, podwyższając zdolność wiązania wody przez skórę

• Hamuje zewnątrzpochodne procesy starzenia się

• Występuje w stężeniu 5% w kremach

• W preparatach mających kontakt z błona śluzową 0,3%

• Podawana w podłożach tłuszczowych szybciej przenika przez warstwę rogową

Niedobór

rozdrażnienie, osłabienie zdolności koncentracji,

choroby mięśni

rogowacenie i wczesne starzenie się skóry,

gorsze gojenie się ran,

pogorszenie wzroku,

dolegliwości układu krążenia i serca

bezpłodność,

źródła

• oleje roślinne

• kiełki zbóż

• zielone warzywa liściaste

• najwięcej w zarodkach pszenicy

witamina D

Kalcyferol

produkowana przez skórę pod wpływem światła z prowitamin D2, D3, D4

odpowiada za prawidłowe wchłanianie jonów wapnia

odpowiada za prawidłowe kostnienie

utrzymuje prawidłowy poziom wapnia i fosforu we krwi

przyspiesza metabolizm i napięcie naskórka

zapewnia szybsze zabliznianie się skóry - przyspiesza zarninowanie

stosowana w dawce 200 - 250 j.m/g w kremach

Niedobór

• krzywica

• skłonność do próchnicy zębów

• parodontoza

• łysienia i zły stan włosów

witamina K

Fitochinon

warunkuje prawidłową krzepliwość krwi

syntetyzowana w przewodzie pokarmowym

jest wchłaniana przez skórę

witaminy rozpuszczalne w wodzie

Witamina B1

Tiamina

Ważna dla kobiet w okresie menopauzy

Witamina ustroju

Bierze udział w procesach energetycznych - przemianach węglowodanów, tłuszczów i aminokwasów oraz budowie DNA

współuczestniczy w prawidłowym działaniu układu nerwowego

Najlepszymi źródłami witaminy B1 są produkty zbożowe,

Niedobór wywołuje chorobę beri - beri

Witaminę B₁ stosuje się w dużych dawkach jako lek przeciwko zapaleniu nerwów

Witaminy z grupy B nie są podobne pod względem budowy chemicznej ich nazwa pochodzi od tego że zawarte są w tych samych produktach - głównie w drożdżach

Witamina B2

Ryboflawina

Występuje łącznie z witaminą B1

Odpowiada za prawidłowy przebieg cyklu oddychania komórkowego

Przyczynia się do zamiany pożywienia w energię

współdziała w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, współuczestniczy z odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu narządu wzroku.

Stosowana w preparatach przeciwtrądzikowych

Niedobór

Zapalenie skóry, błon śluzowych

Zajady

Zmiany łojotokowe

Szorstkość skóry

Zapalenie rogówki

Wypadanie włosów

Witamina B5

Kwas pantotenowy

W kosmetykach używana jest prowitamina B5 - d - pantenol

Ma małą cząsteczkę dzięki czemu może łatwo penetrować do skóry właściwej, korzeni włosa, do paznokcia, po czym przekształca się w witaminę B5

Wykazuje powinowactwo do keratyny

Niedobór raczej nie występuje

Działanie

Doskonale nawilża skórę

Nadaje skórze miękkość i elastyczność

Działanie przeciwzapalne, kojące

Łagodzi podrażnienia skóry i objawy alergii

Przyspiesza gojenie się ran- stymulacja podziałów komórkowych

Bierze udział w regeneracji komórek skóry i błon śluzowych

Przyspiesza wzrost tkanek, syntezę lipidów, białek

Przyspiesza procesy metaboliczne, zwiększa w skórze ilość energii

Działanie nawilżające - ma właściwości higroskopijne, jego skuteczność można porównać do NMF, zwiększa działanie innych środków nawilżających

Wykazuje powinowactwo do keratyny naskórka

Kwas pantotenowy jest naturalnym składnikiem włosów

Bierze udział w procesach podziału komórek w mieszku włosowym - jest niezbędny do wzrostu włosów

D - pantenol przyspiesza wytwarzanie melaniny - chroniąc w ten sposób przed promieniowaniem UV

Nawilża włosy

Wspomaga proces pigmentacji włosów.

Łatwo wnika w płytkę paznokcia nawet do 0,2 mm wiąże się z keratyną - nawilża paznokcie, uelastycznia, wzmacnia.

Jako składnik koenzymu A bierze udział w syntezie i rozkładzie kwasów tłuszczowych, syntezie cholesterolu i hormonów steroidowych.

Ponadto jako składnik preparatów:

• Poprawia smarowność kremów

• Ułatwia nawilżanie

• Stabilizuje pianę w środkach myjących

Niedobór

Rogowacenie lub nadmierne złuszczanie naskórka

Zaburzenia pigmentacyjne

Wypadanie włosów

Witamina B5 jest słabo wchłaniana przez skórę

Pantenol (naturalny prekursor witaminy B5) jest dobrze wchłaniany przez skórę, ma silne właściwości higroskopijne, po wniknięciu do tkanek jest przekształcany w kwas pantotenowy.

Witamina B6

Pirydoksyna
obejmuje grupę sześciu spokrewnionych ze sobą związków, które ulegają łatwemu i wzajemnemu przekształceniu i charakteryzują się jednakową aktywnością metaboliczną.

Witamina B₆ uczestniczy w przemianie aminokwasów, syntezie białek oraz metabolizmie kwasów tłuszczowych.

Zatrzymuje wodę w organizmie

Podnosi odporność immunologiczną organizmu i uczestniczy w tworzeniu przeciwciał.

Pomaga w zamianie aminokwasu - tryptofanu na witaminę PP, co zwiększa poziom tej witaminy w organizmie.

Zastosowanie

• Łojotok

• Trądzik

• Zapalenie warg i języka

• Triki nerwowe

Niedobór

Łojotok

Odkładanie kamieni nerkowych

Stany zapalne skóry, błony śluzowej jamy ustnej

Sinienie i bolesność kończyn

Witamina B12

Kobalamina, cyjanokobalamina

Odpowiada za wchłanianie żelaza

Poprawia wygląd skóry atroficznej i przebarwionej

Niedobór powoduje deficyt kwasu foliowego, hamuje przenikanie wewnątrzkomórkowe

Regeneruje erytrocyty

Uczestniczy w syntezie DNA

Zapobiega anemii złośliwej

Witamina PP

Niacyna, amid kwasu nikotynowego

Należy do grupy witamin B - B3

Odgrywa ważną rolę w przemianie materii - metabolizm aminokwasów, cukrów, tłuszczów

Ma znaczenie przy usuwaniu substancji toksycznych z organizmu

Uczestniczy w tworzeniu kolagenu i barwnika

Wpływa na przemianę wodną w skórze - reguluje wilgotność i złuszczanie skóry

Rozszerza naczynia krwionośne

Usprawnia funkcjonowanie błon śluzowych

Eliminuje stany zapalne, zwłaszcza w miejscach wystawionych na działanie słońca

Stosowna w preparatach antybakteryjnych, przeciw wypadaniu włosów

Leczenie

Fotodermatoz

Fotoalergii

Rumienia słonecznego

Cera trądzikowa

Środek łagodzący

Kremy na celulit, rozstępy

Niedobór

Obrzęki

sączące pęcherze skóry

Pelaga - łuszcząca skóra

witamina H

biotyna

zaliczana do witamin z grupy B = B7

jest cykliczną pochodną mocznika

nazywana jest witaminą skóry, koenzymem R lub witaminą antyłojotokową

Witamina H występuje w drożdżach, owocach roślin strączkowych, żółtku jaj i wątrobie, warzywach, grzybach.

Jest również syntetyzowana wytwarzana przez florę bakteryjną jelit.

Działanie

jest składnikiem wielu enzymów

uczestniczy w przemianie cukrów, tłuszczów i białek

Uczestniczy w syntezie kwasów tłuszczowych, jak też przy wchłanianiu witaminy C.

Bierze udział w tworzeniu keratyny

Tworzy cement międzykomórkowy warstwy rogowej

Stosowana wleczeniu łamliwych i rozdwajających się paznokci i grzybicy paznokci

Wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry oraz włosów

Znajduje zastosowanie w pielęgnacji włosów, zapobiega rozdwajaniu, przeciwdziała przedwczesnemu siwieniu oraz łysieniu.

Zapobiega łupieżowi, łojotokowi, łysieniu

Rozjaśnia plamy starcze

Zmniejsza zmarszczki

Poprawia kontury twarzy

Stosowana do pielęgnacji cery suchej, zwiotczałej, atroficznej, przedwcześnie starzejącej się

Wytwarzana jest przez bakterie żyjące w przewodzie pokarmowym.

Podawana wraz z witaminą C i E w formie liposomowej

Przy niedoborach witaminy H występują zmiany skórne - łojotok i łuszczenie skóry, łamliwość włosów i paznokci, zanik brodawek smakowych

Witamina H1 - PABA

PABA - kwas para - aminobenzoesowy

zaliczany do witamin z grupy B

PABA wchodzi w skład koenzymu F.

Zapobiega siwieniu włosów, hamuje łysienie, łagodzi stany zapalne skóry

Stymuluje florę bakteryjną do produkcji kwasu foliowego

PABA jest stosowany jako filtr przeciw UVB

Witamina C

kwas askorbinowy

NAJLEPSZY PRZECIWUTLENIACZ

Kompleks witamina C + rutyna - wspomaga odporność organizmu

Wzmacnia naczynia krwionośne

Działa rozjaśniająco na skórę - inhibitor melaniny

Niestabilna w preparatach dlatego podawane są pochodne witaminy C

Witamina C to inaczej kwas L-askorbinowy, czyli lewoskrętna forma tej witaminy, wykazująca 100 % aktywności witaminowej, natomiast forma prawoskrętna, czyli kwas D-askorbinowy nie posiada żadnej aktywności witaminowej.

Działanie

Przeciwrodnikowe

Wspomaga syntezę kolagenu

Chroni przed promieniowaniem UV

Zapobiega rozszerzaniu się naczyń krwionośnych, poprawia mikrokrążenie w naczyniach włosowatych

Wpływa na podnoszenie odporności organizmu na choroby

Poza tym pomaga ona również we wchłanianiu żelaza, manganu,

Niedobór witaminy C objawia się m.in.:

skłonnością do samoistnych krwawień,

uszkodzeniem naczyń krwionośnych,

powstawaniem krwawych wybroczyn pod skórą.

charakterystyczne jest złe gojenie się, a nawet odnawianie się zagojonych ran.

Zanik włókien kolagenowych

Objawy przedwczesnego starzenia się skóry

Natomiast nadmiar nie jest toksyczny i jest wydalany z organizmu z moczem i potem (u karmiących matek również z mlekiem
Do lepszego przyswajania kwasu askorbinowego przyczynia się witamina P.

KWAS FOLIOWY - folacyna, witamina B9

Jest witaminą z grupy B.

Występuje w żywności w postaci folianów.

reguluje wzrost i funkcjonowanie komórek;

wpływa dodatnio na system nerwowy i mózg,

zapobiega uszkodzeniom tzw. cewy nerwowej u płodu, ma pozytywny wpływ na wagę i rozwój noworodków; bierze udział w zachowaniu materiału genetycznego, w przekazywaniu cech dziedzicznych komórek
jest czynnikiem antyanemicznym, pobudza procesy krwiotwórcze,

WITAMINA P

Jest to zespół flawonoidów,
witamina P obejmuje głównie kwercetynę, kwercytrynę, hesperydynę, kemferol, rutozyd i hiperozyd, czyli związki flawonoidowe, będące pochodnymi benzo-gamma-pironu (chromonu).

• zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych

• działanie przeciwobrzękowe

• działanie antyoksydacyjne.

WITAMINA F

Jest to mieszanina nienasyconych kwasów tłuszczowych, głównie kwasu linolenowego , linolowego i arachidonowego, są to niezbędne (egzogenne) kwasy tłuszczowe,

Witamina F działa przeciwzapalnie, immunostymulująco, przeciwwysiękowo,

pobudza regenerację nabłonków i tkanki łącznej, przeciwzaskórnikowo,

przyśpiesza gojenie ran, oparzeń, owrzodzeń, odleżyn, odmrożeń, działa przeciwzakrzepowo.

Hamuje zmiany zwyrodnieniowe i rogowacenie gruczołów łojowych, zapobiega zaczopowaniu ujść gruczołów łojowych

Objawy niedoboru witaminy F: suchość lub łojotok skóry, złuszczanie naskórka, pękanie warg i kącików ust, krwawienia z nosa, zapalanie dziąseł i językawypadanie włosów, łamliwość paznokci, głębokie bruzdowanie płytek paznokciowych, rozwarstwianie płytek paznokciowych, plamki na płytkach paznokciowych łamliwość i rozdwajanie końcówek włosów, brak połysku włosów, łupież,

Wskazania: wszystkie rodzajów trądziku, łuszczyca, świerzbiączka, wypryski, dermatozy, toczeń rumieniowaty, liszaje, czyraczność, owrzodzenia, odleżyny, oparzenia, rany, wysięki naczyniowe, zapalenie żył, zatory, zapobieganie zawałom i miażdżycy, choroby dziąseł, choroby włosów i paznokci,

CHOLINA

Cholina wchodzi w skład niektórych fosfolipidów, a w szczególności lecytyny i sfingomieliny

Cholina uważana jest za substancję witaminopodobną

może być syntezowany w organizmie człowieka, ale za mało

Niedobór choliny może obniżać sprawność umysłu, nerwów, pamięci, możliwość koncentracji, powodować stany lękowe, rozdrażnienie, bezsenność, dolegliwości sercowe,

Cholina należy do tzw. substancji lipotropowych zajmujących się przetwarzaniem, stapianiem i transportowaniem molekuł tłuszczu.

INOZYTOL

Inozytol uważany za jedną z witamin z grupy B (co jest błędne z definicji bo witamina to substancja, której dany organizm nie jest w stanie wyprodukować sobie sam ).

Jego niedobór jest raczej rzadko spotykany, gdyż związek ten jest nie tylko produkowany przez organizm, ale i występuje w wielu produktach spożywczych.

Jest budulcem błon komórkowych.

Podobnie jak cholina substancja ta bierze udział w przenoszeniu sygnałów nerwowych i reguluje działanie niektórych enzymów.

W komórce z cząstek inozytolu powstają jego fosforany, czyli aktywne sole kwasu fosforowego, które stymulują jony wapnia, aktywizując neuroprzekaźniki.

podwyższony poziom glukozy we krwi hamuje przyswajanie inozytolu w komórkach

Inozytol, który jest głównym składnikiem lecytyny, funkcjonuje jako substancja lipotropowa (tzn. związek, który zapobiega gromadzeniu się tłuszczu i cholesterolu w wątrobie).

8

---