System Ratownictwa medycznego

W skład systemu ratownictwa medycznego wchodzą:

•szpitalne oddziały ratunkowe,

•zespoły ratownictwa medycznego,

•Centrum Powiadamiania Ratunkowego (tworzone na bazie Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, z możliwością odbioru numeru 112).

Budowle ochronne

Budowla ochronna jest to specjalnie wykonana i wyposażona budowla lub część budynku (najczęściej podpiwniczenie) w celu zapewnienia zbiorowej ochrony ludności przed środkami rażenia, skażeniami promieniotwórczymi i chemicznymi, w tym toksycznymi środkami przemysłowymi

Budowle ochronne mogą być przygotowywane z przeznaczeniem na ukrycie w nich ludzi i zabezpieczenie przed zniszczeniem ruchomych dóbr kultury, szczególnie ważnej dokumentacji, cennej aparatury oraz zapasów żywności i leków.

Budowle ochronne przygotowuje się w okresie pokoju i w czasie wojny. Mogą one być przygotowywane jako schrony o określonej normami technicznymi wytrzymałości konstrukcyjnej oraz jako ukrycia bez szczególnych wymogów wytrzymałościowych (ukrycia zastępcze). Na ukrycia mogą być wykorzystane podziemne obiekty komunikacyjne (metro, parkingi), handlowe, usługowe, magazynowe itp.

Rządowe centrum bezpieczeństwa

Będzie monitorowało potencjalne zagrożenia, uruchamiało procedury związane z zarządzaniem kryzysowym oraz zajmowało się planowaniem cywilnym. Centrum ma także współpracować ze strukturami Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego orazUnii Europejskiej.

Do zadań Rządowego Centrum Bezpieczeństwa należy m. in.:

1.realizacja spraw z zakresu planowania cywilnego,

2.monitorowanie potencjalnych zagrożeń,

3.uruchamianie, w przypadku zaistnienia zagrożeń, procedur związanych z zarządzaniem kryzysowym,

4.współpraca ze strukturami NATO i Unii Europejskiej oraz innymi organizacjami międzynarodowymi,

5.zapewnienie obiegu informacji między krajowymi i zagranicznymi organami i strukturami zarządzania kryzysowego.

Centrum zarządzania kryzysowego

Centrum spełnia funkcję punktu koordynacyjnego i ośrodka łączności, scalającego w codziennej działalności służby ratownicze i komunalne miasta, które zgodnie z przyjętymi założeniami, ma integrować działalność podmiotów biorących bezpośredni i pośredni udział w akcjach ratowniczych. Zostało ono tak zorganizowane, aby możliwe było kierowanie działaniami wszystkich służb ratowniczych.

Zadania centrum kryzysowego

•pełnienie całodobowego dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego;

•

•współdziałanie z centrami zarządzania kryzysowego organów administracji publicznej;

•nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania ludności;

•

•współpraca z podmiotami realizującymi monitoring środowiska;

•

•współdziałanie z podmiotami prowadzącymi akcje ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne;

•

•dokumentowanie działań podejmowanych przez centrum;

•

•realizacja zadań stałego dyżuru na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa.

Narodowy System Pogotowia Obronnego, określany także jako pogotowie obronne, to zespół zasad, procedur i przedsięwzięć realizowanych w ramach systemu obronności państwa, w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa kryzysem lub wojną, mający na celu zapewnienie adekwatnego do potrzeb reagowania na te zagrożenia. Narodowy System Pogotowia Obronnego obejmuje trzy grupy środków i przedsięwzięć:

1. Podwyższanie gotowości obronnej państwa, w tym podwyższanie gotowości obronnej podsystemu (organów) kierowania, podwyższanie gotowości bojowej podsystemu militarnego (SZ RP) oraz podwyższanie gotowości obronnej podsystemu pozamilitarnego (pozamilitarnych ogniw obronnych).

2. Podejmowanie działań przeciwko zaskoczeniu przez odpowiednie do zagrożenia rozwinięcie całych sił zbrojnych lub ich określonych komponentów i osiągnięcie przez nie gotowości do użycia przeciwko agresorowi.

3. Podwyższanie gotowości obronnej państwa, której istotą jest elastyczne dostosowanie poziomu gotowości systemu obronności państwa do reagowania na zagrożenia zewnętrznego bezpieczeństwa państwa. W rzeczywistości chodzi nie tylko o wprowadzanie wyższych stanów gotowości obronnej, ale również - w odpowiednim czasie - niższych stanów gotowości, w sytuacji gdy zagrożenie zewnętrznego bezpieczeństwa państwa będzie stopniowo niwelowane.

W związku z przekształceniem Systemu Pogotowia NATO w System Reagowania Kryzysowego NATO w Polsce trwa transformacja Narodowego Systemu Pogotowia Obronnego w Narodowy System Pogotowia Kryzysowego. W Ministerstwie Obrony Narodowej zintensyfikowano prace nad utworzeniem jednego systemu, w ramach którego będzie możliwe zarządzanie we wszystkich sytuacjach kryzysowych - zarówno militarnych, jak i niemilitarnych. Narodowy System Pogotowia Kryzysowego obejmuje pięć zasadniczych komponentów, w tym: opcje zapobiegania, środki reagowania kryzysowego, przeciwdziałanie zaskoczeniu, przeciwdziałanie agresji i stopnie alarmowe. Wprowadzenie tego systemu pozwoli na realizację naszych zobowiązań sojuszniczych w ramach obrony kolektywnej.

Posłowie zaakceptowali większość poprawek Senatu do ustawy o zarządzaniu kryzysowym. System tego zarządzania ma być tworzony na wypadek zagrożeń wymagających podjęcia działań w sytuacjach, w których nie jest jeszcze niezbędne wprowadzenie jednego ze stanów nadzwyczajnych: wojennego, wyjątkowego lub klęski żywiołowej. Ustawa przewiduje utworzenie nowych struktur Rządowego Centrum Bezpieczeństwa podległego premierowi oraz Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego. Ustawa implementuje także System Reagowania Kryzysowego Organizacji Traktatu Północno-Atlantyckiego (NCRS), w postaci tzw. Narodowego Systemu Pogotowia Kryzysowego (NSPK). Wprowadzenie tego aktu prawnego powinno zintegrować cały obszar zarządzania kryzysowego, niezależnie od tego, czy to będzie stan zwyczajny, klęski żywiołowej, wyjątkowy, czy też nastąpi wprowadzenie wyższych stanów gotowości obronnej państwa i wprowadzenie stanu wojennego. Powinno również doprowadzić do pełnej kompatybilność w obszarze zarządzania z systemem sojuszniczym.

Stan nadzwyczajny może być wprowadzony tylko na podstawie ustawy, w drodze rozporządzenia - wprowadza go zatem Prezydent bądź Rada Ministrów (w zależności od typu stanu nadzwyczajnego) na podstawie odpowiedniego ustawowego umocowania. Niezmiernie ważną kwestią jest jednak to, iż wprowadzany stan nadzwyczajny musi być adekwatny do zaistniałej sytuacji i realizowany tak, aby jak najszybciej przywrócić warunki normalnego funkcjonowania państwa.

W odniesieniu do każdego ze stanów nadzwyczajnych istnieje katalog określonych kwestii prawnych, które mają najwyższą rangę i nie mogą być w czasie jego trwania zmienione: Konstytucja, ordynacje wyborcze do Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego, ustawa o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej oraz ustawy o stanach nadzwyczajnych. Dodatkowo w czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu nie może być skrócona kadencja Sejmu, przeprowadzane referendum ogólnokrajowe, nie mogą być przeprowadzane wybory do Sejmu, Senatu, organów samorządu terytorialnego oraz wybory Prezydenta Rzeczypospolitej, a kadencje tych organów ulegają odpowiedniemu przedłużeniu.

stan wojenny

Jest najbardziej restrykcyjnym z wymienionych trzech stanów. Zostaje on wprowadzony w przypadku zewnętrznego zagrożenia państwa, zbrojnej napaści na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji. Wprowadza go na cały terytorium bądź na jego części Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów.

stan wyjątkowy

Wprowadzany przez Prezydenta RP na wniosek Rady Ministrów w razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego. Jest on wprowadzany na okres nie dłuższy niż 90 dni, na części albo na całym terytorium państwa. Istotne jest, iż za zgodą Sejmu i na czas nie dłuższy niż 60 dni istnieje możliwość jego przedłużenia.

stan klęski żywiołowej

Wprowadzany przez Radę Ministrów w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej. Konstytucja stanowi przy tym, iż nie może on trwać dłużej niż 30 dni, chyba że zgodę na to wyrazi Sejm.

Każdy ze stanów nadzwyczajnych charakteryzuje się tym, iż w czasie jego trwania mogą być ograniczone różne z zapisanych w rozdziale II Konstytucji wolności i prawa obywatelskie. Ustawa określająca zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu wojennego i wyjątkowego nie może jednak ograniczać kwestii dotyczących godności człowieka, obywatelstwa, ochrony życia, humanitarnego traktowania, ponoszenia odpowiedzialności karnej, dostępu do sądu, dóbr osobistych, sumienia i religii, zgłaszania petycji oraz kwestii związanych z zagadnieniami rodziny i dzieci. Wedle Konstytucji w czasie stanu nadzwyczajnego niedopuszczalne jest także ograniczenie wolności i praw człowieka i obywatela wyłącznie z powodu rasy, płci, języka, wyznania lub jego braku, pochodzenia społecznego, urodzenia oraz majątku.

Można natomiast w czasie trwania stanu klęski żywiołowej ograniczyć wolności i praw człowieka i obywatela z zakresu wolności działalności gospodarczej, wolności osobistej, nienaruszalności mieszkania, wolności poruszania się i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, prawa do strajku, prawa własności, wolności pracy, prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz prawa do wypoczynku.

Uprawnienia prezydneta w stanach nadzwyczajnych[edytuj]

• jeżeli Sejm nie może się zebrać na posiedzenie, to Prezydent postanawia o stanie wojny (wymaga kontrasygnaty) - art. 116 ust. 2 Konstytucji:

• w przypadku zbrojnej napaści na terytorium RP,

• gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do obrony przeciwko agresji,

• na wniosek Rady Ministrów wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego (wymaga kontrasygnaty) - art. 229 i 230 Konstytucji,

• na wniosek Premiera, w sytuacji bezpośredniego zewnętrznego zagrożenia państwa, zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie sił zbrojnych do obrony RP (wymaga kontrasygnaty) - art. 136 Konstytucji,

• na wniosek Rady Ministrów, jeżeli w czasie stanu wojennego Sejm nie może się zebrać na posiedzenie, wydaje rozporządzenia z mocą ustawy (wymaga kontrasygnaty) - art. 234 Konstytucji,

• na wniosek Rady Ministrów podczas trwania stanu wojennego postanawia o przejściu organów władzy publicznej na określone stanowiska kierowania (wymaga kontrasygnaty) - art. 10 ustawy o stanie wojennym,

• na wniosek Rady Ministrów podczas trwania stanu wojennego określa zadania sił zbrojnych (wymaga kontrasygnaty) - art. 10 ustawy o stanie wojennym,

• na wniosek Premiera w czasie stanu wyjątkowego może postanowić o użyciu oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych RP do przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa, jeżeli dotychczas zastosowane siły i środki zostały wyczerpane (wymaga kontrasygnaty) - art. 11 ustawy o stanie wyjątkowym.

STANY NADZWYCZAJNE

Art. 228.

1. W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej.

2. Stan nadzwyczajny może być wprowadzony tylko na podstawie ustawy, w drodze rozporządzenia, które podlega dodatkowemu podaniu do publicznej wiadomości.

3. Zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela w czasie poszczególnych stanów nadzwyczajnych, określa ustawa.

4. Ustawa może określić podstawy, zakres i tryb wyrównywania strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela.

5. Działania podjęte w wyniku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego muszą odpowiadać stopniowi zagrożenia i powinny zmierzać do jak najszybszego przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa.

6. W czasie stanu nadzwyczajnego nie mogą być zmienione: Konstytucja, ordynacje wyborcze do Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego, ustawa o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej oraz ustawy o stanach nadzwyczajnych.

7. W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu nie może być skrócona kadencja Sejmu, przeprowadzane referendum ogólnokrajowe, nie mogą być przeprowadzane wybory do Sejmu, Senatu, organów samorządu terytorialnego oraz wybory Prezydenta Rzeczypospolitej, a kadencje tych organów ulegają odpowiedniemu przedłużeniu. Wybory do organów samorządu terytorialnego są możliwe tylko tam, gdzie nie został wprowadzony stan nadzwyczajny.

Art. 229.

W razie zewnętrznego zagrożenia państwa, zbrojnej napaści na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji, Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów może wprowadzić stan wojenny na części albo na całym terytorium państwa.

Art. 230.

1. W razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów może wprowadzić, na czas oznaczony, nie dłuższy niż 90 dni, stan wyjątkowy na części albo na całym terytorium państwa.

2. Przedłużenie stanu wyjątkowego może nastąpić tylko raz, za zgodą Sejmu i na czas nie dłuższy niż 60 dni.

Art. 231.

Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego Prezydent Rzeczypospolitej przedstawia Sejmowi w ciągu 48 godzin od podpisania rozporządzenia. Sejm niezwłocznie rozpatruje rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej. Sejm może je uchylić bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Art. 232.

W celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia Rada Ministrów może wprowadzić na czas oznaczony, nie dłuższy niż 30 dni, stan klęski żywiołowej na części albo na całym terytorium państwa. Przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą Sejmu.

Zarządzanie kryzysowe w Unii Europejskiej Unia Europejska jest aktywna we wszystkich fazach zarządzania kryzysowego, począwszy od zapobiegania kryzysom i przygotowania na nie, a skończywszy na reagowaniu i wsparciu odbudowy po sytuacji kryzysowej. Działalność UE w zakresie reagowania na sytuacje kryzysowe została zapoczątkowana w 1992 r. przez Biuro ds. Pomocy Humanitarnej (ECHO) Komisji Europejskiej. ECHO realizuje swój mandat poprzez współpracę z organizacjami pozarządowymi, agendami ONZ oraz Czerwonym Krzyżem. Dostarcza pomoc humanitarną państwom spoza UE. Od wprowadzenia w 1993 r. podziału na trzy filary UE (Traktat z Maastricht) tematyka zarządzania kryzysowego zaczęła rozwijać się dwutorowo - w ramach filaru I (Wspólnota Europejska) gdzie inicjatywa należy do Komisji Europejskiej (KE) oraz w ramach filaru II (Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa - WPZiB), który ma charakter współpracy międzyrządowej. Można wyróżnić następujące narzędzia w zakresie zarządzania kryzysowego w ramach filaru I: Instrument Stabilności (IS) - instrument finansowy KE, funkcjonujący od 2007 r. Zastąpił on tzw. Rapid Reaction Mechanism (RRM) ustanowiony w 2001 r. Celem IS jest zapewnienie szybkiej reakcji na kryzys i podjęcie kroków w celu stabilizacji na miejscu kryzysu, podczas gdy pomoc długoterminowa jest jeszcze w fazie planowania. IS jest zarządzany przez Dyrekcję Generalną - Stosunki Zewnętrzne (Directorate-General for External Relations - DG RELEX). IS może finansować projekty krótkoterminowe tj. trwające nie więcej niż 18 m-cy. Może być uruchomiony w reakcji na kryzys (70% dostępnych funduszy przeznaczona jest właśnie na ten cel) lub w celu przygotowania na sytuację kryzysową. W ramach IS finansowane jest szeroki zakres projektów, m.in. wsparcie w zakresie mediacji, budowania zaufania, tymczasowej administracji, wzmocnienia rządów prawa, przejściowego wymiaru sprawiedliwości. Mechanizm Ochrony Ludności funkcjonujący od 2001 r. i administrowany przez Dyrekcję Generalną ds. Środowiska (Directorate-General for Environment - DG ENV). Celem Mechanizmu jest dostarczenie, na prośbę państwa dotkniętego, wsparcia w przypadku wystąpienia poważnej sytuacji kryzysowej (naturalnej lub spowodowanej przez człowieka). Może on być uruchomiony na terenie UE, jak i poza nią. W ramach Mechanizmu zostało utworzone Centrum Monitoringu i Informacji, które pracuje całą dobę i koordynuje udzielanie pomocy. Biuro ds. Pomocy Humanitarnej KE - ECHO (patrz wyżej). Głównym narzędziem filaru II jest Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony (EPBiO). Jej celem jest wzmocnienie zdolności UE, zarówno cywilnych jak i wojskowych, w zakresie zapobiegania kryzysom oraz reagowania na nie. W odniesieniu do cywilnych aspektów zarządzania kryzysowego, Rada Europejska obradująca w Feira w 2000 r. wskazała cztery priorytetowe obszary, w ramach których powinny być rozwijane zdolności: policja, rządy prawa, cywilna administracja, ochrona ludności. W ramach EPBiO prowadzone są operacje wojskowe i cywilne. Należy zauważyć, że liczba operacji zarządzania kryzysowego UE stale rośnie. Mapa działań obejmuje Bałkany, Kaukaz, region Morza Śródziemnego i Bliski Wschód, ale także tak odległe obszary jak Afryka czy Azja. UE prowadzi operacje autonomicznie lub we współpracy z innymi organizacjami. Zakres operacji, które UE może realizować został określony bardzo szeroko. Traktat o Unii Europejskiej wskazuje w art. 17 ust. 2, że Unia może przeprowadzać misje humanitarne i ratunkowe, misje utrzymania pokoju oraz misje zbrojne zarządzania kryzysowego, w tym przywracania pokoju (tzw. misje petersberskie). Traktat Lizboński zakłada (art. 28b) rozszerzenie tego katalogu o działania rozbrojeniowe, misje doradztwa wojskowego i wsparcia, misje zapobiegania konfliktom i misje zbrojne służące stabilizacji sytuacji po konfliktach. Określono w nim także, że operacje UE mogą służyć walce z terroryzmem oraz wspieraniu państw trzecich w zwalczaniu terroryzmu na ich terytoriach. Głównym ciałem politycznym podejmującym decyzje w zakresie zarządzania kryzysowego w II filarze jest Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych (GAERC). Wspierają ją następujące grupy i komitety: Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (Political and Security Committee - PSC), Komitet Wojskowy (Military Committee - MC), Grupa Polityczno-Wojskowa (Politico-Military Group - PMG), Komitet ds. Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysowego (Civilian Aspects of Crisis Management - CIVCOM). Więcej informacji nt. instytucji EPBiO - tutaj. Link do bazy danych zawierającej dokumenty związane z zarządzaniem kryzysowym oraz operacjami cywilnymi UE: https://esdp.consilium.europa.eu/StartApp.aspx Ogłoszenia o naborze ekspertów narodowych do udziału w operacjach cywilnych: http://www.consilium.europa.eu/showPage.aspx?id=1595&lang=en   Zarządzania kryzysowe w NATO Rola NATO w zarządzaniu kryzysowym wykracza poza operacje wojskowe. Poza priorytetowym zadaniem Sojuszu jakim jest kolektywna obrona, NATO angażuje się w obronę przed terroryzmem, zapobieganie kryzysom oraz operacje reagowania kryzysowego. Reaguje na różnego rodzaju kryzysy: polityczne, wojskowe, humanitarne, katastrofy naturalne. Proces zarządzania kryzysowego NATO obejmuje następujące fazy: ostrzeganie i alarmowanie, ocena sytuacji, przyjęcie opcji reagowania, planowanie i realizacja oraz powrotu do sytuacji wyjściowej. Można wyróżnić następujące rodzaje operacji realizowane przez Sojusz: akcje ratownicze i humanitarne, działania z zakresu budowania, wymuszania i utrzymania pokoju. NATO prowadzi operacje autonomicznie (na Bałkanach, na Morzu Śródziemnym, w Afganistanie) lub wspiera inne organizacje międzynarodowe (np. Unię Afrykańską w Sudanie oraz w Somalii). Współpracuje z innymi organizacjami międzynarodowymi oraz m.in. z krajami partnerskimi Sojuszu, państwami Dialogu Śródziemnomorskiego, Inicjatywy Stambulskiej, a także z organizacjami pozarządowymi. Głównym ciałem politycznym podejmującym decyzje w zakresie zarządzania kryzysowego jest Rada Północnoatlantycka (NAC). Wspierają ją następujące grupy: Grupa Koordynacji Polityki (Policy Coordination Group - PCG), Komitet Polityczny (Political Committee - PC), Komitet Wojskowy (Military Committee - MC), Wysoki Komitet ds. Planowania Cywilnego (Senior Emergency Planning Committee - SCEPC). Więcej informacji na stronie internetowej NATO. W ramach Sojuszu wdrażane są następujące systemy, celem usprawnienia procesu zarządzania w czasie kryzysu: System Reagowania Kryzysowego (NATO Crisis Response System - NCRS), System Ostrzegania i Alarmowania (NATO Intelligence and Warning System  - NIWS), System Planowania Operacyjnego (NATO's Operational Planning System) i System uzgodnień z zakresu zarządzania kryzysowego w ramach planowania cywilnego (NATO Civil Emergency Planning Crisis Management Arrangements - CEP CMA). Znaczące miejsce w polityce Sojuszu zajmuje cywilne planowanie kryzysowe (Civil Emergency Planning - CEP). Celem jego jest wspieranie operacji prowadzonych przez Sojusz oraz władz narodowych w przypadku kryzysu, a także w przypadku ataków z bronią biologiczną, chemiczną i nuklearną Znaczenie CEP wzrosło po atakach terrorystycznych z 11 września 2001 r. i wiąże się z zagwarantowaniem bezpieczeństwa ludności cywilnej. Mimo tego, że przygotowanie na wypadek zagrożeń leży w kompetencji poszczególnych państw członkowskich, to na poziomie NATO wysiłek skupiony jest na harmonizacji wybranych procedur i zdolności. Organem zarządzającym CEP jest SCEPC. W ramach CEP, w 1998 r., zostało utworzone Euroatlantyckie Centrum Reagowania Kryzysowego (Euro-Atlantic Disaster Coordination Centre -EADRCC), które pracuje w systemie 24/7. EADRCC odbiera prośby o pomoc państw dotkniętych poważnymi katastrofami i koordynuje udzielanie pomocy przez państwa członkowskie i partnerskie Sojuszu. Ponadto, współpracuje z centrami reagowania kryzysowego innych organizacji.

Fazy zarządzania kryzysowego[edytuj]

• Zapobieganie Czyli działania przyjmujące za cel główne działania uprzedzające eliminujące lub redukujące możliwości zaistnienia sytuacji kryzysowej^[4]. Zaliczamy do nich:

• Analizę zagrożeń i ocena wrażliwości

• Wspieranie badań stosowanych i transferu technologii

• Uświadamianie społeczeństwa i powszechna edukacja w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom

• Stworzenie systemu zachęt i restrykcji finansowych oraz właściwe wykorzystanie zasobów

• Zapewnienie przywództwa i koordynacji

Zapobieganie odnosi się do działań, które eliminują lub redukują prawdopodobieństwo wystąpienia katastrofy, albo ograniczają jej skutki.

• Przygotowanie

kluczowym elementem przygotowań jest opracowanie planów reagowania kryzysowego, które to plany opisują kto, co i kiedy będzie robił, za pomocą jakich sił i środków i na jakiej podstawie prawnej - przed, w czasie i natychmiast po zdarzeniu kryzysowym. Przygotowanie to także zapewnienie zasobów specjalistycznych sił i środków reagowania, takich jak: stanowisko kierowania, system łączności kryzysowej, system alarmowania oraz personel reagowania kryzysowego, a także ewidencja zasobów sił i środków przydatnych do reagowania kryzysowego.

• Reagowanie

następuje po wystąpieniu realnego zagrożenia lub zdarzenia. Jego celem jest uruchomienie działań prewencyjnych zapobiegających lub minimalizujących możliwość zniszczeń, a po ich wystąpieniu, podjęcie akcji ratowniczej celem dostarczenia pomocy poszkodowanym i ograniczenia wtórnych szkód i strat.

• Faza reagowania wymaga:

• Przestrzegania dyscypliny obiegu informacji

• Gromadzenia informacji i dokumentowania działań

• Unikania działań nieprzemyślanych

• Profesjonalnej informacji (rzecznika)

• Prognozowania rozwoju wydarzeń

• Przewidywania skutków podejmowanych decyzji

• Uwzględniania implikacji prawnych decyzji

• Zagwarantowania funkcjonowania instytucji publicznych

• Odbudowa

jest końcową fazą cyklu zarządzania kryzysowego. Odbudowę kontynuuje się, aż wszystkie systemy wrócą do stanu poprzedniego albo lepszego niż poprzedni. Odbudowę dzieli się na krótkoterminową i długoterminową. Krótkoterminowa polega na przywróceniu systemów niezbędnych do życia do minimalnych standardów operacyjnych. Odbudowa długoterminowa może trwać wiele lat, aż do kompletnej odbudowy całego obszaru dotkniętego katastrofą. Jednocześnie odbudowa ta powinna być realizowana w nowy sposób, tak aby rejon dotknięty katastrofą był po odbudowie mniej wrażliwy na kolejną katastrofę.

Zasady zarządzania kryzysowego

• Zasada prymatu układu terytorialnego - uznaje za podstawową konstrukcje tego modelu układ terytorialny państwa i sprowadza do funkcji pomocniczej układ branżowy.

• Jednoosobowe kierownictwo - decyzje podejmuje się jednoosobowo i się odpowiada za nie.

• Zasada odpowiedzialności organów władzy publicznej - przyjmują kompetencje i odpowiedzialność w zakresie podejmowania decyzji w sytuacji kryzysowych

• Zasada zespolenia - przyznanie organom władz administracyjnych ogólnej kompetencji gwarantujących wywiązanie się z nałożonych na nie odpowiedzialności.

• Zasada kategoryzacji zagrożeń - polega na podziale zagrożeń na grupy wg rodzaju i rozmiaru oraz przyporządkowaniu im określonych rozwiązań prawnych, organizacyjnych i finansowych

• Zasada powszechności - zarządzanie kryzysowe organizują organy władzy publicznej we współdziałaniu z istniejącymi specjalistycznymi instytucjami i organizacjami oraz ogółem społeczeństwa

---