„KIEROWANIE I KIEROWNICY”

KIEROWNIK - osoba odpowiedzialna za pokierowanie działaniami prowadzącymi do

osiągnięcia celów organizacji.

Kierownik jest :

1. przewodnikiem; pośrednikiem; łącznikiem czynności interpersonalne

2. obserwatorem; dzieli się informacjami; rzecznikiem role informacyjne

3. przydziela środki; negocjuje, podejmuje inicjatywy; role decyzyjne

zajmuje się nieporozumieniami

• kierownik musi być wszechstronny

• specjalność która opiera się na wszechstronności nosi nazwę:

PRAKTYKA ZARZĄDZANIA

Role kierownicze wg Henry Mintzberga

Interpersonalne (ułatwiają utrzymywanie organizacji w należytym porządku):

        reprezentacyjna (ceremonie)

        przywódcza (zatrudnianie, szkolenie, motywowanie pracowników)

        łącznik między ludźmi.

Informacyjne (otrzymywanie, przekształcanie i przekazywanie informacji):

        kierownik jako monitor

        kierownik jako dystrybutor

        kierownik jako rzecznik firmy w kontaktach zewnętrznych

Decyzyjne (kierownik przede wszystkim podejmuje decyzje):

        kierownik jako przedsiębiorca (inicjator pozytywnych zmian)

        kierownik jako rozdzielający zasoby

        kierownik jako przeciwdziałający zakłóceniom

        kierownik jako negocjator w kontaktach handlowych i organizacyjnych

Rodzaje kierowników:

1. Kierownik najniższego szczebla (pierwszego) - kierownik odpowiedzialny jedynie za pracę pracowników wykonawczych, nie nadzorujący innych kierowników, zajmuje pierwszy czyli najniższy szczebel hierarchii organizacyjnej;

2. Kierownik średniego szczebla - kierownik na pośrednich szczeblach hierarchii organizacyjnej; ponosi odpowiedzialność za innych kierowników, a niekiedy także za niektórych pracowników wykonawczych; podlega kierowniku wyższego szczebla.

3. Naczelne kierownictwo - składające się ze stosunkowo niewielkiej grupy ludzi; ponosi odpowiedzialność za całokształt zarządzania organizacją. Ludzi tych nazywa się menedżerami. Ustalają oni politykę operacyjni i sterują wzajemnymi oddziaływaniami organizacji i jej otoczenia

Podział ze względu a rodzaj działalności którą nadzorują:

1. Kierownicy funkcjonalni - ponoszą odpowiedzialność za jeden tylko rodzaj działalności np. za produkcję, marketing

2. Kierownicy liniowi (ogólni) - nadzorują całą jednostkę np. przedsiębiorstwo. Ponoszą odpowiedzialność za wszystkie działania tej jednostki

Poziom zarządzania a umiejętności:

1. Umiejętności techniczne - zdolność posługiwania się metodami, technikami i wiedzą w wyspecjalizowanej dziedzinie

2. Umiejętności społeczne - zdolność współpracy z innymi ludźmi, rozumienia ich i motywowania zarówno indywidualnie jak i grupowo

3. Umiejętności koncepcyjne - zdolność koordynowania i integrowania wszystkich interesów i działań organizacji, wiążą się one postrzeganiem organizacji jako całości, rozumieniem współzależności zachodzących między poszczególnymi jej częściami i przewidywaniem, w jaki sposób zmiana w którejkolwiek jej części wpłynie na całość.

Peter Drucker - kierownik powinien być skuteczny i sprawny:

• skuteczność kierownika - robienie właściwych rzeczy

• sprawność kierownika - robienie rzeczy we właściwy sposób

Czternaście wskazań W. E. Deminga

1. Doprowadź do wytrwałości w dążeniu do doskonalenia wyrobów i usług

2. Przyjmij nową filozofie za swoją

3. Nie polegaj na masowej kontroli jakości

4. Przestań zamawiać jedynie na podstawie ceny

5. Stale i wciąż doskonal system produkcji i obsługi

6. Wprowadź nowoczesne metody szkolenia na stanowisku pracy

7. Zapewnij przywództwo

8. Wyeliminuj lęk

9. Przełamuj bariery między różnymi służbami

10. Zrezygnuj z haseł i sloganów adresowanych do pracowników

11. Zrezygnuj z ilościowych zadań planowych

12. Usuń przeszkody na drodze do odczuwania dumy z jakości pracy

13. Wprowadź intensywny program szkolenia

14. Działaj, by dokonać przekształceń

PRZYWÓDZTWO

Zagadnienie przywództwa ma istotne znaczenie dla kierowników, ze względu na krytyczną rolę odgrywaną przez przywódców w odniesieniu do efektywności grup i organizacji.

• STATUS to pozycja, którą dana jednostka zajmuje w stosunku do innych osób.

• WŁADZA to zdolność do wpływania na zachowania innych. (Griffin R., Podstawy zarządzania organizacjami, PWN Warszawa 2000)

• PRZYWÓDZTWO jest procesem społecznym, w ramach którego lider poszukuje dobrowolnego uczestnictwa podwładnych w wysiłkach, skierowanych na osiągnięcie celu organizacji

Przywództwo to proces kierowania i wywierania wpływu na działalność członków grupy, związaną z jej działaniami.

Umiejętności motywacyjne są kluczowym elementem przywództwa, natomiast kierowanie skupia uwagę na planowaniu i administrowaniu.

źródło: Griffin R., Podstawy zarządzania organizacjami, PWN Warszawa 2000

PRZYWÓDZTWO FORMALNE I NIEFORMALNE

PRZYWÓDZTWO FORMALNE to wpływanie na innych w dążeniu do osiągnięcia oficjalnych celów. Przywódcy formalni posiadają zalegalizowaną władzę i autorytet.

PRZYWÓDZTWO NIEFORMALNE to wpływanie na innych w dążeniu do osiągnięcia celów nieoficjalnych (które są zgodne lub niezgodne z celami organizacji).

Władza to - według definicji - zdolność wpływania na zachowanie innych ludzi w celu wykonania rzeczy, których w innym wypadku osoby te by nie zrobiły.

Zgodnie z teorią Frencha i Ravena, wyróżniamy pięć źródeł władzy: nagradzania, przymusu, legalną, rekomendację (władzę osobistą) i kompetencje. Kakabadse dodaje tu dwa rodzaje władzy: informację oraz powiązania i układy.

1. NAGRADZANIE. Władza udzielania lub wstrzymywania nagród. Nagrody mogą być materialne (np. pieniądze) lub niematerialne (np. uznanie).

2. PRZYMUS. Wymuszanie stosowania się do określonych wymagań za pomocą środków psychologicznych, emocjonalnych lub fizycznych. Posługiwanie się taką władzą w sytuacjach nie będących ekstremalnymi jest niewłaściwe - jednostki nie identyfikują się z osobą stosującą przymus.

3. LEGALNA (AUTORYTET FORMALNY) - władza zagwarantowana hierarchią organizacyjną, opiera się na posiadanej pozycji lub sprawowanej roli. Jest sprawowana tylko w okresie zajmowania odpowiedniej pozycji w organizacji.

4. REKOMENDACJE (WŁADZA OSOBISTA, WŁADZA ODNIESIENIA) - jest oparta na utożsamianiu się, naśladownictwie, lojalności lub charyzmie (Griffin, str. 496). Zależy od osobowości danej jednostki.

5. KOMPETENCJE (WŁADZA EKSPERCKA) - władza ta przysługuje osobom, posiadającym fachową wiedzę lub umiejętności.

6. INFORMACJA - tu głównym źródłem władzy jest posiadana i właściwie interpretowana informacja.

7. POWIĄZANIA I UKŁADY - tu źródłem władzy jest dostęp do dużej liczby osób w organizacji i poza nią.

STYLE PRZYWÓDZTWA to wzory zachowań, stosowane przez przywódców przy kierowaniu pracownikami i wywieraniu na nich wpływu. Wyróżniamy kilka klasycznych stylów: autokratyczny, demokratyczny i nieingerujący, ponadto wyróżnia się też styl nakłaniający i konsultacyjny.

STYL AUTOKRATYCZNY (Directing)

Kierownik sam ustala cele grupy i metody działania. Sam dokonuje podziału pracy, oddziałuje przez polecenia i kary. Kierownik utrzymuje dystans wobec członków grupy, nie uczestniczy w jej pracach. ANALIZA SKUTKÓW: motywuje do pracy "na ilość", wyniki o niskiej jakości, w grupie często apatia i agresja. Opuszczenie grupy przez kierownika oznacza obniżenie tempa pracy lub jej przerwanie.

STYL DEMOKRATYCZNY, partycypacyjny (Delegating)

Kierownik zachęca grupę do podejmowania decyzji odnośnie: celów, metod, podziału pracy. Często kontaktuje się ze współpracownikami i uczestniczy w pracach zespołu. Dąży do likwidowania barier utrudniających komunikowanie się. ANALIZA: mniejsza ilość wykonanej pracy, ale wyższa jakość. Dobre kontakty interpersonalne, częste przyjaźnie; styl jest b. dobrze akceptowany.

STYL NIEINGERUJĄCY (liberalny, laissez-fair)

Kierownik pozostawia członkom grupy dużą swobodę w planowaniu i organizacji, sam stara się nie podejmować decyzji. Ani nie kontroluje grupy, ani też nie uczestniczy w jej pracach. ANALIZA: stosunkowo niewielka ilość i kiepska jakość. Panuje niezadowolenie, członkowie grupy często sfrustrowani brakiem przywództwa, sytuacja sprzyja powstaniu struktur nieformalnych.

STYL NAKŁANIAJĄCY (Coaching)

Kierownik poświęca czas każdemu pracownikowi, nawiązuje kontakt, poznaje go. Wprowadza dyscyplinę, by utrzymać normę, nagradza pozytywne zachowania.

STYL KONSULTACYJNY (Supporting)

Kierowanie i kontrola są ograniczone na rzecz samokontroli. Na pierwszy plan wysuwają się kontakty z pracownikami, pomoc w rozwiązywaniu problemów, zachęty do komentarzy i feedback-u.

Sytuacyjne podejście do przywództwa.

Skuteczne przywództwo zależy od wielu zmiennych, takich jak kultura organizacji i istota zadań. Nie ma jakieś jednej cechy wspólnej dla wszystkich skutecznych przywódców ani jakiegoś jednego stylu skutecznego we wszystkich sytuacjach.

Badacze podjęli zatem próby wyróżnienia w każdej sytuacji tych czynników, które wpływają na skuteczność określonego stylu przywództwa. Teorie opracowane na podstawie tych badań stanowią podejście sytuacyjne do kwestii przywództwa.

Teorie te skupiają uwagę na następujących czynnikach

• wymaganiach wynikających z zadania

• oczekiwaniach i zachowaniach kolegów

• cechach, oczekiwaniach i zachowaniach podwładnych

• kulturze i zasadach polityki organizacji

---