WYKŁAD 27.01.08
LUDNOŚĆ ASPEKT ZEWNETRZNY:
Art. 34 konstytucji!!!
Art. 8,10!!! Ust o obywatelstwie polskim
Art. 5! Ust o repatriacji 2000r.
Art. 5 prawo krwi z ust o obyw polskim mówi, ….
Kiedy nabywa się obyw polskie?
Status obywatela, jak się nabywa obyw?
Status cudzoziemca.
Ust o cudzoziemcach 13.06.2003r. z póżn zmianami dotyczy warunków wjazdu i pobytu na teryt RP.
Obywatelstwo polskie - państwa trzecie.
- jakie wizy
- kiedy deportacja
- warunki zatrzymania w areszcie
Ust o udzieleniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP 13.06. 2003r.
- jakie Polska udziela obywatelom państw trzecich formy ochrony art. 1,3.
- status uchodźcy
- pobyt tolerowany
- ochrona czasowa - wydana maź na rok, konsekwencje, forma prawna.
- azyl terytorialny art. 56 konstytucji.
Konwencje ds. uchodźców art. 1 - poj uchodźcy.
Konwencja genewska 1951r.
Status uchodźcy - o status trzeba wystąpić albo na granicy albo wewnątrz państwa.
- Forma ochrony
Procedura uzupełniająca - ma za zadanie uzupełnienie statusu uchodźcy art. 3 EUROPEJSKA
KOMISJA PRAW CZŁOWIEKA.
2006r. ust o zasadach wjazdu, pobytu i wyjazdu członków UE.
Aspekt wewnętrzny związany z ludnością:
- powszechny
- regionalny
DOKUMENTY ONZ:
- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 10.12.1948r.( najwyższa moc soft loe)
- międzynarodowe Pakty Praw Człowieka 1966 - cywilny i polityczny( nie zawiera praw, które
są w powszechnej dekl) - prawo do własności i azylu.
Podstawowe różnice między Powszechną Deklaracją i Paktami(Pakty zawierają prawa
progresywne oznaczają prawa, które nie mogą być wykonywane natychmiast ,abyśmy mogli się
indywidualnie skarżyć państwo musi wyrazić zgodę.
Powszechna deklaracja Pr Cz - te dwa pakty dotyczą uniwersalnej ochrony praw człowieka, wszystkich.
Ochrona szczególna ze względu na przynależność do określonej grupy społecznej, poszczególne
akty prawne ochrony, poszczególne grupy. Konwencja Praw Dziecka.
Konwencja w spr zakazu dyskryminacji rasowej 1965r.
Konwencja przeciwko torturom 1984r.
Konwencja w spr dyskryminacji kobiet.
Na forum ONZ nie ma sądów , są tylko komitety. System ONZ - owski jest średnio skuteczny.
Powszechna ochrona praw człowieka.
KONWENCJA OCHRONY PRAW CZŁOWIEKA I OKRESLONYCH WARTOŚCI 1950R.
- dopuszczalna art. 34 zawiera włącznie prawa osobiste i polityczne, nie ma praw gospodarczych.
Prawa gospodarcze są w Europejskiej Karcie Społecznej 1961r. Eur karta Spol z roku 97.
STATUS RADY EUROPY:
Cele art. 1 - ochrona praw człowieka( warunki dopuszczalności skargi)
Trybunał - tutaj : sędziowie - wyroki są wiążące, komitet czuwa nad wykonywaniem tych wyroków.
Trybunał ma orzekać o wysokości odszkodowań pieniężnych. W radzie Europy jest 200 skarg.
ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE:
Na przykładzie ONZ( co to jest?), Karta ONZ 25. 06. 1945r. Dzu 47r.
Światowa ONZ - organizacja( jest taka lekko przymknięta)
Powszechna obejmuje wszystkie państwa świata, w przeciwieństwie do RE( zamknięta).
Do karty NZ nie wolno składać zastrzeżeń wszystkie są jednakowo ważne łącznie z preambułą.
Jest następczynią Ligii Narodów( upadek II wojna światowa). Może zajmować się wszystkim i
dotyczyć wszystkich i dotyczyć wszystkich państw świata.
Cele art. 1:
- pokój
- rozwijanie przyjaznych stosunków między państwami
- ochrona praw człowieka.
ONZ jest organizacją o charakterze koordynacyjnym, jest taka jakie są państwa, jaka jest społeczność
Międzynarodowa,. Nie jest żadnym super rządem. To państwa tworzą organizacje. Organizacja to
podmiot wtórny.
ZASADY ONZ:
Art. 2: nie są to zasady prawa międzynarodowego, są to zasady ONZ.
Organizacja opiera się na zasadzie suwerennej równości wszystkich członków. Suwerenne tzn. że jest państwem, jest członkiem ONZ.
Tajwan nie jest członkiem ONZ, Watykan ma status obserwatora na zgromadzeniu ogólnym, nie ma prawa glosowania - nie jest członkiem ONZ.
wykonywać w dobrej wierze zobowiązania przyjęte przez nich zgodnie z niniejszą Kartą.
Wszyscy członkowie załatwiać będą swe spory międzynarodowe środkami pokojowymi w taki sposób, aby nie dopuścić do zagrożenia międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz sprawiedliwości.
Wszyscy członkowie powstrzymają się w swych stosunkach międzynarodowych od stosowania groźby lub użycia siły przeciwko całości terytorialnej lub niepodległości któregokolwiek państwa.
Członkowie Organizacji okażą jej wszelką pomoc w każdej akcji podjętej zgodnie z niniejszą Kartą i powstrzymają się od udzielenia pomocy jakiemukolwiek państwu, przeciwko któremu Organizacja zastosowała akcję prewencji lub przymusu.
Organizacja zapewni, aby państwa, które nie są jej członkami, postępowały zgodnie z niniejszymi zasadami w stopniu koniecznym do utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.
Żadne postanowienie niniejszej Karty nie upoważnia Organizacji Narodów Zjednoczonych do interwencji w sprawach, które z istoty swej należą do kompetencji wewnętrznej któregokolwiek państwa, ani do żądania od członków, aby przekazywali takie sprawy do załatwienia według niniejszej Karty. Powyższa zasada nie dotyczy możności zastosowania środków przymusu przewidzianych w rozdziale VII. Jest to zasada najbardziej kontrowersyjna . Tutaj jest problem z tłumaczeniem w dzu u z 97r. nie ma tu nic o nieingerencji tylko o nie wtrącaniu się. Z jakiego języka na język karta była tłumaczona: angielski, francuski, chiński, hiszpański.
CZŁONKOWSTWO W ONZ: ART. 3.pierwotne, art. 4 wtórne.
Obecnie jest 192 państw, początkowo 51p.
Historia - Karta Atlantycka 41r. książę Walii( nie jest aktem prawnym, zapowiada utworzenie ONZ).
01.01.42r. - zapowiedź utworzenia ONZ i zobowiązanie państw do współdziałania.
Polska 24.X. karta weszła w życie, 26. VI. 45r. podpisanie karty. Mieliśmy ratyfikowana kartę, byliśmy członkiem pierwotnym 51 członków art. 3 dla Polski. Ostatnim członkiem ONZ - Czarnogóra( przyjęta art. 4).
Artykuł 3
Pierwotnymi członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych są państwa, które bądź uczestniczyły w konferencji Narodów Zjednoczonych w San Francisco, bądź uprzednio podpisały Deklarację Narodów Zjednoczonych z dnia 1 stycznia 1942 roku oraz podpiszą niniejszą Kartę i ratyfikują ją zgodnie z artykułem 110.
Artykuł 4
Do Organizacji Narodów Zjednoczonych mogą być przyjęte wszystkie inne państwa miłujące pokój, które przyjmą zobowiązania zawarte w niniejszej Karcie i zdaniem Organizacji, zdolne są i pragną zobowiązania te wykonywać.
Przyjęcie takiego państwa do Organizacji Narodów Zjednoczonych nastąpi decyzją Zgromadzenia Ogólnego, powzięte na zlecenie Rady Bezpieczeństwa.
O przyjęciu członków do UE decyduje Zgromadzenie Ogólne na zalecenie Rady bezpieczeństwa.
Do ONZ może być przyjęte każde państwo, które przyjmie zobowiązania zawarte w Karcie NZ i które zdaniem ONZ będzie
zdolne do tego aby te zadania wypełniać.
Przyjęcie nowego członka do ONZ odbywa się w ten sposób, że dane państwo składa wniosek do Sekretarza Generalnego
i w tym wniosku zobowiązuje się do przestrzegania Karty NZ. Wniosek jest opiniowany przez Radę Bezpieczeństwa.
Następnie Zgromadzenie Ogólne w drodze uchwały podjętej większością ¾ głosów wyraża zgodę na przyjęcie nowego
państwa w poczet swoich członków.
Z ONZ dane państwo może również zostać wykluczone w sytuacji kiedy uporczywie łamie zasady Karty.
Przewidziana jest w tym przypadku następująca procedura. Rada Bezpieczeństwa wydaje zalecenie
a następnie Zgromadzenie Ogólne większością ¾ głosów podejmuje stosowną uchwałę.
ZO, w jego sklad wchodzą wszyscy członkowie ONZ. Każde państwo może mieć % przedstawicieli.
ZO zajmuje się wszystkimi sprawami, najważniejszymi aktami prawnymi, ART. 12 zawiera postanowienia
o wyższości Rady bezp nad ZO.
Zawieszenie państwa członkowskiego w korzystaniu z praw i przywilejów członkowskich. Zawieszone może być państwo
przeciw któremu Rada Bezpieczeństwa wydała zalecenie a następnie Zgromadzenie Ogólne większością ¾ głosów podjęło
stosowną uchwałę. Państwa które zostały zawieszone mogą zostać przywrócone ale decyduje o tym Rada Bezpieczeństwa.
Organy główne ONZ:
Zgromadzenie Ogólne,
Rada Bezpieczeństwa,
Rada Gospodarcza i Społeczna,
Rada Powiernicza,
Sekretarz Generalny
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości.
Zgodnie z art. 7 Karty NZ ONZ może tworzyć potrzebne jej organy pomocnicze. Takim
organem pomocniczym jest Komisja Prawa Międzynarodowego, która zajmuje się kodyfikacją prawa
międzynarodowego.
Art. 108 - rewizja karty NZ.
Artykuł 108
Poprawki do niniejszej Karty uprawomocnią się w stosunku do wszystkich członków Narodów Zjednoczonych gdy zostaną uchwalone większością dwóch trzecich głosów członków ze 192 członków Ogólnego Zgromadzenia oraz ratyfikowane przez dwie trzecie członków Narodów Zjednoczonych, włączając w to wszystkich stałych członków Rady Bezpieczeństwa, w trybie przepisanym przez ich odnośne konstytucje.
RADA BEZPIECZEŃSTWA:
- w praktyce chyba najważn, obraduje stale, spotyka się na sesjach. Za wyższością RB przemawia fakt przenoszenia? przemieszania? składu: Anglia, Francja, Chiny Ludowe, Stany zjednoczone, Rosja.
RB uzyskała szczególne uprawnienia art. 25 Karty NZ stanowi, że decyzje RB powinny być ………? Członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych zgadzają się przyjmować i wykonywać decyzje Rady Bezpieczeństwa zgodnie z niniejszą Kartą.
Moc tych decyzji jest szczególna na mocy art. 25.
Prawo veta przysługuje tylko i wyłącznie członkom RB.
3 tryby głosowania W RB:
I tryb bezpieczeństwa w sprawach proceduralnych np. ustalić porządek obrad. Decyzje w spr podejmowane większością głosów 9 na 15 za aby uchwala była przyjęta.
Natomiast spr merytoryczne np. rozstrzygnąć spór, 9 na 15 musi byś jednomyślność wszystkich pozostałych członków RB.
Prawo veta to glosowanie przeciw przez stałego członka RB, tylko w glosowaniu w sprawach merytorycznych.
KOMPETENCJE RB:
Związane z utrzymaniem pokoju i bezpieczeństwa na świecie i aby to utrzymać RB ma dwa rozdziały karty. RB może rozstrzygnąć jakiś spór z własnej inicjatywy na prośbę państwa.
ROZDZIAŁ VII pozwala na użycie siły w prawie międzynarodowym.
RB podejmuje decyzję o zastosowaniu środków( środki nie wymagające użycia art. 41) siły zbrojnej, jeżeli
się okaże, że są nieskuteczne to są opracowywane plany akcji zbrojnej art. 42. - uprawnienie RB do
użycia siły. Najpierw następuje demonstracja i koncentracja siły. KNZ reguluje sytuację kiedy mamy do
czynienia z atakiem na jakieś państwo, z prawem do bronienia się art. 51 państwo broni się samo lub z
sojusznikiem dopóty RB nie zarządzi innych środków.
Skład RB, dwa tryby glosowania, kompetencje rozdział 6 i 7.
II tryb glosowania:
Na 15 8 musi glosować za aby sędzia do ETS był wybrany.
RADA GOSPODARCZA I SPOŁECZNA:
- udzielanie pomocy humanitarnej .
Składa się z 54 członków, wybieranych przez ZO na 3 lata, zajmuje się prawami człowieka, powołała
80 organów, które są organami pomocniczymi w zakresie ochrony praw człowieka.
Komisja a nie komitet 2006r. Komisja zaprzestała działalności od 2006r., w jej miejsce jest Rada Praw
Człowieka. Polska była przez rok członkiem Rady. Pracuje na mocy umów międzynarodowych:
JUNESCO, UNICEF, FAO.
Rada gosp i spol zajmuje się współpracą poza organizacjami pozarządowymi. Kompetencje czyli
współpraca z organizacjami rządowymi i pozarządowymi.
SEKRETARZ GENERALNY:
Wybierany przez ZO na zalecenie RB, zalecenie merytoryczne.
- Sekretarz Gen reprezentuje org na zewnątrz,
- koordynuje pracą organów ONZ np. powołał wysokiego komisarza ochrony praw człowieka,
- sporządza budżet,
- zgodnie z art. 100 powinien być niezależny, niezawisły, nie ma znaczenia jakiego jest obywatelstwa ma
być lojalny wobec Organizacji NZ. Obecnie jest nim Ban Ki - Moon lub( Ki - Mun). ( kiedy urzędowali !!!)
Art. 102 przyjmowanie wniosków, dokumenty ratyfikacji.
MTS - organami pomocniczymi np. RB są Trybunały.
POKOJOWE ZAŁATWAINIE SPORÓW MIĘDZYNARODOWYCH:
Konwencja Haska z 1898r. mówiła o dyplomatycznych zał sporów oraz o arbitrażu, powołała do życia Stały
Trybunał Arbitrażowy. Wprowadził się w 1902r. Konwencja 98r. została zmieniona w 1907r. obowiązuje
do dzisiaj.
ROKOWANIA - bezpośrednie negocjacje,
ROKOWANIA - pośrednie mediacje.
Dla państwa będącego w sporze - mediator, działa aktywnie przez cały czas, od mediacji musimy odróżnić:
- dobre usługi - tutaj tez pośrednik i mediator( odprowadzają do tego aby dwa państwa spotkały się
przy jednym stole i wreszcie się dogadały)
- komisje badań lub komisje śledcze( obydwie strony, które są w sporze powołują taką komisję, stwierdza
coś i to stwierdzenie jest zawarte w jednym raporcie.
( te 4v zostały zawarte w Konwencji z 1907r).
Poza tym jest sposób OBWE arbitrażowy.
- komisje konsceliacyjne powoływane przez stronę, bada spór, wydaje raport jej działalności. Powinna
się zakończyć nie tylko raportem ale zaleceniem, gdyby zalecenie było wiążące mielibyśmy do czynienia
z wyrokiem.
Konwencja z 1907r reguluje kwestie z powoływaniem arbitrażu At- hoc - do każdej sprawy, ważne
jest aby był powołany na mocy umowy między państwami będącymi w sporze. Państwo musi się zgodzić
aby było sądzone, wynika to z zasady suwerenności.
Postępowanie arbitrażowe może być bardzo elastyczne. Jest stały trybunał arbitrażowy, stały sekretariat,
sprawuje pieczę. Podaje kandydatów na sędziów tych arbitrów. Stały trybunał arbitrażowy na
określonej procedurze:
- najpierw postępowanie pisemne, może być też ustne.
- wyrok jest jednoinstancyjny
- wyrok jest prawomocny
Ci sędziowie wybierani przez państwa tworzą tzw. grupy narodowe.
II sposób obok arbitrażu rozstrzygania sporów:
- sądownictwo stale powstało na mocy 1902r Paktu Ligii Narodów. Jego następcą jest MTS( 6 główny organ NZ).
SĄDOWNICTWO STAŁE:
- liczba sędziów jest stała, wybierani RB i ZO z listy, która jest trzymana przez sekretarza.
Postępowanie jest pisemne, może być ustne, jednoinstancyjne, wyrok prawomocny, może
być wznowienie postępowania.
MIĘDZYNARODOWY TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI:
- wydaje wyroki
- wydaje opinie doradcze na wniosek ZO lub RB albo to albo to( razem nie mogą). Opinie doradcze
nie mają mocy wiążącej.
Podstawą funkcjonowania jest statut MTS 20.VI. 1945r. , art. 3 , 34, 36, 38.
Art. 36 ratione juris( źródła prawa )
Art. 34 stronami przed MTS mogą być tylko państwa, osoby fizyczne nie mogą być stronami przed MTS.
Art. 36 - ranione nazwa - co może być przedmiotem, jakie sprawy mogą być wnoszone do trybunału.
Art. 36 ust 2 stanowi: Państwa będące stronami …..
Nie ma obowiązkowego sądownictwa międzynarodowego. Ust 2. zawiera tzw klauzulę fakultatywną
- państwo może ale nie musi złożyć kompetencje do orzekania w sprawie tego państwa. Jeżeli państwo się
nie zgodzi nie jest sprawa prowadzona ale zgodnie z art. 36 ust 2 państwo podpisuje, może w każdej chwili,
że uznaje jurysdykcję MTS.
Art. 36 ust. 2 Polska uznając ,wystąpiła z oświadczeniem z dwoma wyjątkami:
- sprawy ochrony granic, sprawy dot ochrony środowiska
- sprawy długów zagranicznych
Jeżeli jakieś państwo złoży deklarację a potem zaistnieje jakiś spór to mówimy o obowiązkowej jurysdykcji.
Też gdy jest klauzula fakultatywna.
Nieobowiązkowa jurysdykcja MTS wtedy gdy najpierw jest spór a potem uznanie kompetencji do
rozstrzygnięcia przez MTS tego sporu.
Jeżeli zgoda potem spór to obowiązkowa jurysdykcja sądowa.
ONZ
Prototypem ONZ była Rada Narodów powołana w 1919 r. - pierwsza organizacja międzynarodowa,
miała pełnić funkcję gwaranta bezpieczeństwa zbiorowego.
Historia ONZ:
podpisanie 1941 r. Karty Atlantyckiej,
powołanie na Konferencji w San Francisco 1945 r. ONZ - uczestniczyło w niej 50 państw,
wejście w życie Karty NZ 24.10.1945 r.,
pierwsze posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego ONZ Styczeń 1946 r.
ONZ została wyposażona przez państwa założycielskie w międzynarodową osobowość prawną.
Statutem ONZ jest Karta NZ sporządzona w języku chińskim, francuskim, rosyjskim, angielskim
i hiszpańskim przy czym wszystkie te teksty są jednakowo autentyczne. Karta składa się ze 111
artykułów zgrupowanych w 19 rozdziałach. Załącznikiem do Karty NZ jest statut Międzynarodowego
Trybunału Sprawiedliwości. Stanowi on integralną część Karty NZ. Tekst Karty NZ od dnia wejścia
w życie kilkakrotnie ulegał zmianie. Możliwość zmian została przewidziana w treści samej Karty
NZ. Karta NZ dopuszcza możliwość poprawek oraz rewizję. Rewizja jest to zmiana o zasadniczym
znaczeniu. Poprawki do Karty NZ uprawomocniają się wtedy gdy zostaną uchwalone większością 2/3 głosów członków
Zgromadzenia Ogólnego a następnie ratyfikowane przez 2/3 członków ONZ włączając w to wszystkich
stałych członków Rady Bezpieczeństwa. Do uchwalenia poprawek nie jest konieczna zgoda wszystkich członów ONZ.
Natomiast każdy stały członek Rady Bezpieczeństwa ma prawo veta wobec poprawki.
Rewizja Karty NZ jest możliwa tylko wtedy gdy zostanie w tym celu zwołana specjalna konferencja członków ONZ.
Cele ONZ:
utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa,
rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami,
doprowadzenie do współdziałania międzynarodowego oraz popieranie i zachęcanie do
poszanowania praw i podstawowych wolności człowieka,
utworzenie ośrodka uzgadniającego działalność międzynarodową w ramach poszczególnych celów.
Karta NZ jest to dokument międzynarodowy prawny. Traktowany jako quasi Konstytucje.
Siedziba ONZ to Nowy York a siedziba europejska to Genewa.
Członkami pierwotnymi ONZ są państwa, które albo uczestniczyły a Konferencji założycielskiej
oraz podpisały i ratyfikowały Kartę NZ albo które podpisały Deklarację NZ z 1.01.1942 r., a następnie
podpisały i ratyfikowały Kartę NZ.
Do ONZ może być przyjęte każde państwo, które przyjmie zobowiązania zawarte w Karcie NZ i
które zdaniem ONZ będzie zdolne do tego aby te zadania wypełniać.
Przyjęcie nowego członka do ONZ odbywa się w ten sposób, że dane państwo składa wniosek do
Sekretarza Generalnego i w tym wniosku zobowiązuje się do przestrzegania Karty NZ. Wniosek
jest opiniowany przez Radę Bezpieczeństwa. Następnie Zgromadzenie Ogólne w drodze uchwały
podjętej większością ¾ głosów wyraża zgodę na przyjęcie nowego państwa w poczet swoich członków.
Z ONZ dane państwo może również zostać wykluczone w sytuacji kiedy uporczywie łamie zasady Karty.
Przewidziana jest w tym przypadku następująca procedura. Rada Bezpieczeństwa wydaje zalecenie
a następnie Zgromadzenie Ogólne większością ¾ głosów podejmuje stosowną uchwałę.
Zawieszenie państwa członkowskiego w korzystaniu z praw i przywilejów członkowskich. Zawieszone może być państwo
przeciw któremu Rada Bezpieczeństwa wydała zalecenie a następnie Zgromadzenie Ogólne większością ¾ głosów podjęło
stosowną uchwałę. Państwa które zostały zawieszone mogą zostać przywrócone ale decyduje o tym Rada Bezpieczeństwa.
Organy główne ONZ:
Zgromadzenie Ogólne,
Rada Bezpieczeństwa,
Rada Gospodarcza i Społeczna,
Rada Powiernicza,
Sekretariat,
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości.
Zgodnie z art. 7 Karty NZ ONZ może tworzyć potrzebne jej organy pomocnicze. Takim organem pomocniczym jest
Komisja Prawa Międzynarodowego, która zajmuje się kodyfikacją prawa międzynarodowego.
4
6